About aormazabal

Author Archive | aormazabal

Joseina Etxeberria: “Irratiak hezi egin nauela uste dut”

Telefonoz eguna adostu genuenetik, eguna noiz iritsiko zain egon nintzen. Konturatzerako, hantxe nuen Maite kamera guztiak eskuan hartuta. Eskolak amaitu bezain laster, Ainhoa kameralaria lagun nuela, hitzordua adostuta genuen lekurantz abiatu ginen. San Martinen geratu ginen, baina ez Ataunen, Donostian baizik. Trena hartu eta hiru ordu laurdeneko bidaiaren ostean, gero eta gertuago zegoen elkarrizketa egiteko unea. Dendetan gainbegiratu txiki bat egin, elkarrizketari azkeneko errepasoa eman eta Joseina zitatuta genuen lekura joan ginen. Denbora gutxiren buruan lortu genuen hura jende multzo handiaren artean topatzea.

joseina-eta-ane

Joseina Etxeberria 1968an jaio zen Ataunen, gaur egun Donostian bizi den arren. Kazetaritza ikasketak burutu zituen Bilbon, eta komunikabideen hiru arloak probatu ditu: telebista, irratia eta prentsa. Egun, Euskadi Gaztean dabil lanean, Di-Da saioan hain zuzen ere, baina, aurretik hainbat irratsaiotan aritu da, Gaztearen sorreratik baitabil bertan lanean.

Ikasle garaian ez da batere erraza zer ikasi erabakitzea. Zuk argi al zenuen kazetaritza ikasi nahi zenuela? Erabakia hartzeko garaia iritsi zenean, bai; orduan argi neukan. Hasiera batean ez nuen pentsatzen kazetaritza munduan, musika munduan… eta horietan aritzea; hala ere, argi nuen musika asko gustatzen zitzaidala. Dena den, nire familian gauza bitxi bat gertatu zen. Ni baino arreba zaharragoa dut, eta berak kazetaritza ikasi nahi zuen, baina amak ez zion uzten kazetaritza fakultatea Bilbon zegoelako. Gu Ataunen bizi ginenez, ez zen komeni. Berak, azkenean, irakaskuntza ikasi zuen eta ez dakit zergatik, agian amak debekatu izanagatik edo, erakarpen berezi bat sortu zitzaidan kazetaritzarekiko. Gainera, iruditu zitzaidan kazetaritza ikasi eta, agian, musikaren inguruan zerbait egin nezakeela. Eta begira, hemen gaude!

Inoiz pentsatu al zenuen dena bertan behera uztea? Bai, noski, horrelako momentuak izaten dira, batez ere, azterketa garaian larritzen zarenean; hala ere, nik zortea izan nuen. Kazetaritza gure garaian 5 urteko karrera bat zen, gaur egun 4 urtekoa den arren, eta jada bigarren urtean irratian hasi nintzen lanean. Beraz, karrerarekin nekatzeko astirik ez nuen izan, ikasketak hasi eta hurrengo urteko Eguberrietan jakin bainuen irratian jende gaztea eskatzen zutela musika aurkezteko. Musika betidanik nire pasioa izan denez, aurkeztu egin nintzen. Zortea izan nuen eta hartu egin ninduten. Geroztik, oporrak hartu behar izaten nituen lanean azterketak egiteko. Oso gogorra egin zitzaidan, eta behin bukatuta bake galanta eman zuen.

Euskadi Gaztearen sorreratik zabiltza bertan lanean. Gogorra izan al zen hasiera hura? Ez, ez dut gogorra egin zitzaidaneko oroimenik. Zalantzarik gabe, gogorren egin zitzaidan eta gehien sufritu nuen momentua Disko Festaren garaia izan zen. Zenbaitzuek ni negozio batean nenbilela uste zuten, langile soil bat baino ez nintzen bitartean. Horrez gain, goizez irratian aritzen nintzen eta gauean berriro ere lan egin behar izaten nuen. Asko mugitzen ginen hara eta hona, eta ikaragarri nekatu nintzen denboraldi hartan. Oso gogorra egin zitzaidan.

