Askatasunaren txokoa ematen zuen hark: begiak ireki eta itsasoan zeunden, ozeano Atlantikoaren pare-parean. Ez da ez Gipuzkoa eta Euskal Herriko edozein toki. Haizea ezberdina da, ez hirikoa ezta herrikoa ere. Desberdina. Ez nuen libertate hori espero. Ondorioz, beste energia batekin zuzendu nintzen Igeldoko jatetxera, Akelarre Jatetxera, hain zuzen ere. Sala dotore batean itxaron genion Pedro Subijanari. Hura agertu eta hizketaldi labur baten ondoren, elkarrizketari hasiera eman genion.

Zalantza izpirik gabe sukaldaritzak zure bizitzan parte hartu duela eta hartzen duela esan genezake. Zer esanahi dauka zuretzat sukaldaritzak? Zure lana baino ez da, zaletasun bat edo bizitzeko modu bat? Nire bizia da, berrogei urte baitaramatzat sukaldaritzan. Batxiler ikasketak amaitu ondoren hasi nintzen sukaldaritzaren munduan murgiltzen, garai horietan 17 urte nituela. Hasieran, ostalaritza eskolan ibili nintzen, eta geroago sukaldaritza munduan. Gaur arte. Eboluzionatzen, inoiz konformatu gabe, beti formula eta joera berriak aurkitu nahian. Baina, hori bai, beti sukaldaritzarekin, sukaldaritzarengatik eta sukaldaritzarako bizitzen. Hala ere, kontuan izan behar da hori handicapa izan daitekeela, bidean askotan gauza asko utzi ditzakegulako: familia, seme-alabak, lagunak eta beste zenbait ekintza. Baina sukaldaritza horrelakoa da, horretan jardun nahi duenak ondorio horiek guztiak onartu beharra dauzka.

Zure biografiari begirada bat botaz gero, Donostian jaio zinela eta Zarautz eta Madrilgo ostalari eskoletan hezi zinela esan genezake. Noiz konturatu zinen sukaldaritza benetan gustuko zenuela? Sukaldaritzan etxean aritzen nintzen, lagunekin, nire “boy scout” taldearekin eskolan; dena den, inoiz ez zitzaidan burutik pasa hori lan bat izan zitekeenik, garai haietan ez baitzegoen sukaldari ospetsurik. Gazte garaian nota onak ateratzen nituen, ikasle arrunt batenak. Gainera, medikuntza ikasi behar nuen, baina ostalari eskoletan sartu nintzenean gehien nabarmentzen zena ni nintzela konturatu nintzen. Azkenean, gure promoziotik gehien gailendu zena ni izan nintzen. Adin horretan zaila bazen ere, ordurako banekien zer nahi nuen. Hortik aurrera, nire bizitza sukaldaritzaren inguruan igaro da. Ezer gabe hasi nintzen, eta, gaur egun, nire jatetxea egitea lortu dut.

Ostalari eskoletan klaseak jasotzeaz gainera, irakasle eran, sukaldaritza ikastaroak eman dituzu amerikar eta europar erakunde ezberdinetan, baita enpresa eta heziketa eskola espainiarretan ere. Ikasleak al dira prestatzen diren bakarrak edo irakasleak ere ikasten al du esperientzia honetatik? Beti izan naiz oso borrokalaria heziketaren arloan. Nire ustez, prestakuntza oso garrantzitsua da. Norbait ikasle denean, ez du ikasi nahi, dirua lortu nahi du. Norbait denbora askoan lanean aritu bada, aldiz, ikasteko desira agertzen zaio, ikasteak duen baloreaz jabetuz. Ikasleak, ikasle den garaian, ikasi egiten du; eta irakasleak, nahitaez, ikasi egin beharra dauka, erantzukizun handia baitauka. Ondorioz, prestatu egin beharra dauka, bere lanak egin behar ditu klasearen aurretik. Gero, irakasten ari denean ere ikasi egiten du, askotan ikasleak arazo ugari jartzen baitizkiote irakasleari, eta horietatik irteten jakin egin behar da.

1975. urtea oso urte garrantzitsua izan zen zure ibilbide profesionalean, Akelarre Jatetxearen buru jarri baitzinen. Nola ematen dio batek aurpegia erronka honi? Zein beldur izan ditzake? Edozein gaztek beldurrak ditu, baina batik bat irrika dauka, gauza asko irrikatzen ditu; hala ere, ez daki nola lortu bere nahiak. Egikera ezberdinetako jendea egongo da; dena den, garai horretan, beldurra baino gehiago beldur falta dauka; ez da jakitun 180 km/h-ko abiaduran errepidean ezbehar bat izan dezakeela, ez da heriotzaren beldur, ezta arriskuarena ere… Ni gazte arrunt bat nintzen, erlatiboki zuhurra. Negozio bati aurre egiteko beldur nintzen. Akelarrera sukaldaritzaburu izateko etorri nintzen. Gainera, jatetxe honetara etorri nintzenean, 1970. urtean, ez nuen lana onartu, oraindik nire curriculuma osatu nahi bainuen. Nork esango zidan niri, behin Akelarrera lan eske etorri eta gero, honek guztiak nirea izaten amaituko zuenik? Ez etsitzeko esaten diet beti gazteei, azkar ez joateko, kasu horietan beti izaten baita zartakoa. Pausoz pauso joan behar da, jarraitutasunez eta, noski, lana eginda. Bi gauzak kontuan hartuz, edozer lor daiteke. Agian zorte ona edo txarra egongo da; halere, gauzak lortuko badira, helburuak jartzea ezinbestekoa da. Gero, helburu batzuk erdietsi ondoren, beste batzuen bila joan behar da.

