Archive | arazoak

RSS feed for this section

Zenbat orduz egiten duzu lo?

By on 2012(e)ko apirilak 21 in arazoak, gizartea

Aste Santuko oporrak amaitzearekin batera, berriro ere bueltan sartu gara gure eguneroko gauzetan: lana, ikasketak… Opor egun batzuetatik bueltatzeak nagitasuna ematen digu hasieran; halere, berehala jarri behar dugu martxan, erraz konturatzen baikara lehen genituen lan guztiak berriro ere, oporrak bukatzearekin batera, guregana etorri direla.

Etxekoak, ikastetak, lana, lagunak eta beste hainbat gauza ditugu buruan egunean zehar, nahiz eta askotan konturatu ez. Korrika eta presaka gabiltza gehienetan dena ondo egin nahian. Gauza bat egiten ari garen bitartean, beste bat dugu buruan, askotan kezka sortzen digun eta gustuko ez dugun zerbait. Honekin guztiarekin, etxera iristen garenerako, nekatuta egoten gara eta ohera joateko gogo ikaragarria izaten dugu. Hala ere, badaude askotan etxean egiteko beste hainbat zeregin eta honek guztiak estresa, urduritasuna, lo falta… ekar dezake.

Edozein pertsonak, gazte nahiz heldu, batez beste zortzi orduz lo egin behar du egunean. Hau betetzen ez badugu, arazoak izan ditzakegu gure eguneroko bizitzan. Nekatuta egoteak eguneroko laneko errendimendua txikitzea eta egun osoa indarrik gabe egotea dakar: eserita, ohean edo edozein tokitan deskantsatzen egoteko irrikaz egoten gara. Argi dago hau egun bateko edo biko gauza bada, ez duela kalte handirik egiten. Kontua da horrela denbora asko jarraitzen badugu, epe luzera arazo larriak izan ditzakegula.

Arazo horien artean, denetan entzunena eta ohikoena insomnioa da. Gaixotasun honek lo hartzea galarazten du. Pertsona bat ordu askotan egon daiteke loak hartu gabe gaixotasun honengatik eta hau ez gertatzeko onena da burua beste zerbaitekin (telebista ikusi, zerbait irakurri…) entretenitzea, berriro ere logurea berreskuratu arte. Hari beretik, larria iruditzen zaidan beste arazo bat Britania Handiko Warwick unibertsitateak egindako ikerketa batekin zerikusia du. Ikerketa honek dioenez, lo gutxi egiten duten pertsonek bihotzeko gaixotasunez edo garun gaixotasunez hiltzeko aukera handiagoa dute. Kontua da lo ezak odoleko presioa handitzea dakarrela eta, horregatik, bihotzeko infartuak eta garun ezbeharrak izateko aukerak handiagotu egiten dira. Dena den, ez pentsa arazoa lo gutxi egiteagatik baino ez dela etortzen. Gezurra badirudi ere, badaude beste gaixotasun batzuk lo gehiegi egiteagatik datozenak. Horietako bat somnolentzia da.

Laburbilduz, gure eguneroko bizitza modu egokian eraman ahal izateko, egunero zortzi orduz egin beharko dugu lo. Eta nahiz eta batzuetan horrela ezin den izan, ahal den azkarren berreskuratu beharko dugu galdutako erritmoa. Horrela, asteko egunetan zehar egiteko ditugun guztiak ondo bete ahal izango ditugu, inongo nekerik gabe. Horrez gain, etxera iristean, bertakoekin hitz egin eta beste hainbat gauza egiteko gai izango gara, nekez ez bagaude, aisiko denbora ere gehiago aprobetxatuko baitugu.

Comments { 2 }

Umeen edertasun lehiaketak: izua alde guztietatik

By on 2012(e)ko apirilak 10 in arazoak, gizartea

Lehen gizakietatik hasita, edertasunari eman zaion garrantzia oso handia izan da, bai objektuetan eta baita pertsonetan ere. Gaur egun, edertasunarekiko dependentzia izugarri barneratua dago gizartean. Denok ederrak izan nahi dugu alor guztietan: publizitatea eta hedabideek saltzen diguten irudia ahalik eta gehien kopiatu nahi dugu. Gainera, lehiaketak ere egiten ditugu, nahiz eta batzuk ankerrak eta lekuz kanpokoak izan. Horren adibide garbiena umeen edertasun txapelketak dira. Zertara jolasarazten diegu ume hauei?

“Beraien haurtzaroa lapurtu diete. Objektu erotiko bihurtu dituzte. Objektu sexualen antzera jokatzen erakusten zaie, besteen gustuko izateko”, ziurtatu du Emily Hancock psikiatrak. Umeek askotan nahimen hori edukitzen dute, baina probabilitate handia dago amets hori amesgaizto bihurtzeko. Hala ere, guraso asko ez dira arriskuen beldur, eta euren seme-alabak publizitatera jauzi egiteko aukera baliotsua ikusten dute.

