Tag Archives | ezenarro

Aintzane Ezenarro: “Legebiltzarrean, herritarrak ordezkatzen gaude; sekula ez dut ahaztu hori” (II)

By on 2009(e)ko azaroak 18 in solasean

Aurretik aipatu duzunez, herriak politikan parte hartzen ez badu, politikatik apartatzeko joera hartzen du, batez ere gazteek. Zer uste duzu egin beharko litzatekeela egoera hau aldatzeko? Esan dizudan bezala, uste dut topiko erraz batzuk kendu egin behar direla. Hori, hasteko; eta, ondoren, instituzioen eta alderdien aldetik pertsona normalak garela erakutsi behar dugu. Gure kanpainan saiatu ginen transmititzen, ni behintzat saiatu nintzen, eta uste dut neurri batean lortu genuela, lau urtez Legebiltzarrean herri honi eskaintzeko dauzkagun proiektu batzuk azaltzen egongo garen jende normala garela, besterik ezin delako izan. Hemendik lau urtera, batek daki. Politika honela azaldu behar da, eta honek erakundeen aldetik parte hartze sistemak gehitzea eskatzen du. Nik uste dut alor honetan oraindik bide luzea daukagula egiteko. Kontsultaz hitz egiten da beste maila batean, baina demokraziak urte gehiago daramatzan herrialdeetan askoz ere dinamika anitzagoak daude parte hartze soziala sustatzeko, eta ez bakarrik lau urtez behin herriak erabakietan parte hartzeko; hala nola, erabaki gatazkatsuak daudenean iritzi taldeak sortzeko, erreferenduma edo kontsultaz gain, modu asko baitaude parte hartze sozial hori bultzatzeko. Uste dut herritarrek ikusten badute erabaki publikoetan modu zuzenean parte har dezaketela, honek hurbildu egiten duela politika. Eta ez bakarrik hori, lehen esan dudana ere: topiko batzuk kentzen hasi behar gara gu ere.

Aintzane Ezenarro Jonekin solasean

Askotan ikusten zaituztegu politikariak zuen artean eztabaidatzen Legebiltzarrean, edota bata bestea kritikatzen telebista, egunkari eta gainontzeko komunikabideetan egiten dituzuen adierazpenetan. Baina nolakoa da zuen arteko harremana atzetik ikusita? Zein giro dago Legebiltzarrean alderdi ezberdinetako kideen artean? Egia esan, diferentzia bat sumatu dut aurreko legealditik hona. Ni, normalean, nahiko pertsona irekia naiz, eta harremana berehalakoan izan nuen talde ezberdinetako jendearekin. Beti izaten duzu batzuekin besteekin baino harreman gehiago, ez euren talde politikoengatik, pertsona beragatik baizik; leku guztietan konektatzen duzu gehiago batzuekin beste batzuekin baino. Hala ere, legealdi honetan, bizi da halako giro trakets bat, ez maila pertsonaleraino, baina bizi da halako giro trakets bat, bereziki PSOE eta PPren akordio baztertzaile honen aurrean. Zenbait urrundu egin gara, egia da. Ni ez naiz, normalean, parlamentuan antzerkia egiten duen horietakoa; sentitzen dudana esaten dut, eta giroa asko kaskartu dela iruditzen zait; politikan eta, honen ondorioz, gure artean ere bai. Nik lehen PSOEko zenbait kiderekin banuen halako harreman bat; gaur egun, ordea, asko hoztu dela esango nuke.

Nolakoa da kanpaina politiko bat atzetik begiratuta, hau da, komunikabideetan ikusten ditugun ekitaldi politikoak kenduta? Kanpainak badu nolabaiteko estresa; azken batean, 15 egunean gauza asko esan nahi dituzu, eta aurretik ere badago lan sakon bat. Gure kasuan, garrantzi handia ematen diogu programa egiteari. Hilabeteak pasatzen ditugu programak zehazten atalez atal, eta, noski, programa hori oso sendoa da eta bertan jasoak dauden gairik garrantzitsuenak denbora gutxian gizarteri helarazten saiatzen gara. Gainera, kontuan eduki behar da telebistan agertzen dena 20 segundoko mozketa bat dela. Hori hala izanda, ez da bakarrik egun horretan eman nahi duzun mezuan programaren zati inportante bat laburbildu behar duzula, baita 20 segundotan eman behar duzula mezu nagusi hori ere. Batzuetan gure artean broma egiten dugu, baina 20 segundoko politikariak izaten ohitu gara. Titularrak eman behar dituzu; beraz, bada tentsio hori. Goiz eta arratsaldez egin behar dira ekitaldi ezberdinak, eta Euskal Herriko herri askotara joan behar zara.

