Abenduko zubia zela eta, Andonirekin gelditu nintzen elkarrizketa egiteko. Ez da erraza Andoni Iraola, Athleticeko jokalaria, libre harrapatzea, baina bere borondate eta prestutasunari esker, hitzordua eskatu eta handik ez askora lortu genuen eguna adostea. Goizean Maiterekin hitz egin eta kamera hartu ondoren, abiatu ginen Usurbil aldera Maialen eta biok. Bidean gindoazela, urduri samar ibili nintzen, baina kezka guztiak alde batera uztea lortu nuen Maialenen aholkuei esker. Larritasunak bazuen bere arrazoia, ez pentsa; izan ere, elkarrizketa egiteaz gain, bazkaltzera ere gonbidatu baininduten Andoniren familiartekoek. Zein jatorrak, benetan! Beraz, bazkaldu eta solasean ibili ondoren, leku aproposaren bila hasi eta, topatu ondoren, elkarrizketari ekin genion. Zalantza izpirik gabe, gogoratzeko eguna!

Andoni Iraola egun Athleticeko taldean jokatzen duen 27 urteko usurbildarra da. Txikitatik aritu izan da futbolean eta bere ibilbidean zehar hainbat taldetatik igaro da. Aurtengoa, bere 7. urtea da lehen mailan.

Aldez aurretik eskerrak eman nahi dizkizut, Andoni, euskaljakintzari elkarrizketarako tarte hau eskaintzeagatik; izan ere, badakigu atzo partidua izan ondoren, gaur Zubietara etorri zarela entrenatzera. Bihar bueltan joatekoa zara Bilbora, entrenamendu eta partiduekin jarraitzeko. Eskertzen dizugu benetan tarte hau eskaini izanagatik. Has gaitezen elkarrizketarekin, bada. Txikitan guztiok izaten dugu ametsen bat eta zurea futbolaren munduarekin lotua zegoela ondoriozta dezakegu; izan ere, txikitatik jokatu izan duzu ikastolan areto-futbolera, hondartzako hainbat txapelketatan ere parte hartu izan duzu… Ikusten al zenuen zure burua egun dagoen tokian? Egia esan, ez. Nik uste dut txikitan, denok bezala, bai eskolan bai Usurbilgo plazan, futbolean ibiltzen nintzela; halere, neure burua ez nuen ikusten futbolari profesional baten modura. Geroago, urteak pasa ahala, hain zuzen ere 15-17 urterekin, ondo nenbilela ikus nuen. Gainera, garai hartan Antiguokon jokatzen nuen eta Athletica nire bila etorri zen. Beraz, agian, gerta liteke burutik pasatzea egun batean iritsiko zarela. Hortaz, pozik! Azkenean, denok daukagu ilusio hori txikitan eta nire kasuan, eta beste askotan, egia bihurtzen da.

Ikastolan eta hondartzako txapelketetan jolasten ibili eta gero, Antiguokon jokatzeko deia jaso zenuen. Entrenamenduak edota bertan zeuden jokalarien erritmoa jarraitzea erraza egin al zitzaizun? Aldaketa handia nabaritu al zenuen? Azkenean bizitza beti da horrelakoa, zure lagunekin hasten zara jokatzen eta, gero, agian beste pauso bat eman beharra daukazu. Nire kasuan, hondartzan jokatzen nuen eskolarekin eta, geroago, Antiguokok deitu zidan, aipatu dizudan bezala. Egia esan, hasieran beldur pixka batekin joaten zara, baina gero zu bezala dagoen jendea ikusten duzu han, zure modukoak direla eta, beraz, beldurra pixkanaka joan egiten zaizu eta, azkenean, gustura egotea iristen zara.

17 urte zenituela, Derioko egoitzara joan zinen bizitzera. Hain gaztea izanda, Usurbileko lagunak, gurasoak…bertan uztea gogorra egingo zitzaizun, ezta? Zure gurasoek zer zioten honen inguruan? Nik uste dut beraientzat pixka bat gogorra izan zela; izan ere, nik ez daukat anai-arrebarik eta beraiek bakarrik geratu ziren Usurbilen. 16 urterekin izan zela uste dut. Niretzat ere gogorra izan zen, beti etxetik kanpo, lagunik gabe. Beste bizitzeko modu bat ikusi nuen, ia dena nire kontura egin behar izaten nuen Bilbon. Lagun berriak egin nituen eta nahiko ondo moldatu nintzen, baina, egia esan, gurasoentzat ez zen oso erraza izan.

