iz. Aldi luzeko eguraldi txarra, euritsua. Ostiraleko trumoia, berrogei eguneko berdatea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: berdantza (OEH)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es temporal lluvioso y prolongado
Ostiraleko trumoia, berrogei eguneko berdatea (G-azp). A EY I 175. [Orotariko Euskal Hiztegia, OEH]
adb. 1. Dagoeneko, jadanik. Kirastu da hilotza gaurgero, ezen lau egunetakoa da. 2. Gaurdanik, mintzatzen den unetik aurrera. Gaurgero ez da handituko. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: adond. jas. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
[dagoeneko, jadanik] dagoeneko, honezkero, ja, engoitik Ipar., jada Ipar., jadan Ipar., jadaneko Ipar., jadanik Ipar., daborduko Bizk., gaurgoitik g.e.
[gaurdanik, hemendik aurrera] egundanik, gaurdanik, gaurgoitik Ipar.
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) para ahora, para entonces; ya (2) desde hoy, a partir de hoy, de hoy en adelante
fr (1) déjà , à cette heure, dès lors (2) dorénavant, dès aujourd’hui
en (1) already (2) from now on, as from/of today
Esazu zeure izaera bazterreko horrek ez duela lekurik gaurgero. [Mutuaren hitzak, Hasier Etxeberria (Susa, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)
izond. Leiala. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: leial, fidel, zintzo, hitzeko, berbako (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es fiel, leal
fr fidèle, loyal, -e
en faithful, loyal
Zaldi bat, besterik ez! esango du norbaitek, baina Orreagako guduan protagonisten artean badu tokirik. Arriskurantz doala, Mikeloten lagun kirmena izango da. [Pertsonaiak: Aralar, Ortziren Hortza, Josetxo Orueta]
Lurrazalaren irekigunea, mendi-itxurakoa, Lurraren barnealdetik datozen magma eta gasak kanporatzen dituena. Bolkan-mota bat da.
Sumendiak laba jaurtitzeko tximinia zentral nagusi bat izaten du eta profil konikoa garatzeko joera du. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
iz. eta izond. (Heg.) (lgart.) 1. Lapur txikia, litxarra. Ez zen nolanahiko litxarrero kaxkarra, lapur handia baizik. 2. Litxarreriak jatea oso gogoko duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia):
litxarrero iz. Heg. beh.
[lapur txikia] lapurtxo, litxar
litxarrero izond. Heg. beh.
[litxarreriak jatea gogoko duena] litxar
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia eta Word Reference):
es (1) ratero, -a; ladronzuelo, -a (2) goloso, -a; glotón, -ona
fr (1) filou (2) gourmand, -e
en (1) petty thief (2) sweet-toothed
“Erlojua lapurtu didate” esanez etorri zen neska zaharrenetako bat ondoren, eta ordurako garbi zeukaten: litxarrero koxkor bat dabil besteen gauzetan lardaskan. [Uda betiko balitz, Xabier Mendiguren Elizegi (Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)
1. da/du ad. Aita bihurtu. 2. du ad. Aipatu.(Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: (1) aita bilakatu, aita egin, gurasotu (2) aipatu, izendatu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) hacer(se) padre; hacer(se) padre religioso (2) mencionar; reseñar, citar
en (1) to become a father (2) to mention
Aitatu zareten guztiei zorionik beroenak opa nahi dizkizuegu gaurko egunean.
adb. Lasterka, antxintxika. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: abiadan, arineketan, arinka. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es corriendo, a la carrera.
fr en courant
en running; fast, quickly
Milizianoekin ibilitakoak, abertzaleak eta ezkertiarrak Bizkai aldera joan ziren antxintxiketan, larrua salbatuko bazuten. [Errautsen distira, Xabier Mendiguren Elizegi (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)
Aitari ikasitako kantua:
Eibartarrak baiño azkarragorik
ez dot sekulan ikusi
zaratatxo bat entzun orduko
han goiaz danak igesi
Eibar aldetik urten genduan
antxitxiketan Deustora
Deustotikan estu ta larri
juan giñan Kabezonera
Kabezonetik Avilesera
Avilesetik Navara
Navatikan ez dakit nora
ta handik danok barrura
turan turan turan
fanfarreria bagenduan
turan turan turan
fanfarreria bagenduan
To! beste sinonimo bat: Saltaka.
Eta hainbeste sinonimo eukitta (arineketan, saltaka, lasterka, arin-arinka, antxitxiketan…) eta gaur egungo ume gehienek korrika besterik ez dute egiten. Koittauak! ;-(
Ze polita gaurko hitzarekin gertatutakoa! Twitterren, Facebooken eta hementxe bertan mota guztietako erantzunak: abestiak, sinonimoak… Denetarik! Mila esker. Hementxe bilduko ditut hortik zehar barreiaturik ez geratzeko… 😉
Twitterren:
@Urdaibai_Bizi -k: Bizkaian “arineketan” ere esaten zaio, eta berton, Busturialde eta Urdaibai inguruetan “arrapaladan” (antxintxika).
@smuakr -ek: “Antxitxiketan” deitzen da Ermuko aisialdi eta begiraleen taldea.
Fabebooken:
Lore Erriondok: Ikaragarri gustatzen zait hitz hau, agian guk erabiltzen ez dugulako, baina irribarrea sortarazten dit ;-))
Asier Sarasuak: Eta Saltaka ere egiten dute, Zumaian, eta Zarautzen, eta Zestoan…
Benito Fizek: Hemen sinonimoen zerrenda:
http://agostitabarrena.com/aide-korrika-123/
http://www.goear.com/listen/a29f0eb/aide-korrika!!-tapia-eta-leturia-korrika-93
Haritz Rodriguezek: Eta banajoiak antxitxiketan irrikatzen nagooooooooo! (Su Ta Gar)
Portzierto, hiztegi batuak antxintxiketan ematen du (nahiz eta antxintxika forma hobestu), baina ez antxitxiketan (-n gabe). Luistxok esan dit Eibar aldean inork ez duela -n hori esaten…
Ermuarrek “takarradan” egiten dute.
Oñatin esaten da -nere ustez: A-txin-txi-ke-tan
Leintz bailaran ere “takarraran”: http://www.bergarakoeuskara.net/node/172689
Esker mila zuen ekarpenengatik! 🙂
Xabier, 
Reply