Mc Donald`s eta otordu lasterrei buruzko dokumentala ikustekotan ginen Biologiako ikasgaian; eguneko 7. orduan genuenez, 14:30ean, nekatuta eta gustura jarri ginen telebistaren aurrean. Gehienok harrituta gelditu ginen egunero janari prestatua jaten duen pertsona kopuruarekin. Hori dela eta, artikulu hau idaztea bururatu zait.

Argi dago munduan gero eta haur, nerabe eta heldu obeso gehiago dagoela, hori da Morgan Spurlockek zuzenduriko “Super Size Me” filmeak islatu nahi duena. Baina nor edo zer da honen errudun? Otordu lasterreko jatetxeena al da ardura osoa edo norberak badu bere elikadurarekiko erantzukizuna? Estatu Batuetan grabatutako erreportaiak momenturo airean uzten du galdera hau.

Pertsona lodi gehien dagoen lurraldean, Estatu Batuetan, 1980tik bikoiztu egin da biztanle gizenen ehunekoa, orain, %60an dago. Garai batean, egun berezietan baino ez zen etxetik kanpo jaten, gaur egun, aldiz, noiznahi irteten gara otorduak egitera, gure ekonomia eta osasuna kolokan jarriz. Estatu Batuetan, urtero 400.000 pertsona hiltzen dira gai honekin zerikusia duten gaixotasunek jota.

Euren egoeraz kezkatuta, bi estatubatuarrek munduan 30.000 lokal baino gehiago dituen (Manhattanen, bi kilometro karratuko) eta egunero 42 milioi pertsonari jaten ematen dien Mc Donald´s auzitara eraman zuten; hala ere, osasun arazoen erruduna janari prestatua zela frogatu gabe ezinezkoa zen aurrera egitea. Pelikulako protagonista hau frogatzen saiatzen da.

Horretarako, ekar diezazkiokeen arriskuak kontuan hartuta, 30 egunetan zehar Mc Donald’seko produktuez (edari eta janaria) baino ez da elikatzen eta ezin du otordurik egin gabe utzi. Proiektuarekin hasi aurretik, mediku, kardiologo, endokrino eta dietista bat bisitatzen ditu bere osasun egoera zein den aztertzeko eta denak bat datoz ezin hobeto dagoela. Horrez gain, egun horien jarraipena egiten diote.

Amerikarren %70ek baino gehiagok ez du inolako ariketa fisikorik egiten eta mugitzeko garaian kotxera eta igogailura jotzen dute, nahiz eta adituek egunero 30 minutuz aritzea aholkatzen duten. Beraz, egunean 2.000-5.000 pauso ematera mugatu beharko du bere burua gure protagonistak, euren antzera sentitu ahal izateko.

Egunak aurrera joan ahala, medikuek egokiena prozesua bertan behera uztea izango litzatekeela esaten diote; izan ere, bere osasuna okerrera doa. Bularrean presio moduko bat sentitzen du, deprimituta eta oso nekatuta dago, kosta egiten zaio etxeko eskailerak igotzea, askotan buruko mina eta antsietatea ditu (jaten ez duenean), arnasa hartzeko zailtasunak ditu eta, gainera, jan eta segituan berriro jateko gogoa sartzen zaio, jan ondoren, hobeto sentituz. Beraz, otordu lasterrek menpekotasuna sortzen dutela esan genezake, batez ere azukre eta kafeinagatik.

Horrez gain, medikuen testetan hipertentsioa, hiperurizemia, anemia, bitamina falta, hipergluzemia, kolesterol altua, gantz gehiegidun gibela… dituela azaltzen da, diabetea, gaixotasun koronario eta bihotzekoak izateko aukerak bikoiztuz. Bere pisuan ere nabari da elikadura desegokia, 12 egunetan 8 kg irabazi baititu.

Hau horrela izanda ere, Morganek aurrera egiten du bere bizia arriskuan jarriz, 30. egunera heldu eta bere xedea bete arte. Hasieran baino 11kg gehiagorekin bukatzen du eta, dudarik gabe, oso osasun kaskarrarekin.

Hala eta guztiz ere, bere ahaleginak zerbaitetarako balio izan du, eskola askotatik freskagarriak kendu dituzte eta baita elikagai osasuntsuagoak (bertan egindakoak) jarri ere. Eta ez hori bakarrik, filma aurkeztu ondoren, Mc Donald´sek super size tamaina handiena kendu du merkatutik.

Osasunaz arduratu beharrean, gaixotasunaz arduratzea ez al da daukagun arazorik handiena?

