Tag Archives | ekonomia

Murrizketekin denok motz?

By on 2013(e)ko urtarrilak 2 in arazoak, gizartea
murrizketen aurka (FlickrCC, ccoodegranada2)

murrizketen aurka (FlickrCC, ccoodegranada2)

Jakin badakigu krisian sartu ginetik hainbat aldaketa eman direla Espainian: BEZa igotzea, soldaten murrizketa, langabeziaren izugarrizko gorakada… Murrizketak arlo guztietan eman dira, baina gehien kezkatzen nautenak osasun eta hezkuntzan eman direnak dira. Ez al da, bada, oinarrizkoa denon hezkuntza eta osasun arloa ziurtatzea?

Ematen ari diren eta ematear dauden aldaketekin, duela 60 urteko egoerara itzultzen ari gara: dirudunek ikasketak egin ahal zituzten eta beste guztiek, aldiz, lanean hasi behar prestakuntza juxtua jaso ondoren. Tira, lanean hasi behar izatea, hitz egiteko era bat baino ez da; izan ere, ez baitugu ikasketak amaitu eta berehala lanean hasi den jende asko aurkituko, gaur egun.

Baina haritik joan gabe, Erasmus-a, bekak, ohorezko matrikula lortu dutenek dituzten hainbat abantaila… desagertzera doaz, eta unibertsitateetako kuotak igo egin dira, bai pribatu zein publikoetakoak. Hau dela eta, lehen ikastea garestia bazen -batzuentzat ia ordainezina-, orain are gehiago kostatuko zaie familia horiei seme-alaben ikasketak ordaintzea. Honekin, jende gutxiago izango da ikasketa unibertsitarioak dituena, eta, beraz, lan munduan daudenetariko asko ‘erreleborik gabe’ geratuko dira, lanpostu horretan nor jarri ez baita izango. Emaitza, jubilazio adina gero eta gehiago atzeratzea. Horrez gain, egoera zertxobait hobetuz gero helduenak lanean dauden bitartean, ikasketak amaitu berri dituen gaztea postu horretan sartu ezinean geratuko litzakete. Berriro ere langabezia tasa gora, dirurik ez ikasketak ordaintzeko, jubilazioa gora… Amaitzen ez den soka da.

Politika aurrerakoiak egingo dituztelakoan jartzen ditugu politikariak boterean; horrelako neurriekin, baina, gero eta herrialde atzeratuagoan gauden irudipena dut, hezkuntza sailean behintzat. Hartutako azken neurriak ez dut uste batere positiboak direnik, ez ekonomiarako -lan-mundua dezente geldiaraziko baitute- eta ezta mota askotako kanpo-harremanetarako ere; izan ere, ekonomikoki gaizki dagoen herrialde batekin harremanak izatea inork ez baitu gogoko. Zer diozue zuek?

Comments { 0 }

Noizko diru-banaketa orekatuagoa Futbol Liga Profesionalean?

By on 2012(e)ko urtarrilak 13 in kirola

Nori ez dio amorrua ematen Espainiako ligan telebistek banatzen duten diru guztiaren %60 Real Madrid eta FC Bartzelona taldeek eramatea? Niri, behintzat, ez zait bidezkoa iruditzen 20 taldez osatutako liga batean irabazien erdia baino gehiago bi talde horien artean soilik banatzea. Nik bezala, Espainiako ligan parte hartzen duten beste hainbat klubek beraien desadostasuna erakutsi dute egoera honen aurrean.

Nire iritziz, diru-banatze honek arazo ugari ekartzen ditu Espainiako ligara. Denetan garbiena ekipoen arteko ezberdintasuna da; hau da, talde onenei diru gehiago ematen bazaie, talde handi horien eta txikiagoen arteko desberdintasunak areagotu egingo dira. Izan ere, jokalari trebeak nahi izanez gero, ordaindu besterik ez dago. Horrela, urtero, merkatu horretan sal-erosketan ibiltzen direnek erraztasun handiagoak izango dituzte jokalari hau edo bestea lortzeko; talde txikiak, ordea, maila berean gelditzen dira, besteei aurre egin ezinik. Horrela, helburuen arabera hirutan bana daiteke liga urte hauetan: sariak, UEFA edo maila berean jarraitzeko borroka.

Azken urteetako historiara joko bagenu, argi ikusiko genuke Real Madrilek eta FC. Bartzelonak irabazi dituztela ligak bereziki; halere, egon da tarteka beste talderen bat bi handi horien lehian muturra sartu eta lehen postua lortu izan duena. Egun, krisia talde txikiak jasaten ari direnez, liga batzuen esku baino ez da geratzen. Gainera, diruak beste arazo bat ekarri digu: futbol partiduen ordutegia. Espainiako ligan kalitate handiko jokalariak daudenez, mundu osoan zehar ikusten da, eta hemengo ordutegia zein Txinakoa, esate baterako, ezberdina denez, oso eztabaidatua izan den berrikuntza bat jarri dute: astero, igande goizetan ligako partidu bat jokatzen da, eta, noski, ordutegi hau ez dute Bartzelonak edo Madrilek pairatzen, talde txikiek baizik.

Hala ere, esan beharra dago, diru-banatze hori ez dutela faboritismo, kutunkeria edo horrelako zerbaitengatik egiten. Bi talde garrantzitsu hauek dira diru gehien ematen duten taldeak, hauek baitira mundu osoan zehar jarraitzaile gehien dituztenak. Horrexegatik ematen zaie diru zati handiena eta, halaber, horrexegatik euren  partiduak izaten dira ordutegi onenean.