Athleticera joan zinen lehen urtean, bukaera antologikoa edukitzetik gertu izan zineten; izan ere, bigarren mailara igotzetik puntu bakarrera gelditu zineten. Hain gazte izanik, nola bizi izan zenuen? Ilusio handiz. Nik, egia esan, zortea izan nuen; izan ere, Bilbora joan nintzenean, nire lehen entrenatzailea Ernesto Valverde izan zen. Gero, filialean ere, nirekin egon zen eta bera izan zen lehenengo mailara igotzeko aukera eman zidana. Zuk esandako urte horretan, puntu bakarra faltatu izan zitzaigun bigarren mailara igotzeko, eta hori, filial bat izanda, gauza zaila eta polita da, denboraldi ona egin genuelako. Zoritxarrez, ordea, puntu batera gelditu ginen.

Athleticeko maila baxugoagoan egon eta gero, denboraldiaurrea lehen mailakoekin egin zenuen. Hori dela eta, laster etorri zen 2003ko abuztuaren 30a. Data horrek zer esaten dizu? Beti gogoratuko dut data hori, noski, nire debutako eguna izan zelako. Bartzelonaren aurka jokatutako partidu garrantzitsua izan zen, Ronaldinho eta Rijkaarden debuta izan zela esatea besterik ez dago. Niretzat egun handia izan zen. Lastima, azkenean, partidua 0-1 galdu izana, nahiz eta nahiko partidu ona egin. Baina, hala ere, beti izango dut gogoan egun hori, nahiz eta galdu, niretzat oso egun polita izan zelako.

2003-04ko denboraldian, 29 partidu jokatu eta 5 gol sartu zenituen. Datuak ikusita, lehen mailako erritmoa jarraitzeko eragozpenik ez zenuela izan argi ikusten da. Horrela izan al zen? Bai, egia esan, nire lehenengo denboraldia oso ona izan zen; azkenean, 5 gol sartu eta partidu pila bat jokatu nituelako. Erritmo aldetik, erraza ez zen izan; izan ere, lehen mailako erritmoa jarraitzea oso zaila da. Oraindik gogoan dut ezin nituela lehenengo partiduak osorik bukatu; beti 50-60 minutu jokatzen nituen eta, gero, entrenatzaileak beti aldatu egiten ninduen. Oraindik ez nengoen partidu osoa jokatzeko; dena den, partiduak jokatu ahala, gero eta gaitasun handiagoa nuela ikusten zen.

UEFArako sailkatu zinetenean, zer sentitu zenuen? Garai hartan, zure lehen urtea izanik lehen mailan, zer izan zen zuretzat zure taldearekin Europan jokatzea? Oso gauza polita. Azkenean, ikusten dut lehenengo maila oso maila zaila dela guztientzat. Bosgarren gelditu ginela uste dut, UEFArako sailkatuz. Lehenengo urtea izanda, oso polita izan zen. Azkenean, zoritxarrez, ezin dugu urtero Europan jokatu; halere, bai guk eta bai gure zaleek ere disfrutatu ahal izateko, oso gauza polita da.

Zure taldekideen lesioek hainbat jokalariren toki aldaketa ekarri zuen; horien artean, zurea. Eskuin-alboan jokatzetik zelai erdian jokatzera pasatu zenuen, eta honek hainbat ezusteko eragin zituen. Zein tokitan zaude gusturago? Nik beti jokatu izan dut eskuineko hegalean. Urte asko daramatzat hor, eta ohituta nago bertan jokatzera. Denboraldi ia oso batean, zelai erdian jokatu nuen. Denboraldi gogorra izan zen guretzat; izan ere, azken momentura arte ibili ginen jaitsi ez jaitsi. Zorionez, lehen mailan jardun genuen. Hala ere, nik nahiago dut eskuineko hegalean jokatu.