“Beti esan izan dut jatetxe baten arrakasta, edozein enpresarena, zalantzarik gabe, ekipo on bat dela.” Ezaguna egingo zaizu esaldi hau, Akelarreren webgunean azaltzen baita. Nola eratzen da talde on bat?
Ekipo bat sortzea oso zaila da. Gainera, talde bat egitearekin ez du esan nahi dena egin duzunik. Pertsonak maneiatzea edozein lokal edukitzea baino baliotsuagoa da, pertsonak baliotsuagoak dira, alegia. Koordinatzen eta antolatzen jakin behar da. Zenbait kasutan, pertsona horiek beraien ibilbide profesionalari hasiera eman nahi izaten diote eta nik beti lagundu izan diet erronka horretan. Horrez gain, laguntza ekonomiko eta morala eman dizkiet zenbait kasutan. Taldeari dagokionez, ekipoa bizirik dago eta etengabe aldatuz doa, eboluzionatuz. Bada pertsona bat, Akelarrera etorri nintzenetik nirekin lanean diharduena, Felix Etxabe, hain zuzen ere. Profesional bikaina izateaz gain, bion arteko erlazioa oso ona da.

Gastronomia Sari Nazionala sukaldari onenari, Sukaldari onena “Gastronomiako onena” elkarteak saritua, besteak beste, zeuk eginiko lan gogorrari esker irabazitako zenbait sari izan dira. Eskuratu dituzun sari guztietatik, zein izan da gehien bete zaituena? Zergatik? Edozein pertsonak bezala, nik ere atsegin dut aintzatespena, baina ez dut inoiz gehiegi sinesten. Sariak, azkenean, oso erlatiboak dira. Nire ustez, sari horiek lagundu egiten dizute aurrera jarraitzeko bidean, baina, esan bezala, ez da gehiegi sinetsi behar. Egunen batean zerbait gaizki egiten baduzu, irabazitako sari horiek ahaztu eta zu hondoratzera joango dira. Sariak oso ongi daude, denak ditut gogoko, edozein leku umiletatik jasotako sariak nahiz nazio mailan irabazitakoak. Hala ere, nire ustez, saririk handiena, gauean ohera joaterakoan, egun horretan egin duzuna ongi atera dela pentsatzea da.

2007. urtean, sukaldaritza munduaren gailurrera iritsi zinen Akelarre jatetxerako hirugarren Mitxelin Izarra eskuratuz. Zein da hurrengo jomuga? Hurrengo helburua hotela eraikitzea da. Ni hona etorri nintzenean, leku hau jatetxearengatik baino bertan zegoen diskotekarengatik zen famatua. Gero, pixkanaka-pixkanaka diskotekaren fama jaisten joan zen; eta jatetxearena, aldiz, igotzen. Halaber, ahalegin handia egin behar izan nuen hotelaren lurrak eskuratzeko. Horrelako jatetxe batentzako beste zerbitzu mota bat eskaintzea zela egokiena pentsatu nuen. Ondorioz, nire hurrengo jomuga hori da. Momentu zailean gaude, krisi ekonomiko larri batean eta gauzak ez doaz guk nahi bezalako erritmoan. Horretaz aparte, beste proiektu batean nabil murgilduta azken 30 urteotan, Donostiako Ostalari Eskolan hain zuzen ere.

Euskal Herriko eta Espainiako sukaldaririk ospetsuenetarikoa. Nola daramazu fama? Lehen esan bezala, gauzak pausoz pauso eta pixkanaka-pixkanaka lortuz gero, erraztasunez zeureganatzen duzu dena. Telebistak fama ematen du baina, aipatu bezala, gauzak bereganatzen pixkanaka-pixkanaka aritu naizenez, eragin gutxi izan du nigan. Jendea oro har oso atsegina da eta fama onarengatik ezaguna izatea ere asegarria da guztiz. Hala eta guztiz ere, inoiz ez dut gehiegi sinetsi. Era berean, oso gustura nago fama oso handia ez izateagatik, hainbat pertsonak beste batzuen presioa jasan beharra baitauka.

