Tag Archives | aholkuak

Euskara hautaproba: azken errepasoa eta aholkuak

Dakizuen bezala, Hautaprobak unibertsitatean sartzeko bidea ematen duten gaitasun-probak dira, eta horiek gainditzea derrigorrezkoa da ikasketak unibertsitate publikoan hasi nahi duten bertako zein kanpoko ikasleentzat.

Zorionez edo zoritxarrez, aurtengo Hautaprobak izkinaren bueltan dira! Hainbeste kezka, buruhauste, urduritasun, larrialdi eta estura sorrarazten dizkiguten azterketak hementxe dira bihar hasi eta ekainaren 8ra bitartean. Euskarako proba, bihar izango da. Euskaljakintza ez dabilenez oso fin (ikasturte amaieran ekingo diot berritzeari), hementxe ipiniko dut azken errepasoa egiteko behar duzuen guztia. Osorik hautaproba prestatzeko gunea ikusteko: EUSKARA HAUTAPROBA.

GAITASUNAK

Proba honetan, irakurmena eta idazmena izango dira helburuen lorpena neurtzeko baliabideak. Honako gaitasunak bermatu nahi ditu:

  • Ikasleak testu argiak eta zehatzak sor ditzake gai askori buruz, eta gai da, orobat, gai orokorrei buruzko ikuspegi jakin bat aldezteko, aukera bakoitzaren aldeko eta kontrako argudioak emanez.
  • Ikaslea gai da argi eta hizkuntza estandarrean idatzitako testuen puntu nagusiak ulertzeko, gai ezagunei buruzkoak badira, kulturaren esparruan, ikasketen esparruan eta aisialdian.
  • Gai ezagun edo interes pertsonalekoei buruzko testu soilak eta koherenteak osa ditzake ikasleak. Esperientzien, gertaeren, nahien eta asmoen berri emateko gai da, eta gai da, orobat, bere iritziak labur-labur arrazoitzeko edo bere asmoak azaltzeko.

Probaren ezaugarriei (idatzizko ulermena, idazmena, hiztegia, zuzentasun gramatikala, ortografia, koherentzia eta kohesioa) buruz gehiago jakiteko:

Bi eredu izango dituzue aukeran:

ATALEZ ATALEKO BERRIKUSTEA:

Dakizun bezala, ulermena da azterketako lehenengo atala. Bertan, emandako testuari buruzko galderak egiten dira. Erantzunetatik testua ulertu dela aditzera ematen baduzu, puntuazio gorena emango zaizu galdera bakoitzean. Lau galdera direnez, bakoitzari 0,5 puntu dagozkio. Atal honen inguruan gelan esandakoa berrikusi nahi baduzu, joan irakurri eta erantzun atalera.
Amaitzeko, egiaztatu urrats guztiak ondo eman dituzula:

ULERMENA

 

AHOLKUAK
Erantzuten hasi aurretik
Gutxienez bi irakurketa egin: bizkorra eta arretatsua.
Ulertzen ez dituzun hitzak azpimarratu edo markatu.
Testuko informazioa aztertu eta alboan labur-labur egilea zertaz mintzatzen den ipini.
Ulermen galderak irakurri eta erantzuna non egon daitekeen begiratu.
Testua eta galderak ondo ulertu dituzula egiaztatu.
Erantzuna idatzi aurretik, bi aldiz pentsatu.
Erantzutean
Galdegaia zaindu.
Erantzun zuzena ematen ez bada, inferitu.
Galderaren erantzun osoa eman, hau da, galderari zuzenean erantzuten dioten datu guztiak biltzeko ahalegina egin.
Balorazioak saihestu.
Erantzun ondoren
Idatzitakoa berrirakurri eta, hala behar izan denean, aldaketak egin.