Ezenarro elkarrizketan zeharHorrez gain, han zaudenean, jenderekin hitz egin behar duzu, eta batzuetan ez zara oso ondo hartua ere, nahiz eta nik azkeneko kanpaina honetan kontrakoa jaso dudan; kalean nabarmentzen nuen gero jende gehiago zegoela gurekin ados. Jende piloa etorri zitzaigun kalean, gure lana eskertuz eta animoak emanez. Zentzu horretan, nahiko kanpaina atsegina izan zen. Horrek berak indarra ematen dizu aurrera segitzeko. Hori kanpaina da. Gero atzetik komunikazio talde bat izaten da, ideiak nola bota laguntzen dizuna. Gure kasuan, ez oso handia; lan egin dugun baliabideak nahiko xumeak izan baitira. Hala ere, ni neu komunikazio mundutik natorrenez, nahiko kontrolatua izan dut beti gai hau, eta. egia esan. nahiko erraz moldatu naiz elkarrizketetan edota eztabaidetan. Beraz, kanpaina ez da izan pasatzeko desiratzen egon naizen periodo bat, nahiz eta lehen aipatu dizudan estres puntu bat baduen. Gustura ibili naiz, eta uste dut hori nabaritzen dela. Ni ez nago deseroso eztabaida batean, gogotsu nire iritzia emateko baizik. Uste dut kanpaina bat eramateko, orokorrean hautagai izateko eta zerrenda batzuetan parte hartzeko, politika bokazioz bizi behar dela, pasioz. Gainera, baita plazagizona edo izan behar da ere, hizketan ohitua izan behar da. Uste dut politikan izaera bera ere behar dela; bestela, oso gaizki pasa dezakezu kanpaina batean. Presio komunikatibo eta mediatikoa gainean duzu, eta haren aurrean ere jakin behar da erantzuten. Politika edo disfrutatzen duzu, edo oso gaizki pasa dezakezu.

Azkeneko hauteskundeetan Aralarrek oso igoera garrantzitsua izan zuen. Polita izan behar du herriak zure alderdiarengan bere konfiantza jarri duela ikustea, ezta? Pila bat eskertzen dut hori, benetan; asko eskertzen dut. Nik neuk kanpainan esan nuen konfiantza eskatzen nuela, ez nuen botoa eskatzen. Benetan sinistuta nago guk herri honi eskaintzen diogun proiektua dela proiekturik hoberena, etorkizunerako proiektua. Konbentzituta nago, Gipuzkoaren kasuan, biztanleriaren gehiengoa ezkerrekoa, abertzalea eta indarkeria alde batera uztearen aldekoa dela. Beraz, “izan konfiantza gugan; hau da bidea; guztien artean egingo dugu”. Hori izan zen gure mezua, umiltasunetik, jakinda oraindik txikiak ginela eta zenbaitzuetan txiki izate horrek jendea ez duela gehiegi animatzen, baina adieraziz proiektu honetan sinisten genuela. Bultzada zen behar genuena eta uste dut hori dela jaso duguna. Jendeak konfiantza eman digu eta orain izugarrizko ardura dugu konfiantza horri erantzuten.

Aintzane EzenarroHorregatik, lehen esaten nizun, nik arduratik bizi dudala politika. Ez du balio esateak, “bueno, niri dagoeneko eman didate botoa eta orain lau urtetan nahi dudana egingo dut”. Ez, kontrakoa. Niretzat oso garrantzitsua izango da ikustea ea hemendik lau urtera konfiantza hori berretsi edo, zergatik ez, igo egiten den ikustea. Honek adieraziko duelako lanean egiten jakin dugula, eta lan hori herriarengana heldu dela. Kontuan izan behar da, batzuetan lana egiteaz gain, egindako lan horren berri ematen ere jakin behar dela. Beraz, gau elektorala poztasun momentu bat izan zen, batez ere, esan dizudan bezala, nire ibilbidea zela eta. Batzarkide eta parlamentari lan malkartsu hartan bakarrik lan egiten izan ondoren, inoren laguntzarik gabe egiten ari zen alderdi batean, bat-batean ikustea hazi egin zarela, talde parlamentario izango zarela, laguntzaileak ere bikoiztu egingo zaizkizula eta politika beste lasaitasun batekin egin ahal izango duzula… Azken batean, egindako lanaren emaitza ikusi genuen. Egia da batzuetan lana egiten dela, eta, ondoren, emaitzak ez direla ikusten. Guk, kasu honetan, ikusi ditugu; horregatik izan zen hain pozgarria momentu hori.

