Tagged: B Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 9:21 pm on 2016/03/08 Permalink | Reply
    Tags: B   

    berdintasun 

    iz. Berdina denaren nolakotasuna. Legearen aurreko berdintasuna. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.

        [berdina denaren nolakotasuna]: orobatasun, berdingo Ipar., igualitate g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. igualdad; semejanza
    fr iz. égalité
    en iz. equality
    port iz. igualdade

    Berdintasunik eza ikasi egiten da. Argi eta garbi. Baina ez gaitezen geratu esaldi honen alde ezkorrarekin, pentsatu dezagun berdintasunik eza egin baldin badaiteke, modu berean berdintasuna ere egin dezakegula gure egunerokoan. Horra albiste ona. Ohar gaitezen gutariko bakoitzak berdintasuna landu dezakegula; alegia, gizartea osatzen dugun guztiok (erakunde, enpresa, entitate, pertsona…) egin dezakegula zerbait, bakoitzak bere eragin eremuan. Egin behar dugula zerbait. Eta gure inguruari eskatu behar diogula ere zerbait egiteko.  [Berdintasuna, eguneroko lana,  Izaskun Landaida (Iritzia, 2016-03-08)] (Berria.eus)

    berdintasun (Gaurko hitza, CC)

     
  • Maite 11:44 pm on 2016/02/29 Permalink | Reply
    Tags: B   

    bisest 

    iz. Urtearen ohizko egun-kopurua baino bat gehiago (otsailaren 29a) duen urtea, lau urtez behin izaten dena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, “bisurte”)

    Orotariko Euskal hiztegian

    bisest, bisext, bisexte, bisiesto (Lcc), bisuste, bisusto (V-gip), bisustu (AN-5vill), bixisto, bixixto (Dv), bixixte (Dv), biziztu (G-azp). Ref.: A (bisustu); Gketx Loiola (biziztu); Iz ArOñ (bisusto).

    Bisiesto.Urte biziztuan gauza aundia gertatzen omen dira” Gketx Loiola. Cf. bisisturte, bisurte. Bisexta, urteko 365 egunez goiti diren sei orenetarik egiten da, laur urthetarik laur urthetara. Lç Cal a 1v. Sei oren hek laur urthetarik laur urthetara konplitzen dute egun oso bat eta da bisexte. Harb ẽ 5v. Baldin errestatzen bada partizionearen gaiñeko aldean bia, izanen da bisustetik bigarren urthea. INav 145. Zaharrak amurus direla / bixisto den urtian. AstLas 12. Ala bear ta gaiñera aurten / bisiestoa genduan. Insausti 52.

    Sinonimoak: iz. Ipar.
    [bisest]: bisurte, bisisturte  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es bisiesto, año bisiesto
    fr bissextile [année]
    en leap year
    port bissexto

    Urte bisestetan gauza handiak gertatzen omen dira.

    bisest (Gaurko hitza, CC)

     
  • Maite 7:35 pm on 2016/02/27 Permalink | Reply
    Tags: B   

    blaitu 

    da/du ad. Blai eginda gelditu edo utzi. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    blaitu, bleitu. Empapar(se), calar(se). Intza gozoz bleitu itzazu / Biyotz t’arima guzia. Elizondo KristPE 553 (ap. DRA). Kalera, euri jasetan blaitzera. Lab SuEm 180. En DFrec hay un ej. de blaitu.

    Sinonimoak: ad.

        [blai eginda geratu edo utzi]: zopatu, trenpatu Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es da/du ad. empapar(se), calar(se)
    fr da/du ad. être trempé, -ée
    en da/du ad. to soak, to drench
    port da/du ad. embeber-se, empapar-se, ensopar-se, empapar-se

    Kalera, euri jasetan blaitzera. (Lab SuEm 180. Orotariko Euskal Hiztegia)

    Nahigabeak blaitu zuen lekura begiratu zuen Paulek. [Maitea, Toni Morrison / Anton Garikano (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    balitu (Pixabay, CC0 Public Domain)

     
  • Maite 9:42 pm on 2016/02/14 Permalink | Reply
    Tags: B   

    bihoztoi 

    izond. (batez ere Z) Bihoztuna. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegia

    bihoztoi (S), bihotztoi (VocS, Gèze), bihotzoi (Lecl, Hb ap. Lh, Dv (S)). Ref.: A; Lh Eusk 1919-1920 (I), 79.