GAIA ETA LABURPENA

Atal honetan emandako testuaren laburpen txiki bat egiteko eskatzen da eta gaia zein den esateko. Lan hori txukun egiten baduzu (ideia funtsezkoak emanaz eta testuaren nondik norakoez jabetu zarela erakutsiz), bi puntu emango zaizkizu, gramatika oker nabarmenik ez baduzu, behintzat. Beraz, sintesi gaitasuna neurtuko da. Era berean, zuzentasuna eta koherentzia ere kontuan hartuko dira. Akats larriak zigortuko dira.
Behin baino gehiagotan azaldu dugu laburpena egiterakoan zer zaindu (jarraitu aurreko lotura esandakoa errepasatzeko). Bestalde, hementxe dituzu gaia eta laburpenaren autoebaluazioa egiteko fitxak.

GAIA

AHOLKUAK

1. Asmatutako gaiak testuaren muina jasotzen du, alferreko elementurik gabe.
2. Esanguratsua izateko, gaiari ez zaio elementu garrantzitsurik falta.
3. Ulergarria da.
4. Irakurri ez duenak testuaren zentzua atzemango du gai honi esker.
5. Ez hartu irudi edo metaforarik gaitzat.
6. Luzera egokia du: ahalik eta hitz gutxien erabili.

LABURPENA

Laburpena idazten hasi aurretik, paragrafo bakoitzaren aldamenean ideia nagusia jarri. Ideia nagusi horien bildumak emango dizue laburpen egokiena. Lokailuak erabili ideia nagusi horiek euren artean uztartzeko (ez idatzi esaldi solteak bata bestearen atzetik, inongo loturarik gabe).
1. Argi eta garbi adierazi gai nagusia zein den.
2. Funtsezko ideia guztiak jaso.
3. Hari nagusiarekin zerikusirik ez dutenean, osagarri, adibide eta txikikeria guztiak baztertu.
4. Zehatz egituratu testua, zeure erara, artikuluaren ordena orpoz orpo jarraitu gabe.
5. Ez ezer errepikatu.
6. Ideia eta paragrafoak ongi uztartu.
7. Lotura hizkiak (hala ere; hau da; adibidez; beraz…) erabili testuari kohesioa emateko.
8. Artikuluaren berri izan gabe, irakurle batek erraz uler dezake zure laburpena.
9. Testuan aipatzen direnak laburtu, zeure iritziak gehitu gabe.
10. Luzera: laburpena eskatutakora egokitu.

MOLDATU ESALDIAK

Ondo pentsatu lotu beharreko esaldi horien artean zer-nolako erlazioa dagoen (aurkaritzakoa, ondoriozkoa, kausazkoa…) eta horren baitan erabaki zein lokailu erabili. Kontuz! Ohikoena lokailuak azaltzea bada ere, juntagailuak edo menperagailuak ere atera daitezke (ikus moldatu esaldiak). Puntuazioa zaindu (puntu eta koma, koma…). Ariketak egin nahi badituzu, egin klik hemen.

 

IDAZLANA

Egizu gidoi bat idazten hasi aurretik. Egitura erabakitzean, pentsatu gidoian zerrendatutako ideiak zenbat paragrafotan garatuko dituzun. Paragrafo gehiago edo gutxiago erabiliz antolatuko duzu testua, baina, ahalegindu zaitez, paragrafo bakoitzean elkarrekin lotura daukaten ideiak biltzen. Izan ere, ondo antolatzen ez baduzu, ideia bat paragrafo bitan banatuta gera dakizuke, edota paragrafo berean lotura gutxidun ideiak bilduta gera dakizkizuke. Kontuan har ezazu, gidoitik aukeratutako ideiak elkarrekin ondo lotzen badituzu, irakurleari informazioa ordenatu egingo diozula, eta irakurtzean hariari errazago jarraitu ahal izango diola. Horretarako, ideiak antolatzeko, elkarrekin lotzeko eta hariari ondo eusteko, pentsatu zer lotura eta zer antolatzaile (1 eta 2) erabiliko dituzun.

IDAZLANAREN AUTOEBALUAZIOA

*Oharra: txantiloi hau Ibaizabalen Euskara eta Literatura, Batxilergoa 2. maila, Selektibitatea testuliburutik hartua eta egokitua da.

