Archive | arazoak

RSS feed for this section

Urrea urre, belztuta badago ere?

Hitzik gabe utzi ninduten lehengoan Washington Post izeneko egunkari batek  burututako  esperimentu zoragarri bati buruz hitz egin zidatenean.  Esperientzia honen partaide nagusia Joshua Bell  biolin-jotzaile  estatubatuarra izan zen.

Aldizkari honen helburua jendearen jokabideak aztertzea besterik ez zen. Hori burutzeko, Bell eskale bat balitz bezala metroan kokatzea bururatu zitzaien. Esperimentua abian jarria zelarik, honek biolina jotzeari ekin zion. Harrigarria bada ere, goiz osoan zehar zazpì pertsona besterik ez ziren gelditu entzutera eta zazpi horietatik emakume bakarra ohartu zen bera zela. Bellek esperimentua burutu baino zenbait egun lehenago izugarrizko kontzertua eskaini zuen dirutza baten truke.

 

Baina nola da posible maila gorenean dagoen biolin-jotzaile baten ondotik pasa eta, bere iaiotasuna alde batera utzita, bere janzkerari garrantzi gehiago ematea?  Bai gizarte hutsala! Jendearen fisikoak edo inguruak garrantzi gehiago izizatea beraiek balio dutena baino ondo iruditzen zaizue? Ez dago eskubiderik!

Beraz, Bellen adibidean ederki erakutsi da gizarte honetan zuk dituzun gaitasunak baino garrantzi handiagoa duela zuk duzun abilezia non eta nola zabaltzen edo eskaintzen duzun. Erreflexio txiki bat egin beharrean gaudela iruditzen zait gizarte honetako partaide garen guztiok, eta ez daitezela bilaka jakituria eta ezagutza  ikuslearen araberakoak.

Comments { 3 }

Paperik ez, osasunik ez

FlickrCC, José Goulão

Azken urteotan 2008an hasi zen krisia dugu hizpide. Argi dago beharrezkoa dela sartuta gauden zurrunbilo honetatik irteteko gobernuak hainbat neurri hartzea osasungintzan, hezkuntzan, etab. Baina osasungintzan hartu diren hainbat neurrik ez ote dute gure osasuna arriskuan jarriko?

Espainiako gobernuak ezarri duen Errege Dekretu bidezko lege berriaren arabera, paperik ez duen etorkin orori osasun txartela kenduko zaio. Hala, osasunerako doako eskubidea galduko dute, eta ordainduz gero soilik izango dute aukera osasun zerbitzuak erabiltzeko.

Aipatutako lege hau oraingoz Espainiako erkidego gehienetan ezarri da, PPk agintzen duen erkidegoetan hain zuzen ere, eta horien artean Nafarroan. Gobernuaren arabera, murrizketa horien bidez, 500 milioi euro aurreztea lortuko da Espainian osasun alorrean. Bestalde, Inmigrazioaren Nafarroako Behatokiak aurreikusten du legeak Hego Euskal Herrian soilik 21.500 pertsonari eragingo diola. Hala, nolabaiteko debaldeko arreta jasotzekotan, larrialdietan baino ez dute izango aukera hainbat eta hainbat etorkinek. «Egia da azken boladan gero eta zailtasun gehiago jartzen ari zirela txartela lortzeko, baina eskubidea hor zegoen. Eskubide hori kendu dute orain», salatu du SOS Arrazakeriako Mikel Mazkiaranek.

Maiz entzuten dira azkenaldian medikuntza pribatizatzeari buruzko zurrumurruak, eta onartu berri den lege hau, ondoren etorriko den pribatizazio prozesu hori ahalbidetuko duen pauso bat baino ez delakoan nago.

Bestalde, Giza Eskubideen Aldarrikapen Unibertsalaren 25. atalak dioenez, “pertsona orok du bizimodu egokia izateko eskubidea, bai berari eta bai bere familiari osasuna eta ongizatea bermatuko diena, eta batez ere janaria, jantziak, bizitokia, mediku sorospena eta gizarte-zerbitzuak”. Kontuan izan al dute hori lege berria ezartzean?

Sendagileen ikuspuntutik begiratuta ere, dilema moral bat sor daiteke. Izan ere, mediku egiten den pertsona orok zin egiten du laguntza behar duen edonori eskainiko dizkiola bere zerbitzuak sexu, adin eta arrazari erreparatu gabe. Hori ere kolokan jartzen du aipatutako arauak. Dena den, badira zenbait sendagile lege honen aurka egin dutenak eta etorkinei bere zerbitzuak eskaini dizkietenak.

Baina gertatu da Gipuzkoan bertan kontrako egoera bat ere, nahiz eta EAEn oraindik ez den lege hau aplikatu. Emakume marrokiar bat erditzera joan zen, eta ordaindu ezean ez ziotela lagunduko adierazi zioten ospitaleko langileek. Berak, ordea, ez zuen ordainketa papera sinatu nahi izan, hura osasun publikoko ospitale bat zela argudiatuz. Azkenik, erditzen lagundu zioten, baina hasierako jarrera ezkorra argi ageri da kasu honetan.

Beraz, krisiari aurre egiteko hainbat arlotan aldaketak egin beharko direla ikusten da, baina ez zait iruditzen horretarako lege atzerakoiak ezarri behar direnik, atzerritarrei osasungintzan aplikatu zaien hau bezala. Etorkin izan edo ez osasungintzak doakoa izaten jarraitu behar luke, oinarrizkoena gizarteko kide guztien segurtasuna bermatzea baita.

