Archive | 2006

Note Book, Pako Aristiren azken lana

By on 2006(e)ko martxoak 24 in irakurlearen txokoa

2. ebaluazioan jada hitz egin genuen idazle urrestilar honetaz. Bere azken lanak 2003an argitaratutako Libreta horiko poemak eta 2005ean utzi zizkigun Gauza txikien liburua eta Note Book dira. Ni azken honetaz hitz egitera natorkizue.

Note Book
Pako Aristi
Erein

Gainontzeko liburuetatik bereziten duen ezaugarri bat dauka Pako Aristiren Note Book liburuak. Bertan 25 ipuin labur kontatzen ditu eta denak luzera berekoak, folio batekoak. Liburu honekin Aristik trilogia bat isten duela esan daiteke. Aipatu triologiako lehen lana Libreta horiko poemak izan zitekeen; bigarrena Gauza txikien liburua eta azkena Note Book.

Honela, bada, urtero bezala, Durangon izan nintzen euskarazko literaturaren inguruko azken “best-sellerrak� ezagutzeko eta egutegi polit bat erosteko. Bertan egin nuen topo Aristiren azken perlatxo honekin, hain zuzen. Eta egia esan, izugarrizko deskubrimendua izan da.

Liburuaren formatuari heldu zioten lehenik nire begiek. Sinplea bezain erakargarria, argia bezain erosoa. Liburu baten azalak barneko mamiarekin lotura zuzenik ez duela txikitatik buruan sartu nahi izan diguten arren, onartu beharra daukat, nigan iman modura jokatzen duela. Ez bazait gustatzen aldarapen indar bat sortzen da bion artean; aldiz, erakargarria bada, nire esku artean segituan erortzen da.Izenburua izan zen, halere, faktore erabakigarria, Note Book, zer edo zer berria aurkituko nuela argitzen zidan eta. Eta halaxe izan zen. 75 gonbidapen minutu gutxi batzuez gelditzeko, 75 gonbidapen orduak erreflexionatzen pasatzeko, 75 gonbidapen norberaren izaera aztertzeko.

Liburu honetan ez duzue El señor de los anillos bezalako istorio miresgarri bat aurkituko (beti gordeko dut horrelako beste istorio bat aurkitzeko esperantza), ezta maitasun kontu korapilatsuenen sintesia ere. Liburu xarmangarri honetan,
egunerokotasunari eman nahi zaio hitza, sentimenduei, harremanei, norberari azken finean. Gogorra egiten zait bat edo beste aukeratzea, denek baitute beren esanahia. Hemen doaz liburuko zenbait gogoeta.

Bizitzaren arrastoa: Heriotzari beldurrik ez diot. Argia itzaliko da eta kitto… Baina ez dadila Jainkorik egon, mesedez, ez nuke arren aurka borrokan hasi nahi berriro, bizitzan bere izenean eman dizkiguten asperraldi guztien ondoren.

Hitz bi koherentziaz: Hori gertatu da hemen norbera bere salbamen pertsonalaren bila abiatu delako; ez zuen argibiderik eman behar, besteak beste inor ez zegoelako argibide horiek eskatzeko moduan; denen artean burututako inkoherentziak ziurtatu du lasaitasunaren iraupena gure herrian.

Gustuz eta presarik gabe irakurtzeko liburua duzue hau. Aste Santuak hurbiltzen ari dira, eta azterketen aurretik lasaitzeko egun aproposak direla kontuan hartuta, liburu hau irakurtzea proposatzen dizuet.

Ikasteko liburuetatik ikasi ezin diren hainbat hausnarketa aurkituko duzue bertan.

Comments { 0 }

CO2, airetik lur-barnera

By on 2006(e)ko martxoak 23 in orokorra

Zentral elektrikoetako CO2a jaso eta lurrazpira sartzea, hauxe da munduari egin nahi zaion azken mesedea.

Integral aldizkariaren martxoko alea irakurtzen ari nintzenean egin nuen topo berri harrigarri honekin.
Dirudienez, aldaketa klimatikoari eta airearen kutsadurari honela egin nahi zaio aurre, buru gainera botatzen dugun zikinkeria oin azpian ezkutatuz.

Gasa konprimituz lur azpian sartzea da helburua, eta esan beharra dago herri boteretsuenen artean harrera oso ona izan duen ideia dela. Jada hainbat proiektu martxan dago Japon, EEUU, Holanda…

Lurrak barneratzeko duen ahalmenaren kontuak atera dituzte jada. Diotenez, formazio geologikoetan gordetzeak 2100era arteko emisioen %55aren gutxipena suposa dezake eta baita negutegi efektua eragiten duten gasen %20 eta %40arena ere.