Beldur izango zara lesioez, noski. Zein da zure punturik ahulena? Oraingoz ez dut lesio larririk izan, zorionez! Ez dakit, azkenean, hori beti zorte kontua izaten da eta, oraingoz, ez dut horrelako lesio larririk izan. Egia esan, badakigu futbolean beti, lehenago edo geroago, iritsiko dela seguru aski, baina espero dut dena horrela jarraitzea eta ezer larririk ez gertatzea.

Jokalari batzuek, partidua hasi aurretik, erritual antzekoak egiten dituzte. Zuk ba al duzu horrelako ohituraren bat? Ez, ez. Egia esan, horrelako ohiturarik ez dut. Baina, hala ere, denok ditugu mania txikiren batzuk. Horiek, normalean, sekretuan gordetzen ditugu. Nik, behintzat, nahiago dut inori ez esatea…

2005ean, Athleticeko fitxa berritu zenuen 2010era arte, jakinda Valencia eta Liverpool taldeak zure atzetik zebiltzala. Azkeneko berritzean, badirudi ez zeundela erabat ados, baina azkenean 2012ra arte berritu duzu, oraingoan ere jakinda Espainiako hainbat talde, hain zuzen ere Real Madril, Villarealeta FC Barcelonabegiz jota zintuztela. Honen guztiaren inguruan zer duzu esateko? Hiru urteko konpromisoak ez al zaitu gehiegi lotzen jakinda talde entzutetsuak atzetik dituzula? Nik pentsatzen dut, azkenean, Athleticek eman zidala aukera lehenengo mailan jokatzeko. Beraiek etorri ziren hona nire bila, beraiek eman zidaten aukera futbolaria izateko… Ni oso gustura nago, han jendeak oso ondo tratatzen nauelako. Aurten, adibidez, gauzak nahiko ondo doaz, eta nik beti esan dut han oso gustura nagoela. Beraiek ere nirekin pixka bat gustura daudela pentsatzen dut; beraz, ez dut ikusten handik zergatik atera behar dudan.

Aurten ere Espainiako selekzioak deitu zaitu. Jadanik zure hirugarren partidua da talde honekin. Lehendabizikoa, zure debuta izan zena, Danimarkaren aurka izan zen 2008ko abuztuaren 20an; bigarrena, urte hartako urriaren 11n Estoniaren aurka eta, azkenik, aurten jokatu behar duzuna. Estoniako partidutik gaur egunera arte urtebete pasa da. Espero al duzu Espainiako selekzioarekin munduko txapelketan jokatzeko hautatzea? Zer izango litzateke zuretzat hori? Hori gauza zaila da. Azkenean, badakigu Espainiako selekzioak oso talde ona duela, eta orain dela gutxi Europako txapelketa irabazi duela. Talde horretan sartzea denontzat gauza zaila da, eta nire helburua ez da munduko txapelketa jokatzea. Nik badakit Athleticen gauzak ondo egin behar ditudala. Hori eginez gero nire buruarekin konforme geratzen banaiz, nahikoa daukat. Dena den, hor dago hautatzaile bat ni eramateko.

Urte batzuk sailkapenaren beheko postuetan ibili eta gero eta urte gogor batzuk pasatu ondoren, Athleticek izugarrizko denboraldia oparitu zion iaz bere zaleei Erregearen Koparen finala jokatuz. Urte asko igaro dira horrelako final bat jokatzeko. Nola bizi izan zenuen? Nik uste dut, Atlheticeko jokalari guztioi titulu bat lortzeak edo, behintzat, final bat jokatzeak ilusioz betetzen gaituela. Pasa den urtean, aukera bertan izan genuen; zoritxarrez, ordea, aurrean izan genuen taldea oso talde ona izan zen. Bartzelona, momentu hartan munduko talderik onena zen, eta gu baino gehiago izan ziren. Aukera galdu genuen, baina nik uste dut, bai guretzat bai zaleentzat, gauza oso polita izan zela horraino iristea.

Zure ibilaldian zehar hainbat entrenatzaile izan dituzu Athleticeko taldearekin. Horietako entrenatzaileetatik zein izan duzu gustukoen eta zergatik? Entrenatzaile asko izan ditut. Nik uste dut denak entrenatzaile onak izan direla, baina nik beti esan dut niri Valverdek eman zidala aukera. Bera izan zen Usurbilera etorri zen gizona ni Bilbora eramateko. Gerora begira, jubeniletan nirekin egon zen, eta geroago Athleticen ere bai. Berak eman zidan aukera lehen mailan jokatzeko eta, gainera, berarekin maila ona eman nuela uste dut. Niretzat entrenatzaile hoberena bera izan zen.