Lehen aipatu duzun gobernu sozialista berri honek euskal politikan inflexio puntu bat osatzen duela uste duzu, edo urte batzuetako ispilatze hutsa besterik ez da? Gauzak ez dira, lortu egin behar dira. Ez da hura edo bestea izango, guk egiten dugunarenaren araberakoa izango da. Ni beti izan naiz norbera bere ardura izatearen aldekoa. Gobernuan aldaketa bat eman da, tartean ilegalizazio bat izan delako eta zenbait boto kontabilizatu ez direlako. Baina horretaz gain, kontuan izan behar da Eusko Legebiltzarrean ordezkatuta gauden alderdi abertzaleok batzen dugun boto kantitatea handiagoa dela PP eta PSOEk batzen dituztenak baino. Zergatik da, ba, orduan eurek dituztela parlamentari gehiago? Hiru herrialdeek hogeita bosna parlamentari jartzen dituenez, eta Araban boto ez abertzaleak pisu handiagoa duenez, parlamentuaren argazkia geratu da geratu den bezalakoa. Baina ez da boto gehiago dituztelako.

Hauteskundeetan zalantzan izan genuen bosgarren parlamentaria lortu izan bagenu -azkenean, boto gutxi batzuengatik PPk eraman zuena-, eta EAk Araban boto bakar batengatik galdu zuen parlamentaria lortu izan balu, parlamentari abertzaleak gehiago izango ginatekeen legebiltzarrean ez abertzaleak baino. Uste dut, beraz, badagoela hemendik lau urterako irakurketa. Boto eraginkorraren aldeko irakurketa bat egin behar dugu, baldin eta ez badugu nahi egoera hau, lau urterako izan beharrean, beste urte askotarako izatea. Ezkerreko alternatiba gizarteratzen saiatu behar dugu, ezkerreko alternatiba abertzalea indartu dadin. Ezker abertzale ilegalizatuaz ari naiz bereziki. Behin betiko bide politikoen aldeko apustua egin behar dela lehenesten badute, indarrak batuz, sendotze hori posible izango da. Hori bai, batzuk erabaki hori ez dutelako hartzen, besteak ere ezin dugu eskuak gurutzatuta egon; aurrera egin behar dugu. Hori izan da Aralarren mezua, ezker alternatiba abertzalea indartu dezagun inoren zain egon gabe. Etortzen badira, askoz hobe; baina batzuk aspaldi hartuta behar zuten erabaki hori hartzen ez badute, besteok ezin dugu zain egon. Aurrera egin behar dugu, herri honek merezi duelako. Batetik, ezkerreko alternatiba abertzale bat; eta bestetik, gehiengo abertzalea izatea erakundeetan. Askotan badirudi egoera bat horrela dagoen bitartean ez dagoela ezer egiterik. Hori ez da egia, besteok badugu zer eginik eta egin behar dugu; bestela, ardurak kanpora botatzea litzateke. Abertzale sentitzen diren besteak ere konbentzitu behar ditugu, batera emateko bide horretan, hemendik lau urtera errepika ez dadin gaur ematen den argazkia.

Aintzane eta Jon Getariako udaletxeanUkaezina da Euskal Herrian gatazka politiko bat dagoela. Ikusiko al dugu honen amaiera noizbait? Ikusi beharko dugu, eta gainera gehiago esango dut: konponbidean sinesten ez dutenak edo etsita daudenak hobe dute plaza publikoa utzi eta etxera joan. Ordezkari politikoek ezin dugu arazo zail baten aurrean etsipena saldu. Benetan pentsatzen dut posible dela XXI. mendeko Europan, besteak beste, Eskoziaren kasua bertan dugulako, non erreferendum bat egingo den 2010ean. Ez da hainbeste muga berriak ezarri direla Europar Batasunaren baitan. Eta hemen, Gernikako Estatutuak hogeita hamar urte bete dituenean, argi dagoena da estatutu hori ez dela elkargune. Ez zen izan elkargune bere garaian, gizartearen sektore handi bat kanpoan utzi zuelako, eta are gutxiago da orain, duela hogeita hamar urte babestu zuten batzuek ere dagoeneko ez dela betetzen edo ez dela nahikoa esaten dutenean. Hor egon zen estatutu politiko berri bat osatzeko proposamena, Ibarretxe Plana bezala ezagutu zena. Eta bada hori bide bat, estatutu berri bat, non erabakitzeko eskubidea jasotzen den. Hori da elkargunea. Horretarako, ezinbestekoa da elkarrizketa politikoari ekitea, eta ardura hori Lehendakariak dauka. Bere garaian Ibarretxe jaunak hartu zuen bezala, ekimena orain López jaunak hartu beharko luke. Kanpainan esan zuen, bera Lehendakaritzara iristen bazen, hartuko zuela elkarrizketa politikoa bultzatzeko ekimena. Aralarrekoek legebiltzar berria eratu eta berehala galdetu genion non zen bere ekimena, zertan zetzan, zein izango zen metodologia, zeintzuk izango ziren denborak eta epeak… Oso gai konplexua zela eta bere lehentasunen artean ez zegoela izan zen erantzuna. Kanpainan esandakoa baztertu zuen.