Zer kontatu dut? (mamia)

Idazlanean iritzia agertzen saiatu al naiz? Eta garbi adierazi al dut? Arrazoirik erabili al dut? Zer eratakoak? Ideiarik errepikatuta ageri al da?
Egitura garbia al dauka idazlanak?
Idazlanaren hasiera eta amaiera egokiak al dira?
Kontatu dudana gustagarria izan daiteke besteentzat? Interesgarria? Egokia?

Nola kontatu dut? (Azala)

Arreta berezia ipini dut zuzen idazteko?

Ortografia
Puntuazio markak
Sintaxia
Lexikoa
Deklinabidea
Aditza

Txukun idatzita al dago?

Letra
Ezker/eskuin, goi/beheko tarteak
Lerroak
Paragrafoak

Egoki idatzita al dago?

Ideien lotura
Ideien ordena
Paragrafoen antolaketa
Hizkera (tonua, adierazkortasuna, erregistroa…)
Comments { 0 }

Metablogintza

Zertaz idatziko dut? Horixe da burura etortzen zaigun lehen galdera artikulu bat egiterako garaian. Mundu mailan milioika gauza gertatzen ari diren arren, ezin dugu aurkitu gustuko gai bat. Baina badira lan hau erraztuko diguten hainbat erreminta interneten.

Nik gehien erabiltzen dudan tresna, eta pertsonalki erabilgarriena iruditzen zaidana, Google Reader da. Honen erabilpena oso erraza da, hala ere beraien YouTubeko kanalean aurki dezakezue tresna honen oinarrizko erabilerarako laguntza batzuk. Zer-nolako laguntza eskain dezake Readerrek, baina? Esaterako, botanikaren mundua zure pasioetako bat bada, lanabes honek interneten botanikaz hitz egiten den orrialde batzuk gomendatuko dizkizu. Honek gaia pentsatzearen atala erraz dezake. Horrela, botanika oso interesgarria iruditzen zaizunez, Google Readerrera iristen zaizkizun botanikari buruzko sarrerez hitz egiteko gai izan beharko zenuke.

Behin gaia aukeratu duzula, beste urrats handi bat dago. Artikulu mota. Nolako artikulua egingo dut? Kritika egingo al diot gai bati ala informazioa besterik ez dut emango? Web orrialde honetan 15 aukera ematen dituzte. Horietako batzuk dagoeneko euskaljakintzanjorratzen ditugu (liburu bati kritika eta elkarrizketa, esaterako). Pertsonalki oso artikulu interesgarria iruditu zait; izan ere, blog bat kudeatzen dugunok askotan gaia eduki arren, ez baitakigu irakurleari hura nola adierazi.

Gaia aukeratu duzu eta dagoeneko badakizu zein artikulu mota egin behar duzun. Orain beste arazo bat dugu, baina. Nola hasiko naiz? Ondo idatzi al dut? Nondik aterako dut informazioa gai honi buruz? Lehen aipatutako web orrialdean, artikulua idazteko 15 aukerak emateaz gain,artikulu on bat idazteko 7 ohar edo laguntza ere eskaintzen ditu. Denok jakin beharko genuke badaudela informazio iturri oso onak Googlez gain. Delicious, adibidez, oso bilatzaile ona da. Bertan erabiltzaileek interesgarriak iruditu zaizkien web orrialdeak gordetzen dituzte eta, ondorioz, Google bilatzailean aurkitzeko oso zailak diren web orrialdeekin topo egin dezakezue.

Lehen aipatutako zazpi oharrez gain, badago nire ustez zortzigarren bat: estekak ondo jartzea. Hauek zure informazio iturriak adierazteko erabiltzen dira; pertsona batzuek, ordea, ez dituzte estekak ondo erabiltzen. Hauen funtzioa, ez da, nolabait esatearren, txakur edo etxe hitzen esanahia adieraztea. Esteka on batek aipatu duzun gai horri buruzko informazio gehiago dagoen toki bateta eraman behar zaitu. Adibidez: “(…) Gabon gauean urtero hildako asko egoten dira errepideetan, Diario Vasco egunkarian azaltzen den bezala 10 hildako egon dira aurten (…)”. Ikusten duzuenez, informazioa zabaltzeko erabili dut esteka.