    Valiente, valeroso. “Hardi” VocS. “Courageux” Gèze. “Brave, courageux” (S) Lh Eusk 1919-1920 (I), 79. v. bihoztun. Aski bihoztoi zira, deus nai eztüzünik heltzen etzaizüno. “Virilis”. Mst III 57, 1 (Ip bihoztoi; Echve animoso, Ol kementsu; Leon baduzu bihotzik aski). Arimetan ezta banaite batererik, ezi dierri güziak dirade bardin bihotztoi. Egiat 165. Gizon bihotztoienak diradiala hontarzün gehiago ükhen dienak. Ib. 266. Oihü egiten düt zier ere, gizon bihoztoiak. Atheka 176 (en la vers. bajo-navarra ib. 179 bihotzezko gizonak). Debora eta Jahel emazte bihoztoiez, zoinek Jinkoaren popülia etsaietarik libratü beitzien. Ip Hil 8. Pasajes, arraintzari bihoztoien sor-lekua. JE Ber 92. Aitortu behar da Kornubiako jende komuna oraindik ez doala inglesa uztera, berpizleen ahalegin bihoztoi guztiak gatik ere. Mde Pr 263. Ene zorionerako bidean sartzeko aski bihoztoi banintz. Mde HaurB 31s. Irten egunean 96 bioz-pilpira netunan ontzira igotzean, bañan oso bioztoi arkitzen nintxinan. Or QA 52.

    Sinonimoak: izond. Zub.

        [bihoztuna]: adoretsu, ausarditsu, ausart, ausarti, errutsu, gori, gupidagabe, indardun, kartsu, kaskail, kemendun, kementsu, saiatu, bipil Ipar., fetxo Ipar., kalipudun Ipar., kaliputsu Ipar., kuraios Ipar., suhar Ipar., azarri Bizk., pijo Gip., mutiri Ipar./Naf., animotsu g.e., dulabre g.e., ekin g.e., kopetadun g.e., alai zah., bulartsu zah., hardit zah., animoso Heg. beh., baliente Heg. beh., bihoztun Heg. beh., balent Ipar. zah., baleroso Heg. zah., bulardetsu Gip. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es izond. (batez ere Z) valiente
    fr izond. courageux, -euse ; brave, vaillant, -e, valeureux, -euse
    en courageous, brave adj
    port corajoso(a), valente

    BIHOZTOI NAIZ

    Bihoztoi naiz
    Bakardadearen elasturiak sortutako lekuetan
    Goiztiri lanbrotsuek irakur ezin daitezkeen
    Paper hezeak dirudite
    Ortozik doa nire auhena
    Nik ez dut hilburukorik utziko
    Ez daukadana da daukadan guztia
    Gaur bezalako egun batean galdu nuen sorterria
    Eta harrezkero
    Lur zati bat daramat bihotzaren zuloan

    Hemen gauak lau ertz ditu, Mikel Ibarguren (Susa poesia, 1996)

     
  • Maite 10:34 pm on 2016/02/10 Permalink | Reply
    Tags: B   

    baiduri 

    iz. Baimena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    baiduri. “Ensenada de mar” Lar. v. 2 baia. Eraman-ekarriko beren ontziak gordeleku segurua Getariko baiduri garai eta ondigoian daukate. Arr EE 1885b, 471.

    Sinonimoak: iz. g.e.

        [baimena]: baimen, soltura Zub., aprobazio beh., baiezko zah., lizentzia zah., baimendu Ipar. g.e., konjit Ipar. g.e., laudamen Ipar. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es consentimiento, permiso
    fr permission, autorisation, consentement ; permis, licence, agrément
    en permission, consent; authorization
    port consentimento, licença, permissã

    Ez dute ezer egingo herritarren baiduri gabe.

     
  • Maite 11:15 pm on 2016/02/09 Permalink | Reply
    Tags: B   

    beirate 

    iz. 1. Bastidore batean beirazko piezak muntatuz egindako leiho, ate edo itxitura. 2. ART. Berunezko profilez elkartutako (edo zementuzko sarean ezarritako) kolorezko beirak irudiak osatzen dituztela muntatuz egindako apainduralana. Arantzazuko santutegiko beirateak.
    Beiratea egiteko, lehenlehenik beirateak izango dituen neurri berdineko kartoi baten gainean motiboa marraztu eta koloreztatu egin behar du egileak edo artistak. Original hori eredu gisa erabiliko du gero beirategileak. Kartulina edo paper zurrunaren gainean originalaren kopia egin eta kopia hori ebaki egiten da, beiratea osatuko duten beira-zatien txantiloiak egiteko. Txantiloi hauek erabiliz ebaki egiten dira ondoren koloretako beira-zatiak. Hurrengo urratsean beiratea muntatu egiten da bastidorearen gainean. Horretarako, beira-zatien artean berunezko hagatxoak ezartzen dira; hagatxoek alde banatan arteka bat dute eta bertan ahokatzen dira beira-zatiak beiratea irmotzeko. Ondoren, beira-mosaikoan xehetasunak pintatzen dira originalaren arabera; desmuntatu eta beira-zatiak labean sartzen dira, pintura beira gainean ongi finka dadin. Azkenik, berriro muntatu eta berunezko hagatxoak bata bestearekin soldatu egiten dira eztainuz. XX. mendean, beiragintza tradizionalarekin batera, beste teknika bat erabiltzen hasi dira: beira-zatiak berunezko hagatxoetan ahokatu beharrean, zuzenean zementuzko sarean ezartzen dira, beira eta zementuzko lauzak osatuz.
    Lehen beirateak Antzin Aroan egin ziren. Erromatar hirietako aurrietan beirate-zatiak aurkitu dira. Karolinjioen garaian, X. mendean, hasi ziren irudi erlijiosoak, pertsonaiak, pintatzen beirateetan. Arkitektura gotikoan, XIII. mendetik aurrera, beirateak oso elementu garrantzitsuak izan ziren eta Europa osora zabaldu ziren. Ondoren, Errenazimentuan eta arkitektura barroko eta rococo-an beirateak ez zuen garrantzirik izan elementu gisa. XIX. mendearen bukaeran modernismoak koloretako beirateak berpiztu zituen eta artista askok (Toulouse-Lautrec, Hector Guimard, Antoni Gaudí, etab.ek) beirateetarako kartoiak egin zituzten.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) cristalera (2) (Arkit.) vidriera
    fr (1) verrière [paroi vitrée] (2) (Arkit.) vitrail
    en stained glass; [leihoa] stained glass window; [atea] glazed door
    port (1) (de ventana, de puerta) vidraça; (mueble) cristaleira (2) (de iglesia) vitral