Halere, honek guztiak ez al dirudi gero eta handiago bilakatzen ari den arazo bat atzeratzeko pantomima? 2100 urtea iristean, zein atmosferatik kanpo bidaliko dugu? Edo ilargia ote hurrengo mendeetako “Sasieta�?

Proiektu honen guztiaren kostua izugarria dela dio hainbat organizaziok, zentral elektrikoetan eurak baino handiagoak diren makineria txertatu beharko da eta.

Datu aspergarri gehiagotan sartu gabe, proiektu honen benetako gakora jo dezagun. Hau al da irtenbidea? Gero eta kontsumo handiagoa, emisio gehiago onartzen jarraitzen badugu, egoera jasanezina bilakatuko dela argi daukagu, baina guk biziko ez dugula jakiteak ematen digun momentuko lasaitasunak ezin gaitu itsutu. Egia da, guk seguruenik ez dugu gerturatzen ari den krisi energetiko, ekonomikoa ezagutuko, baina ez al duzue uste gure ondorengoei bidea erraztu behar diegula? Norberak bere burua bakarrik ikusten jarraitzen badugu, ez dugu lortuko gauza handirik.

Zuk zer uste duzu???

Comments { 3 }

Psikodelia

By on 2006(e)ko martxoak 21 in orokorra

1938an, Albert Hoffman suitzar kimikariak azido lisergikoaren inguruko lehen ikerketa egin zuen. Onddo berezi batzuetatik lortzen den substantzia azido hau ustekabean lixeritu ondoren, LSDaren efektuak pairatu zituen, hala nola, haluzinazioak, gorputzaren tenperaturaren igoera edota euforia eta histuraren arteko txandakatzeak. Momentu horretan, droga berri bat lortzeaz gain, LSDa, alegia, (alemanezko Lyserg Säure Diethylamid-en laburdura), droga haluzinogeno mota hauek eragiten dituzten ispilatzeei erreferrentzia egiteko hitz berri bat txertatu zuen hiztegian: psikodelia.

Nahiz eta droga pil-pilean dagoen gaia izan, artikulu honek ez du eremu hori ukituko. Psikodelian oinarrituko da, noski, baina ez kimikak eragindakoan, efektu optiko gisa, hau da, irudi bat behatzean gure adimena imajina hori asimilatu ezinaren ondorioz sortzen den efektu nahiz sentsazioan, baizik. Horixe izango litzateke hitzaren bigarren esanahia, droga kontu horretatik eratorria, alegia.

Urteak pasa dira psikologoak fenomeno hauek aztertzen hasi zirenetik, baina oraindik ere efektu hauen zergatia ezezaguna da. Dagoeneko berrehun efektu optiko psikodeliko baino gehiago ezagutzen dira, eta hauek guztiek ezaugarri komun bi dituzte: alde batetik, distortsioa kitzikatzen dute, eta, bestetik, elementu kitzikagarri edota induktibo bat eta aldaketa jasaten duen beste bat izatea. Beste hitz batzuetan esanda, marrazkiko puntu bat erreferentzitzat hartuz eta horretan soilik oinarrituriz, puntu horren inguruneak izaten duen aldaketa (errealitatean gertatzen ez dena) izango litzateke fenomeno guztietan errepikatzen den prozesua.

Lehen marrazki honetan zerbait arraroa ikusten al duzu? Hasiera batean, dena zuzen dagoela esan daiteke…baina, arretaz begiratu irudiaren zentroan dagoen puntua. Denbora laburrez honi begiratzean, inguruko laukizuzen txikiez eraturiko zirkuluak biratzen hasiko dira norantza desberdinetan. Efektua areagotu egiten da begiak pantailara gerturatu edota urruntzean. Hau izango litzateke psikodeliaren adibideetako bat. Harrigarria, ezta?

Bigarren honetan, berriro ere imajinaren erdiko puntuari begiratzean, ez al duzu aldaketaren bat sumatzen? Kasu honetan ez da ingurunearen mugimendurik ematen, puntua inguratzen duen laino antzerako horren desagerpena baizik. Halere, gomendagarria da fenomenoa guztiz ikusi ahal izateko denbora luzeagoz irudian arreta jartzea.

Matrize hau puntu txurietan gurutzatzen diren lerroz osaturik dago, baina puntuak benetan txuriak al dira? Hauetan fijatzen baldin bazara, txuriak dira, eta ingurukoak, aldiz, grisak. Hala ere, grisari begiratzean, hau txuri bilakatzen da. Horrela, prozesua behin eta berriro errepikatzen da.

Hauek ezagutzen diren fenomeno psikodeliko guztien artean hiru adibidetxo besterik ez dira izan. Mota hauetako efektu gehiago ikusi nahi izanez gero, egin klik hemen. Beste motatako fenomeno optikoak behatu nahi badituzu, egin klik hemen edo hemen.

Comments { 1 }
-->