Azken urte hauetan, gizarteak aldaketa nabarmena ikusi du sukaldaritzan. Non aritzen zara gusturago, sukaldaritza tradizionalaren elaborazioan edo modernoarenean? Ni sukaldaria naiz eta, ondorioz, sukaldari batek ez du zertan aukeratu bata edo bestearen artean. Gaur egungo egoeran bagaude, lehenago sukaldaritza bat egon delako da. Sukaldaritza tradizionalak akats eta onbideak dauzka, ez da urrea dirdira egiten duen guztia. Asko disfrutatzen dut ohiko sukaldaritzaren elaborazioan eta, modu berean, asko gozatzen dut bietan aritzeko gaitasuna daukadala erakutsiz. Hala ere, bizitzea egokitu zaidan unea bizi dut, ez naiz geratu abarketak erabiltzen genituen garai haietan, eta Euskadiko kultura zabaltzen, gastronomia kulturaren alorra baita, nire harri koskorra ipini dudala uste dut.

Gaur egun bolo-bolo dabiltza gizentasun eta anorexiaren gaiak. Zein izango litzateke gakoa gaixotasun horiek ezerezteko? Nire ustetan heziketa da gauza guztien giltza. Betidanik azaldu dudan bezala, ume batek heziketa ona jaso behar du elikadura eta gastronomiari dagokienez. Gaur egun aukera handia dago umeei eta gazteei elikatzeko era egokiak erakutsi ahal izateko. Gure elkarteak, orain hogei urte baino gehiago sortuak, urtero ikastaroak ematen ditu, nola elikatu behar den irakatsiz. Halere, oso arazo larria dago. Ume bati ezin zaio ibili une oro esaten zer jan behar duen eta zer ez, gurasoek ez badituzte ohitura egokiak sukaldaritzan. Ondorioz, alde batetik, heziketa oso garrantzitsua dela esan genezake; ez oinarrizkoa bakarrik, ikastaroetatik eta horrelakoetatik ere ikasi behar da. Bestetik, gurasoak ere elikaduraren heziketa hori jaso beharrean daude. Jendea benetan konturatuko balitz jaiotzen garenetik hil arte egiten dugunak hainbesteko garrantzia duela, elikadura askoz ere serioago hartuko litzateke.

Nire amak arazo bat dauka: bere semeak ez du sukaldaritza atsegin. Zer aholkatuko zenioke sukaldaritzan zaletzeko? Nik uste dut gauzak gehiago baloratzen direla horri buruz gehiago baldin badakizu. Zerbaiti buruz informazio gehiago eskuratzen baduzu, azkenean gauza hori gehiago atsegingo duzu. Gazte bati produktuak zer diren irakatsi behar zaio, urteko denboraldi ezberdinak, proportzioen garrantzia… Gero, manipulatzen hasi behar da. Irakasle izan nintzenean eta baita telebistako saioak ematen nituenean ere, ustekabe askorekin topo egin nuen. Jende gaztea sukaldaritzan nola zaletzen zen ikusi nuen: erosketa egiten, elikagaiak manipulatzen… Bestetik, erretirodun askok ere zaletasun hori hartu izan du eta gaur egun ere hartzen du.

Elkarrizketa amaitu bezain laster, arnasa lasai hartzeko aukera topatu nuen. Eskerrak eman genizkion Pedro Subijanari tartetxo bat guri eskaini izanagatik, eta etxerako bidea hartu genuen, lana ongi egin nueneko sentsazioarekin. Beste behin, bere begikotasuna azpimarratuz, eskerrak eman nahi dizkiot euskal kulturak aspaldian, segur aski, ikusi duen sukaldaririk onenari, Pedro Subijanari.

Elkarrizketa hasi baino lehen, bi pertsonei eskerrak eman nahi dizkiet. Lehenengoa, Josu Agirre da; izan ere, bera izan baitzen Haimarrekin harremanetan jartzeko bidea. Ziur nago aurten denboraldi ona egingo duzula, bitartean gu hemen izango gara zu animatzeko! Bigarren pertsona, noski, elkarrizketatua bera da, Haimar. Eskerrik beroenak eman nahi dizkiot, elkarrizketa egin niezaion, agendan leku bat egin izanagatik. Hori gutxi balitz, elkarrizketa egunean, eguraldia txarra baino okerragoa zela eta, bere etxeko ateak zabaldu zizkidan. Bertan, bera gehiago ezagutzeaz gain, alaba Ane topatzeko parada ere izan nuen. Elkarrizketa bukatu ondoren, aitarekin etxera itzultzean, zera pentsatu nuen: Haimar txirrindulari ona da, baina pertsona oraindik hobea! Eta, azkenean, horrek egiten du bera hain handi…