    Ganbarako beirate batetik azken argi errainu bat sartu zen, eta egunak hantxe ilundu zuen.  [Sukar ustelaren urtea, Edorta Jimenez (Txalaparta, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    beirate (Musée de Cluny. Vidriera de la Sainte-Chapelle. Wikimedia Commons)

     
  • Maite 4:54 pm on 2016/02/08 Permalink | Reply
    Tags: B   

    beltz 

    1. izond. Ikatzaren edo ebanoaren kolorekoa, edo bere mota berekoek normalean dutena baino kolore ilunagoa duena. Ile beltza. Ardo beltza. Ogi beltza. 2. izond. (hed.) Ezkorra, tristea, zorigaiztokoa. Etorkizun beltza. Egun beltza. 3. izond. (hed.) Gaiztoa, maltzurra, doilorra. Ez nuen uste hain bihotz beltza zuenik. 4. adb. Beltzarana. Eguzki asko hartu duzu eta beltz-beltz zaude. 5. iz. Kolore guztien artean ilunena (fisikoki, beltza ez da berez kolorea, ez baita argiaren espektroan ageri, argi ikuskorraren maiztasun-bandako izpi guztiak zurgatzen dituen objektu edo inguruak sortutako efektua baizik). 6. iz. eta izond. Arraza melanodermoa, larruazalaren pigmentazioa beltza duena; arraza horretako gizabanako edo (pl.) giza taldea; direlakoei dagokiena. Beltz bat inguratu zitzaidan. Karibeko beltzak. Musika beltza. 7. iz. Karta-jokoan txanka, zaldun eta erregeari ematen zaien izena. 8. iz. Karlisten artean, liberala. Donostia beltzen eskuetan zegoen. 9. iz. MUS. Zuri baten erdia eta kortxearen bikoitza balio duen nota-irudia. • BELTZAK IKUSI. Gorriak ikusi.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    [ilun]: ilun, beltzaran, ilunpetsu. argi.
    [triste]: triste, goibel. alai, atsegin.
    [doilor]: doilor, gaizto, bilau.
    [jukutria]: jukutria, bilaukeria, doilorkeria, zapokeria, gaiztakeria

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es 1 izond. negro, -a 2 izond. [kideko batekin alderatuz gero kolore ilunagokoa] negro, -a; moreno, -a 3 izond. (hed.) negro, -a; triste; desgraciado, -a; sombrío, -a 4 izond. (hed.) malo, -a, malvado, -a; infame; perverso, -a 5 izond. [deabruarekin zerikusia duten erritu edo ospakizunei buruzkoa] negro, -a 6 iz. [kolorea] negro 7 iz. [txotekoa, zaldia edo erregea] figura 8 iz. [karlistaldian] (herr.) liberal 9 iz. (Mus.) negra 10 iz./izond. (vino) tinto; chiquito [de vino tinto] 11 iz./izond. [arraza beltzekoa edo hari buruzkoa] negro, -a
    fr 1 izond. noir 2 izond. nègre, brun, -e 3 izond. (hed.) triste, sombre, mauvais, -e 4 iz./izond. (vin) rouge 5 iz. (Mus.) noire
    en 1 izond. [kolorea] black 2 izond. black; dark 3 izond. black, sad; gloomy, depressing 4 iz./izond. [ardoa] red wine 5 iz. [txikitoa] a small glass or half a glass of red wine 6 iz. (Mus.) crotchet
    port (1) cume, cume (2) terraço

    Angela Davis ekintzaile estatubatuar beltzak ez zuen lortu Arnaldo Otegi ikustea.

    beltz [Argazkian: Angela Davis Fermin Muguruzarekin (afp, deia.com-en bidez)]

     
c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel