Donostiako danborrada

By on 2006(e)ko urtarrilak 19 in orokorra

“…Sebastian bat bada zeruan
Donostia bat bakarra munduan
hura da santua ta hau da herria
horra zer den gure Donostia! …”

Hain ezagunak ditugun Donostiako martxaren doinuak entzungai izango dira hiriko zoko txikienetan ere urtarrilaren 20tik aurrera. Jai giroz beteko dira Donostiako kaleak urtero gertatu ohi den bezalaxe, izan ere gaueko hamabietan, Gaztelubideko danborradak bandera Konstituzio Plazan igotzean, 24 ordu iraungo dituen festari hasiera emango zaio, danbor eta barrika festa deritzona; aipatu bezala, auzo guztietan Sarriegiren doinuak entzuteko aukera izango baitugu. Dagokion iraupena, 24 orduak, bete ostean, ordea, 24:00etan Union Artesanaren danborrada izango da bandera jaisteaz eta jaiari amaiera emateaz arduradutuko dena.

Dena den, egun berean Urrezko Danborraren, hiritar meritoaren Dominak, Su Artifizialen Nazioarteko Lehiaketari dagozkion Sariak ematen dira (aurreko urteko Aste Nagusian jokatutakoak azken hauek), eta sari hauen guztien entreguak ere protagonismo nabarmena hartzen dute egunean zehar.

Danborradaren hastapenak, klikatu hemen

Aipatzekoa da, gainera, Donostiako danborradak, beste festa edota jaiegun garrantzitsu bezalaxe, bere historia duela. Baina, astunegia izan ez dadin, era laburrean aurkeztuko dizuet. Zein urtetan atera zen kalera lehen danborrada ez dago ziurtaturik, eta honen inguruan hainbat iritzi dago. Batzuen ustez, neskameak eta haien lagunak, artisauek …, donostiarrei ura ematen zieten hiru iturrietako baten aurrean txanda zain zeudelarik, pertzak jo zituztenean hasi omen zen danborrada, gertakari hau 1836.urtean kokatzen dutelarik. Ordutik hona emandako aldaketa nabarmena da, egun danborrada konpartsek osatzen baitute, eta bertako kideek akordeak diren jantziak janzten baitituzte, noski danbor eta guzti.

Jaia ugalduz joan da eta hori bermatzen duen datua da igo egin dela helduen danborradan parte hartzen dutenen kopurua: 1967an 10 danborrada, 1992an 54 danborrada eta 2000an 82 danborrada.

Hasiera batean, bertan parte hartzeko eskubidea mugatua bazegoen ere, gizonezkoak baitziren partehartzaile bakarrak, egun egoera aldatu egin da. Gizonezkoen kopurua oraindik handia bada ere, emakumeek eta gizonezkoek bat eginda osatutako konpartsak badaude, baita emakumeek soilik osatutakoak ere.

Amaitzeko, festarako irrikitan dagoen edonori aukera hau galdu ez dezala aholkatzen diot, gainera urtarrilaren 20a ostirala izanik, ez dago aitzakiarik. Beraz, anima zaitez!

Hona hemen, Sarriegiren Donostiako martxa ( joateko asmoa baduzu, prestatzen joateko!):

Bagera!
gu (e)re bai
gu beti pozez, beti alai!

Sebastian bat bada zeruan
Donostia bat bakarra munduan
hura da santua ta hau da herria
horra zer den gure Donostia!

Irutxuloko, Gaztelupeko
Joxemaritar zahar eta gazte
Joxemaritar zahar eta gazte
kalerik kale danborra joaz
umore ona zabaltzen hor dihoaz
Joxemari!

Gaurtandik gerora penak zokora
Festara! Dantzara!
Donostiarrei oihu egitera gatoz
pozaldiz!
Inauteriak datoz!

Bagera!
gu (e)re bai
gu beti pozez, beti alai!

Ondo pasa hara hurbiltzen zareten guztiak!

Comments { 0 }

Inkestariaren arazoa: zein da erantzuna?

By on 2006(e)ko urtarrilak 17 in jolaserako matematika


Artikulutxo batzuk beherago ikus dezakezuen bezala, joan den asteazkenean “Inkestariaren arazoa” jokoa proposatu nuen. Jolas hau zuen adimena lanean jartzeko aitzakia perfektua zen, era berean, zuen matematikako eta logikazko gaitasuna praktikan jartzea ere eskatzen zuelarik.

Egia esan, planteatutako buruhaustea zailegia zela ere pentsatu izan dut, horrek azalduko bailuke jasotako erantzun murritzen kopurua. Horregatik, argitaratua izan eta bi egunen buruan argibide bat eman nuen, halere, argibide esatera ere ez nintzen ausartuko, aholku txiki bat besterik ez zen eta, ia ezer esaten ez zuena. Ildo beretik jarraituz, pista irakuri eta segituan, gure “Euskaljakintzako” idazle eta erantzule den “xarana” (Xabier Araña) izan zen jokoaren misterioa desegin zuena, lehena eta bakarra (erantzule bakarra ere).

Erantzunen txokora jotzen baduzue, Xabierrek utzitakoa ikus dezakezue, eta gainera, esan beharrean nago, honek emandako emaitza guztiz ZUZENA dela, bete-betean eman duela. Horrela, bada, soluzio 2-2-9 konbinazioa izango litzateke, hiru seme-alaben adinei dagokien ebazpide zilegi bakarra. Ezetz esaten al duzue?

Inkestariak emakumeari zenbat seme-alaba dituen galdetzean, hiru dituela argi eta garbi uzten du. Ostera, hauen adinei buruz galdegitean, gizonak jasotzen duen erantzuna zertxobait aldrebestuagoa eta konplexuago da: edadeen biderkadura 36 dela eta hauen batura etxearen zenbakiarekin bat datorrela ere aipatzen du. Logikoa den bezala, gizona etxeko ate parean egonik, honen numeroa ezagutzen du, baina irakurleak ez, ez baita jokoan aipatzen, ondorioztatu egin beharra zegoen. Ondoren, inkestalariak 36 zenbaki biderkadura moduan deskonposatu eta honako emaitza hauekin (posible den guztiekin) topo egiten du: 2x2x9, 9x4x1, 3x3x4, 6x2x3, 36x1x1, 3x12x1, 6x6x1, 18x2x1. Gauzak horrela, egiteko geratzen zaion gauza bakarra zein konbinazioren baturak kointziditzen duen eraikinaren zenbakiarekin jakitea da. Baina, orduan zergatik itzuli emakumearengana? Galdera honen erantzuna oso erraza da, izan ere, soilik hiru zenbakiak batzen baditugu kasu guztietan, honako zifra hauek lortzen ditugu: 13, 14, 10, 11, 38, 16, 13, 21. Ikusten denez, 13 zenbakia errepikatzen da, beraz, hauxe izango litzateke etxearen zenbakia, bestela inkestariak ez bailuke arazorik izango adinak ondorioztatzeko. Beraz, oraingoz bi emaitza posible daude: 2x2x9 eta 6x6x1. Horregatik, azken pista, agian zertxobait berezia, behar- beharrezkoa da jokoa “askatu” ahal izateko; “Zaharrenak pianoa jotzen du”. Esaldi honen garrantzia ez datza zaharrenaren “pianozaletasunean”, hirukotean ZAHARRENA den norbait egotean baizik. Hortaz, emaitza ezin daiteke 6-6-1 izan, azken kasu honetan zaharrenak bi izango baitziren. Helduena den bakarra dagoenez, azken emaitza, bakarra eta ukaezina 2-2-9 izango litzateke. Korapilatsua benetan, ezta?

jakin nahi duzu gehiagoZorionak Arañari, bera izan baita jokoaren emaitzaren asmatzaile bakarra (erantzun bakarra ere). Beste erantzuleren bat egon izan balitz, zorionduko nuke ere, nahiz eta honek emandako emaitza zuzena ez izan. Hala eta guztiz ere, ESKERRIK ASKO artikulua begiratu eta denborapasa egiten ahalegindu zareten GUZTIOI . Honekin esan nahi dudana zera da; norbaitek nire artikuluak irakurtzen dituela jakiteak bakarrik izugarrizko poza ematen didala, hauek ez direla soilik “Euskaljakintzako” web-gunea apaintzeko idatziak, horregatik zoriondu eta eskertzen dizuet zuen partaidetza.

Espero dut zuek ere “Jolaserako matematika” txokoan parte hartzea, erantzunak uzteaz gain, buruhauste berriak proposatzen dituzten artikuluak idatziz ere, noski. Ea nork harritzen nauen.