Haimar Zubeldia Agirre 1977ko apirilaren 1ean jaio zen Usurbilen. Bost urte zituela, aitak, garai haietan zikloturismoa praktikatzen zuenak, bizikleta gainean ibiltzen erakutsi zion. Sei urterekin hepatitis batek bere etorkizuna markatu zuen; izan ere, gaitz haren ondorioz, Haimarrek ordu asko pasa behar izan baitzituen etxean. Amak ezin geldi eutsi, eta tratu bat egin zuen mutilarekin: “Geldi egoten bazara, errepideko bizikleta erosiko dizut”. Haimar txintxo-txintxo ibili zen eta horrela lortu zuen bere lehen txirrindua. Berehala estreinatu zuen, eta, horrenbeste gustatzen zitzaionez, gurasoek herriko txirrindularitza eskolan eman zuten bere izena. Handik urte batzuetara, Dana-ona taldean hobetuz joan zen eta, geroxeago, junior mailan Gipuzkoako Itzulia birritan irabazi zuen. Orbean emaitza onak izan eta gero, 1997an Euskaltel-Euskadik fitxatu zuen. Hurrengo urtean debutatu zuen profesional mailan. 2000. urtean, Euskal Bizikletako etapa bat eta itzulia bera ere irabazi zituen. 2003 eta 2007. urteetan, 5.postuan sailkatu zen Frantziako Tourrean. Euskaltelen 11 urte pasa ondoren, aurten Astana taldeak fitxatu du.

Hasi aurretik, Haimar, mila esker zure etxean elkarrizketa egiten uzteagatik. Ikusita, gainera, egiten duen eguraldia, bada, oraindik esker gehiago. Eskerrik asko.

Lehenengo di-da batean erantzuteko galdera batzuk egingo dizkizut . Galdera hauetan busti egin beharko zara. Oso ondo.

Beno, orain hasiko gara elkarrizketa formalarekin. Txikitan aitarekin, edo lagunekin batera, bizikletan ibiltzen zinen jolas modura. Pentsatu al zenuen inoiz jolas hori zure lanbide bilakatuko zenik? Ez. Nik uste dut bat txirrindularitzan hasten denean, hobby modura edo gustatzen zaion kirol bat bezala hartzen duela. Ni horrela hasi nintzen eta gauzak ondo joan zaizkit. Horrela, pixkanaka-pixkanaka hobby, gustu edo kirol hau gero afizio bihurtu zait. Baina nik uste dut inoren buruan ez dela ibiltzen hori hasieratik, geroago etortzen da. Behin afizionatu mailan ikusten duzunean aukerak izan ditzakezula profesionaletara pasatzeko, bada, orduan agian bai. Azkeneko urteetan nik ikusten nuen txirrindularitza izan zitekeela nire ogibidea, baina ordura arte ez nuen hori sentitu.

Zer sentitu zenuen Euskaltel-Euskadi taldeak fitxatu zintuela jakitean? Gauza asko. Lehenik eta behin, aukerak dituzula txirrindulari izateko, eta, aldi berean, aukera horiek aprobetxatu nahia. Behin aukera hori izanda, ez aprobetxatzea niretzat txarra izango litzateke; izan ere, zaila da batek aukera horiek izatea, eta ez badituzu aukera horiek aprobetxatzen, gero asko saiatuko beharko duzu besteei txirrindulari bezala balio duzula erakusteko.

Profesional bezala daramatzazun urte hauetan zein izan dira pasa dituzun momenturik onena eta txarrena? Momentu txarrak, tamalez, asko izaten dira urtean zehar. Eta momentu onak gutxiago, baina beste une txar guztiak guztiz gainditzen laguntzen dute. Urte hauetan guztietan momentu txarrak izatekotan, lesionatzen zarenean lirateke. Azkenean, kirolean lesioak izaten dira unerik txarrenak. 2001.urtean, erorketa baten ondorioz, klabikula eta ukalondoa puskatu nituen, eta agian unerik txarrenetakoa hura izan zen, izan dudan lesio larrienetakoa izan baitzen. Momenturik onena, agian, nire 3.urtean Euskal Bizikleta irabaztea lortu nuenean izan zen. Ez nuen espero momentu hartan, eta erlojupekoa irabazita lortu nuen hura irabaztea. Gero ere izan ditut beste une on batzuk, adibidez, lehenengo aldiz tourrean 5. egin nuenean. Niretzat Tour hura handia izan zen, eta ez dut ahaztuko, baina beti garaipenarekin gelditzen naizela uste dut.

Euskaltelen pasa dituzun urte hauetan, nor izan da gehien lagundu dizun pertsona? Gehien laguntzen dutenak azkenean etxekoak dira, momentu txarretan eta onetan hor baitaude. Agian, anaia izan daiteke; izan ere, bera txirrindularia izanda, ia egunero berekin entrenatu dudalako. Eta emaztea ere bai, noski; une txarretan, etxera etorritakoan, nire gauzak ulertzen saiatu eta nire umore txarrak jasaten dituelako. Taldean ere pertsona batzuekin beste batzuekin baino afinitate gehiago daukazu, normalean horiekin entrenatzen duzulako. Euskaltelen zorte hori daukagu, txirrindulari gehienak, denak ez esateagatik, hemengoak baikara. Markel Irizar eta Amets Txurruka… esango nituzke, beraiekin konfiantza puntu bat gehiago dudalako.

Gauzak nahiko ondo joan zaizkizula ikusita, zergatik aldatu duzu taldea? Ikusten nuelako denak hasiera bat eta bukaera bat zuela. Azkeneko urte honetan pentsatzen egon naiz nire zikloa Euskaltelen bukatu dela. Gainera, gazteak ere atzetik indartsu datoz. Nire kirol bizitza pixka bat geldituta edo motelduta zegoela ikusten nuen eta motibazio berri baten beharra nuen. Astana taldearen aukera hori sortu zen, eta, buelta batzuk eman ondoren, azkenean erabaki nuen agian momentu egokiena hau zela. Beti ematen du pena; azken batean, etxeko taldean nengoen, gainera, oso gustura egon naiz eta 11 urte oparotsu izan dira. Beraiek eman zidaten aukera naizena izateko, eta gauza asko lortu ditut beraiekin. Pena handiz, baina, azkenean, erabaki nuen momentua hau zela. Pentsatu nuen une hartan izandako aukera hori aprobetxatzen ez banuen, beharbada ez nuela aukera hori berriz izango. Momentu honetan animatuta nago eta ilusio berri batzuekin. Uste dut asmatu dudala erabakian. Lehenago ere gozatzen nuen, baina ikusten nuen agian motibazio bat falta zitzaidala, denborarekin galtzen joan zaidana. Espero dut aldaketa honekin lortuko dudala motibazio hori.

Nola ikusten duzu zure talde eta taldekide berriak? Talde izugarri indartsua da. Gainera, orain nire fitxaketaren ondoren, Armstrongena etorri da, eta taldea indartsuagoa egin da. Niretzat korri egiteko beste erabat izango da. Badakit talde honetan txirrindulari handiak daudela eta badakit zein izango den nire papera talde honetan: itzuli handietan nire lana egin beharko dut eta beste momentu batzuetan nire aukerak ere izango ditut. Txirrindularitza ulertzeko beste modu bat izango da, eta gauza berriak ere ikasiko ditut. Euskaltelekin konparatuz, Astanan, lana egiteko modua beste era batekoa da. Jende berria ezagutuko dut; kanpoko taldea denez, bidaiatu egingo dut; hizkuntza berri bat ikasiko beharko dut, ingelesa, nahiz eta pixka bat dominatzen dudan…Hala ere, taldekideekin hitz egitea ezberdina izango da. Taldea izugarria da, itzuli handi guztiak irabazteko prestatuta dagoena. Nire ustez, gauzak ondo badoaz, aurtengo talderik indartsuenetakoa izango gara.

Nahiz eta oraindik agian azkarregi den, zein helburu dituzu hurrengo denboraldirako? Helburua Tourra izango da. Pixka bat oraindik goiz da, oraindik oporretan bainago. Baina pixkanaka hasten goazen heinean, badakit bai taldeko managerrak eta zuzendariak bakoitzaren denboraldia perfilatuko dutela. Hala ere, hori urte hasiera arte ezingo dut jakin. Badakit taldearen helburua Tourra irabaztea dela, Contadorrekin edo Armstrongrekin, eta horretarako prestatuko gara. Horretarako, lasterketa gehiago egongo dira, baina normalean denboraldia nahiko lasai hasiko dut eta Tourra datorrenerako forma onean egoten saiatuko naiz. Euskaltelen ere gutxi gorabehera berdintsua izaten zen, Tourra denboraldiko bigarren zatia izaten da Espainiako bueltarekin batera. Pentsatzen dut horrela izango dela gutxi gorabehera.

Azken urte hauetan, txirrindularitzak “fama txarra” hartu du dopinga dela eta. Zer pentsatzen duzu gai honi buruz? Bai, arrazoia duzu. Txirrindularitza bere bizitzako momenturik zailenetakoa ari da bizitzen. Gainera, ikusi besterik ez dago azkeneko egunetan Tourreko positiboek sortu dituzten iskanbilak. Ez dakit nola iritsi garen egoera honetara. Azkenean, txirrindulariak izan gara kontrol gehiago jartzearen aldekoak beti, baina, agian, hori gure aurka bideratu da. Kontrol gehiago izan nahiak sozietatean mesfidantza puntu hori sortu du. Bestalde, pentsatzen dut interesak ere egon direla txirrindularitzari kontra gogor egiteko. Beste kiroletan berdin ez direnez saiatu, guretzat hori ez da eskusa bat edo arrazoia azkenean. Azken finean, errua gurea eta txirrindularitzan dabiltzan guztiona da. Nik uste dut bide ona ari dela hartzen, baina kontrol gehiago egitea ez dakit den biderik egokiena. Bakoitzaren etxera edozein momentutan etortzea, lasterketa egunetan goizeko seietan jaikitzea, bat deskantsuan dagoen momentuan… ez zait oso egokia iruditzen. Gauzak hobeto egin daitezkeela uste dut. Horretarako dago UCI, txirrindularitza bideratzeko, eta horrela erabaki dute. Espero dut ondorengo txirrindulariek txirrindularitza sano bat ezagutzea. Ni txirrindularitzan sartu nintzenean, beste era batera ezagutu nuen. Dena den, ikusi dut nola joan den pixkanaka sinesgarritasun hori galtzen, eta pena ematen dit txirrindulari gazteengatik batik bat. Txirrindularitza gaizki dagoen momentu batean ezagutzea gogorra da, eta, gehienbat, horregatik ematen dit pena. Txirrindularitzak bide on bat har dezan espero dut.

