kaden

adj. Batez ere Bizk. Ahula, argala. Zer egin genezake guk, argalok, kadenok eta erkinok, arerio hain indartsu, hain sendo hauen kontra? (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

kaden (V-ger-ple ap. A; H (V, G)).

1. Flaco, débil. “Mustio, decaído, melancólico” A. Cf. IC III 47: “[Iñigo] Cadena o Caden, que quiere decir este vascuence vuelto en romance ‘Íñigo Malato’ o por mejor decir ‘flaco y enfermo'”. Dauka ama onek seme erkin, kaden eta indar baga bat. Astar II 230s. Zer egin ginaike guk argalok, kadenok eta erkinok arerijo ain indarsu, ain sendo, ain gogor onen kontra? Ib. 283s. Zeugan indartu ta gogortu bear dau ene arima argal, erkin, kadenak. Añ EL2 172. Ixilean indartu ta gogortu bear baitzuen bere gogo argal, erkin eta kadenak. Zait Plat 60.

(V-m ap. A; Lar, Añ (V)). “Inútil” Lar. “Impedido” Añ. “Impedido de miembros, inválido, tullido” A.

2. karen (Aq (G) 807 -> A). Enano. Gizontxo itxusi ta kaden artean erraldoi baten antzera agertzen da. GMant Y 1933, 189.

3. “(V; Ast), cobarde” A.

4. (Sust.). Melancolía. v. kadentasun. Inguma eroak zidor ertzak alaitzen, / illuntz-zeiñuen kadena (melancolía) basoan galtzen. B. Aurre-Apraiz in Onaind MEOE 767.

Sinonimoak: iz.

kaden iz. jas. [kadentasuna]: ahuleria, ahultasun, argaltasun, indargabetasun, makaltasun, ahuldura Ipar., ahulezia, herbaldura Ipar., herbaltasun Ipar., histura Ipar., mendretasun Ipar., erkintasun Bizk., kadentasun Bizk., makaleria Bizk., ahuldade Gip., flakia Gip. beh., erpiltasun Ipar. g.e., flakezia Ipar. g.e., flakotasun Ipar. zah.

kaden izond. Bizk. [ahula]: ahul, argal, maiskar, makal, maskal, mehe, mengel, enul Ipar., erkin Ipar., erpil Ipar., flako Ipar., malet Ipar., mendre Ipar., meko Bizk., herbal Ipar./Naf., aloxo g.e., gelbera g.e., magalo g.e., debil Heg. beh., enkel Ipar. g.e., entoil Ipar. g.e., flux Ipar. g.e., hozkil Bizk. g.e., makar Bizk. g.e., txakil Bizk. g.e., gelge Gip. g.e.

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) izond. (batez ere B) débil, delgado, -a; cobarde (2) izond. (batez ere B) melancólico, -a, decaído, -a (3) iz. (batez ere B) melancolía (4) iz./izond. (batez ere B) inválido, -a, impedido, -a

Argalduta zegoen, erkin eta kaden. [Mussche, Kirmen Uribe (Susa, 2012)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

kaden (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)