didaBadira urte batzuk irratian hasi zinela. Zer eman dizu eta zer eman diozu Gazteari? Nik Gazteari nire bizitzaren erdia eman diot, nik 40 urte dauzkat eta jada 20 bertan igaro ditut lanean. Azken batean, nire ogibidea da eta bizitza honetan ez dut beste lanik egin, horixe ezagutu dut gazte-gaztetatik. Aldiz, irratiak hezi egin nauela uste dut. Izan ere, 20 urte eskas nituen bertan lanean hasi nintzenean; beraz, pentsa zenbat gauza gertatu den denbora horretan guztian. Irratia nire bizitza goitik behera mantendu duen esperientzia dela uste dut.

Duela pare bat urte arte arratsaldeetan aritzen zinen Are Gazteago saio arrakastatsuan; gaur, aldiz, goizetan entzun zaitzakegu Di-Da saio umoretsuan. Zergatik aldaketa hori?
Hori ez da guk erabakitzen dugun zerbait. Gu azken finean, langile batzuk baino ez gara eta horrelako erabakiak zuzendaritzak hartzen ditu. Erabaki horietako bat ni goizera pasatzea izan zen. Hasiera batean, sekulako shocka izan zen niretzat, urteak neramatzalako arratsaldez lan egiten, eta bat-batean goizera pasatzea, hain ordu bortitzetara, oso zaila izan zen. Baina, era berean, erronka bat zela iruditu zitzaidan; ez nekien zein lankiderekin egingo nuen topo, lan talde berri bat zen… Ordura arte, gainera, Mikel Apaolazarekin aritzen nintzen lanean eta lankideak baino gehiago lagunak ginen, eta gara oraindik, eta bat-batean hainbeste ezagutzen ez nuen jendearekin lan egitera pasatu behar nuen. Izan ere, goizez lan egiten dutenek ez dute arratsaldez lan egiten dutenekin topo egiten, eta alderantziz. Hortaz, ezagutzen nituen, baina ez nuen tratu pertsonalik beraiekin. Eta zuzendaritzak zergatik hartu zuen erabaki hori? Bada, gure arratsaldeetako saioa oso arrakastatsua izaten ari zen, oso gustura zeuden gurekin, baina ez zen urte luzetarako produktu bat; aldatzeko unea zela pentsatu genuen. Gauzak horrela, goizean zeuden hutsune batzuk konpondu nahian, goizera pasa nindu

Galdera laburrak:

Kolore bat: urdina
Zenbaki bat: 2
Herria ala hiria: biak
Lankide bat: Hori ezin dut esan!
Liburu bat: Cien años de soledad
Musika talde bat: Ramones.
Abesti bat: Ezin dut bakarra aukeratu.

Zaila izan al zen Mikel Apaolazari agur esatea? eta Edurne Garmendia eta Ion Gotzoni, kaixo? Beti dago aldaketa. Gu geure artean oso ondo moldatzen gara, nahiz eta aparteko traturik ez eduki. Dudarik gabe, gogorra izan zen Mikel Apaolazari agur esatea. Beno, agur, alde batetik; nik Mikelekin sekulako adiskidetasuna mantentzen baitut oraindik ere. Edonola ere, Edurnek eta lonek oso ondo hartu naute, eta ni ere oso gustura nago beraiekin.

Irratia entzutean, umore ona eta algarak nagusi izaten dira zuen saioan. Erraza al da egunero irribarre batekin esnatzea? Ez, ez da batere erraza. Gu egunero goizeko 04:30ean esnatzen gara, eta ordu hori uste dut ez litzatekeela ordularian existitu ere egin beharko, ez behintzat lanera joateko! Parrandatik etxera itzultzeko agian, bai; baina lanera joateko… Gainera, kontuan izan behar da lankideak garela eta elkarren artean oso ondo moldatu arren, tentsio handiko lana egiten ari garela. Izan ere, taldea 3 pertsonak osatzen dugu eta erabaki asko hartu behar izaten ditugu; tarteka, normala da baten bat erabakiarekin konforme ez egotea. Hori dela eta tentsio uneak izaten dira, baina kantua bukatu orduko, irribarre batekin aurrera jarraitu behar izaten dugu, ezer pasa izan ez balitz bezala. Azken finean, hori gure kontratuaren barnean dago eta ahalik eta egokien eramaten saiatzen gara.

