About uperez

Author Archive | uperez

Entzierroak, haurrak…

Zezena jendea adarkatzenDenok dakigunez, urtero uztailaren bigarren astean Sanferminak ospatzen dira Iruñean. San Ferminen ohoretan ospatzen den jai honi uztailaren 6an ematen zaio hasiera Iruñeko udaletxetik jaurtitzen den “txupinazoarekin” batera, eta uztailaren 14an bukatzen da Pobre de mi abestiarekin (“pobre de mí, pobre de mi, que se han acabado las fiestas de San Fermín”). Sanferminetako jarduera nagusia entzierroak dira: zezenen aurretik egindako 800 metroko korrikaldia. Goizeko zortzietan hasten diren entzierro hauek guztiak uztailaren 7tik 14ra egiten dira eta zezen plazan dute amaiera. Nahiz eta ibilbidea bizpahiru minutukoa baino ez izan, jende ugari suertatzen da zauriturik. Maiz zauriak larriak izaten dira eta, dakizuen bezala, askotan zezen aurrean korrika egiten dutenek ospitalean amaitzen dute.

San Ferminen ohoretan ospatutako jai honek jende asko erakartzen du Nafarroako hiriburura; bai hemengoak, baita atzerrikoak ere. Gainera, esan beharra dago gero eta jende gehiago datorrela jai ospetsura. Edonola ere, atzerritar hauek ez dira konturatzen zezenen aurretik korrika egiteak dakarren arriskuaz eta atzerritar hauek izaten dira askotan zaurituenak. Hau entzierroei buruz duten ezjakintasunaren ondorio izan daiteke eta askok itzulera atzeratu behar izaten dute zezenak harrapatu eta ospitalean zauriturik egoteagatik.

Luis Miguel eta bere semeaDena den, nik ez dut honetaz hitz egingo, aurreko batean entzun nuen albiste bati buruz baizik. Albisteak honela zioen: “Guraso bat salatu dute bere semearekin Sanferminetan korrika egiteagatik”. Dirudienez, Luis Miguel Gomezek, salatua izan den gurasoak, 2007ko uztailaren 10ean bere semearekin egin zuen korrika Sanferminetan eta norbaitek bere balkoitik argazkiak atera zizkion. Haur honen amak, argazki hauek ikustean, Luis Migueli salaketa jarri zion. Komeni da esatea guraso hauek banatuta daudela. Gauzak horrela, fiskaltzak absoluzioa eskatu zuen; akusazio partikularrak, ostera, 15 asteburuko atxiloketa eta urtebeteko kartzelaldia. Horretaz gain, 12.000 euroko kalte-ordainketa ekonomikoa eskatu zitzaion. Egia da, argazkian ikus daitekeen legez, aita-semeak parte hartu zuten entzierroan zalkiak zeudela eta ez zezenak. Arrazoi honengatik, epaileak aita egotzitako karguez absolbitu du. Horretaz gain, harritzekoa bada ere, Las Ventasen omenaldia egin zioten.

Iruña SanferminetanNire uste apalean, ez dago batere ondo hamar urteko haur batek entzierro batean parte hartzea, oso arriskutsua izan baitaiteke berarentzat. Gainera, haurrak zezen edo bestelako animalien aurretik abiada bizian korrika egiteko fisikoki prestaturik ez egoteaz gain, hauen adarkada ume baten gorputz ahulean heriogarria izan daiteke. Ez hori bakarrik, haurrak ez daude mentalki prestaturik ez direlako arriskuaz ohartzen. Hau guztia ikusita, ezustekorik gerta ez dadin, zentzuzkoena umeek entzierroetan parte ez hartzea litzatekeela iruditzen zait.

Amaitzeko, hainbatetan ikusi ditugun 16-18 urteko gazte zein adinduek parte hartzearen aldekoa ez naizela aipatu nahi nuke. Alde batetik, gazteak zezenen aurrean korrika egiteko fisikoki nahiko prestatuta egon arren, ez dute heldutasuna arrisku egoerak zeintzuk diren bereizteko; eta, bestetik, denok dakigun arrazoiengatik, adinduentzat burutsuagoa litzateke ikuskizuna ezkutaletutik ikustea. Garrantzitsua da, nire ustez, jendea entzierro eta horrelako jardueren arriskuez kontzientziatzea denok jai alaiak igaroko baditugu.

Sanferminak gustuko badituzu, sar zaitez Sanfermin telebistan.

Comments { 2 }

Zer egin daiteke gidariak kontzientziatzeko?

DGTDGTk dioenez, nahiz eta puntu txartelak gidariengan nolabaiteko eragina izan ezarri zenetik, ez dute lortzen hildakoen kopurua esanguratsuki murriztea. Datuen arabera, aurreko urtean 114 hildako egon ziren gabonetan soilik eta aurten kopuru hori urritu nahi dute. Puntu txartela jarri eta berehala, hildakoen kopurua dezente murriztu zen; izan ere, jendeak ez zituen puntuak inolaz ere galdu nahi. Edonola ere, hilabeteak igaro ahala, badirudi gidariei ahaztu egin zaiela eta hildakoen kopurua berriro igo da. Hala ere, gidariek gidatzen duten bezala ikusita, ez da harritzekoa datu hau entzutea. Jendeak ez du pentsatzen nolako arriskua dakarren behar bezala ez gidatzeak istripua gertatzen zaien arte. Orduan baino ez dira konturatzen honen larritasunaz. Baina zergatik gertatzen dira istripuak errepideetan?

bi autoen arteko txokeaDGTk behin eta berriro esaten du errepideetan zuhurtziaz gidatu behar dela istripuak ez gertatzeko. Baina, egia da, zuk zuhurtziaz gidatzea ez duela ezertarako balio gero beste gidari batek axolagabekeriz gidatzen badu eta honen erruagatik zurekin talka egiten badu edota errepidearen egoera txarraren erruz istripua izaten baduzu.

