Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 6:49 pm on 2016/10/16 Permalink | Reply
  Tags: O ( 147 )   

  oskarbi 

  1. adb. Zeruaz mintzatuz, garbi, hodeirik gabe. Arrats gorri, bihar oskarbi. 2. iz. Zerua hodeirik gabe dagoen egoera. Sortaldetik izar berri bat agertu zen oskarbi beltzean dirdirka. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  adlag. [garbi, hodeirik gabe (zerua)]: zohardi Zub.

  iz.  [zeru garbia, hodeirik gabea]: zohardi Zub.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb./ iz. cielo raso/despejado/sereno
  fr adb./ iz. ciel dégagé, ciel étoilé
  en adb./ iz. clear sky, cloudless sky
  port adb./ iz. forro de teto; céu aberto(a), limpo(a).

  Joan zen lainoa, joan zen haizea, eta oskarbi ageri zen zerua. [Baina bihotzak dio, Xabier Montoia (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  oskarbi (Argazkia: Dabid Martinez, @dabidnet) [FlickrCC]

  • Ikusi “oskarbi” hitza Dabid Martinezen #27hizki27argazki blogean.

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 9:04 pm on 2016/10/15 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  labirinto 

  iz. Elkar gurutzatzen duten bide bihurgunetsuen sarea, bertatik ateratzea nekeza gertatzen dena. Kretako labirintoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [labirinto] : galmendi (Adorez Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. laberinto (2) iz. (Anat.) laberinto
  fr (1) iz. labyrinthe (2) iz. (Anat.) labyrinthe
  en iz. labyrinth, maze
  port iz. labirinto

  Norabidearen zentzua erabat galdua nuen ordurako, labirinto batean nengoela ulertu nuen. [Euskal karma, Jon Alonso (Susa, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  labirinto (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

   
• 

  Maite 11:57 pm on 2016/10/14 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zorripiztu 

  adj. Denbora gutxian aberastu dena eta jendearekin arrandiaz jokatzen duena. Euskararen etsairik gaiztoenak etxe barrukoak direla, herri eta familia euskaldunetan hazi, eta diru eta aginte apur bat lortu duten zorripiztuak.  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adj.
  [zorripiztu] : aberastu berri (Adorez  Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (aberats berri) nuevo rico / nueva rica
  fr parvenu
  en parvenu, social climber, nouveau riche, upstart
  port novo-rico
  

  Euskararen etsairik gaiztoenak etxe barrukoak direla, herri eta familia euskaldunetan hazi, eta diru eta aginte apur bat lortu duten zorripiztuak. (Hiztegi Batua)

  

   
• 

  Maite 12:12 pm on 2016/10/12 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mihiztatu 

  ad. mihiztatu, mihizta, mihiztatzen 1 du ad. Mekan. Bi pieza ahokatu, baten mihia bestearen ahoan sartuz. Elkarrekin mihiztaturiko oholak. 2 du ad. Inform. Hizkuntza sinbolikoan dagoen programa makinak uler dezakeen hizkuntzara itzuli. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  mihiztatu (BN-ciz-baig ap. A; Dv).

  1. “Assembler à mortaise et languette; mettre le battant aux clochettes” Dv. “Reunir o ensamblar tablones a muesca y lengüeta” A.

  2. “(L, BN, S), poner badajo a una campana o campanilla o cencerro” A.

  Sinonimoak: ad.
  [mihiztatu] : ahokatu, artekatu, txartatu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. (Teknol.) ensamblar, machihembrar, encajar (2) du ad. (Inform.) ensamblar
  fr (1) du ad. (Teknol.) assembler (2) du ad. (Inform.) assembler
  en du ad. (Teknol.) to assemble
  port (1) du ad. (Teknol.) ensamblar, (en carpintería) encaixar, embutir (2) du ad. (Inform.) ensamblar

  44.- Bi dimentsio mihiztatzen ditu autoeraketa dinamikak beraz: herri dimentsioa –herri-
  agenda– eta lurralde dimentsioa –lurralde-agendak–, eta biak dira ezinbestekoak Euskal
  Herria espazio funtzional eta sinboliko gisa eraikitzeko –Euskal Herri konfederala–.
  Metaforikoki azalduz hiru nasako geltokia da Euskal Herri konfederala, hiru tren, zein
  bere bidetik eta abiadura propioz datozenak –subjektu politikoak–, iritsi ahala jasotzeko
  prest izango dena. Zohardia, Sortu (media.naiz.eus, 2016-10-10)
  

  

  mihiztatu (Gaurko hitza, Public Domain)

   
• 

  Maite 9:34 pm on 2016/10/10 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  eredugarri 

  izond. Eredutzat har daitekeena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  eredugarri.

  I (Adj.).

  1. Ejemplar, que da buen ejemplo. Jainkoarengana irixteko eman bear ditugun urrats eredugarrienak. Onaind in Gazt MusIx 153. Eroan egizue bizikera eredugarria jentillen artean. Ker 1 Petr 2, 12. [Errukiorrak] gizaki eredugarria hartzen du oinarritzat, […] eta prototipo honetatik ateratzen den pertsona oroz errukia […] senditzen du. PPer Harrip 54.

  2. Típico, representativo. Andaluztar jatetxe auek, errialdearen aiurri muintzat jo ditzakegu: txipi, eredugarri eta korapilkorrak dira. Etxde Itxas 85.

  II (Sust.).

  Modelo, muestra representativa. Agirretxeko ederraren eredugarri zuten egontokian, zola-diztira sakratua zen. Etxde Itxas 23. Gurutzeko Joan deunaren mistika-era jator berezia, […] guri eredugarri utzi ziguna. Onaind in Gazt MusIx 157.

  Sinonimoak: izond.

      [ereduzkoa]: erakusmeneko, ereduzko  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. ejemplar, modélico, -a; típico, -a; representativo, -a
  fr izond. exemplaire, modèle
  en izond. exemplary; model
  port izond. exemplar; modelo

  Kontua da, aukera ederra daukagula eibartarrok (hiri guztiz eredugarri den Eibarko hiritarrok) eredu izateko. Kontua da, beldur naiz, kasu honetan ez garela eredugarri izango.

  Kontua da, oraingoan ere, ez dugula ezer ikasiko.  [Kontua da ez dugula ezer ikasiko, Asier Sarasua (Eibar.org, 2016/10/07)]
  

  

  eredugarri (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:42 pm on 2016/10/09 Permalink | Reply
  Tags: N ( 60 )   

  ñimiño 

  izond. Oso txikia. Haur ñimiño bat. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:izond. Ipar. adkor.

      [txikitxoa]: txikitxo, txikixko, pitin Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. diminuto, -a, chiquito, -a, chiquitín, -ina, pequeñito, -a
  fr izond. très petit, -e ; tout petit, toute petite
  en izond. tiny, minuscule, diminutive, miniature
  port izond. diminuto, -a, pequeno, -a

  Katutxoaren sudur ñimiñoari erreparatu genion orduan.

  

  ñimiño (Argazkia: Dabid Martinez, @dabidnet) [FlickrCC]

  • Ikusi “ñimiño” hitza Dabid Martinezen #27hizki27argazki blogean.

   
• 

  Maite 10:17 pm on 2016/10/08 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  apar 

  iz. Likido baten gainaldean edo bere baitan gertatzen diren gas–burbuila (gehienetan aire-burbuila) txikien multzoa. Likidoa eragiten denean, dirakienean edo hartzidura edo eferbeszentziaren eraginez gertatu ohi da. Itsasoko uhinen aparra. Gaixoari ahotik aparra dario. • apar (sintetiko). KIM. Zenbait plastiko zelularri ematen zaien izena. Poliuretano-aparra. || apar-harri. Leuntzeko erabiltzen den harri bolkaniko, porotsu eta arina. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

      [bitsa]: arrapo Ipar., bits Bizk., bisuts Bizk. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es espuma
  fr écume, mousse
  en foam
  port espuma

  Nik euskera egoera tamalgarrian ezagutu dut, bai eskubideen aldetik bai erabilera aldetik komunikabideetan, administrazioan, ikastoletan… Gaur egungo egoera askoz hobea da, baina horrek ez du esan nahi aparretan bizi behar dugunik, lanean jarraitu behar dugu alderdi guztietan. Gure ahultasun handiena izan daiteke gehiagi direla euskara dakitenak erabiltzen dutenak baino.  [“Hiztegiak ez dira ondo erabiltzen, zuzenean goazelako esanahiara”, Andoni Sagarna (Deia.com, 2016-10-06)]
  

  

  apar (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)