Irratia alde batera utzi gabe, telebistan zu ikusteko parada izan dugu. E-Klipsean egin zenuen pantailarako jauzia. Zaila egin al zitzaizun kamerara egokitzea? Bai. Irratian arraroa egiten da norberaren ahotsa lehenbizikoz aditzea. Baina, hori baino shock handiagoa da norberak bere burua telebistan ikustea. Nik urteetan ikaragarri sufritu nuen, zure burua entzuteaz gain, ikusi ere egiten duzulako; hots, zure burua, egiten dituzun mugimenduak… lehendabiziko aldiz ikusten dituzu, eta ez dira zuk uste dituzun bezalakoak. Baina, beno, azkenerako bat ohitu egiten dela uste dut.

Disko Festa inondik inora

errepikatuko ez nukeen

esperientzia izan zen

Lehen aipatu diguzun legez, geroago, Disko Festan DJ lanetan ibilia zara, nahiz eta gaur egun egitasmo hori alde batera utzia izan. Nolakoa izan zen esperientzia hura? Zergatik utzi zenuen? Bai, lehen aipatu dudan bezala, hori nire bizitzako esperientziarik gogorrenetako bat izan zen. Egia da gauza onak eman dizkidala, baina txarrak ere asko eman dizkit. Gugatik balitz, hau da, nire familiagatik balitz, lehenbiziko egunean egin eta utzi egingo nuen. Inoiz ez nintzen oso eroso sentitu eta azkeneko urteetan bereziki bortitza egin zitzaidan. Jendeak hori guztia nik antolatutako zerbait zela uste zuen, langile sinple bat nintzen bitartean. Disko Festa irratiaren produktu bat zen, non dantzariak eta musika eskaintzen ziren. Horrek guztiak kostu ekonomiko bat zeukan eta udaletan aurkezten zen, eta ondoren hauek interesatzen zitzaien edo ez erabakitzen zuten. Oso ondo funtzionatzen zuen, sekulako arrakasta izan zuen. Baina, era berean, nik behintzat izugarri sufritu nuen.

Alde batetik, egundoko erantzukizuna zen musika jarri eta horrekin sekulako kostu ekonomiko bati erantzutea. Bestetik, ni ez naiz DJa kontsideratzen, nahiz eta egia den DJ batek diskoak jartzen dituela, eta nik diskoak jartzen ditudala. Zentzu horretan, beharbada, DJ bat naiz. Baina, gaur egun DJak diskotekeroak edo hip-hop musikarekin scratch-ak egiten ibiltzen direnak kontsideratzen dira. Nik ez dut hori egiten, nik musika jarri eta horrekin animazio bat egiten dut. Orduan, DJen partetik kritika batzuk izan genituen, eta jada azkeneko urteetan egurra eman ziguten, eta horregatik utzi behar izan genuen. Hori horrela izanik, jendeak hemengo musikaren aurka ari ginela esaten zuen, diskoteketako musika elektronikoa, droga… bultzatzen ari ginela. Erabat eskandalosoa izan zen, inondik inora errepikatuko ez nukeen zerbait.

