antzutu

1 da/du ad. Antzu bihurtu. Zahartzaroan antzutu zen. Ardiak antzutzeko zain. Emakume juduak antzutzen zituzten. 2 da ad. (Ugatzak) esne ematetik gelditu. Umeari ugatza ez emanaz antzutu eta lehortzen zaio bularra. Behiari errapea antzutu zaio. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

antzutu.

1. (gral.; Lar, Añ, Dv, H, Foix ap. Lh; -nz- SP, Lar, Lecl, Arch VocGr ), antzitu (V-ger-arr-ger, G; Añ (V)), antzotu (V-gip), auntzutu (G-nav). Ref.: A (antzutu, anzu, antzitu); Lrq; Iz Ulz (antzú), UrrAnz , Als (auntzuba); Etxba Eib (antzotu); Elexp Berg . Volverse estéril, secarse. “Secarse los pechos a una mujer” Lar y Añ. “Anzutu, desecar, que principalmente se dice de lo animado” Lar (s.v. enxugar). “Perdre le lait” Arch VocGr. “Cesser d’avoir du lait, en parlant des femelles de bêtes” Dv. “1. cesser d’engendrer, […]; 2. cesser d’avoir du lait” H. “(V, G, AN, L), secarse la ubre” A. “Antzitu (V-ger-arr-m, G), quedarse sin leche una vaca, secársele la ubre” Ib. “Perdre le lait” Lh. “Perdre le lait; commencer à ne plus allaiter” Lrq. “Para que cese de dar leche, errepea antzutu, [a la oveja que sufre de mamitis] suelen untarle la ubre con manteca de cerdo (G-goi)” AEF 1955, 118s. “Antzútu de, ha dejado de dar leche” Iz Ulz. “Bost umealdi izanda gero, antzotu jaku txakurra” Etxba Eib. “Zartzara, danak dau antzotutzia” Ib. “No dar ya leche, volverse estéril” Elexp Berg.

2. (H, que cita a He). Perder vigencia, caducar. Mintzo denean bada alientzia berri batez erakusten da antzutua dela lehenbizikoa: bada antzutzen eta zahartzen dena, hurbil da akhabatua izatetik. “Quod autem antiquatur, et senescit” . He He 8, 13. Baldinetariak ezen legeko direnentzat bada primeza, fedea ez da deusetako, antzutua diteke Jainkoaren agintza. “Abolita est promissio” . He Rom 4, 14 (Harriet traduce: “La promesse du seigneur devient sans effet (est épuisée, stérilisée)”; Lç iraungi, TB desegin, Dv ezeztatu, IBk, IBe indarrik gabe gelditu).

3. (B, S; VocBN). Ref.: A; Lrq . Destetar. “Sevrer, sevré. Ce verbe s’emploie pour l’espèce humaine comme pour les animaux” VocBN. .

4. ” Antzutzerat utz ardiak, ne plus traire les brebis, leur faire perdre le lait” Hb. ” Antzutu ein bittugu, tenemos que dejar de ordeñar” Iz ArOñ. .

Sinonimoak: ad.

[agortu]: agortu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es da/du ad. volverse estéril; esterilizar
fr da/du ad. devenir stérile; stériliser ; cesser de produire [du lait, des fruits]
en (1) du ad. to sterilize, to sterilise (2) da ad. to become sterile, to become infertile
port iz. esterilizar

Testuinguruan

Behiari errapea antzutu zaio. (Hiztegi Batua)