Tag Archives | heriotza_zigorra

Ezin heriotza zigorra gainetik kendu

Orain dela gutxi jakin genuenez, hiru gizon hil zituzten AEBetan heriotza zigorra dela eta. Kasu horietatik atentzioa gehien eman zidana Troy Davisena izan zen. Gizon hau 2011ko irailaren 2an hil zuten, 42 urterekin, injekzio hilgarriaren bidez. Exekuzio honek izan du polemika gehien; izan ere, jende askoren ustez, akusatua errugabea baitzen. Troy Davis 1991an kondenatu zuten, bi urte lehenago, 1989an, polizia bat hiltzeagatik. Akusatuak hiru aldiz saihestu zuen bere exekuzioa 2007. urtetik. 2011n, berriro ere kasua atzeratu eta ez zutela hilko pentsatu zuen, baina oker zegoen. Epaimahaiak beranduago adierazi zuen poliziak hertsatuta erabaki zuela. Hau da, beraien ustez, Davis errugabea zen, baina poliziak behartu zituen erruduna zela esatera. Ondorioz, hiltzera kondenatu zuten. Ustez berak hildako poliziaren familikoek nola hiltzen zen ikustera joan ziren Jackson kartzelera. Euren aburuz, Davis erruduna zen, eta Anneliese MacPhail alarguna ados agertu zen epaiketaren emaitzarekin.

Azter ditzagun gizon honen azken hitzak:

Ez zen nire errua izan, ez neukan pistolarik eta errugabea naiz.

Esan daiteke horiek ez direla gizon errudun baten hitzak. Horren adierazle da Troy Davisen alde jende ugari ipini zela: manifestazioak egon ziren eta bai Aita Santuak eta Europar Batasunak ere babesa eman zioten.

Goian aipatutako gertakizunaz aparte, duela gutxi beste kasu zital bati buruz entzun genuen: espainiarren biloba zen Manuel Valle heriotza zigorrera kondenatua zegoen Estatu Batuetan, Floridan hain zuzen ere, polizia bat hil izanagatik. Espainiako Gobernuak eta Europar Batasunak zigorra kentzeko eskatu zieten amerikarrei, baina ez zen horrela gertatu. Okerrena zera izan zen: gizon honi jarri behar zioten injekzioa ez zen besteak bezalakoa. Injekzio mota honek kontziente uzten zaitu eta izugarrizko mina jasaten duzu beste injekzio bat jartzen dizuten bitartean.

Dena den, kasu hauek ez dira bakarrak. Berrietan asko azaldu dira eta horregatik ezagutzen ditugu, baina oraindik munduko beste hainbat herrialdetan –Txina, Ipar Korea, Irak eta AEBko estatu batzuetan esate baterako- horrelako zigorrak aplikatzen dira.

Bestalde, Amnesty International-ek adierazi duenez, aurtengo heriotzen portzentajea gutxitu egin da, eta heriotza zigorra aplikatzen duten herrialdeen kopurua ere urriagoa da. Espero dezagun, bada, urte batzuen ondoren heriotza zigorra desagertuta egotea munduan zehar.

Informazio gehiago: rtve.es/penamuerte

Comments { 1 }

Heriotza Zigorra= ERAILKETA

heriotzaHeriotza zigorra Estatuak lege konkretu bat hautsi duen gaizkilea exekutatzean datza. Hori izango litzateke, sinple-sinple azalduta, kontzeptuaren definizioa. Agian, ez zen beharrezkoa artikulu honetako hainbat lerro erabiltzea hura deskribatzeko, denok baitakigu, tamalez, zer esan nahi duen eta. Baina, badaezpada, beti komeni da azalpentxo bat ematea, irakurle guztiek izan dezaten argi zeri buruz ari garen.

Gizarte, zibilizazio edota herrialde ia guztiek erabili izan ohi dute heriotza zigor bezala, euren historiako garairen batean; eta, egun, munduko herrialde askotan jarraitzen du indarrean. Eta ez, ez da Hirugarren Munduko gauza bakarrik. Europa eta Ozeania osoan abolitua dago dagoeneko, salbuespen batzuekin; baita Hego Ameriketako herrialde gehienetan ere. Hala ere, badira oso garatuak diren lurraldeak, AEB eta Japonia esaterako, non legezkoa eta indarrean den oraindik.

Legala da, baina legala izateak ez du inondik ere morala izatea ziurtatzen. Morala al da pertsona bati, egin duena egin duela, bizitza kentzea zigor modura? Nire iritziz, ez. Ezerk ez du pertsona baten heriotza justifikatzen.