Hainbat egunkaritarako artikulu batzuk ere idatzi izan dituzu. Hortaz, komunikabideen hiru alorrak probatu dituzu. Hiruretatik bat hautatzekotan, zein aukeratuko zenuke? Ez nuke bat aukeratuko. Egia da nik irratian adina ez dudala beste ezertan lan egin; irratian urte asko eman ditut eta oraindik ere bertan jarraitzen dut lanean. Orain ez naiz telebistan lanean ari, eta prentsan ere ez dut garai batean bezainbeste idazten. Hirurak oso ezberdinak dira, eta bakoitzak bere enkantu berezia dauka. Telebistak egundoko indarra eta pisua dauka. Irratiak, berriz, gertutasun bat transmititzen du eta askoz azkarragoa da. Prentsa oso interesgarria da. Nire kasuan, behintzat, nork bere bakardadean egiten duen gauza da prentsa, gehienbat artikuluak, iritziak, musikaren inguruko gaiak… idatzi ditudalako; hots, ez dut presakako prentsa hori ezagutu. Egia da kazetaritza egin duzun momentutik presa hori beti presente dagoela, agian gaur kontzertu bat ikusi eta bihar berri bat eman behar duzulako, baina nik behintzat presa hori ez dut egunerokotasun batez bizi. Hala eta guztiz ere, prentsaz gain, irratian ere gauza batzuk idatzi egin behar izaten dira. Nik urteak daramatzat irratian, eta normalean inprobisatu egiten dugun arren, gauza batzuk idatzi egin behar izaten ditugu, publizitatea, esate baterako. Eta, egia esan, asko gustatzen zaidan gauza da hitzak elkartuz esaldiak osatzea.

Erabat lotsatuta

nago egungo

kazetaritzarekin

Eta, hartzaile gisa, hiru arlo horietatik zein duzu gogokoen eta zergatik? Kasu honetan ere ezingo nuke bat aukeratu. Elkarrizketa hau gaur egungo kazetaritzarekin erabat lotsatuta eta aspertuta nagoela esateko aprobetxatuko dut. Gaur egun, kazetari batek ez du albistea ematen, sortu egiten du, eta horrekin ez nago batere ados. Lotsagarria da medioetan kazetaritza munduarekin egiten ari direna. Fakultatean, kazetaritzan objetiboki jokatzea ezinezkoa dela erakutsi ziguten, kazetari batek beti eransten duelako subjektibotasuna albistean. Istripu bat gertatzen bada eta batak edo besteak errua izan badu, zuk hori kontatu behar duzu, baina ezin duzu istripua asmatu. Eta gaur egun horrelako asko gertatzen da, batez ere, politika munduko kazetaritzan. Konkretatuz gero, “El Mundo“, “El Pais“… ikusiko ditugu albiste batzuk puzten, beste batzuk husten, beste batzuk asmatzen… Zer egiten ari gara? Lotsagarria da.

Musika

nire familia eta gero

munduan dagoen gauzarik

inportanteenetako bat da

niretzat

Zure bizitzan zehar argi dago musikak garrantzi handia izan duela, bai irratian eta baita telebistan ere, musikarekin erlazio zuzena duten saioetan aritu zarelako. Lanetik kanpo, 1etik 10era, zenbaterainoko garrantzia izango luke musikak? Musika nire familia eta gero munduan dagoen gauzarik inportanteenetako bat da niretzat. Egun osoa igarotzen dut musikara konektatuta, musika entzuten… erabat elkartuta bizi naiz musikarekiko. Ez dut esango eguneko 24 orduak musika aditzen pasatzen ditudanik, baina nik musika oso presente daukat egun osoan zehar, familia edukitzea bezalakoa da niretzat. Gauza jakina denez, niretzat lehendabizikoa familia da; hala ere, niretzat musika ezinbestekoa da. Gainera, onartzen dut eta askotan esan dut, nik lanean erabiltzen dudan musika estiloa ez datorrela bat nire musika estiloarekin, nik beste musika gustu batzuk ditudala. Dena den, ikasi egin dut musika horrekin lan egiten, eta oso komodo bizi naiz musika mota horrekin; halere, ez da nire musika estiloa. Zenbaki bat ematekotan 10a emango nioke, eta familiari 11.

