Tag Archives | arazoak

Energiaren garrantzia

poste elektrikoaUdan bagaude ere, urtero negua iristean areagotzen den arazo batez arituko naiz: energiaren kontsumoa. Gaur egun, erregai nahiz elektrizitate ugari dugu eta zaila egiten zaigu horiek gabeko bizimodua irudikatzea. Dena den, jakin beharra daukagu energia iturri hauek ez direla beti garbi-garbiak.

Herrialde garatu edo industrializatuetan, planeta osoko energiaren %70 kontsumitzen da. Gauzak horrela, autoek, etxebizitzek, industriek… denek petrolioa, ikatza edo gas naturala behar-beharrezkoa dute. Bestelako erregaiak ere badaude, baina Europan kontsumitzen den %85 lehen aipatu ditugun energietatik etortzen da. Beraz, laster agortu egingo dira eta beste irtenbide batzuk aurkitu beharrean egongo gara.

Gure planetan arazo ugari dago eta, ezin ukatu, horietako baten eragile nagusia energia dugula: hondakin erradioaktiboak, berotegi-efektua, petrolio-isurketak, euri-azidoa… Dena dela, esan dugun bezala, badaude beste energia iturri batzuk: eguzkia, haizea, itsasaldiak… Garatu gabe daude oraindik, baina gauzak ondo egiten badira, etorkizunerako prest egongo dira, eta oraingo energia iturriek sortzen dituzten ondorio larrienak saihesten lagunduko dute. Horietako bi aipatuko ditugu jarraian:

EURI-AZIDOA

Industriek atmosferara sufre eta nitrogenoa botatzen dituzte eta, ur-lurrinarekin nahiz oxigenoarekin nahasten direnean, azido batzuk sortzen dira. Haizearen eraginez, azido horiek hainbatetan urrutira bidaiatzen dute eta, ondoren, ur tantekin batera lurrera erortzen dira. Ez dago esan beharrik, noski, honekin guztiarekin ibaiak eta urtegiak kutsatzen direla, urrutira jo gabe, Euskal Herrian gertatzen ari den bezala (%30 baino gehiago euri azidoak dira).

BEROTEGI-EFEKTUA

Berotegi-efektua CO2 gasak gure planetan eragiten duen arazoari deritzogu. Gas hau beste gas batzuekin nahasten da, proportzio txikiagoan, eta kristalaren antzera jokatzen du: eguzkia sartzen uzten du, baina,  ateratzerakoan, eragozpenak sortzen ditu. Gasak planetako tenperaturak gora egitea eragiten du eta glaziarretako poloak urtzea, besteak beste. Urtze horrek itsasoaren maila pare bat metro inguru igoko du eta, ondorioz, uharte asko ur azpian uzteaz gain, itsasertzak atzera botako ditu.

Jarraian berotegi-efektuaren ondorio nagusienetako bat ikus dezakezue: izozmendi plaken urtze prozesua.

Comments { 0 }

Zona urdinean aparkatzeko komeriak

Ama Eroskin erosketa batzuk egiten ari zen bitartean, Consumer aldizkaria hantxe zegoela ikusi eta irakurtzeari ekin nion. Kontsumoarekin zerikusia zuten gai ezberdinak ukitzen ziren bertan eta niri, batik bat, zona urdinen inguruko artikulu bat egin zitzaidan deigarria. Zenbat eta gehiago irakurri, orduan eta interesgarriagoa iruditu zitzaidan; beraz, horri buruz idaztea interesgarria izan zitekeela pentsatu nuen.

Ezberdintasun ugari dago hirietan zona urdinari dagokiolarik; hiri batzuetan, adibidez, beste batzuetan baino hiru aldiz garestiagoa da. Aparkatzeko tokia aurkitzeko behar den denborari dagokionez, hiri batzuetan, batez beste, bi minutu behar diren bitartean, beste batzuetan 25 minutu baino gehiago behar izaten dira. Bestalde, prezioari erreparatzen badiogu, Bartzelona dugu, dudarik gabe, garestiena: 2,3 euro orduko. Merkeena, aldiz, Murtzia: 0,5 euro orduko. Aparkatzeko behar den denbora kontuan hartuz gero, denbora gehien Granadan beharko dugu lekua topatzeko, batez beste, 26 minutu; denbora gutxien, aldiz, Sevillan (2 minutu baino ez). Hemen azaltzen diren emaitzak Espainiako 18 hirigunetan (Alacant, Bartzelona, Bilbo, Kordoba, A Coruña, Donostia, Gasteiz, Granada, Iruñea, Logroño, Madril, Malaga, Murtzia, Oviedo, Sevilla, Valentzia, Valladolid eta Zaragoza) burutu den ikerketa bati esker eskuratu dira.

ParkimetroaAurreko hariari jarraituz, behin autoa aparkatuta dugula, ordaintzeko unea iristen da. Ordainketa parkimetro izeneko aparatuen bidez egiten da. Gailu hauek ere aztertu dira, euren txukuntasun eta funtzionamendu alderditik eta gehienek gainditu dute. Dena den, Granada, Logroño, Malaga eta Sevillako aparatuek ez dute gainditu, batzuek zikintasunagatik eta, beste batzuek, funtzionamenduagatik. Beraz, parkimetroen, batez bestekoa, egokia izan da alor guztietan.

Artikuluaren bidez, beste kolore batzuetako zonak daudela jakin nuen: berdea, laranja eta gorria. Nahiz eta hirigune guztiek ez duten bereizketa hau, horri buruz hitz egingo dizuet.