Alde batetik, Nazio Batuen asanbladak 1948ko abenduaren 11n atera zuen Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsalaren 3. artikuluaren aurka doa funtsean. Bizitzaren aurka, gizabanakoaren eskubiderik oinarrizkoenaren aurka; gizaki hori hiltzaile, bortxatzaile, torturatzaile edo delakoa dela ere. Zigorra jaso beharko du, zalantzarik gabe, baina zertarako balioko du gaizkilea akabatzeak bere mailan jartzeko ez bada? Ezinezkoa da, alde batetik, bizitzaren alde egitea; eta, bestetik, heriotza zigorrak suposatzen duen erailketa publikoa defendatzea. Kontraesana da, hipokresia, faltsukeria. Bizitza unibertsala da, denok dugu bizitzarako eskubidea gizaki garen heinean. Talde horretan denok gaude; baita gaizkilea ere. Horregatik, heriotza zigorra demokraziaren eta Jainkoaren hitzaren (ikus Hamar Aginduetako 5.a) aurka doan konbentzimendu osoa dut. Beraz, benetako demokrata, kristau edo bizitzaren defendatzaile sutsuak ezingo du inoiz heriotza zigorra defendatu, kontraesanean erori nahi ez badu behintzat.

Bestetik, adituen arabera, heriotza zigorrak ez du onura sozialik; hau da, ez du ezertarako balio delituak ekiditeko. Ez dago frogatua heriotza zigorra praktikatzen den herrialdeetan debekatuta dauden besteetan baino erailketa edota bortxaketa gutxiago dagoenik. Beraz, esan daiteke ez duela balio gaizkileak beldurtzeko, delitua burutu ez dezaten.

Gainera, gerta daiteke prozesu judizialetan erroreak egotea, eta errugabea den pertsona exekutatua izatea; batez ere garatu eta garapen bidean dauden herrialdeetan, non epaiketa juxtu bat eramateko baliabideak urriagoak diren. Esaterako, Columbiako Unibertsitateko ikerketa batek dioenez, AEBtako Floridako Estatuan, 1973 eta 1995 bitartean, lautik hiru heriotza zigor kondena baliogabetu egin zituzten errore larriak detektatu zirelako. Hauek exekuzioak aurrera eraman aurretik antzeman ziren, baina beste asko ondoren hauteman ziren. Errugabe askok galdu du bizia horrela.

Horregatik guztiagatik, munduan zehar pertsona askok nik bezala pentsatzea gustatuko litzaidake, heriotza ez dela justiziarentzat alternatiba. Bai, aldiz, askatasun eza. Biziarteko kartzela-zigorrak heriotza zigorra ordezkatu beharko luke eta hura aplikatu heriotza zigorra ez dagoen herrialdeetan, Europan esaterako. Gizakia aske izateko jaioa den izakia da; beraz, askatasun falta da zigorrik gogorrena. Azken finean, heriotzak ez luke gure esku egon behar.

Comments { 9 }

Heriotza zigorra: irtenbide ote?

argia-zeldanHeriotza zigorra Estatuaren hiltzera zigortuaren exekuzioa da, aldez aurretik legerian agertzen den delitu bat egin izanagatik. Gaztigua aplikatzen zaien lege-hauste horiei krimen edo delitu kapital deritze. Exekuzio formalak ez dira atzo goizekoak, bai baitirudi idatzizko historiaren sorreratik erabili ohi zirela; sistema judizialak agertu zirenetik, hain zuzen ere. Historia osoan zehar itxura ezberdina hartuz joan dira exekuzioak eta gizartearen antolakuntzaren baitakoak izan direla esan daiteke; izan ere, hasiera batean tribuak epaitzen zituen justiziak, baina, geroago, klaseen mende egongo ziren epai eta zigorrak. Gizarte sistemaz haratago, gerrak ere, exekuzio masibotzat jo ditzakegu. XX. mendean, kasu, nazio-estatuen arteko gudek milioika pertsonen bizitzak ebatsi zituzten.

Egungo egoerari arreta paratuz gero, mundu osoan 18.000 eta 27.000 pertsona bitarte hiltzera kondenaturik daudela ikusten dugu. Urrutira joan gabe, 2007. urtean, 1.252 pertsona exekutatu ziren 24 lurraldetan, Amnistia Internacional erakundearen datuen arabera. Horrez gain, 3.347 pertsona kondenatu zituzten hiltzera 51 lurraldetan. Aipatu beharra dago desoreka handia dagoela munduko lurraldeen artean heriotza zigorraren erabilerari dagokionez. Are gehiago, 2007an aurrera eramandako exekuzioen %88 bost lurraldetan baino ez ziren burutu: Saudi Arabian, Txinan, Estatu Batuetan, Iranen eta Pakistanen, hurrenez hurren.