Mc Donald´seko produktuak kaltegarriak zergatik diren agerian uzten duen bideo batekin uzten zaituztet, sentitzen dut ingelesez baino ez aurkitu izana. Bertan, leku ezberdinetan ekoiztutako jakiekin eginiko esperimentu bat agertzen da eta denetan Mc Donald´s enpresakoak dira gehien irauten dutenak; beraz, baita iraungitze data atzeratzeko susbstantzia gehien dituztenak ere.

[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/pEM0T1Ar5Qo" width="425" height="350" wmode="transparent" /]

Hemen, filmaren hasiera eta trailerra.

Duela gutxi Gabonetako oporrak izan genituen eta hemendik ez askora Aste Santukoak helduko dira. Denbora librea, beraz. Baina zer egiten dugu gure aisialdian? Aurretik beste asmo batzuk ditugun arren, gehiengook pantaila aurrean pasatzen ditugu lanera joan beharrik gabeko egun horiek.

Esnatu eta egiten dugun lehenengo gauza telebista edo ordenagailua piztea da, guraso, anai-arreba edo etxean bizi den edonori egun onak eta musu bat eman beharrean. Hori da, hain zuzen ere, komunikazio falta, teknologia berriaren eta konexioaren garaitzat jotzen dugun mende honetan.

Telefono mugikor, Ipod, Wii, internet, telebista digitala… gabe ez gara ezertxo ere egiteko gai. Nire buruari aparatu hauek guztiak izango ez bagenitu zer egingo genukeen galdetzen diot eta, gaur egun, aspertu egingo ginatekeela besterik ez zait bururatzen. Izan ere, kale, etxe, lantoki eta ikastetxeetan, esparru guztietan, erabiltzen ditugu etengabe, baita norbaitekin hitz egiteko parada badugu ere. Isolatu egiten gara, eta hortik komunikatzeko arazoak.

Nork ez du ikusi inoiz lagun talde bat eta norbait munduarekiko harresi diren aurikularrak belarri zuloetan sartuta? Edo segapotoarekin jolasean eta bertan ez dagoenari mezuak bidaltzen? Badirudi gure ondoan daudenekin konformatu ez, eta aurrez aurre ez dagoenarekin hitz egiteko beharra sortzen zaigula. Horrelako gailuek distantzia handietako harremanak izatea ahalbidetzen digute eta alde onak ere badituela begi-bistakoa da. Hala eta guztiz ere, gertukoenganakiko erlazioa galtzeko arrazoia ez luke izan behar, ez eta aktibitate ezberdin eta fisikoak egiteko oztopoa ere.

Kanpoko itxurari garrantzi berezia ematen zaion gizarte honetan, biztanleriaren portzentaia altu batek osasun arazoak ditu. Elikaduraz gain, geldirik eta begietako arazoak sortzen dituzten pantaila argitsuen aurrean egotearen ondorio dira asko. Entretenimendu bakarra bihurtu dira eta orduak eta orduak ematen ditugu hauen aurrean, gure osasuna kaltetzen ari garela konturatu barik.

Horrez gain, teknologia eta modernitatearen merkatua argiaren abiaduran doala dirudi. Ustez berria dena erosi eta, beste behin esnatzerako, hurrengo modeloa ateratzen dute beste aplikazio batekin, erosi berri duzun jostailu “zaharra” atzean utziz. Hori dela eta, momenturo fashionena eskuratzeko irrikitan gaude eta dirua kontu, hauek lortzeko gai ez dena beste maila primitiboago batean dagoela ematen du, bera hala sentitzeraino.

Bestalde, bakoitzaren izatea eta informazio guztia (gizarte-segurantza, NANa…) interneten zintzilikaturik dagoenez, manipulatua izan daiteke. Oso zaila dirudien arren, ordenagailuez izugarri dakiten hacker-ek iruzurren bat edo beste egitea lortu dute eta oraindik ere urrunago irits daitezkeelakoan nago.

Azkenik, aipatu, horrelako tresnen bidezko komunikazioak ondorio larriak ekar dakizkiokeela munduko hizkuntza orori. Izan ere, edonolako harremana izanda ere, sentimendu ezberdinak adierazteko hitz berberak erabiltzen dira eta denboraren poderioz, esanahia edo zentzua galtzen dute. Hala nola, messenger edo txat-gela batean ezagutu berri duzun pertsonari musuak bidaltzeko ohitura dago eta baita maite zaitut edonori esatekoa ere. Benetan esateko garaian, ordea, ez gara horren erraz ausartzen, aurrez aurre bada behintzat, eta hitza hutsal bilakatzen da.

Hau guztia dela eta, esan dezakegu, horrelako aurrerapen teknologikoek alderdi onak badituzte ere, neurrian erabili behar direla eta inguruko eta betiko pertsona eta ohiturak ere zaindu behar direla. Horrela, makinen gaindiko komunikazioa bultzatuz.

Hementxe uzten dizuet internetarekiko menpekotasunaz hitz egiten duen bideo bat.