Orain dela gutxi UCIk ezarritako arau baten arabera, dopatzen diren ziklistek 4 urteko zigorra izango dute. Ados al zaude arau honekin ala bestelako konponbideak aurkitu behar direla uste duzu dopinga murrizteko? Azkenean, UCIkoek egiten dituzte legeak. Horrek esan nahi du urtero, lizentzia berritzen duzunean, bere legeak onartzen dituzula. Nire ustez, 2tik 4 urtera pasatzea zigorra ez da soluzioa. Normalean, 2 urteko zigorra jartzen dizutenean, zure txirrindulari bizia bukatu egiten da, kasu arraroetan izan ezik, eta 4 urterekin oraindik seguruago. Beharbada, lagundu dezake, baina, nire aburuz, beste modu batera egin behar da lana. Agian, oinarriko txirrindularitzatik hasi beharko litzateke. Ez dakit zein den soluzioa, eta UCIkoak horretarako daude.

Zertan iruditzen zaizu aldatu zarela profesionaletan hasi zinenetik gaur egunera arte? Asko aldatu naiz. Behin profesionaletara pasatzen zarenean, konturatzen zara ofizioa ikasi egin behar duzula. Afizionatu mailan, jubeniletan… talde lan pittin bat egiten da, baina txirrindularitza indibidualista da, bakoitzak berarentzako lana egiten duelako. Profesionaletan, ordea, konturatzen zara asko ikasi behar duzula, bai korritzeko eran, non sufritu behar duzun gehiago, lasterketa irabazteko modua… Orain badakit nolakoa den mundu hau eta badakit ere zer-nolako entrenamenduak egin behar ditudan nire prestaketarako. Fisikoki eta mentalki heldutasunean nago, eta, beraz, oso ondo ezagutzen ditut nire burua, gorputza eta baita ofizioa ere.

Orain dela gutxi zure alaba jaio da. Gustatuko al litzaizuke zure seme-alabaren bat txirrindulari izatea? Bai, gustatuko litzaidake. Baina nire kasuan alaba da eta duda gehiago ditut. Duda hori diskriminazioagatik da; izan ere, emakumezko txirrindularitza ez dago gizonezkoarenarekin berdinduta. Alaba, gizonezkoak bezala saiatu beharko litzateke eta ez lituzke fruitu berdinak lortuko. Pena emango lidake hori gertatzea, baina berak hori erabakitzen badu %100 lagunduko diot.

Pentsatu al duzu zer egingo duzun erretiratu ondoren? Bai, hori gero eta gehiago pentsatzen da. Hala ere, momentuz 2 urte dauzkat aurretik, eta oraindik ez dut ezer erabaki. Momentua iristen denean pentsatuko dut, eta, orduan, zerbait sortuko da. Langabezia beti hor egongo da eta gustuko zerbait hartzea nahi nuke. Hala ere, txirrindularitzan egon naizen bitartean aurreztu dudanarekin uste dut ondo bizitzeko moduan egongo garela.

Hau izanda guztia. Eskerrik asko guztiagatik eta zorte on! Eskerrik asko.

Larunbat gau hartan, telebista piztu eta horrenbeste gustatzen zaidan saioa jarri nuen EITBn: Ordu Txikitan. Mikel Elizegi haurren paperean nola jartzen zen ikusi, eta haur haiek nagusi nola sentiarazten zituen konturatzeak zirrara eragin zidan. Programa hartan egotea gustuko izango nuen, baina gauza batzuetarako haur izateari utzi nionez aspaldi, nahi nituen beste batzuetarako ezin haur sentitu… Gauzak horrela, ahal izanez gero, Mikel Elizegiri elkarrizketa egingo niola otu zitzaidan. Handik eta hemendik berarekin harremanetan nola jarri saiatu nintzen aste oso batez, eta, azkenerako, elkarrizketa Ordu Txikitan programa grabatzen den platoan egiteko aukera eman zidaten.

Ezin sinetsi ibili nintzen ostiral hura iritsi zen arte. Miramonera autoan gerturatu ninduten, bidaia osoan zehar segundo erdi batean ere isilik egon gabe: kazetari bainintzan galderak behin eta berriz errepikatu nituen. EITBko grabazioak egiten diren tokira iritsi orduko, bertako langile batek elkarrizketa egin aurretik Goenkaleren grabazioak non egiten diren, beste saioetako platoak nolakoak diren… ezagutu ote nahi nituen galdetu zidan. Bitartean, Mikel nire elkarrizketarako makilatzen ari zen. 20 minutuz telebistako izar sentitu ostean, Ordu Txikitan grabatzen den platora eraman ninduen hango langile hark, haurrak esertzen diren tokian jesarri eta hantxe itxaron nion Mikeli. Maite? galdetu eta galderekin azkar hasteko eskatu zidan, bilera baitzuen segituan. Ikusle bezala geratzeko aukera ere eman zidan. Oso jator eta bere ganberro puntu horrekin erantzun zizkidan galdera guztiak.