Gaur egun, garai batean baino jende gehiagok ezagutzen zaitu. Zer-nolako sentimendua sorrarazten dizu ospeak? Beno, nire ospea oso ospe txikia da. Egia da dudan itxura honekin jendeak gehiago begiratzen nauela, baina nire ospea oso txikia da. Hori argitzeko, Azpeitia batean festetan ezin naiz atera; edo Ordizia edo Beasain batean aspaldi atera ez naizen arren, pentsatzen dut oso arraroa izango litzatekeela. Baina, Bilbo edo Donostia batean oharkabean pasatzen naiz. Eta jada Euskal Herritik kanpo, zeharo ezezaguna naiz. Gertatu izan zait, Madrilera edo hiribururen batera joan eta ezagunen bat ikustea, baina ez naiz behatua sentitzen; beraz, fenomeno daramat. Gainera, jendearekin daukadan tratua oso ona da, jendeak oso ondo tratatzen nau eta ni ere ahalik eta jatorren izaten saiatzen naiz. Izan ere, norbait zerbait esatera etortzen zaizunean, zu ez zara inor hura haizea hartzera bidaltzeko; guztiz kontrakoa, etortzen dena ahalik eta ondoen hartzen saiatzen naiz. Gainera, nik horrela bizi dut: imajinatu zuk torlojuak egiten dituzula eta denbora guztian daukazula norbait aldamenean, “ze onak zure torlojuak!” “zure torlojuak mundialak!”… Ba, gora nire torlojuak orduan! Oso ondo daramat.

joseinaUrte hauetan guztietan anekdota ugari biziko zenituen. Kontatuko al zeniguke bakarren bat? Horrela, bat-batean, ustekabean harrapatu nauzu, hainbeste gertatu zaizkit… Aspaldi honetan gehien gertatzen zaidan anekdota, eta erremedioren bat bilatzen hasi beharrean nagoena, egun batean pertsona batekin egon eta hurrengo egun batean pertsona hori ez ezagutzea da. Ez da jende asko ezagutzen dudalako; arazorik handiena da oso egoera ezberdinetako jendea ezagutzen dudala: batzuk ezkontzetan musika jartzeagatik, beste batzuk irratian lanean aritzeagatik, beste batzuk telebistakoak, beste batzuk prentsakoak, beste batzuk lagunen lagunak… Beraz, jende hori bere eremutik at ikusten badut, zalantza sartzen zait; badakit ezagutzen dudala, baina ez dakit nondik. Hori dela eta, barregarri geratu izan naiz, eta azken aldi honetan, gainera, gehienbat ezkontzetan. Behin, ezkontza batera joan nintzen eta hurrengo larunbatean beste ezkontza batean gonbidatuetako batek esan zidan: “Gogoratzen al zara nirekin?” Eta nik: “Bai gogoratu bai, baina ez dakit nondik ezagutzen zaitudan.” Kontua da aurreko larunbatean ezkondu zen neska zela… Irrigarri geratu nintzen! Baina, beno, anekdota bat kontatzekotan, sekula ahaztuko ez dudan bat kontatuko dizut. Irratian, nire lehenbiziko zuzenekoa egin eta etxera joan bezain laster, nire amak emozionatuta esan zidan nire amona bizi izan balitz, ni irratian entzun ostean, izugarrizko negarrak egingo zituela, biziki atsegin baitzuen irratia.

Amaitzeko, asmo berezirik ba al duzu etorkizunerako? Bai, bai, egurra! Nik arazo bat daukat, ez dakit ezeri ezetz esaten, eta aukerak etortzen zaizkidanean, zerbait egiten saiatzen naiz; proiektu ezberdinetarako irekita nago. Hala ere, orain oso lanpetuta nabil, estresatuegi beharbada. Hainbeste lan egiten ari naiz azkenaldian, non osasunean ere eragina izaten ari den, eta horri amaiera eman beharrean nago; ez dakit ezetz esaten, baina.

Elkarrizketa amaitu eta argazki batzuk atera ondoren, agurtu eta nork geure bideari ekin genion. Hemendik, eskerrak eman nahi dizkiot Joseinari, arratsalde hartan bere denboraren zati bat eskaini eta solasaldi atsegin hau egiteko aukera emateagatik; izan ere, benetan eroso sentitu nintzen elkarrizketan zehar, eta uste baino errazagoa egin zitzaidan. Mila esker, Joseina!