Zona berdea: tokiko kideentzat, hau da, bertan etxebizitza dutenentzat. Denbora gehiagoz izan dezakezu zure autoa aparkatuta zona hauetan eta diru gutxiago ordaindu. Bartzelonan, Bilbon, A Coruñan, Granadan, Iruñean, Oviedon eta Sevillan dago zona mota hau. Alacantek ere badauka, baina bere tarifak goizean eta arratsaldean ezberdinak dira.

Zona laranja: Sevillan, Iruñean eta Zaragozan aurki ditzakegu; erabilera, ordea, hiruretan ezberdina da. Zaragozan, bertako bizilagunei aparkatzea erosoago egiteko; Iruñean, bizilagunentzat eta baita gertuko dendarientzat ere (44 euro urteko). Azkenik, Sevillan, nahi duzun denbora guztian utz dezakezu kotxea eta prezioak murritzagoak dira.

Zona gorriak: denbora oso laburreko zonak dira eta, ordaintzeko orduan, parkimetro berezi batzuetan egin beharko da.

GarabiaAutoan ipinitako txartelak jartzen duen denbora gainditzen baduzu, isuna izateko aukera ugari duzu. Dena den, hirien baitan aukera hori ugaritu edo murriztu egiten da.  Alacanten, Iruñean eta Gasteizen, esate baterako, denbora gaindituta zuten hamar autotatik bederatzik ez zuten isunik jaso. Valentzian eta Granadan, ordea, egoera berberean hamarretik lauk isuna jaso zuten. Azpimarratzeko da, halaber, hainbat kasutan garabiaren beharra izaten dela auto batek txartelik ez duelako edota denbora gainditu duelako. Horrelakoetan, autoa bueltan jaso ahal izateko, batez beste 99 euro ordaindu behar izaten dira.

Ondorioz, ahal dugun heinean, ez dugu denbora hori gainditu behar. Aitzitik, autoa utzi baino lehen, kalkulu batzuk egin eta behar den dirua ordaindu beahrko genuke denbora soberan izateko.

Aurreko guztia kontuan izanda, garbi dago hiri batzuk beste batzuk baino askoz ere garestigoak gerta dakizkigukeela. Nire ustez, dena den, hori ez da oso egokia; izan ere, hiriburu guztietan berdin ordaindu beharko litzatekeela iruditzen baitzait.

Comments { 0 }

Sektak guk uste baino gertuago

Orden del Templo sektaGaur egun, gero eta gehiago dira erlijio baten inguru edo esparruan sorturiko talde eta mugimenduak. Baina zergatik jaiotzen dira? Zoritxarrez, hauetariko gehienak engainatzea eta manipulatzea dute jomuga nagusia, eta jende multzo baten egoera emozionala erabiltzen dute etekina ateratzeko.

Ezer baino lehen, sekta hauen sorrera azpimarratzekoa da. Mugimendu hauek betidanik jardun dute, baina XX. mendetik aurrera nabarmendu dira eta, tamalez, badirudi “modan” jartzen edota zabaltzen ari direla.

Bestalde, pertsonalitatea hondatzen duten talde hauek kaptazio sistema ugari erabiltzen dituzte jendea engainatu eta mugimenduaren barnean sartzeko. Batzuetan, taldea buruhauste guztien irtenbide antzera azaltzen dute, edota, lehen aipatu bezala, pertsona baten baldintza emozionalaz baliatzen dira ahalik eta etekin gehiago ateratzearren. Hasiera batean dena oso polita eta zoragarria irudikatzen dute, baina ondoren hasiko dira diru eskaerak eta manipulazio psikologikoak.

Ildo beretik jarraituz, ez dago eurenganatuko dituzten pertsonen profil zehatz bat; hau da, edozein izan daiteke mugimendu hauen atzaparretan eror daitekeena. Baina, dena dela, ugariagoak izaten dira egoera psikologiko zailak igarotzen ari diren pertsonak edota familia arazoak dituztenak. Azken hauek, sekta bigarren familia bezala ikusten dute, hau da, arazo guztietatik irteten lagunduko dien lagun-talde bat legez, eta horretaz baliatzen dira alderdi higuingarri horietako buruak.

Ku-klux-klanGainera, talde iruzurti hauek gizakiarengan utz ditzateken eraginak edo ondorioak izugarriak dira. Aipagarrienak, autoestima falta eta errudun sentimendua dira; hala ere, arazo psikologiko ugari ere agertzen dira. Baina ez hori bakarrik, horrelako talde iruzurgileek familia asko hondatzen dituzte: senitarteko bat erakartzean, pertsona honek alde batera uzten du familia eta bere ekintza guztiak sartu berri den mugimendura bideratzen ditu. Aurreko guztia gutxi balitz, pertsona hauek aportazio ekonomiko izugarriak egiten dituzte sektetara, ekarpen hauek mugimenduari lagunduko diotelakoan.

Bestalde, sektak mota ezberdinetan sailkatzen dira, bakoitzaren funtzioaren arabera. Egun, bost multzo ezberdin bereiz daitezke: erlijiosoak, politikoak, psikoterapeutikoak, komertzialak eta apokaliptikoak. Hauetatik erlijioarekin lotutakoak dira ezagunenak eta jendetsuenak, baina guztiak dira kaltegarriak.

Amaitzeko, hona hemen gaur egun ekinkor dauden sekta batzuen izenak: Adventistak, Zientziologiaren eliza, Mahikari, Sekta satanikoak, Unifikazioaren eliza, Sai Baba, Era berria, Reino de dios… Kontu handiz ibili eta ez zaitezte sekta gorrotagarri hauen atzaparretan erori. Jakinaren gainean zaudete!

[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/NnnZ2EnEnXA" width="425" height="350" wmode="transparent" /]

Bideoa ikusten jarraitzeko: 2, 3 eta 4.

Comments { 0 }
-->