Hainbat programatako aurkezlea izan zara eta telebista mundu honi euskaljakintzak tripak hustu nahi dizkio; horretarako, hautagai zara eta lehen galderari ekingo diogu. Sorginen Laratzean ezagutu zintugun eta orain Ordu Txikitan saioan zaitugu, nolatan telebista mundurako grina hori? Nik ez nekien telebistan, kamera aurrean, lan egin ala ez, kameren atzean lan egiten ikasi bainuen. Dena den, frogatxo bat egin zidaten, asko gustatzen baitzitzaidan farandula hau, eta hementxe nago. Garrantzitsuena zuk egiten duzunarekin disfrutatzea da, eta nik disfrutatu egiten dut.

Goizuetakoa zaitugu eta bertan ikasiko zenuen, euskaraz ala gaztelaniaz? Esaguzu gaztetan maisuekin izandako anekdotaren bat, Mikel. Bai, Goizuetakoa naiz dudarik gabe, peto-petoa, Maite. Han ikasi nuenean, Franco garaia zen (oso gaztea naiz, 38 urte) eta eskolan beti gaztelaniaz egiten genuen, batez ere, irakasleak euskaraz ez zekielako, baina gure artean beti euskaraz aritzen ginen. Maisuekin anekdotaren bat… Tira, esan dizudan bezala, irakasleek gaztelaniaz irakasten ziguten. Bazen Iruñeko irakasle bat, berarekin astean hiru egunetan izaten genuen klase. Bertara sartzen zen momentuan, parean genuen Juan Carlos erregearen argazkiari begirarazi eta “¡Viva España! Alzad los brazos, hijos del pueblo español, que vuelve a resurgir” abesarazten zigun. Bai, Espainiako ereserkia abesten genuen, horrela zen.

Honetan guztian, hau da, zure karreran zehar jaso al duzu familiaren laguntzarik edota kritikak jaso dituzu gehiago? Familiari ezin diot eskatu kritikarik, kritika ona eman didate oraino. Gainera, egiten duzun guztia ondo dago beraientzat, gutxitan hitz egin didate telebistaren munduaz eta horrela behar du izan. Ohituta daudela iruditzen zait eta hori da garrantzitsuena.

Bueno konta iezadazu hitz gutxitan zer-nolakoa zen zure papera Sorginen Laratzean. Sorginen Laratzean nire papera edo helburua etxean, pantailaz bestalde, zegoen ikusle orok ”gaur Mikelek zer egingo ote du?” galdetzea zen; hots, telebista piztu eta aurkezle ganberro hark astero egiten zuena imajinatzea esango nuke, saioa ikusteko halako gogo bat piztearren, betiere.

Sorginen Laratza amaitu zenean, Oscar Terolek TVErako saio batean lan egiteko eskatu zizun. Zertan oinarritzen zen programa hura? Saio hura egungo politika, gizarte eta ekonomia munduko hainbat pertsonaia garrantzitsu elkarrizketatzean zetzan, noski, beti umore puntu horrekin. Ordu Txikitan programak dituen ezaugarriak antzekoak dira Made In China saio harekin alderatuta; halere, TVE zenez, beste nibel bat zegoen, altuagoa, noski.

Gaur egun, berriz, Ordu Txikitan saioan ikusi ahal zaitugu larunbat gauetan, baina okindegian ere lan egiten duzu. Grabazioren bat egitea tokatuz gero, okindegia itxi egiten al duzu? Ez, ez, ez. Nik goizeko seietatik eguerdiko ordu bietara egiten dut lan okindegian eta badakite ezin dudala goizez grabaziorik egin. Hori dela eta, ordu bietan atera eta segituan naiz hemen, Miramonen. Hori zeharo errespetatzen dute nire kideek. Lana, lana baita…

Gaur, ostirala, Miramonen gaude eta, nire elkarrizketaren ostean, Ordu Txikitan grabatzekoa zara. Azal iezaguzu zein den programaren xedea. Programaren xedea, nik esaten dudan bezala, programara etortzen zaizkigun zazpi gazte alubita hauek nagusi sentiaraztea da. Zenbaitetan, pertsonaia ospetsu bat izaten dugunean, galderak botatzen dizkiote edota alderantziz. Eurei galderak egiten zaizkienean zein-nolako erantzunak diren entzutea merezi du, askotan barruan duten beste pertsona hori ateratzen baitute.