Nire uste apalean eta aurreko guztia kontuan izanik, ez du ezertarako balio batek zuhurtziaz gidatzea besteek ez badute behar bezala gidatzen. Askotan jendeak mozkortuta, abiadura handiz -adrenalina askatzeko plazeragatik- edo beste horrenbeste egoera arriskutsutan gidatzen du. Gidari mota hau da okerrena; izan ere, gehienetan hauen inkonszientziaren ondorioz gertatzen direlako ezbeharrak. Hala eta guztiz ere, ezin dugu ukatu zoritxarrak edonon eta edozein momentutan gertatzen direla eta hauen kontra ezin dugula ezer egin, baina istripuak ekidin daitezke ondorengo baldintzak betetzen badira:

  • Errepideetan erretentzioakErrepideak hobetu eta urtero berrikusi
  • Kotxeak hobetu seguruagoak izateko
  • Gidariak mentalizatu zuhurrago gidatzeko

Baldintza hauek beteko balira, istripuak murriztuko lirateke eta errepideetan ibiltzea ez litzateke hain arriskutsua izango. Dena den, eta lehenago esan dudan bezala, ezin dugu ahaztu ezbeharrak gertatu beti gertatuko direla, baina argi dago baldintza hauek behar bezala betetzen badira, hildakoen kopurua nabarmen murriztuko dela. Esan beharra dago, bigarren baldintza dela guztietatik gehien betetzen dena (gaur egun kotxeaen segurtasuna asko hobetu da). Beste biak betetzea ez da hain zaila, baina egun urrutitik ere ez dira betetzen…

Amaitzeko, gogoarazten dizuet egun bereziak ditugula aurretik (ospakizunak, afariak…). Hauek ondo igarotzeko eta ezbeharrik ez izan eta ez eragiteko, errepideetan nahitaez kontu handiz ibili beharko dugu. Azkenik, istripuen ondorioz kotxeak nola txikitzen diren ikusteko eta honen guztiaren larritasunaz ohartzeko, hona hemen bideo bat:

[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/KxGr38YSIn4" width="425" height="350" wmode="transparent" /]

Comments { 1 }

Zer egingo dugu petrolioa bukatzen denean?

hyb3(2).jpg

Denok dakigunez, automobilak gasolinari esker ibiltzen dira, baina honek asko kutsatzen du gure mundua. Inkesta batek dioenez, familia bakoitzeko bi auto daude. Beraz, erraz ikus daiteke honek suposatzen duena: gasolina kopuru handiaren beharra eta, honekin batera, izugarrizko kutsadura. Hala ere, ez dut kutsaduraz hitz egingo, petrolioari buruz baizik.

Zientzialariek diotenez, 2050. urte inguruan amaituko da petrolioa. Hortaz, zer egingo dugu? Nola mugituko dira gure automobilak? Horretarako hainbat irtenbide dago. Alde batetik, elektrizitateari esker ibiltzen diren beribilak erabil ditzakegu. Honela, ez genuke kutsatuko eta, gainera, energi iturri berriztatzailea denez, inoiz ez litzateke amaituko. Horretaz gain, ez genuke gastatuko hainbeste diru, elektrizitatea gasolina baino merkeagoa baita. Bestetik, hidrogenoari esker ibiltzen diren autoak daude. Hauek ere ez dute batere kutsatzen eta hidrogenoa amaigabea da.

Kotxeak

Ikusten denez, hainbat aukera dago. Ez dut lehenago aipatu, baina beste energia iturrii batzuei esker ibiltzen diren autoak ere badaude, olioari esker ibiltzen diren motorrak, esate baterako. Orduan, zergatik ez dute gasolina kendu eta energia iturri hauek kotxeen motorretan ipini? Jakina da mundu honetan automobil asko dagoela eta hauek mugiarazteko petrolioa beharrezkoa dela une honetan; honek erosle asko dakar eta, honekin batera, petrolio jabeek irabazten duten neurrigabeko dirutza. Nire ustez, horixe da beste energia iturriei esker ibiltzen diren autoak ez ateratzearen arrazoia, honek gasolina ez erabiltzea ekarriko bailuke eta, ondorioz, petrolio jabeen salmentek ikaragarrizko jaitsiera izango lukete.
Nire uste apalean eta aurreko guztia kontuan izanik, energia iturri alternatiboez mugituko diren autoak ez ditugu epe laburrean erabiliko, aipatu dugun legez, interes ugari baitago tarteko. Petrolio guztia amaitu arte, beraz, jai daukagu! Eta agortzen denean, zer egingo dugu?

Amaitzeko, bideo honetan motorrek sortzen duten kea, inguruan dagoen kutsaduraren eragile aipagarria, ikus dezakezue:

[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/Iyf69WCglU0" width="425" height="350" wmode="transparent" /]

Comments { 3 }
-->