aulki-elektrikoaAurrez esan bezala, heriotza zigorrak itxura ezberdinak hartu izan ditu. Ez hori bakarrik, heriotza zigorra aplikatzen zaien delituak ere, aldakorrak dira lurralde batetik bestera. Edozertara, lurralde erretentzionista (heriotza zigorra mantentzen duena) askotan, hilketa, espioitza edo traizioa zigortzen dituzte. Batzuetan, delitu sexualak, adulterioa edo sodomia, esaterako, punitzen dituzte. Bestelako delituen artean, apostasia, narkotrafikoa, pertsonen trafikoa eta korrupzio politikoa ere sar daitezke “masen eskarmentu” gisa. Beste alde batetik, indar armatuetan, koldarkeria, desertzio, managaiztasun eta matxinada delituak zehatzeko ere erabiltzen da heriotza zigorra.

Gaztigu horrek hartzen duen itxuraren arabera, metodo konkretu batez ariko gara. Egun, zazpi prozedura erabiltzen dira, horien artean urka eta fusilamendua direla nagusi. Urkaren bidez, bizkar-muineko lesioek edo iratopenak eragiten du heriotza grabitatearen ondorioz, gorputzak egiten duen indarragatik. Fusilamenduetan, gatibua bizi-organoetako lesio, nerbio-sistema zentraleko traumatismo edo hemorragiengatik hiltzen da. Aitzitik, elektrokuzioak ematen diren kasuetan, atxilotua aulki batera lotu eta kobrezko elektrodo hezeak ipintzen dizkiote buru eta hanka batean, korronte elektrikozko deskarga bortitzak aplikatuz; ondorio gisa, bihotz-gelditze eta arnas-paralisia gertatzen dira. Injekzio hilgarriaren bitartez, barbituriko kantitate hilgarri bat beste produktu kimiko gerarazgarri batekin nahasten da; heriotza sortzeko, ordea, zain egoki batean txertatu beharra dago eta badaude kasuak, non ebakuntza txiki bat ere egin behar izaten den. Gas exekuzioetan, gas zianuroa askatzen da atxiloa dagoen gas ganberan, arnasa hartzen duenean pozoituz. Dekapitazioak ere, erabiltzen dira hiltzera kondenaturikoekin, sable bidezko kolpe batekin, burua enborretik aldentzen ahaleginduz. Lapidazioetan, gatibua lotu eta garuneko lesioek, asfixiak edo lesioen konbinazio batek hil dezakete. Metodo honek heriotza luzatzea ahalbidetzen du.

horkaHasieran aipatu dugunez, historian zehar “betidanik” izan da heriotza zigorra present. Haatik, XII. mende aldera, aurkako jarrera batzuk azaltzen joan ziren. Honela esan zuen mende horretan bertan Maimonides sefardiak: “Hobea eta pozgarriagoa da mila errudun askatzea, errugabe bakar bat hiltzera kondenatzea baino.” Egia esan, polemika handia sortzen duen gaia dugu heriotza zigorrarena; alta, bi jarrera dira nabarmenenak: aldekoa eta kontrakoa. Alde daudenek delituen murrizketa azpimarratzen dute batik bat; aurka daudenek, ostera, biziarteko kateak baino delituen murrizketa handiagoa lortzen ez duela diote eta giza eskubideen aurka doala. Gainera, errugabeen exekuzioak bultzatzen omen ditu.

Nire uste apalean, edozein zigor aplikatzerako, erruduntasunak akatsik gabe egon behar du frogatuta, ezin baitzaio inori egin ez duen zerbait leporatu. Txorakeria badirudi ere, sarritan ikusi dira errugabeak kartzelan eta errudunak kalean eta onartezina deritzot horri. Heriotza zigorrak berak suposatzen duenari dagokionez, errudunak heriotza merezi balu, berak eskatu eta bere burua akabatzea izango litzatekeela hobezina iruditzen zait. Modu horretan, egindako kaltea ordaindu ezin denez, gehiago ez sortzea bermatuko bailuke. Hala ere, ez dut uste irtenbidea hori denik. Haur bat negarrez ari denean, karamelu bat ematea ez da irtenbide egokiena, zergatik ari den negarrez ikertu behar baita. Antzeko zerbait gertatzen da heriotza zigorrarekin. Konponbidea ez da gaizkilea akabatzea; bai, ordea, egin duena zergatik egin duen ikertzea. Era horren bitartez, egungo gizartearen arazo larriez jabetuko ginateke eta, horrekin batera, irtenbide gisa balio lezaketen ideiak otuko litzaizkiguke.

Comments { 1 }
-->