Gainera, nik uste dut, igande honetan (Estatutuaren 30. urteurrenaren ospakizunaz ari da) zerbait argi geratu baldin bada dela ez daukagula minimotan ere batzen gaituen marko juridiko-politiko bat eta ezinbestekoa, premiazkoa eta lehentasunezkoa izan beharko lukeela elkarrizketa politiko horri ekitea normalizazio politikora heltzeko; hau da, gehienak, denak ez bada ere, gutxieneko batzuetan ados jar gaitezkeen espazio bat bilatzeko. Hori da egin beharrekoa; orain berandutu nahi badu ere, ondoren egin beharko dena.

Bada ere haren aurrean hartzen duten beste aitzakia bat: indarkeria. Indarkeria dagoen bitartean ez dutela eztabaida politikorik irekiko diote. Nire iritziz, guri dagokiguke, abertzale guztioi, gai honek indarkeriarekin zerikusirik ez duela azaltzea. Hori guk egin behar dugu, bereziki, indarkeriaren aurka egonik, oraindik ere isilik geratzen direnak. Hori da bestea. Ni konbentzituta nago badagoela ezker abertzale ilegalizatuaren zati handi bat, non dagoeneko indarkeriak ez duela lekurik uste duena. Esatea da falta dena, eta etxekalte izango da esaten ez den bitartean. Herri honen ikuspegia gailendu behar da gu guztiongan ikuspegi partidistaren gainetik. Eta garbi badaukagu Euskal Herriarentzat bide politikoak direla eraginkorrenak, batzen gaituztela, eta horietatik abiatuta kasu egingo digutela nazioartean, ez da itxaron behar ezta egun bat bera ere.

Gurekin egoteagatik berriz ere eskerrak emanez, elkarrizketari amaiera eman nion. Aralarreko legebiltzarkideak gurekin oso gustura izan zela esan, eta zorte ona opatu zigun guztioi geure ikasketetan. Azkenik, Getariako Plaza Nagusian ginela berriro, elkar agurtu eta esperientzia ederra bizi izandako sentipenarekin Ordiziarako bidean jarri nintzen berriz ere. Mila esker, Aintzane!

Elkarrizketaren lehen zatia irakurri nahi baduzu:

Aintzane Ezenarro: “Legebiltzarrean, herritarrak ordezkatzen gaude; sekula ez dut ahaztu hori” (I)

Comments { 1 }

Aintzane Ezenarro: “Legebiltzarrean, herritarrak ordezkatzen gaude; sekula ez dut ahaztu hori” (I)

By on 2009(e)ko azaroak 15 in elkarrizketak, solasean

2009ko urriaren 28an izan zen. Aste batzuk elkarrizketa honen atzetik egon ondoren, iritsi zen horrenbeste denboran itxaroten egon nintzen eguna. Ordiziatik trenez abiatu eta, Donostiako Amara auzoan autobus bat hartu ondoren, Getariara iritsi nintzen arratsaldeko bostak laurden gutxiak aldera. Handik pixka batera, herriko plaza nagusian elkartu nintzen Aintzane Ezenarrorekin. Solasaldi motz baten ostean, elkarrizketari ekin genion Aintzanek eta biok. Zalantzarik gabe, esperientzia bikaina eta guztiz aberasgarria, denbora askoz ahaztuko ez dudana.

Aintzane Jonekin solasean

Aintzane Ezenarro Egurbide, Getariako zinegotzi hautatua 2002an, Gipuzkoako Batzar Nagusietako batzarkide 2003an eta, 2005. urtetik gaur egun arte Aralar alderdi politikoko bozeramailea da Eusko Legebiltzarrean.

Zure alderdikide asko ez bezala, zu ez zatoz Batasunatik, Euskal Herriko gatazka politikoari irtenbide baketsu bat aurkitzeko asmoz sortu zen Elkarri izeneko mugimendu sozialetik baizik. Zerk bultzatu zintuen, Aralarren eskutik, politikara salto egitera? Zuk esan bezala, ia hasieratik hartu nuen parte Elkarri gizarte mugimenduan. Ni, beste milaka euskal herritar bezala, ikuspegi politiko batetik begiratuta nolabait umezurtz sentitzen ginela uste dut, abertzaleak eta ezkertiarrak izanik, inondik inora ez genuelako bat egiten indarkeriarekin. Hutsune hori sumatzen genuen askorentzat, nahiz eta alderdi politiko bat ez izan, elkarrizketa politikoaren alde egiten zuen topaleku izan zen Elkarri. Hortik abiatuta, ikusi nuenean tinkotasun osoz bide politiko soilen alde egiten zuen eta giza eskubideen defentsan inolako ezbairik gabe agertzen zen aukera bat sortu zela, ezkerrekoa, abertzalea… aspaldian espero izan nuen aukeraren aurrean nengoela iruditu zitzaidan. Orduan, lehenengo independentea izanik, haietako batzuek zerrenda batzuetan parte hartzeko eskatu zidatenean, hainbeste urtetan zain egonda, ezetz ezin niela esan pentsatu nuen. Azkenean, zerrendetan parte hartzeaz gain, nire lana eta batzarkide izatearen artean erabaki behar izan nuen. Abentura bat zen, ez zegoen inolako ziurtasunik; baina benetan pentsatzen nuen hura zela herri honentzat proiekturik onena, eta hartan sartu nintzen buru belarri. Eta ordutik honaino.

