minbizi

1 iz. Handitsu gaiztoa; gorputz ehun bateko zelulak eragabeki ugaritzea eragiten duen eritasuna, inguruko ehunetara hedatzeko joera duena. Minbiziak ez du sendabiderik. Bularreko minbizia duela adierazi diote. Minbiziaren lehenengo abisua min bizi baten itxuran agertu zen. Minbiziak jotako eri batek. 2 iz. Haragiak jaten zituen zernahi handitsu edo zauri. Aurkitu zuen gizon bat, minbiziak ezpainak eta sudurra jana. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

minbizi. 1. (V-gip, G, AN-ulz-5vill, L, B, Sal, S, R; Lar, Dv, H). Ref.: A; Lrq; Iz Ulz; Izeta BHizt2; Gketx Loiola (este-estu); Elexp Berg; Gte Erd 276.
Cáncer. ” Minbiziek eztu sendabideik ” Izeta BHizt2. Cf. Gatxitegi Laborantza 169: Badira errapeko min mota bat baino gehiago: min bizia (mammite aigüe), kotsuduna […]. Tr. Documentado desde mediados de. s. XVIII, casi exclusivamente al Sur. En DFrec hay 5 ejs. Erakhutsi zereioan dithietarik bata minbiziaz erdi janik. Egiat 219. Santa Kataliña Senakoak serbitzatzen zuen […] kanzerra edo miñ bizia bularrean zuen bat. LE Urt 377 (ms. 135r kanzilla zuenai petxoan). Topatu zuan gizon bat min-biziak ezpañak eta sudurra jana. Bv AsL 50. Beatz arrek oñaze miñak emateaz gañera andik miñ bizia sortuko zitzaiola uste zan. Arr May 151. Min-bizia zuen eta arpegi guzia artzen zion. Goñi 71. Gorputzean minbiziya azaldu ta ustel eta kiratsez beterik Italian il zan. EEs 1913, 180. Gizaldiko minbizik aunditzen utzi bear omen dira Bebel-en esanaz. EEs 1918, 157. Gaitzepel eta minbizi aurkakoa. EAEg 12-12-1936, 525. Adiskide donge bat baño minbizi gaiztoagorik ote duk? Zait Sof 179. “Bizi min” deitu minbiziaz / mintzo zen, ixil, ez-jainkoa. Mde Pr 369. Min-biziaren atzaparretatik biziarekin aterako zanik ezpaitzan sortu. Etxde JJ 232. Ezpainak gorriak, bainan min-biziak janak direnen gorri berezi hartarik. Herr 24-12-1959, 2. Min-bizi, izurrite ta idi-zila izan arren. Zait Plat 103. Minbiziarekin hila da pairamen haundien artean. Larre ArtzainE 212. Orduko sendagilleak minbizia zala esaten zuten. Insausti 117. v. tbn. Ayesta 71. Miñ bizi: Aran-Bago ManMed 256. 2. (L ap. A ; Arch VocGr ). “Úlcera” A. 3. Cierta enfermedad del manzano. Bestela, adar oien zaurietan ezkabi, minbizi ta beste eritasunak errez sortzen dira. EEs 1916, 253.

Sinonimoak: iz.

[kantzerra]: bizien Bizk., kantzer g.e., xangre Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. (Med.) cáncer
fr iz. (Med.) cancer
en iz. (Med.) cancer
port iz. (Med.) câncer

Testuinguruan

Bularreko Minbiziaren Aurkako Nazioarteko Eguna da. Jarrai dezagun borrokarekin! #gaurkohitza