Recent Updates Page 399 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 6:43 am on 2014/06/01 Permalink | Reply
    Tags:   

    igerileku 

    iz. Igeri egiten den lekua; igeri egiteko bereziki prestatutako instalazioa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.

    [igeritokia]: igeritoki (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es piscina; lugar donde se nada
    fr piscine
    en swimming pool
    port piscina

    Entzun:

    Hondartza urrunetan nahiz igerileku hurbiletan erdietsiriko kolore belztuagatik ere, bakarrik emandako ordu luzeen laztasuna salatzen zuen haren bisaiak. [Rock’n’roll, Aingeru Epaltza (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    igerileku (PixabayCC, PixelAnarchy)

     
  • Maite 11:35 am on 2014/05/31 Permalink | Reply
    Tags:   

    sagu 

    INFOR. Sarrerako periferikoa, ordenagailuari kable baten bidez konektatua, kablearen muturrean eskuz kontrolatzen den azalera lauko aparatu bat daramana. Bere eginkizuna pantailan kurtsorearen mugimendua kontrolatzea da.  (Euskalterm)

    Wikipedian:

    Sagua ordenagailuarentzako periferiko bat da, sarrera kontrol eta datuen gailua izanik. Eskuaren mugimendua ordenagailuari bidaltzeko gai da, ordenagailuak pantailaratzeko. Sistema desberdinak daude:gomazko boladunak, izpi infragorriekin eta laserrarekin funtzionatzen duten sagu berrienak.

    Normalean bi edo hiru botoi izaten ditu (eskuinekoa-erdikoa-ezkerrekoa), ekintza ezberdinak burutu ahal izateko. Gaur egungo sagu gehienek erdiko botoiaren ordez aplikazio batzuen erabilera errazten duen gurpiltxo bat izaten dute. (Jarraitu irakurtzen…)

    Horretaz gain…

    iz. 1. ZOOL. Muridoen familiako zenbait ugaztun karraskariren (bereziki Mus generokoen) izen arrunta. Txikiak dira eta ilaje arre edo grisa eta ia gorputza bezain luzea den isatsa dauzkate. 2. INFORM. Pantailan kurtsorearen mugimendua eskuz kontrolatzeko aparatua, kable baten bidez ordenadoreari konektatuta dagoena. 3. MED. Hazizurriak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) (Zool.) ratón (2) [hazizurriak] (herr.) (pl.) paperas 3. (Inform.) ratón
    fr (1) [animalia] souris(2) [gailua] souris
    en (1) (Zool.) mouse (2) (Inform.) mouse
    port (1) (mamífero) rato (2) (Inform.) mouse

    Entzun:

    Saguaren ezkerreko botoia sakatzearekin batera, mezuak ihes egin du postontzitik. Beranduegi da damutzeko.

    Kafesnea berotzen ari nintzela, sagu batek zaborrontzitik jauzi egin eta sukaldearen eta hormaren arteko zirrikitutik ihes egin du. [Piano gainean gosaltzen, Harkaitz Cano (Erein, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    sagu (Wikimedia Commons)

    sagu (PixabayCC, Nemo)

     
  • Maite 7:45 am on 2014/05/30 Permalink | Reply
    Tags:   

    txirla 

    iz. 1. MIKOL. Agarikaleen ordenako eta Crepidotus generoko onddo basidiomikotinoen izen arrunta. Txikiak dira, ez dute hankarik eta enborretan hazten dira eskuarki. Ez dira jangarriak. 2. ZOOL. Bibalbioen ordenako zenbait moluskuren izen arrunta. Itsas hondo hareatsu edo lohitsuetan bizi dira eta oso janari preziatua dira. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    txirla (V, G, AN-gip; IC 442v, Lar, H (<ch-> G), FauMar 123, Zam Voc), xirla (SP, Urt, Dv), zirla (G). Ref.: A (txirla, zirla); AEF 1960, 21; Etxba Eib; Elexp Berg.