Zer esan zizun familiak politika munduan sartu nahi zenuela kontatu zenienean? Ezer ez. Nahiko normaltasunez hartu zutela esango nuke. Nire familian beti onartu izan dira iritzi politiko ezberdinak normaltasun osoz. Gurea ez da izan bereziki politizatua izan den familia; abertzalea bai, noski, Getaria bezalako herri batean zaila da ez izatea ere. Gainera, aita ELA sindikatuko delegatu izandakoa da urteetan; bere garaian borroka asko egindakoa ere bai. Langabeziara joatea tokatu zitzaion azkeneko krisialdian; bagenuen etxean ezker ikuspegi hori. Beraz, uste dut, nahiko normaltzat jo zutela ni hor kokatzea. Gainera, bazekiten beti izan dudala grina politiko hori, nahiz eta ordura arte partidu politiko batean ez egon.

Nola jaso zenuen Eusko Legebiltzarreko parlamentari izateko proposamena? Lehen esan dizudan bezala, 2003an Gipuzkoako lehenengo batzarkidea izan nintzen Aralarren izenean, eta hor hartu behar izan nuen erabakirik handiena. Kontuan izan behar da Aralar alderdiak bazuela pisu handia Nafarroan, baina EAEn oraindik ez; azken batean, bederatzi urte daramatzagu alderdi bezala. Oso denbora gutxi da, nahiz eta urrats handiak eman ditugun denbora horretan. Nafarroan, Aralar bera izan zen alderdi abertzaleen artean boto gehien izan zuena, eta, ondoren, Nafarroa Bai sortu zen, batez ere Aralarren bultzadaz. Horrek irauli egin zuen Nafarroako egoera. Aralarrek ibilbide txikia zuen, eta Gipuzkoan batzarkide bakarra ni izanda, logika batek eskatzen zuen esperientzia apur hori zuena izatea 2005eko hauteskundeetan zerrenda-buru. Alderdiko batzarrak hala eskatuta, ni izan nintzen Gipuzkoako zerrenda-buru, ardura handiz noski.

Aintzane Getariako udaletxean Legebiltzarrean herritarrak ordezkatzea erantzukizun handiko kontua da, pertsonak ordezkatzen gaude, pertsonen ideiak ordezkatzen, eta ez dut sekula ahaztu hori. Ez gaude gu, guri dagokigulako, baizik eta lau urtez ideia batzuen bozgorailu izateko. Hasieratik bizi izan dut ardurarekin; eta orain, gainera, daukagun ardura hori laukoiztu egin den honetan, are zama handiagoarekin bizi dut ardura hori.

Aldaketa handia izan al zen herri bateko zinegotzi izatetik Eusko Legebiltzarreko parlamentari izatera pasatzea? Aurretik aipatu bezala, 2003an Getariako zinegotzi eta batzarkide izan nintzen Gipuzkoako Batzar Nagusietan, diputazioaren ondoko legebiltzarrean. Ez da oso ezaguna, askotan geure buruari galdetzen diogu zer den Batzar Nagusia. Diputazioa organo exekutiboa bada, Batzar Nagusia legebiltzarra edo organo legegilea litzateke. Hor bi urtez egon nintzen, eta banuen esperientzia bat; egia da, halere, parlamentu txikiago bat dela eta Eusko Legebiltzarrera salto bat dagoela. Saltoa bada lanaren aldetik, erritmoa biziagoa da, baina batez ere ikuspegi mediatiko batetik sumatu nuen. Askoz ere ezagunagoa egiten zara, horrek dakarren ondorio guztiekin. Esaten duzuna ere askoz gehiago agertzen da, eta orduan kontu handiagoarekin jardun behar duzu. Bada beste ardura bat. Eta bai, hasieran ematen dizu errespetu bat; baina nik beti sinetsi izan dut, ikasle garaitan eta ondoren ere bai, lanaren emaitzan. Gauzak zortearen esku uzten ez badira eta lana egiten bada, azterketak gainditu egiten dira; eta gauzak ere ondo, edo, behintzat, gaizki ez dira ateratzen. Beti sinistu izan dut lanak emaitzak ematen dituela, eta nire aukerak oso gutxitan utzi izan ditut zortearen esku. Ibilbide hori oso garbi izateak urte hauetan parlamentuan bakarrik jardutean lagundu didala uste dut, eta baita lanaren emaitza dela azken hauteskunde hauetan herritarren konfiantza handitu izana ere. Pila bat eskertzen dut hori.