Comments { 0 }

Hezkuntzaren gainbehera

By on 2006(e)ko urtarrilak 17 in orokorra

Lehengo astean, egunero egin ohi dudan moduan, etxean egoten den El Diario Vasco egunkaria hartu eta begirada bat emateko asmotan nenbilela lehen orrialdean hezkuntzari buruz zetorren artikulu batek atentzioa deitu zidan.

Artikuluak Ingalaterra, Frantzia, Belgika, Holanda eta Espainia mailan hezkuntzari buruz eginiko ikerketa batetik lortutako emaitza eta ondorioak erakusten zituen. Horrela, Europako sistemek eskaintzen duten formazio maila altuak, berauetara heltzeko aukerak eta ikastetxeen funtzionamendu zuzena azpimarratzen ditu dokumentu honek. Momentu honetan Finlandia, Holanda, Belgika eta Suedia daude emaitza hezigarri positiboen buru eta Portugal, Grezia, Italia eta Espainia dira ordea, emaitza okerrenak dituztenak.

Europar estatistikak UE (Unión Europea, Europar batasuna) eta OCDEko (Organización para la Cooperación y el Desarrolo Económicos) estatuetatik Espainia zerrenda amaieran ezartzen dute. Izan ere, ikasleriaren %27 eta %33 bitarteak ez du bigarren hezkuntzako graduatua lortzen; %23ak Matematika eta Gaztelerari dagokionean ez dute ezagutza maila minimoa edukitzera izaten eta %10 eskas batek soilik lortzen du “bikaintasun� mailara heltzea. Frantzian, ordea, zifra hau %16 iristen da eta Finlandia eta gainontzeko estatu nordikoetan %20 gainditzea ere lortu da. Hala eta guztiz ere, Espainiak baditu hezkuntzari dagokionean azpimarratu beharreko hainbat alderdi positibo, besteak beste, esan beharra dago Europa mailan ikasle unibertsitario portzentaia altuena duela.

Hezkuntzarako inbertitzen den diruari dagokionean aipatu beharra dago, hezkuntzako gastuaren %90 komunitate autonomoen eskuetan dagoela. Horrela, inbertsio horri dagokionean Espainia oso zonalde baxuan kokaturik dago, Portugal eta Poloniaren gainetik soilik, OCDEko 23 estatuetatik 18.garrena delarik. Ikasleko gastatzen den dirua estatu espainiarrean 1400 euro ingurukoa da, oraingoan ere OCDEko batez bestekotik behera gaudelarik. Hala eta guztiz ere, ikerketak Asturias, Nafarroa eta Euskadin diru gastua handiagoa dela seinalatzen du.

Guzti honez gain, informeak ere gobernu aldaketarekin batera hezkuntza mailan eman diren aldaketa etengabeak azpimarratzen ditu. Izan ere, beste sartaldeko estatu batzuk sistema egonkorrago batez gozatzea lortu dute, gobernu aldaketak hezkuntzari dagokionean eraginik izan ez duelarik.

Amaitzeko, aipatu beharra dago ikerketak garbi azaltzen dituen hainbat datu:

1. Ikasleko Espainiak egiten duen diru inbertsioa OCDEko batez bestetik 1.3 puntu azpitik dago. Halere, Asturias, Euskadi eta Nafarroak batez besteko espainiarra nabariki gainditzen dute.

2. Hobekien ordaindutako irakasleak portugesak, alemanak, frantsesak eta espainiarrak dira eta bestalde, okerren ordaindurik daudenak daniarrak, suediarrak, italiarrak eta irlandarrak dira.

3. Estatu guztiak derrigorrezko bigarren mailako (DBH) porrotei aurre egiteko konponbide bila dabiltza. Oraingoz behintzat, Finlandia bezalako estatuak lortu du arazo hau gainditzea.

Guzti honen aurrean hainbat galdera egin beharra diogu gure buruari, izan ere, gure hezkuntza maila aurreko generazioena baino okerragoa edo baxuagoa izanik, nolakoa izango da hurrengo belaunaldiarena? Nola konpon daiteke egoera?

Artikulua bere osotasunean irakurri nahi izanez gero klikatu hemen.

Comments { 1 }
-->