enoatu

ad. enoatu, enoa, enoatzen || da/du ad. Ipar. eta Naf. Aspertu, nardatu, unatu. Beti otoitz egin behar dela, enoatu gabe.  (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

enoatu, enoiatu (Lar, Aq 257 -> A (AN), H), enuiatu, enoitu (AN-5vill ap. A).

1. Cansar(se); aburrir(se). v. eneatu. Tr. Documentado, ya desde Dechepare, en autores septentrionales y alto-navarros (incluyendo en éstos a Mendiburu). Hasta el s. XX la única forma atestiguada es enoiatu, y en el s. XX sólo enoatu. En DFrec hay 2 ejs., septentrionales, de enoatu. Harekila egoitiaz ezpaneinde enoia. E 153. Halakotz enoiatu izan naiz jenerazione hunez. “Ennuyé”. Lç He 3, 10. Ezen bethi othoitz egin behar dela, enoiatu gabe. Lç Lc 18, 1 (He y Dv unhatu, TB onhatu, Ol aspertzeke, Leon lotsatu, Or aspertu, IBk e IBe etsi). Pausuak mundu onetan zebillenean egin zituenak, anbat aldiz enoiaturik. Ber Trat 74v. Beti egonen dirade kontentu eta plazer andiareki nola lenbiziko egunean, beñere enoiatu eta fastiatu bage. Ber Doc 119r. Ezen hala deusek ez nazake izi, tenta, enhoia edo niholatan malenkonia. Harb 277. Irakurtzalia enuiatu gaberik. Tt Arima 3. Ezin ikusiz Clotilde enoiatu zen Aureliano. Mb IArg I 183. Dagizun [lan ori] aldi oro obeki ta bein ere enoiatu bage. Ib. 230. Biño ezkattezen enoitu (Lesaka, 1857). ETZ 251. Nere bortu gainetan baniz enoatzen. Ox 144. Atzerri hontan nola ez laite / ene gogoa enoa? Mde Po 79. Joan den igandean zortzi, gure nexkatxa gaztek eman zaukuten bigarren aldikotz komedia pollita. Bazen jende Jauregian eta nehor ez da enoatu. Herr 14-3-1957, 2. Eskualdun gaztea, ixilik ba zagon ere, etzen enoatzen. JEtchep 91.

2. (Lar), enojatu (-du Lcc), enuxatu. Enojar(se). “Enojarse“, “estomagarse” Lcc. “Enojar” Lar. Ekusirik zala Sirena enojadu. Lazarraga 1142r. Onegaz enojaetan dogu / guk aren majestadea. Ib. (B) 1159vb. Zomait badaude ankartruk edo enuxatruk. Mdg 136.

enojada. (Forma de fem.). Bakit jarriko zareana / nigana enojadea. Lazarraga (B) 1164vb.

3. (-nh- Darric ap. DRA), enhoratu (Darric ap. DRA). “Enhoiatu, acariciar, mimar a un niño (Darric)” DRA. v. eneatu (2).

Sinonimoak: ad. Ipar./Naf.

[gogaitu]: gogaitu, nazkatu, nekatu, gohaindu Ipar., nardatu Ipar., pastikatu Ipar., antojatu Heg., aspertu Heg., gogait egin Bizk., debeiatu Zub., fastikatu g.e., ernegatu zah., eneatu Ipar. g.e., gogoan jo Gip. g.e., erdeinatu Ipar. zah., gogoetsi Ipar. zah., unatu Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es da/du ad. (GN/Ipar.) aburrir(se), fastidiar(se); cansar(se)
fr da/du ad. (GN/Ipar.) (s’)ennuyer
en da/du ad. (GN/Ipar.) become bored, get bored, get tired; get worn out, wear yourself out
port da/du ad. (GN/Ipar.) entediar-se, anar-se; cota

Nehor ez zitekeen enoatu edo aspertu hari beha.  [Luzaiden gaindi, Angel Aintziburu / Jean Baptiste Etxarren (Elkarlanean, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

enoatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)