Nahiz eta gaiaren inguruan ika-mika ugari egon kalean, prentsak ez du egoera honen aurrean kritika handirik egin, interes handiak baitaude jokoan. Bidegabeko egoera honen aurrean Sevillako lehendakaria, Jose Maria Del Nido, izan da desadostasuna garbi azaldu duen horietakoa. Ea denborak -eta batzuen ekimenak- egoera hau aldatzen duen. Guztion onurarako izango litzateke; izan ere, kalitatezko liga lehia duen liga baita.

Comments { 0 }

Zaharkitzapen programatua

By on 2011(e)ko maiatzak 24 in arazoak, gizartea

Gure eguneroko bizitza lanpetuan, ia inork ez du denborarik hartzen liburu bat irakurri, lagunekin egon edo familiartekoekin une atseginak pasatzeko. Hala ere, badago denok egiten dugun zerbait: kontsumitu, erosi. Izan ere, gure egunerokoan txertaturik dagoen kontzeptu bat baita. Esaterako, nork ez ditu merkealdiak aprobetxatzen? Nork ez ditu urtaro berriarekin jantzi berriak erosten? Nork ez du… ? Horretaz baliatuz, kontsumo katea zuzentzen duten enpresa handiek zaharkitzapen programatua abiarazi zuten duela mende bat.

Wikipedian irakurri ahal dugunez, zaharkitzapen programatua produktu baten bizitza erabilgarriari bukaera zehatza ezartzeari deritzo, ekoizleak berak produktua diseinatu eta merkaturatzean aurreikusi dena. Baina zer eragin du gure gizartean kontzeptu honek? Ekonomia eta Enpresako irakasleak honen berri eman arte, ez nuen inolako informaziorik honi buruz; izan ere, ezinezkoa iruditzen baitzitzaidan horrelako egoerak eman zitezkeenik. Hala ere, Cosima Dannoritzer zuzendariak eginiko dokumental liluragarriari esker (“Comprar, Tirar, Comprar”), benetako errealitateaz jabetu naiz. Denok gara egoera horren biktimak, guztiok jarraitzen baitugu kontsumismoaren katea.

Behin baino gehiagotan hondatuko zitzaizkizuen etxetresna elektrikoak, autoaren piezak edota beste mota bateko aparailuak. Gertatuko zitzaizuen, halaber, hauek konpontzera eramatean, teknikoek aparatu berria erostea gomendatzea. Ez, ez da kasualitate bat; hori da benetako errealitatea. Izan ere, XIX-XX. mendeen buruan, kontsumismoak gailurra jozuen; produktu guztien ekoizpen masiboa eman zen eta mundu aurreratuetako biztanleek erosteari ekin zioten. Hala ere, garai haietan, produktu guztiak iraupen luzekoak ziren (jantziak, elektrotresnak…); nolabait esateko, produktu “idealak” ziren. Hori, baina, arazo larria zen
ekoizleentza; ekoizkin guztiek denbora luzez irautean, jendeak ez zuelako hainbeste kontsumitzen. Hori dela eta, euren ustezko “produktu perfektuaren” bila hasi ziren. Ezaugarri garrantzitsuena iraupen motzekoa izan behar zuela zen eta mekanismo batzuei esker lortu zuten. Ez al da sinesgaitza?

http://www.lamano-invisible.net/2011/01/obsolescencia-programada.html orrialdetik hartuaHonen guztiaren berri izan nuenean, lotsagarria iruditu zitzaidan. Nola liteke munduko ekoizle handiek biztanle guztiez baliatzea euren interes ekonomikoak lortzeko asmoz. Non geratzen da hainbat aldiz aipatzen den etika? Kasu hauetan, gizakiaren etikaz eta moralaz duda egiten dut. Hori gutxi balitz, gure kontsumo masiboaren biktimak hirugarren munduko herrialdeak dira. Izan ere, horrenbeste kontsumitzean, hondakin asko sortzen dira eta hauek “bigarren eskuko material” modura bidaltzen dira bertara. Benetako zabortegiak aurki daitezke (argazkian ikus daitekeen modura). Hango biztanleek ez al dute nahikorik euren egoerarekin gure zaborra bertara eraman gabe? Negargarria iruditzen zait egoera hau guztia eta horregatik plazaratu nahi izan dut funtzionamendu hau.

Hala eta guztiz ere, esan beharra dago gure ekonomia kontsumoan oinarritzen dela eta, inork kontsumituko ez balu, ekonomia ereduak porrot egingo lukeela, azkenaldian ikusten ari garen legez. Baina zein da irtenbidea? Kontsumitzen jarraitzea? Beste antolaketa mota bat sortzea? Ez nago ziur. Aipatu behar dut, dena den, jadanik egon badaudela egoera honi irtenbide bat eman nahi dioten taldeak edota gizartearen kontzientziak astindu nahi dutenak, besteak beste, Zeitgeist mugimenduan parte hartzen dutenak. Talde hau Venus proiektuan oinarritzen da eta euren helburua dirurik eta legerik gabeko mundu aurreratu bat sortzea litzateke. Horretarako, urtero Z-Day eguna ospatzen dutenean, beraien ideiak plazaratzen dituzte. Hori al da, ordea, benetako irtenbidea? Zein iritzi duzue?

Argia astekariaren youtubeko kanalean, zaharkitzapen programatuaz Cosima Dannoritzerren hitzak entzun ditzakegu:



Informazio gehigarria:

Comments { 1 }
-->