Bukatzeko, beste pare bat gauza hartu behar dira kontuan. Alde batetik, irudiak edo bideoak txertatu, hauek artikulu bat erakargarriagoa egiten baitute. Eta, bestetik, artikuluari gainbegiratu bat eman eta ortografia akatsak edo linkak ondo jarrita dauden egiaztatu.

Ohar edo gomendio hauek artikulu bat idazteko bidea samur dezakete, baina ez dituzte mirariak egiten; izan ere, atikulu on baten oinarria lana baita.

Comments { 1 }

Hautaprobak prestatzen (IV): azken aholkuak

Azken aholkuak

1. Irakurri testua bizpahiru aldiz. Ez hasi ezer erantzuten testua bi aldiz irakurri arte.

2. Galde-erantzunak: (B eredua)

  • Galdegaia kontuan izan.
  • Ez idatzi zentzurik ez duen ezer.
  • Irakurri erantzuna galdera aurrean izango ez bazenute bezala eta ziurtatu zentzu osoa duela (subjektua, osagarriak eta aditza).
  • Erantzun diozue galderari?

3. Gaia: (A eta B ereduak)

  • Gaiaren bidez, egilea zertaz mintzatzen den adierazi behar da, ahalik eta hitz gutxien erabiliz.
  • Ez dadila izan ez orokorregia ezta zehatzegia ere.
  • Ahal dela aditzarik ez erabili (gehienera jota, aditz nominalizatuak: etortzea, sortzea…)
  • Irudiak, sinboloak edo metaforak ez ditugu gaitzat hartuko; izan ere, norbaiti testua horri buruzkoa dela esango bagenio, ez luke testuaren nondik norakoaren arrastorik ere izango.

4. Laburpena: (B eredua)

Laburpena idazten hasi aurretik, paragrafo bakoitzaren aldamenean ideia nagusia jarri. Ideia nagusi horien bildumak emango dizue laburpen egokiena. Lokailuak erabili ideia nagusi horiek euren artean uztartzeko (ez idatzi esaldi solteak bata bestearen atzetik, inongo loturarik gabe).

5. Esaldiak moldatu: (A eredua)

Ondo pentsatu lotu beharreko esaldi horien artean zer nolako erlazioa dagoen (aurkaritzakoa, ondoriozkoa, kausazkoa…) eta horren baitan erabaki zein lokailu erabili. Puntuazioa zaindu (puntu eta koma, koma…)

Ariketak egin nahi badituzu, egin klik hemen.

6. Idazlana:

Irakurri ondo zer eskatzen zaizun: ez da gauza bera argudio testu bat, lagunarteko eskutitza, azalpen testua edo amets bat idaztea. Edozein motatako testua dela ere, egizu gidoi bat idazten hasi aurretik. Egitura erabakitzean, pentsatu gidoian zerrendatutako ideiak zenbat paragrafotan garatuko dituzun. Paragrafo gehiago edo gutxiago erabiliz antolatuko duzu testua, baina, ahalegindu zaitez, paragrafo bakoitzean elkarrekin lotura daukaten ideiak biltzen. Izan ere, ondo antolatzen ez baduzu, ideia bat paragrafo bitan banatuta gera dakizuke, edota paragrafo berean lotura gutxidun ideiak bilduta gera dakizkizuke. Kontuan har ezazu, gidoitik aukeratutako ideiak elkarrekin ondo lotzen badituzu, irakurleari informazioa ordenatu egingo diozula, eta irakurtzean hariari errazago jarraitu ahal izango diola. Horretarako, ideiak antolatzeko, elkarrekin lotzeko eta hariari ondo eusteko, pentsatu zer lotura eta zer antolatzaile (1 eta 2) erabiliko dituzun.

Informazio gehiago nahi baduzue, joan gure wikira.

Lasai egin azterketa eta ZORTE ON!!!!! 😉

Comments { 2 }
-->