Haurrekin aritzen zara, beraz. Gustuko al dituzu haurrak, Mikel? Seme-alabarik ba al duzu? Betidanik atsegin izan ditut haurrak, asko irakasten didatela iruditzen zait. Gehiago da, programa honetako kastinga egiteko aukera eman zidaten unean bertan eman nuen baiezkoa. Pazientzia handia behar da eta nik badut, bai etxean Enekorekin -nire semea-, eta baita saio honetan ere.

Programa behin edo beste ikusi dut. Utzi al duzu noizbait norbait hunkituta edo alde egin al du norbaitek haserre galdera konprometitu bat egin diozulako? Ez, haserre ez du inork alde egin; halere, konturatu izan naiz noizbait gonbidaturen bat, bere aurpegiarengatik, galdera baten aurrean ez dela eroso sentitu eta ”zer-nolako marroian sartu nauzun” bezalako zerbait pentsatu duela. Nire iritziz, gonbidatu ditugunetatik asko itzuliko ziren, seguru-seguru, berriro ere programara. Gu gonbidatuaren gaztetako momentuetara bidaiatzen saiatzen gara eta haurrek egiten dizkieten galderek asko laguntzen dute horretan, ia gehiengoa hunkiaraziz. Gaurkoan, Carlos Sastre izango dugu eta seguru-seguru esaten dizut emozionatu egingo dela, benetan esaten dizut.

Zein izan da programatik pasa diren pertsonetatik gustukoen izan duzuna? Asko izan dira, baina behin Abel Barriola etorri zen eta familia giroko elkarrizketa izan zen. Gidoitik atera nintzen eta dena beste kutsu batekoa geratu zen. Lasaitasun handiagoz solastu ginen. Hala eta guztiz ere, gonbidatu guztiak izan dira onak eta eurei esker ni ere oso ongi moldatu naiz nire lanean.

Orokorrean, jendeak programara joateko arazorik izaten al du, bestela esanda, ezezkorik jaso al duzu? Bai, ezezkoak jaso ditugu. Kontuan hartu behar da programan, gonbidatuei bere gaztaroaz galdetzen zaienean, galderak pertsonalak izaten direla eta zenbaitek ez du nahi izaten hori jendeari jakinaraztea. Baiezkoak ere asko jaso ditugu. Adibide bezala, nik zuri baiezkoa polita zarelako eman dizut (barreak). Dena den, ez dakit: batzuek gustuko izaten dute; beste batzuek, aldiz, ez. Nik, hala ere, ez dut gaizki hartzen gonbidatuek saiora etorri edo ez erabakitzen dutenean.

Amaitzen ari gara eta azken galdera hauek zintzotasun osoz erantzun behar dizkiguzu. Zure ustez, beste programaren batzuk kopiatu al dituzue? Baiezko bada erantzuna, zeinekin alderatuko zenituzke aurkezle izan zaren saioak? Ordu Txikitan kopia bat ez, baina programa honek Kataluniako eta Galiziako beste programa batzuen proiektuen oinarriak hartzen ditu.

Zein da zure telebistako saiorik gustukoena? Aurrera begira, gustukoen duzun programaren antzeko batean parte hartuko al zenuke? Gran Wyoming da dudarik gabe gehien gustatzen zaidan aurkezlea; ganberroa, bata eta bestearekin sartzen da, dibertigarria… Berak egun egiten duen El Intermedio kutsuko programaren bat egitea gustatuko litzaidake, inprobisazioa erabiliz irteten den horrelako bat…

Hemendik hamar urtera non ikusten duzu zure burua, Mikel? Hemendik hamar urtera nire burua jubilatuta ikusten dut. Baina ez dakit. Nik firmatuko nuke hementxe zurekin berriro egotearren, hori seinale ona izango da: zu kazetari eta ni aurkezle.

Azkenik, famatua zarenez, jendeak kalean gelditzea gustuko al duzu? Lehendabiziko gauza, ni ez naiz famatua, ezaguna baino ez naiz telebistan agertzen naizelako. Famatuak beste batzuk dira. Gauzak horrela, asko gustatzen zait jendeak kaletik geratzea, ez dizut gezurrik esango. Ganberro papera egiten nuenean, oihuka etortzen zitzaizkidan eta orain, berriz, haurrekin aritzen naizen momentutik, beste era bateko tratua dago eta polita da.

Elkarrizketarekin amaitu baino lehen, euskaljakintzari agur bat eskaintzeko eskatu nion eta, ondoren, argazki pare bat atera nituen berarekin. Bertan geratu nintzen, berak eskatu bezala, haurrak iritsi aurretiko grabazioak nola egiten dituzten ikusten eta gero, etxera beultatu behar nuela ohartuta, agur esan eta beste batean egongo ginela zin egin zidan. Etxera iritsi eta grabazioa ikusteari ekin nion. Horrenbeste desiratzen nuen hura lortzeaz gain, Mikel Elizegi kameraz bestalde zein gizon alaia eta ganberroa zen ikusi ahal izan nuen. Esperientzia guztiz desberdina!