Arauak 9: ene, nire, niri eta -(e)z gero.

By on 2006(e)ko abenduak 28 in arauak lantzen

JakintzaGaurko saioan, bi arau ezberdin azalduko ditugu: ene, nire, niri eta -(e)z gero. Jarduerak, ordea, bigarrengoan baino ez ditugu egingo lehenengo araua guztiz sinplea baita.

Ohitura handia dugu ni pertsona-izenordain arruntatik eratorritako formak aldatzeko. Hots, zuzenak diren nire, nirekin, niretzat…erabili beharrean, *nere, *nerekin eta horrelakoak erabiltzen ditugu askotan. Horren inguruan zera jakin behar dugu:

ENE/NIRE, NIRI

Maila jasoan (formalean), ene idatziko da, eta gainerakoetan:

– Nire,

– Nirekin,

– Niretzat,

– Niri ,e.a.

Ez idatzi, ordea, nere, nerekin, neretzat, nere, e.a.

Araua osorik.

-(E)Z GERO

Zer dio Euskaltzaindiak honi buruz? Adi hurrengo hiru kasuekin! adi

1. Aditzaren ondoren, kasu guztietan -(e)z gero idatziko da: hori eginez gero, hori egin duzunez gero. Ez idatzi, beraz, hori egin ezkero, etorri ezkero…

2. Orduekin, eta oro har denbora posposizio gisa, ezkero ere idatz daiteke: hamarrez gero / hamarrak ezkero, zortziez gero / zortziak ezkero, San Ferminez gero /San Ferminak ezkero, atzoz gero / atzo ezkero.

3. Honezkero, horrezkero eta harrezkero aditzondoak, era horretan idatziko dira.

Araua osorik.

Praktika

Comments { 1 }

Egun hauetako alde iluna…

By on 2006(e)ko abenduak 28 in orokorra

ume gosetiakEguberrietan gaudela eta, denok irrikan gaude Olentzero eta Erregeei harrera emateko, opariak jasotzeko, familiarekin une ederrak igarotzeko, Urte Zahar eguna ospatzeko…

Hirugarren munduko pertsonek, ziurrenik gogo berdina edukiko dute gabonak iristeko, baina han egoera zeharo desberdina dela ezin ukatu. Aspalditik daude janariaren arazoari aurre egin nahian, haurrek ezin dute eskolara joan, garapenetik urrun bizi dira… Hauek, dena den, adibide gutxi batzuk baino ez dira, jakina!

Pairatzen dituzten ezbeharren artean, eguneroko elikadura dago. Ez dira iristen egunean beharrezkoak kontsideratzen diren 2000 kalorietara eta proteina falta ere nabarmena da. Hau horrela izanik, umeek behar bezala hazteko arazoak izaten dituzte.

Bestalde, nekazaritza da nagusi hirugarren munduan (industrializazioa ez da oraindik iritsi toki askotara) eta honek mendekotasuna sortzen die naturarekiko, uholdeetan, lehortetan eta horrelako egoeretan duten apurra galduz. Gainera, umeak txiki-txikitatik lanean jartzen dituzte eskolara ezin dituztelako eraman eta hau guztia dela eta, analfabetismo tasak izugarri handiak dira.

Ez al da komeni denok hausnarketa egitea honi buruz? Egia da, gu berehala kexatzen garela zerbait nahi eta lortzen ez dugunean; baina, esadazue, benetan kexatzeko eskubiderik ba al dugu munduan jendea horrelako egoeretan dagoen bitartean? Eguberriak iritsi behar al dira pertsona hauetaz gogoratzeko?

Comments { 0 }

Zure esku dagoen ekimenen bat egin Gabon hauetan!

By on 2006(e)ko abenduak 27 in orokorra

beste gabon batzuk1Gabonak ospatzen ari gara, kalera irten eta giro berezi hori nonahi argi ikusten da. Euskal Herrian gabonak Olentzerorekin ospatzen ditugu eta, besteak beste, opariak jasotzen ditugu, bazkari itzelak egiten… Baina noizbait pentsatu al duzue Indian, adibidez, nolakoak izango diren?

Bertako egoera ez da oso ona eta ziur asko ez dituzte gabonak hemen bezala ospatuko. Euskal Herriko ume gehienentzat gabonak opariz jositako egun zoriontsuak izaten ari diren bitartean , beraiek ez dute horrelako ezer izango.

Horregatik, GKE batzuk egun hauek aprobetxatzen dituzte jendeari laguntza txiki bat eskatzeko. Laguntza hau, esaterako, erakunde bakoitzak diseinatzen dituen posta-txartelak erabiliz eman dezakezu. Gabon hauetan zure familiako kideren bat, lagunen bat … zoriontzeko txartel hauetako bat erosten baduzu, hortik diru-kopuru bat India eta beste hainbat herrialdetako biztanleei laguntzeko erabiliko da.

Erakunde askok antolatzen dituzte mota honetako laguntzak. Hasteko, Solidaridad Internacional dugu. GKE honek hiru motatako posta txartelak jarri ditu salgai eta hauekin lortzen den dirua Afrika eta Amerikako hainbat lekutara bideratuko da. Jarraitzeko, Survival erakundea dugu. Erakundeko jendeak diseinaturiko txartelekin ateratzen dena Indiako haurren heziketarako eta bertako familiak laguntzeko erabiliko da. Bukatzeko eta azken adibide gisa, Manos Unidas aipatuko dugu. Bertako txartelekin lortzen den etekina Hegoaldeko herrialdeei laguntzeko erabiltzen da.

Orain dela urte asko hasi ziren GKE hauek lanean eta ordunik etengabe ari dira horretan. Pozgarria da ikustea, gainera, gero eta jende gehiagok hartzen duela parte hauek antolatzen dituzten ekintzetan. Txartel hauen prezioak baxuak dira, ez dira 2 eurotik pasatzen; beraz, ekimen polita izan liteke Gabon hauetan maite dugun jendea honelakoak erabiliz zoriontzea!

Informazio gehiago nahi izanez gero, hemen klikatu.

Comments { 0 }
-->