Talde txuri-gorri honekin jokatu dituzun 6 urte hauetan, zein partidu izan duzu gogokoen? Ez dakit; izan ere, partidu asko izan dira politak eta gogorrak. Batekin geratzea oso zaila da, baina momentu honetan buruan daukat UEFAn jokatu genuen bat Standard de Liejaren aurka. 1-7 irabazi genuen, eta oso partidu ona egin genuen. Gero, pasa den urtean, adibidez, Kopako final erdietan Sevillaren aurka 3-0 irabazi genuena. Agian, zaleentzat partidurik politena izan zen. Hala ere, partidu asko dauzkat gogoan.

Gaur egun, Llorente , Amorebieta eta zu, Etxeberria, Urzaiz eta Julen Guerrerorekin alderatzen zaituzte. Horrez gain, jolasteko eran Julen Guerreroren antza duzula diote batzuek. Zer diozu honi buruz?Julen askorentzat erreferente bat da. Bera jokatzen ari zela, Athleticen sekulako maila eman zuen, eta izugarrizko partidu pila jokatu zituen, golak sartu… Klubak izan duen erreferente nagusienetako bat dela iruditzen zait. Orain Joseba Etxeberria izan daiteke. Gurekin jokatzen dabil egun, eta guretzat oso gauza polita da. Espero dugu zuk izendatu dituzun izen horiek, nirea tartean, egun batean lortzea Guerrero, Urzaiz eta Etxeberriak lortu zituzten tituluak.

Gipuzkoarra izanda, nola sentitu zinen Anoetan Realaren aurka jokatu zenuenean? Egia esan, gustura. Azkenean, derbiak izaten dira niretzat partidurik politenak, beti giro ona izaten delako. Nik uste dut, ziurrenik, hurrengo urtean berriz ere jolastuko ditugula, eta ni oso gustura sentitzen naiz partidu horietan. Egia da gizpukoarra naizela, baina nik Realean ez dut inoiz jokatu. Gainera, ni etxean ibiltzen naizenean, jendeak oso ondo tratatzen nau, ez daukat inongo kexarik. Niretzat oso polita da Realaren aurka jokatzea, eta, zorionez, partidu hauetan emaitza onak izan ditugu.

Badakit oraindik azkarregi dela hau galdetzeko; halere, erretiratzeko eguna iristen denean, zer daukazu pentsatuta? Futbolaren munduan jarraitzea gustatuko litzaizuke, edo ausartuko zinateke karreraren bat ikasten hastea? Egia esan, ez dauka ideiarik ere. Azkenean, oraindik espero dut urte dezente jarraitzea futbolean. Beste aldetik, nik Zuzenbidea ikasi nuen hirugarren mailara arte, baina, egia esan, ez nintzen gai izan hori bukatzeko. Beti esaten dut, bukatzean, gustatuko litzaidakeela esfortzu txiki bat egin eta karrera amaitzea. Hori esatea, agian, erraza da; dena den, gero berriz hastea eta karrera bukatzea ez da gauza erraza izango. Espero dut futbola uztean, gai izatea ikasketak bukatzeko.

Amaitzeko, aurretik esan bezala, beste behin eskertu nahi diot elkarrizketari tarte hau eskaintzeagatik, Andoni bezalako jokalari on eta pertsona jatorra ezagutzeko aukera izan baitut. Era berean, nire esker ona erakutsi nahi diet, bai Andoni eta baita bere gurasoei ere, ederki portatu baitziren nirekin.

Ordiziako Jakintza Ikastolako euskaljakintza 5eko Maitane Satrustegik Athleticeko Andoni Iraolari egindako elkarrizketa.

Iraolari buruzko informazio interesgarria:

• Andoni Iraolaren jarduerak, estatistikak, partidak… (Athletic Club)
• Andoni Iraolari elkarrizketa Canal Bizkaian (Athletic Club)
• Andoni Iraola: “Lehiakorra izatea ondo jokatzea da” (Haritz Gallastegi, Berria. info)
• Andoni Iraola, el indiscutible (Olabarri, elcorreodigital)