Aurretik esan bezala, Aralarren bozeramailea zara Eusko Legebiltzarrean. Zein lan egiten duzue bozeramaileok parlamentuan denon aurrean hitz egiteaz gain? Legebiltzarreko dinamika zein den gainetik esplikatzeko, aipatu behar da astean behin izaten dugula osoko bilkura edo plenoa deritzona. Hor gairik garrantzitsuenak eztabaidatzen dira, talde parlamentario bakoitzak planteatzen dituen ekimen garrantzitsuenak. Lege-ekimenak izan daitezke edo legez bestekoak deitzen direnak; hau da, lege bat onartzen ez dutenak, baina gai baten inguruan nolabaiteko posizio bat hartzeko balio dutenak. Gai horiekin guztiekin plenoa ostegunean badago, horiek prestatzea, ezagutzea eta talde bakoitzaren posizioa markatzea eskatzen da, ondoren legebiltzarrean hitz egiteko. Azken hori da zuek, herritarrok, ikusten duzuena; baina atzetik dagoen lana ez da ikusten. Horretaz gain, parlamentuan hainbat batzorde daude. Gai guztiak ez dira osoko bilkuretan eztabaidatzen; batzordeetan ere bai. Alorrez alor gai ezberdinen artean eztabaidak daude, eta gobernutik datozen proiektuen onarpena/ez onarpena ere gin behar da. Izugarrizko dinamika dago, eta batzordeetako gaiak ez dira telebistan ikusten. Gainera, berriki egin dugun araudiaren aldaketa baten ondorioz, badago kontrolerako plenoa deitzen den beste hirugarren gauza bat. Bertan, gobernuari bere jardunaren araberako galderak eta interpelazioak egiten zaizkio. Hori hamabostean behin izaten da, ostiraletan; eta ez banago oker, hau bai, seguru aski, telebistaz emango da hemendik aurrera. Hor ikusiko da gobernuaren lana nola kontrolatzen den. Niri oso beharrezkoa iruditzen zait, parlamentuaren lana ez baita bakarrik talde ezberdinen artean eztabaidak egitea eta legeak onartzea; baita gobernuaren kontrol zuzena egitea ere, diru publikoaren kudeaketa egokia egiten duela ziurtatzeko.

Zer da politika zuretzat? Amankomunean ditugun arazo eta baliabideen kudeaketa eramateko proposamenak egitea da politika. Bakoitzak, gure bizitzan edo arlo pribatuan, bizi-proiektu bat egiten dugu, epe luzeko bizi-proiektu bat. Horrez gain, egunerokoan, etxeko ekonomia, egin behar diren erosketak, egin behar ez direnak, diru sarrerak, gastuak… kudeatzen ditugu. Politika gauza bera da. Talde bakoitzak gizarteari eta herriari etorkizunerako proiektu interesgarriena eta hoberena kontsideratzen duena eskaintzen dio, eta, horretaz aparte, egunerokoan eguneroko arazoen inguruan erantzunak eman behar zaizkio herriari: etxebizitza; orain krisia dela eta, ekonomia… Politikak bi plano horiek izaten ditu beti. Hala ere, politika epe luzerako proiektuekin gehiegi lotu ez izanaren kezka edo inpresioa daukat. Guri, ezkertiarrak eta abertzaleak izanda, iruditzen zaigu, eta benetan hala pentsatzen dugu, epe luzera herri honi eskain dakiokeen proiekturik interesgarriena bere nortasuna eta burujabetza izango duen, eta, bestetik, elkartasunean oinarrituko den gizarte sare bat eraikitzera eramango gaituen proiektua dela. Hori oso garbi daukat. Baina garbi izateaz aparte, ibilbidea egin behar da; eta ibilbidea egiteak egunerokoan erantzunak ematea eskatzen du, gaiak proposatu behar dira, eta hori ere politika da. Oso garrantzitsua, gainera.

Zer eman eta zer kendu dizu politikak? Politikak momentu Ezenarro Aralarreko gunetik ateratako argazki batean honetan daukadan bizitzaren zati handi bat eman dit. Horretaz gain, niretzat herri ikuspegi hoberena zein den azaltzeko espazioak eman dizkit. Nik modu apasionatu batean egiten dudan hori, askok ez dute aukerarik egiteko. Nik politika modu apasionatuan bizi dut; eta uste dut, horrela bizitzen ez baduzu, erre egin zaitezkeela. Horrez guztiaz gain, apustu pertsonal handiak egin dituzten pertsona oso interesgarriak ezagutzeko aukera ere eman dit. Gustatuko litzaidake gutariko bakoitza herri ordezkari izatea inoiz -herri batean, Legebiltzarrean edo dena delakoan-, politika dirudiena bezain erreza ez dela ikusteko. Errazkeria handia dago politikaren alde apustua egiten duten pertsonak kritikatzeko, eta hori askotan erabat bidegabea dela iruditzen zait. Politikaren alde apustu pertsonal oso serioak egin dituen jendea ezagutu dut; inondik inora erosoena ez dela jakinda ere, gauza asko utzita, bide hori hartu dutenak; enpresa pribatu batean egonda askoz ere erosoago biziko liratekeenak… Beraz, hemen daukagun kontzepzio horregatik, besteak beste, politika esker txarrekoa dela uste dut. Eta gehiago esango dut, gainera. Politikarekiko daukagun ikuspegi horrek askotan politikatik apartatzera bultzatzen gaitu, batez ere gazteen artean. Askok esaten dute ez dutela nahi ezer jakin politikari buruz, ez dutela nahi politikan parte hartu, edota ez dutela botorik eman nahi ere. Horrek ondorio zuzen bat dauka. Zuk parte hartzen ez baduzu -ez bakarrik hautagai izanez, bozka emanez ere bai-, betikoek betiko politika egitea lortuko duzu; espazio politikoa eta erabakiguneak betikoei uztea. Politika, hura egiteko moduak, eta politikan hartzen diren erabakiak beste batzuk izan daitezen nahi badugu, ezta nahikoa kexatzea; erabaki guneetan egon behar da. Hori da niri politikan egoteko gehien motibatu ninduena. Ez zait gustatzen tabernetan edo afarietan sortzen diren solasaldi eta eztabaidetan kexa ugari egiten duen jendea, eta, ondoren, behatz bat ere mugitzen ez duena. Politika benetan dena bezala ulertu beharra daukagu; erabakiak hartzeko guneetan egotea, alegia.

Zu ama zara, familia duzu. Zaila al da politikaria izanda, bizitza pertsonala eta profesionala uztartzea? Ama eta aita langile guztientzat dela zaila uste dut, batez ere haurrak txikiak direnean. Ez nuke esango politikarien lanbidea bereziki zailagoa denik, besteak beste, iruditzen zaidalako badirela hainbat eta hainbat lanbide ordutegi txarragoak dituztenak: gauez lan egiten dutenak, edota eguna asko luzatzen zaienak, hala nola dendariak edo ile-apaintzaileak. Bada lan mordoa kontziliazio edo bateratze hori askoz ere zailagoa dutenak. Askotan esaten da nola izan daitekeen, alderdi batetik, aurpegi publiko bat, eta, bestetik, ama. Berriro diot badirela lan zailagoak. Horrekin ez dut esan nahi niretzat batzuetan zaila ez denik. Bai, batzuetan zaila da; baina ez dut uste bere haurren heziketan inplikatua dagoen edozein ama edo aitarentzat zaila ez denik batzuetan. Jardun osoz lan egin nahi bada, beti da zaila. Hala ere, ez da inondik inora esan behar bata edo bestearen aurrean aukeratu behar denik. Hori izan da orain arte emakumeek, batez ere, izan duten patua. Gure generazioak erakutsi behar du, ez bakarrik emakumeak politikan parte hartzeko eskubide eta ahalmen berdina dugula, baizik eta haurrak ditugun emakumeak ere eskubide eta betebehar berdina dugula politikan aritzeko.

Aipatu berri duzun emakumeen inguruko gai honekin jarraituz, esan behar da, nahiz eta tamalez politikan gizonezkoek presentzia askoz ere handiagoa izan oraindik, ezin dela ukatu gero eta emakume gehiago dagoela. Nola bizi izan zenuen, emakume bezala, Lehendakaritzarako hautagai izatea? Hori da argitzea garrantzizkoa den beste gauza bat. Hauteskunde hauetan ez da lehendakarigairik izaten, aukeratzen dena legebiltzarra da. Hura aukeratzeko, herrialde bakoitzean zerrenda bat egiten da, eta ni Gipuzkoako zerrenda-buru nintzen. Egia da, gero, alderdi bakoitzak bere lehendakarigaia zein den esaten duela, baina gureak ez dira hauteskunde presidentzialista batzuk. Beste sistema demokratiko batzuetan, batez ere anglosaxoietan, AEBetan esaterako, bi hauteskunde mota egoten dira: bata, kongresua aukeratzeko; eta, bestea, presidentea aukeratzeko. Gure kasuan, hauteskundeetan legebiltzarra aukeratzen dugu, eta, ondoren, honek aukeratzen du Lehendakaria. Badakit xehetasun hau, agian, pixka bat urruti geratzen dela, baina garrantzizkoa da ezberdintzea. Gurea sistema parlamentarioa da; beraz, hauteskunde hauetan ez zegoen lehendakarigairik. Egia da, gero, debateetara zerrenda-buru publikoenak joaten direla. Han tokatu zitzaidan, EITBko debateetan, emakume bakarra izatea. Duela lau urte, Maria San Gilek bete zuen paper hori. Eta hemen egin nahi dut gogoeta txiki bat. Egia da emakumeak gero eta gehiago hartzen dugula parte politikan, beste alor askotan bezala, baina egin dezagun galdera geure buruari: Ezenarro EITBko argazki batean zenbat emakumek irauten dute politikan? Azkenaldian, eta azterketa seriorik egin gabe, PPko presidente eta Lehendakaritzarako hautagai izandako Maria San Gil aipatu dut. Dagoeneko ez dago politikan. Alderdi bateko beste presidente bat aipatzearren, Begoña Errazti, EAkoa. Hark ere ez du jarraitzen politikan. Eman diezaiogun bira kontuari: zenbat gizonek irauten dute politikan? Ziur nago ezagutzen ditugun askok badaramatela politikan zuek txiki-txikiak zinetenetik. Bazen bere izena aipatuko ez dudan politiko feminista bat Espainiako Kongresuan esaten zuena: “Los hombres vienen a la política y se quedan; las mujeres pasan”. Oraindik ere badugu hori, eta, besteak beste, gure izaerarengatik da. Uste dut, guretzat espazio politiko eta publikoa berriagoa denez, askoz ere zintzotasun handiagoarekin parte hartzeko bokazioa izaten dugula; eta ideiengatik alderdiarekin tirabiraren bat sortzen bada, normalean emakumeok atzera egiten dugu, gizonak geratu egiten diren bitartean. Ez nabil esaten hau orokorra denik, baina datuak hor daude: istiluen eta tirabiren aurrean, gizonak normalean geratu egiten dira. Emakumeoi oihan horretan dauden borroketara ohitzea falta zaigu, lehen esaten nizunagatik: atzera egiten badugu, parte hartzeko esparruak betikoei uzten dizkiegulako. Gogorra da batzuetan; baina politikak emakumeen presentzia izan dezan nahi badugu, guk geuk hasi behar dugu espazio horiek guztiak gizonen esku ez uzten berriro.

Ildo horretatik jarraituz, uste duzu asko itxaron beharko dugula, behingoz, emakumezko Lehendakari bat izateko? Uste dut baietz, oraindik bai. Nahiko nuke eta, gainera, badaude horren adibideak munduan -ikuspegi ideologiko batetik urruti baditut ere-, bere papera ondo betetzen dutenak; Angela Merkel besteak beste, duela gutxi bere karguan berritua izan dena. Gainera hori, berritua! Ez da, esaten dudan bezala, nire ikuspegi ideologikoan kokatzen, baina nolabait eskertzen duzu presentzia publiko bat izan duten emakumeak badirela eta mantendu egin direnak, botoak igota gainera.

Nik uste dut Euskal Herrian oraindik urruti gaudela horretatik; batez ere, alderdi handiek ez dutelako hautagai emakumezkorik jartzen. Azken hauteskunde autonomiko hauetan egiten badugu azterketa, zenbat emakumezko ziren zerrenda-buru hiru lurraldeetan? Esku batekin kontatzen dira. Ni Aralerreko zerrenda-buru nintzen Gipuzkoan; Arantza Quiroga, orain Legebiltzarreko presidente dena, PPko zerrenda-buru izan zen, Gipuzkoan baita ere; eta oker ez banago, orain parlamentuan dauden alderdien artean, Izaskun Bilbao EAJko zerrenda-buru izan zen Bizkaian. Baliteke baten bat uztea, baina ez dut uste. Pentsa zenbat zerrenda-buru zeuden gizonezkoak. Oso urruti gaude. Zaila izango da oraindik alderdi handiek euren exekutibetan ez badituzte emakumeak gizonezkoak bezain besteko pisuarekin jartzen, eta, ondorioz, exekutiba horiek ez badituzte hautagai emakumezkoak jartzen. Gu gure exekutibetan eta hautagaitzetan saiatzen gara emakume eta gizonen arteko parekotasuna mantentzen. Nik sinesten dut ezkerreko alternatiba abertzalea indartzen joango dela; baina oso kontziente naiz ere gure kasuan proiektu hori oraindik epe ertainera dagoela, nahiz eta sinismen handia dudan gure proiektuan, oraindik ez dut hainbesterainoko federik epe motzera begira behintzat. (Elkarrizketaren 1. zatiaren amaiera)

Aintzane Ezenarro euskaljakintzan from Maite Goñi on Vimeo.

Euskaljakintza 5eko Jon Cidek Aintzane Ezenarro legebiltzarkideari egindako elkarrizketa. Getarian, 2009ko urriaren 28an.

Elkarrizketaren jarraipen ikusteko:

Comments { 4 }
-->