    Almeja; en gral., nombre aplicado a diversos moluscos bivalvos y a sus conchas.

    Sinonimoak: iz.

    [almeja]: almeja (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) (Zool.) almeja; chirla (2) (Mikol.) crepidoto (Crepidotus sp.)
    fr palourde, clovisse
    en clam
    port amêijoa, amêijea, ameija

    Entzun:

    Azken asteotan, umore (?) sail bat egiten ari naiz, eta Twitterren bidez zabaltzen (@edulartzanguren). Bizitza aski absurdoa ez dela iritzita, ekarpentxoa egin nahian nabil. Eulixak izenarekin hasi zen, baina bertan behera utzi behar izan nuen copyright-terrorismoarengatik. Sustatukoek eskatu didate Txirlak komikiaren making of-a egiteko. Balio dezala interneteko folkloregintzan jardun nahian egile eskubideei izkin egiteko ariketa baten kronika gisa.  [Txirlak (the artists formerly known as Eulixak), edo nola sortu zen Twitterreko komiki bat, Edu Lartzanguren (Sustatu, 2014-05-12)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    txirla (Irudia: Edu Lartzanguren, @edulartzanguren)

     
  • Maite 9:47 am on 2014/05/29 Permalink | Reply
    Tags:   

    hostaila 

    iz. Zuhaitz eta landareen hostotza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    hostaila (-ail L, BN, Sal, S), hostai (L; Dv), hostoila, hostoil (L, S; Dv, H (L, BN), Foix ap. Lh), ostrail (L), ostroil (L; Dv (que cita a Goyhetche)). Ref.: A (hostai, ostail, hostoil, ostrail, ostroil); Lh (hostail).

    Tr. Documentado sobre todo en la tradición septentrional. La forma ostoil(a) se encuentra en sendos ejs. de Prop (tbn. hostail(a)) y EEs, en J. Etchepare, Olabide y en un ej. de Eskual, y, con aspiración inicial, en Duvoisin (tbn. hostai) y Leon. Hay ostrail en Atheka y Gaztelu, ostroil en Goyhetche, hostaila en Barbier y ostai en AEmil.

    1. Follaje. 2. Rama con hojas. 3. (ostail BN-ciz-baig, Sal; -talla AN-5vill), ostoil (L, Sal, S). Ref.: A (ostail, ostoil). “Seroja, hojas caídas” A. “Hojarasca, ostalla” (AN-5vill).  4. “Ostoil (L, BN, S), ligero de cascos

    Sinonimoak: iz.

    [hostaila]: 1 hostotza, hosto-sail. 2 orbel (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es follaje; rama frondosa
    fr feuillage
    en foliage
    port folhagem

    Entzun:

    Dakizkizunean ere, erabili beharreko hitzen bila hiztegira jotzea aski kirol osansutsu, egurasle eta iradokigarria da. Gutxitan itzultzen zara hiztegi batetik harri eta zur, zur eta lur gelditu gabe. Inoiz hitzen hostailan katramilatuta geldi zaitezke, irteerarik gabe. [Nola ñabartu, Anjel Erro (Jira, 2014-05-28)] (Berria.info)

    hostaila (Wikimedia Commons)

     
  • Maite 8:16 am on 2014/05/28 Permalink | Reply
    Tags:   

    anpolai 

    izond. Gerezimota handi eta mamitsua. • NESKATO ANPOLAI. Neskato bikaina. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    anpolai (V-m-gip, G), anpolari (V-gip; A), anpolara (V-ple), anpoilla (H (ampoila), A), anpoillara (V-ger-arr-oroz), anpollera (Añ (V)). Ref.: A (anpoilla, anpolai); Etxba Eib (anpolarixa); Elexp Berg.