Comments { 0 }

Amorezko pena ba̱o РITXARO BORDA

Izenburua: Amorezko pena baño
Idazlea: Itxaro Borda
Argitaletxea: Susa
Urtea: 1996
Generoa: Nobela

Maitek liburu bat aukeratu behar genuela esan zigunetik gustuko liburu bat bilatzeari ekin nion. Etxean begiratu ostean, kanpoan aurkitu beharko nuela garbi neukan; beraz, Ordiziako udal liburutegira joan nintzen. Ez neukan garbi nolako liburua nahi nuen. Liburu bat hartu, beste bat utzi… eta azkenean Itxaro Bordaren Amorezko pena baño aukeratu nuen.

Itxaro Baionan jaio zen 1959ko martxoaren 29an. Haurtzaroa Nafarroa Beherako Oragarren igaro zuen, eta arrazoi ezberdinengatik Pauen, Parisen eta Maulen ibili ostean, egun, Baionan bizi da. Historia garaikidean lizentziatua, lanbidez postaria da. Nik aukeraturiko liburua ez da bere lehenengo, ezta bere azken nobela ere. Izan ere, 1974an Iparraldeko Herria astekarian bere lehen olerkia argitaratu zenetik ez da gelditu Baionarra. 1982an Iparraldeko Maiatz aldizkariaren sorreraren partaideetako bat izan zen, eta bi urte geroago, bere lehenengo poesiazko liburua kaleratu zuen: Bizitza nola badoan. Gerora, hainbat libururen idazle izan da, eta 2002an Euskadi saria jaso zuen, bere %100 basque liburuagatik.

itxaro_borda_amorezko_pena_banoAukeraturiko liburua aztertzeko orduan, gai nagusi bat dagoela bereiz daiteke: Uritzi gertatutakoaren ikerketa. Baina, horrekin batera, Amaiak Zelda eta Joanarekiko dituen zalantzak ere aipatzekoak dira, nahiz eta beharbada bigarren mailan egon. Horiekin batera, oraindik maila baxuagoan, Bardeetako tiro poligonoa, Itoitzko urtegia, Euskal Herriaren egoera… ere kontatzekoak dira, azken batean, denek egiten baitute liburua irakurterraz eta atsegin. Baina hori guztia hobeto ulertzeko, pertsonaia nagusienak aipatzea garrantzitsua da:

Amaia: Protagonista nagusiena dela esan daiteke. Iparraldean bizi den detektibe landatarra da, baina hortik at dagoen kasu baterako kontratatzen dute.
Uritz: Istorio ia osoa ospitalean igarotzen duen arren, pertsonaia garrantzitsua da, berari gertatutako ikertu beharko duelako Amaiak.
Jason: Uritzen aita da. Lanbidez medikua da, eta, semeari gertatutakoa sinesgaitz ikusirik, Amaia kontratatzea erabakitzen du.
Joana: Amaiaren neska lagun ohia da. Itoitzeko urtegiaren aurka dihardu, eta San Ferminetan Amaiarekin topo egiten duenetik berarekin dabil.
Zelda: Maulen bizi den Amaiaren neska-laguna da.

Liburuak Nafarroan kokatzen gaitu, Erriberan, hain zuzen ere. Gainera, idazlearen deskribapen landuekin lekua zeure begiekin ikustera irits zaitezke. Adibide moduan Amaia Tuterara heltzean duen lehenengo sentsazioa:

Oren bata zela irakurri nuen, udaletxea zirudien eraikuntzaren atariko ordularian. Ezkerretik, eskuinetik, bazter guzietarik autoak ziztu bizian zetozen, isiltasun une urriak noiztenka bihikatuz. Aire beroaren dudazko ziloetaz baliatzen nintzen buruaren altxatzeko eta ohartzeko plaza karratuaren etxeetako hormetan Erriberako herrien armarriak agertzen zitzaizkidala, eta han teilatu kiskailian, amiamoko edo zikoina habia bat bazela. Luzaz egon nintzen, ametsetan nola, habiari so, zikoina emeak menturaz, hegal zuri-beltzak firfirikan, zelan sotilki umeak mokoz bazkatzen zituen. Behin ere ez nuen amiamokorik miretsi. Zango eta lepo finen dantza eder kausitzen nuen…