Comments { 3 }

Ondoan behar zaitut

Twitter, Facebook, Tuenti eta bestelako sare sozialak, gaur egun, ezagunak bezain erabiliak dira. Denok daukagu garbi hori, ezta? Aisialdirako, lagunekin hitz egiteko, argazkiak eta bideoak partekatzeko eta beste hainbat gauzatarako baliagarriak direla badakigu. Hain ospetsu eta ibiliak diren sare sozial hauek norberaren onurarako bakarrik erabili ordez, beste bati laguntzeko ere balia daitezke; benetan laguntza behar duten pertsonei laguntzeko, hain zuzen ere.

Ideia hau kontuan hartuta, gaixoek laguntza handia behar dutela konturatu ziren Osakidetzako berrikuntza taldekoak. Gaixo guztien artean gaixotasun kronikoak -luzerako edo betiko diren gaixotasunak- dituztenak dira benetan laguntza behar dutenak. Askok galdetu dezaketen galdera da: zeintzuk dira gaixotasun kroniko hauek? Bada, askotarikoak daude: diabetesa, bihotz-hodietako gaixotasuna, asma, epilepsia, parkinsona, ultzeradun kolitisa… Zure bizitza osoan jasan beharreko gaixotasunak.

Gaixo hauek laguntza berezi bat beharko zutela pentsatu zuten, medikuen laguntzaz gain. Izan ere, hauetako gaixotasunen bat izanez gero, ingurukoen laguntza medikuena bezain beharrezkoa izaten da askotan. Gainera, gero eta gehiago dira gaixo kronikoak egungo ospitaleetan, hala nola, %80 dira mediku kontsultetan, 2/3 larrialdietan eta %60 ospitaleratuak.

Pertsona hauei laguntza handiagoa eman ahal izateko -momenturo nola sentitzen diren, non daude, hobeto ezagutu eta tratatzeko eta gaixo aktibo bihur daitezen-, aplikazio bat sortu zuten orain dela urtebete 270 pertsonekin. Orain denentzat zabaldu dute Kronet webgunea. Bertan, bai gaixoek, familiartekoek, eta bai esperientzia hau gertutik bizi izan dutenek edo laguntzeko prest eta lagundu nahi duen pertsona guztiek har dezakete parte. Bizipen eta aholkuekin gaixoari hobeto sentiarazten lagunduko diote pertsona hauek.

Webgune hau atal ezberdinetan dago banatua: Lagundu, egokitu, ikasi eta eraiki. Lehena, Lagundu, zurekin nago delakoa da. Izenak dioen bezala, gaixoari sostengua eta babesa eman eta zalantzak argitzeko asmoa da. Ondoan norbait duzula eta norbait zurekin dagoen segurtasuna ematen ahalegintzen dira. Bigarrena, Egokitu, babes beharra daukat da. Gaixotasun kroniko berri honekin moldatzeko, zure bizitza egokitzeko hartara eta gaixotasuna hobeto ezagutzeko baliabideak ematen dizkizu. Hirugarrenak, Ikasi, erantzunen bila nabil, une txarretan bizipenak kontatu, zure barrua hustu, aholkuak jaso eta besteen bizipenak entzuteko aukera ematen dizu. Medikua izan beharrean, zure gauza berak sentitzen dituzten pertsonekin partekatzeko aukera ematen dizu. Eta azkena, Eraiki, aurrera noa, da. Nork bere gaixotasunarekiko dituen mugak ondo ezagututa, bizi kalitatea eta zaintza hobetzeko laguntza eskaintzen dizu.

Azkenean Kronetekin lortu nahi dutena da gaixoa ez sentitzea bakarrik eta laguntzarik gabe; izan ere, gaixoak gehien sufritzen duena bakardadea baita, gaixotasunari zuk bakarrik aurre egin behar diozula inongo laguntzarik gabe. Honi aurre egiteko, familiaren eta lagunen laguntzaz gain, zure bizipen berdinak bizi dituen jendearen laguntza ezinbestekoa izan daiteke, eta webgune honek horretan laguntzen dio gaixoari. Batzuetan medikuaren aholkuak baino gehiago lagun dezakete horrelakoek. Proiektuaren inguruan lanean ibili direnek diotenez, gaixoak gehienbat bere buru egoera dela eta sartuko dira sarean. Eta nolabait, hitz eginez, bakoitzaren animoak gora egin dezake, bideo honetan Sheila Urbiñak dioen bezala: “Sar naiteke goizeko hiruretan webgunera, insomnio momentu izugarri batekin, eta seguruenik norbait egongo da bertan kaixo sinple bat esango didana. Goizeko hiruretan, kaixo sinple batek, sinetsi, laguntzen dizu.”

Beraz, esan beharrik ere ez dago, horrelako sareek izugarri lagun dezaketela jendeak bere eguneroko bizian aurrera pausoak errazago eman ditzan. Bide batez, aprobetxatu nahi dut artikulua zuek animatzeko sarean parte hartzera, horrelako bizipenen bat gertuko baduzue. Eman izena kronet.net-en. Besteei lagunduz, ziur nago zuek ere zuen buruarekin hobe sentituko zaretela.

Informazio gehiago nahi baduzu: http://cronicidad.blog.euskadi.net/eu/

Comments { 0 }
-->