Nahiz eta arazo kaltegarriak nabariak izan, alde dauden ahots batzuk ere badira. Hauen hitzetan, lehiaketa hauek laguntzen dute umea hezitzen eta trebatzen. Lehiakideek ezinbestekoak diren bi gauza ikasten dituztela diote: beraien buruarekiko konfiantza eta hitz egiteko gaitasuna, publikoarekiko harremana beharrezkoa den ogibideetan funtsezkoak diren ikasgaiak. Ikerketek, aldiz, frogatu dute txapelketa hauetan parte hartutako umeek, heldutasunera iritsitakoan, arazo psikologiko larriak garatzen dituztela. Miss izandako batzuek ziurtatzen dute trauma ugarirekin iritsi direla heldutasunera.

“Askotan gurasoak saiatzen dira beraien betiko desioak seme-alaben bitartez betetzen. Beraien beharrak umeekin asetzen dituzte, konturatu gabe beraiengatik egiten dutela, eta ez umeen nahiengatik”, dio Lucia Gilbertek, psikologa eta emakumezko gaietan aditua. Hau guztia esanda, eta azpiko bideoan agertzen den bezala, gurasoek dute arazo honen konponbidearen giltza, euren alabak behartzeari utzi eta beste era bateko haurtzaro dibertigarria eta osasuntsua eskainiz. Gogorarazi nahi dut 1996an, JonBenet Ramsey, Coloradoko edertasunaren erregina txikiaren kasua: hilda agertu zen, bortxatua izan eta gero, bere guraso dirudunen luxuzko etxean. Krimenaren ustezko egileak gurasoak izan ziren, hain zuzen ere.

Artikuluari amaiera emateko, “Pequeña Miss Sunshine” filma gomendatuko nuke; izan ere, nire ustez, oso ondo erakusten baitu umorearen bitartez lehiaketa hauen ankerkeria.

Comments { 2 }

Zertarako nahi dute dirua?

By on 2012(e)ko apirilak 1 in arazoak, gizartea

Zuen herrian ohikoa al da ogia erostera joan eta, okindegiaren atean, adibidez, lurrean eserita eskale bat ikustea? Gehienek kartelen bat izaten dute eskuan, eta, normalean seme-alabak dituztela eta ezin dituztela elikatu esaten dute. Egia al da esaten duten guztia? Sinesten al ditugu itsu-itsuan diotena? Bildutako diru horrekin janaria erosiko al dute? Pertsona guztiak zeharo ezberdin pentsatzen dugu eta, horren ondorioz, batzuek dirua ematen diete; eta beste batzuek, aldiz, beste alde batera begiratu ohi dute.

Garai batean, gaur egun ez hainbeste, eskale horiek etxez etxe edo tabernaz taberna ere ibili ohi ziren diru eske, janari pixka bat erosteko aitzakian. Baina dirua eman ordez, zuzenean sukaldera sarrarazi eta ogia, esnea edota galletak ematea bururatuz gero, dirua behar zutela errepikatzen zuen batek baino gehiago, entzuna dudanez. Nola ulertzen da jarrera hori? Zuzenean janaria emanda, hari uko egiten badiote, zertarako nahi dute diru hori? Lehen esan dudan bezala, batzuek ez dute dirua elikatzeko nahi, alkohola, tabakoa… erosteko baizik.

Askok oso erraz engainatzen dute: aurpegi tristea jarri, adabakiez batetako arropa zikina jantzi, gose eta ahul daudela helarazten digute… Segundo erdi batean begiratu eta pena sentitzen dugu: etxerik ez dutela izango, lanik ere ez, gosea pasatzen arituko direla, hotza… Eta bi aldiz pentsatu gabe diru pixka bat ematen diegu askok. Dirua emandakoan, irribarre batez eskerrak ematen dituzte gehienek. Baina ongi egin al dugu dirua emanda? Bildutako diru horrekin alkohola erosiko balute?

Aurreko guztiarekin ez dut esan nahi diru beharrik ez dutenik, bizitza maila ona dutenik… Ni ez nago ”eskale” hauen aurka. Gure herrian jende asko dago lanik gabe, krisia dela-eta ahal duten moduan bizi direnak. Hauetako askok daukaten diru apurraren kantitate txiki bat limosna eske dauden hauei ematen diete, zerbait jan dezaten. Logikoa den bezala, baina, hurrengoan eskale hori basoerdi bat hartzen ikusten badute tabernaren batean, handik aurrera ez diote ezer emango: ”Nik diru gutxi izanda, zerbait eman diet. Diru hori alkohola erosteko erabili behar badute, hurrengoan nire kafea ordaitzeko erabaliko dut”.

Amaitzeko, orain dela ez asko egunkarian irakurri nuen artikulu bat uzten dizuet. Niri gustatu zitzaidanez, zuek ere irakurtzea gustatuko litzaidake: Eskaleak.

Comments { 0 }
-->