itxaro_bordaHorrez gain, liburua eta garaiaren arteko lotura benetan aipagarria iruditzen zait. Amorezko pena baño 1996an argitaratu zen eta istorioa ere garai bertsuan kokatzen da, urte batzuk gora edo behera. Denboraldi horretan aurrez aipatu ditudan Itoitzeko urtegia, Euskara eta Euskal Herriaren egoera, Bardeetako tiro poligonoa… izan zitezkeen egunerokotasunean zeuden gai nagusienak. Hori dela eta, horiek liburuaren parte izateak istorioak errealitate kutsua izatea eragiten du.

Idazlearen kontatzeko erari erreparatuz gero, liburua iparraldeko euskaraz idatzirik dagoela da esanguratsuena, nahiz eta ezagun den Itxarok joera hori duela. Baina ez hori bakarrik; izan ere, euskalki ezberdinak bereizteko aukera anitza erakusten du, euskararen egoera eta euskara bera leku guztietan ezberdinak direla erakutsiz.

Gertaerak kronologikoki gertatzen dira, nahiz eta momenturen batean -hasieran, batez ere- posible den hain kronologiko ez suertatzea. Hala eta guztiz ere, berehala igartzen da gertakari guztiek lotura dutela.

Tokiak, lehentxeago aipatu bezala, deskribapen zehatzekin azaltzen dira eta istorioa leku ezberdinek osatzen dute, une jakin bakoitza herri ezberdinetan gertatzen baita: Tutera, Iruñea, Arguedas, Maule, Uxue

Orobat, narratzailea testu barruan eta kanpoan dago; izan ere, hasieran, Uritz eta suzko bolarena jazo arte kanpoan azaltzen baita; halere, hortik aurrera, Amaia da narratzailea eta pentsatzen duen guztia adierazten du. Narrazioaz gain, deskripzioak, elkarrizketak eta bakarrizketak ere bereiz daitezke, guztiak bere, neurrian.

Idazlearen estiloa asko gustatu zait, estilo baliabide ugari erabili arren, neurri egokian erabiltzen baititu. Adibide gisa, ondorengo paragrafo honetan konparazio bat bereiz daiteke:

Gizona mutu egon zen. Basoen kristalak eta botilaren tutunak elkar joka zegiten kuska-musika uhargia baizik ez zen aditzen. Desesperatzen ari nintzen, banekielako ez nuela gizonaren mintzatzera bortxatzeko ahalmenik. Joanaren aurpegian laguntza zerbait bilatzen saiatzu nintzen, baina debaldetan, neskak ‘gaiaren bihotzetik’ oso urrun zirudielako, Itoizko balizko uretan itorik bezala.

Amaitu baino lehen, liburuan misterio ukitu txiki bat eta, aldi berean, maitasuna bilatzen duten guztiak, besteak baztertu gabe noski, Amorezko pena baño eleberria irakurtzera animatuko nituzke; izan ere, liburua osoa dela iruditzen baitzait. Alde batetik, hizkuntzaren garrantzia daukagu. Itxarok erabiltzen duen euskalkiak, ulertzeko zailtasunak sor ditzakeen arren, liburua interesgarriagoa egiten duela uste dut, istorioa errealitatera hurbiltzen baitu. Horrez gain, errealitateaz ari garela, azpimarratzekoa da Itxaroren istorioaren garaia eta deskribapenak lantzeko era. Bestalde, istorioaren gaia ere atsegin izan zait, eta gertatzen diren injustiziak salatzeko era egokia da, nire aburuz. Baina ez hori bakarrik, liburua amaitu ostean, normalean baino denbora luzeagoz jardun nuen liburuaren inguruan hausnartzen. Beraz, horrek ere harritu nau, eta Itxaroren beste liburuak irakurtzeko gogoa piztu dit. Liburu zoragarria, dudarik gabe!

Amaitzeko, liburuan gustatu zaidan esaldietako bat: “Hurbiltasunaren mamia, urruntasunean zegoen.”

Liburu honi buruzko beste kritika bat irakurri nahi izanez gero, jo kritiken hemerotekara.

Comments { 0 }

Handien indarra, handien agintea

Merkataritza-guneaGero eta gehiago dira, eta gero eta jende gehiagok hartzen du bertan erosketak egiteko erabakia. Ez, ez naiz ari auzoko denda txikiei buruz, normalean hiriburuetan edo hiriburuen inguruan kokatzen diren merkataritza-gune handiei buruz ari naiz. Argi dago, noizbait, denok joan garela eta joaten jarraituko dugula pabilioi handi hauetara, baina inoiz pentsatu al dugu horrek denda txikiengan izan ditzakeen ondorioez?

Zalantzarik gabe, ez da burura etortzen zaigun lehen kezka, erakusleihoan ikusten ditugun erdi prezioko prakek hori guztia pentsatzea galarazten baitigute. Baina egia da kaleak ez liratekeela berdinak izango denda txikirik ez balego. Ziurrenik, askoz jende gutxiago ibiliko litzateke hara eta hona, eta hormak batere erakusleiho eta, ondorioz, inongo argirik gabe, karrikak pareta tarte soil bat izatea eragingo zuten.

Onartu beharra dago zentro komertzial hauek aurrera ateratzeko, langile ugarik egin behar dutela lan bertan, hots, langabe kopuru handi batek langabe izateari uzteko aukerak ematen dituztela. Horrez gain, eskaintzen dituzten aukerak anitzak dira: denda ezberdin ugari bata bestearen ondoan, zinema, jatetxe eta horrelako hainbat toki, aukera handia produktuak hautatzeko orduan, hainbat eskaintza, zerbitzu ezberdinak (aparkalekua edo komun publikoak, esate baterako), ordutegi paregabea lanak ordu asko jaten dizkionarentzat… Hala eta guztiz ere, onerako edo txarrerako, aukera anitz horien artean ezin dugu saltzaile eta erosle arteko harremana aipatu, beharbada, merkatal zentroetako aire girotuek hoztu dutelako, edo zentro komertzial hauetako jende kopuru altuak harreman hori posible ez izatea eragin duelako.

Dendak kaleanDena den, eremu erraldoi horiek ez dira enpresa txiki horiek dituzten aurkari bakarrak, kontuan hartu beharrekoa baita mundu hau gero eta globalizatuagoa izatearen eragile nagusia den Internet. Euskal Estatistika Erakundearen arabera 2007an gehien bisitatu ziren orrien artean egunkari digitalak eta mezularitza orriak nagusitu ziren arren, gisa honetako orri ezagunetariko bat ere aipatu beharra dago, rankinean 18. postua lortu zuena, ebay hain zuzen ere. Izan ere, gaur egun gero eta erosketa gehiago egiten dira amaraunean nabigatuz, horretarako bereziki prestatutako orrietan, non bakoitzak bere salmenta eta erosketa propioak egin ditzakeen klik soil bat eginez. Baina ez hori bakarrik, erosketak egiteko erosotasun eta azkartasunaz gain, Internet bidez lan egiten duten enpresa hauek aukera ugari eskaintzen dituzte: beherapen txundigarriak, etxetik mugitu gabe produktuaz gozatzeko aukera…

Baina fidatzen al gara geure ordenagailuan ikusten ditugun saltzaile eta prezioez? Badirudi baietz, gero eta gehiago baitira etxetik bere erosketak egitera animatzen direnak.

Hitz gutxitan esateko, bistakoa da urteak aurrera doazen heinean, gauzak aurrerantz edo atzerantz aldatu egiten direla. Gainera, batzuen onerako eta besteen kalterako, bide beretik jarraituko dutela argi dago. Edonola ere, ahaztu ezinezko zerbait da neurriaren kontua, txikiak ezin ditugulako ahantzi handiek agintzen jarraitu arren.

Comments { 13 }
-->