    Sinonimoak: iz.
    [Prunus avium]: basagereziondo, cherri-gereciya, gereizia, gereiz-ondoa, gerezi, gerezia, gereziondo, gerezi-ondo, gereziondoa, guerecia, guereciya, guerezi, kereiza, keriza, kerizaitz, kerizaitza, keriza-orpoa, kerizondo, kerizondoa, quereisa, xerri-ginga. (Wikisilva)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz. cereza ampollar (2) izond. (hed.) grande, hermoso, -a
    fr (1) merisier ou cerisier des oiseaux (Prunus avium) (2)  grand(e), beau(belle)
    en (1) wild cherry, sweet cherry, bird cherry, gean (2) large, big, beautiful
    port (1) cereja silvestre (2) grande, formoso(a)

    Entzun:

    Igerabideren Zangotraba azken nobela irakurtzen ari nintzela, begiak anpolai bi geratu zitzaizkidan letren moldean ikusi nuenean nire adinekoek (behintzat) hain sarri, hain natural erabiltzen dugun porlos! espresioa ezetz esateko: «Tximinoa, bai, hori etorriko zaio, porlos!». [Porlos, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2014-05-28)] (Berria.info)

    anpolai-begiak: ojos grandes, ojazos

    malko anpolaiak: lágrimas grandes, lagrimones

    neskato anpolaia: muchacha hermosa

    anpolai (Wikimedia Commons)

    anpolai (Wikimedia Commons)

     
  • Maite 8:53 am on 2014/05/27 Permalink | Reply
    Tags:   

    pizma 

    pizma (Irudia: natural-holistic-health.com)

    Ore-moduko topikoa, kanpo-erabileran hotza edo beroa ezar daitekeena. Irinaz (linazi-irinaz, adib.), hautsez edo bestelako substantzia xurgatzailez, likido baten bidez diluitua, eta zenbait kasutan sendagai batez osatuak izaten dira.  (Euskalterm)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    pizma (G-nav, B ap. A; Aq 1036 (AN)).

    “Emplasto, bizma” A.

    Sinonimoak: iz.

    [enplastua]: mantar, enplastu Heg., txaplata Bizk., tirakiloi g.e., partxe Heg. beh., kataplasma  (UZEI eta 5000 Adorez  sinonimoen hiztegiak eta Euskalterm)

    Beste hizkuntza batzuetan (Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

    es cataplasma
    fr cataplasme
    en cataplasm, poultice
    port cataplasma

    Entzun:

    Kiskaltzen zuen burua, eta pizma hotz bat jartzeko agindu zuen medikuak.


     
  • Maite 4:19 pm on 2014/05/26 Permalink | Reply
    Tags:   

    ahal izan 

    da/du ad. Zerbait gertatzeko edo egiteko ezintasunik, eragozpenik edo debekurik ez izan (beste aditz baten ondoan nahiz bakarrik). Joan ahal naiz. Egin ahal dut. Etortzen ahal da. Ez du egiten ahal. Desira ahal dezake. Ahal badu, ekarriko du. • AHALA(K). Aditzaren erroari dagokiola, “ahal d(ir)en zera guztia(k)” adierazteko. Egin ahalak eginagatik. Esan ahal guztiak esanda ere. || AHALAZ. 1. Ahal den neurrian. Eskerrak dizkizugu ahalaz errendatzen. 2. Ahal bada. Ahalaz ixilarazi gaizki errailia. || AHALIK (ETA) + adj. edo adb. + -EN(A). Ahalik eta lasterrena. Ahalik eta etxe ederrena. || EZIN KONTA (ESAN…) AHAL (+ iz. edo mugatzailea). Jaio ziren ezin konta ahal haur.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) da/du ad. (osagarri duen aditzaren aditz laguntzailea hartzen du) poder, ser posible (2) da/du ad. (geroaldian doazen aditzetan tartekaturik) ¡ojalá! itoko ahal haiz!: ¡ojalá te ahogues!
    fr pouvoir
    en can, be able to
    port pouvoir

    Entzun:

    Errealitatea aldatu ahal izateko, lehenik eta behin, begi bistan dugun panoramari erreparatu behar diogu.  [Ikus gaitzazuen, Txema Ramirez de la Piscina (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    ahal izan (Gaurko Hitza, CC)

     
c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel