1. ZOOL. Ehun eta organotan antolatu gabeko gorputza duen animalia ornogabe eta sesila. Gorputza poro, kanal eta barrunbez osatuta dagoen sistema konplexu batez zeharkaturik dago eta bertan ura mugiarazten duten zelula flagelatuak daude. Urak daramatzan partikulak iragaziz elikatzen dira. Gehienak itsastarrak dira eta Porifera filuma osatzen dute. 2. Delako animaliaren gorputza, garbiketan erabiltzen dena; material sintetikoz egindako kideko objektua.
iz. 1. Buztinez, kristalez edo bestelako materialez egindako ontzia, lepoan sabelean baino estuagoa dena, bertan likidoak isurtzeko estugune apropos batez eta eskuleku batez osatua dagoena. 2. Ontzi honen edukia; bertan sar daitekeen likido-kantitatea. 3. Aurrekoaren tankera duen ontzia eta ornamentu gisa erabilia. 4. Bolumen–unitate zaharra, bi litro baino pixka bat gehiago balio zuena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: (1) suil, txarro, kankarro (2) azunbre, murko (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
es jarra, jarro; jarra (contenido); azumbre
fr picher, jarre; pichet (contenu)
en jug, pitcher; jug, jugful (content)
Izkribuok deszifratzea da arazoa, amodioaren bidez maitearen txoko ezkutuetan sartzea, maitearengan kixkurtuta datzana destolestea, zurrukuttunarekin batasun jariakor bat osatzea, pitxer berera isuritako ur bilakatu biak. [Errua eta maitasuna, Markos Zapiain (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)
pitxer (FlickrCC, Alexadre Hamada)
1. izond. Haurdun dagoena. Emazte izorra. 2. iz. Haurdunaldia. Ene emazteak izorra gaiztoa du. • izorra handi. Haurdunaldian aurreratua dagoena. • IZORRA IZAN. Haurdun egon. Maria Solta da negarrez / izorra dela beldurrez. Izorra omen zara / ene arreba Juana. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak:
izorra adond. zah. [haurdun] haurdun, umedun, seindun Bizk., izorrarik zah.
izorra iz. g.e. [haurdunaldia] haurdunaldi, haurduntza, izorraldi zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
es embarazada, encinta; embarazo
fr enceinte, grosse [femme]
en pregnant; mother-to-be
Gustu handiz ikusiko ninduen horren ederra, horren gaztea, horren osasuntsua, denek zioten bezala, eta bereziki sustatuko zuen, ez dakit garbi nola adierazi, haren barrua ni izorra nengoela jakiteak. [Ahardikeriak, Marie Darrieussecq / Joxan Elosegi (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)
iz. Itxura. Eguraldiak ez du gaur tankera onik. Hiztegi-tankerako bi artikulu. • TANKERA EMAN, HARTU. Antzeman, igerri. Zeinen tankera ematen diozu?(Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz.
[itxura] aire, egitura, eite, irudi, itxura, egindura Ipar., kara Ipar., karantza Ipar., mustra Ipar., egitamu Bizk., planta beh., kera g.e., kerantza g.e., azalpe zah., presentzia zah., aparantzia Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
es aspecto, apariencia, facha, porte; estilo, forma, manera; clase, tipo; carácter, Ãndole, forma de ser; humor, talante, vena
fr aspect, allure, air; forme, tournure; caractère, nature; humeur
en appearance, look; style; manner, way; type, kind; character, nature, temperament, disposition; mood, temper; humour (Br); humor (Am)
Izenak, datak, marrazkiak falikoak gehienak, tankera desberdinetakoak, erromantiko, naif edo futuristak. [Lagun izoztua, Joseba Sarrionandia (Elkar, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)
izond. (Ipar.) Ahula, indargabea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: izond. Ipar.
[ahula] ahul, aloxo, argal, maiskar, makal, maskal, mehe, erkin Ipar., herbal Ipar., mendre Ipar., kaden Bizk., meko Bizk., mengel Bizk., gelge Gip., debil Heg. beh., gelbera g.e., magalo g.e., entoil Ipar. g.e., enul Ipar. g.e., erpil Ipar. g.e., flako Ipar. g.e., flux Ipar. g.e., makar Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
es débil, flojo, -a, blando, -a
fr faible, mou, molle
en feeble, weak
Ezin-egon batek hartuak gitu guziak. Jar-tokiz aldatzen gira, etzaten, jaikitzen, etzaten berriz, burua pisu, zangoak malet, gogoa totolotua. [Beribilez, Jean Etxepare Bidegorri, 1931] (Klasikoen gordailua)
iz. Ardoa edo beste zenbait substantzia alkoholiko distilatuz lortzen den graduazio altuko edari alkoholikoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: pitar, katalingorri, likore, kilinpon, ttotta (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
es aguardiente; matarratas [licor fuerte]
fr eau de vie
en strong alcoholic drink distilled from fermented fruit juice
Katedradunak maitasun berezia zion Poloniako pattar nahiko gogor bati, eta egunkariko zuzendariak bazuen horren berri: bere petaka beti betea zela medio, ez zitzaion batere kostatu Duvrescuren tertulia-lagunik ordezkaezinena bihurtzea. [Itzalak, Iban Zaldua (Erein, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)
iz. Goi. g.er. 1 ‘zigorra’. 2 ‘etsipena’. (Hiztegi Batua)
Sinonimoak: (1) zentzagarri, eskarmentu (2) etsi, etsipen (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
es castigo, escarmiento; desengaño
fr punition; désillusion
en punishment; disappointment
1. “Escarmiento” A.
Gaizkin bati asperkunderik etzaio zor, galena baizik. Zait Plat 120.(Orotariko Euskal Hiztegia, OEH)
Reply