Archive | arazoak

RSS feed for this section

Barnetik garbitu bitartean, kanpotik zikintzen!

By on 2010(e)ko azaroak 19 in arazoak, ekologia

Orain dela 45 urte espaziora lehen bidaia egin zen. Bidaia honek izugarrizko garrantzia izan zuen zientzia munduan, baina, aldi berean, hemen hasiko zen espazioko zakarraren arazoa sortzen. Espazioko zakarra Lurraren orbitan alde batera eta bestera dabiltzan espazio-ontzi hondakinei edo funtzionamenduan ez dauden sateliteei deitzen zaie. Hauek, 50.000km/h-ko abiadura lortzen dute, horregatik diot arriskutsuak direla. Arazo honegatik eta beste batzuengatik konponbide bat bilatzeko unea iritsi dela iruditzen zait; izan ere, urteak joan urteak etorri, lurraren orbitan zehar biraka dabiltzan objektuen kopurua handiagotzen doa.

Hasteko, jendeak ez du ikusten gure mundu honetatik at dagoen arrisku hau; izan ere, urruti ikusten den zerbait denez, inor ez da arduratzen arazo honen aurrean ezer egiteaz. Gure mundua inguratzen duen arazoaz jabetzeko ordua iritsi delakoan nago ni, baina.

Gainera, espaziora bidaltzen diren sateliteak denborarekin zaharkitu egiten direnez, bertan alferrik geratzen dira. Horregatik, aspaldi egindako ikerketa batek zioen gasolina plus bat botaz gero sateliteari, bueltatzeko kapaz izango litzatekeela. Halere, hau egitea oso garestia iruditzen zaie adituei, eta nire kritika honako hau da: sateliteak bidaltzeko nahikoa diru badago, zergatik ez hauei erregai gehixeago jartzeko?

Nire ustez, erantzuna garbia da; izan ere, sateliteak bertara bidaltzen dituztenek ez dute irabazi ekonomikorik lortzen hauek bueltan ekarriz. Alderantziz, galtzen aterako ziren. Horregatik, gure munduaren barnealdea txukun nahi dugun bezalaxe, kanpoaldea garbi mantendu beharko genuke. Horretarako neurri berezi batzuk hartu beharko liratekeela iruditzen zait. Esaterako, espaziora objektuak bidaltzen dituzten identitateei hauek bueltan ekartzeko lege bat jartzea. Lege honen bitartez, Lurraren inguruan zabor gehiagorik ez edukitzea lortuko genuke, baita leherketa bortitzik ez izatea ere.

Comments { 3 }

Dibertsioa osasunaren kalte

By on 2010(e)ko azaroak 16 in arazoak, gizartea

Nork ez du noizbait pantaila baten aurrean denbora gehiegi ematea txarra dela pentsatu? Nor ez dute behinola kontsola edota telebistarik gabe zigortu, hauen aurrean denbora gehiegi galtzeagatik? Gurasoek askotan esan eta egin dizkigute horrelakoak, baina guk beti pentsatu izan dugu mito hutsa dela. Hala ere, frogatuta dago telebistak nahiz bideo-jokoek gure izaera eta osasunarengan duten eragina uste baino handiagoa dela.

Lehenik eta behin, azpimarratzekoa da azkenaldi honetan biolentzia bideo-jokoek haur eta gazteen jokabidearengan duten eraginari ematen ari zaion garrantzia. Zenbait joko, hezigarriak ez ezik, aspergarriak ere izan daitezke, eta, ondorioz, hauek ez dira ume eta nerabeei gehien gustatzen zaizkienak. Beraz, mota hauetakoak baztertu, eta modakoak direnak hautatzen dituzte gaur egungo gaztetxoek, askotan biolentzia eta balio negatiboz beterikoak. Aukeraketa hau egitean, eta bideo-joko dibertigarri hauekin denbora luzez ibili eta gero, portaera erasokor eta bortitzak azaleratzen dira haurrengan, askotan eskolako kideekin duten harremana oztopatu eta gelako portaerak okerrera eginez. Hona hemen gai honi buruzko artikulu interesgarri bat.

Hariarekin jarraituz, telebista eta kontsolak geure bizitza-kalitatea murriztearen kausa izan daitezke askotan; izan ere, pantaila aurrean egunero ordu asko igarotzeak gure ahozko gaitasunean eta ikasketa-errendimenduan eragin zuzena baitauka. Aparailu hauekin denbora gehiegi pasatzeak memoria okertzea, gelako arreta gutxitzea, kontzentrazio falta handitzea eta, ondorioz, eskola-porrota areagotzea ekar ditzake. Consumer webgunean irakurri dudan artikulu baten arabera, Pediatrics aldizkarian argitaratutako bideo-jokoei buruzko ikerketa bateko emaitzek argi utzi zuten hauek geure kontzentrazio-gaitasunean zerikusi handia dutela. Ikerketa honetan, adin ezberdinetako 1.500 pertsona inguruk parte hartu zuten, eta galdeketa bat egin zitzaien egunero pantaila aurrean ematen zituzten orduak kontuan hartuta. Hamahiru hilabeteko jarraipen bat egin eta gero, egunean bi ordu baino gehiago bideo-jokotan ematen zituztenek besteek baino %67ko kontzentrazio gabezia handiagoa zutela islatu zen emaitzetan. Hala ere, atentzio faltaren kausa ez dira bideo-jokoak soilik, gurasoek haurrei emandako heziketak ere badu erlaziorik.

Edonola ere, ezin diegu kontsolei eta telebistari bota eskola-porrota edota portaera okerraren erru osoa; lehen aipatu bezala, hezigarriak ere izan daitezkeelako eta gurasoek umeak hezteko dituzten metodoek ere garrantzia handia dutelako. Consumer aldizkariko artikulu berean adierazten denaren arabera, Huelvako Unibertsitateko ikertzaile batzuek argitaratutako lan batean azaltzen da bideo-jokoak gizarte-zientziak irakasteko bide onenetako bat direla, irakaskuntzaren prozesua hobetzeaz gain, ikasleengan gauza berriak ikasteko grina areagotzen dutelako.

Aurretik esandako arazo hauek guztiak desagertu edota murrizten saiatzeko, behar-beharrezkoa da adin guztietako haur eta gazteei gaur egun aisialdian dibertitzeko erabiltzen diren tresnekin igaro behar den denbora mugatzea. Adituen ustez, egunero gehienez bi ordu eman ditzake pertsona batek pantaila aurrean, honengan izan ditzakeen ondorio negatiboak ekiditeko.

Informazio gehigarria

Comments { 5 }

Artea ala negozioa?

By on 2010(e)ko azaroak 14 in arazoak

Orain dela bi urte, 2008ko udan, gurasoak, anaia eta ni New Yorkera joan ginen hamar egun igarotzera. Hiria benetan zoragarria, bizia, mota guztietako jendea, auzo erabat ezberdinak… Inoiz ikusi dudan hiririk ikusgarriena. Empire State, Statue of Liberty edota Times Square ikusi ondoren, Brooklyngo zubi ondoan dagoen portua ikustera jo genuen. Hantxe bueltatxo bat ematen ari ginela, Bodies the Exhibition izeneko erakusketa bertan kokatzen zela ikusi, eta amak bertara joatea proposatu zigun. Anaia eta nik museoa zela entzutean, ezezkoa eman genuen, jada nekatuta baikeunden. Amak, orduan, mesedez esfortzu bat egiteko eskatu zigun: artikulu bat irakurria zuen erakusketari buruz, eta benetan interesgarria zela aitortu zigun.

Horrela, elkar hartu eta barrura sartzea erabaki genuen. Erakustaldia ikusi ondoren, aho bete hortz geratu nintzen. Guztioi gomendatzen dizuet, aukera baduzue behintzat, bertara joatea. Erretzaile baten birikak eta erretzen ez duenaren birikak ikusi ahal ditzakegu; nolakoa den fetu bat hilabete batera, bitara edota seitara; muskuluak baino ez dituen pertsona bat, beste bat zainak baino ez dituena… Hau da, bertan dauden gorputz, fetu edota gorputz atal guztiak disekatuak daude eta gure barrenak nolakoak diren ikusteko aurkera aparta da; are gehiago biologia edota gorputza gustuko duzuenontzat. Hala ere, honek guztiak polemika sortu du. Nondik atera dira museo honetarako gorputzak, organoak edota fetuak? Donatuak izan al dira?

Hainbatek dioenez, gorpuak Txinako kartzeletan exekutatutako edota toruturatutako presoenak dira. Beraz, donatuak? Ez. Premier da Bodies the Exhibition-en antolatzailea, eta jakin badakigu hainbat pertsonak salatu egin dutela informazio hau argitaratua izan ondoren. Itxura denez, zazpi deabruak ikusi zituzten informazio hura ezeztatu nahian; dena dela, Premier-ek ezin izan du demostratu gorputzak ez direla Txinako presoenak. Horrela bada, aberrazio bat iruditzen zait ikusgai dauden gorpuak horrela lortuak izatea eta, modu berean, oraindik erakusketa ikusgai egotea. Ez hori bakarrik, zentzugabekeria eta arduragabekeria da nire ustez Txinako Gobernuak horrelako gauzak egitea bertako hiritarrekin. Hitz gutxitan esanda, hau erabateko gorpu-trafikoa dela uste dut. Baina gobernua hori egiteko gai bada, zer ez du dagoeneko egin? Zer pentsatzen duzue herrialde hortako gobernariei buruz?

Nik egin nuen bezala, jende asko erakusketa hartara joango zen gorpuak nondik atera diren jakin gabe. Edukia guztiz interesgarria, bai; halere, gaur egun ezin dugu gorpu-trafikoa onartu. Aurreko gorabehera guztiak direla eta, erakusketaren sarreran kartel bat jartzera behartu dituzte, esanez bertako gorpuak agian Txinako poliziak kartzeletatik jasotako jendearenak direla. Horrez gain, beraiek hori ezin izan dutela ezeztatu aitortzen dute kartel horretan. Behintzat, erakusketa ikustera sartu baino lehenago jendea jakinaren gainean egon daiteke eta bakoitzak hortik aurrera zer egin nahi duen aukera dezake.

Ziur nago askoren iritziz erakustaldi honi boikota egin behar zaiola, ezin baita onartu XXI. mendean oraindik horrelako bidegabekeriak egitea gizakion bizitzarekin. Zuek zein konponbide proposatzen duzue? Erakusketa debekatzea bidezkoa dela uste al duzue? Nire ustez, nahiz eta ezin izan duten demostratu gorpuak ez direla Txinako kartzeletakoak, erakusketak benetan merezi du gauza berri asko ikasten baitituzu. Nire aburuz, gobernuak bertan eskua sartu beharko luke eta gorputzak nondik atera eta nora doazen kontrolatu. Gorputzak legalak badira, donatuak adibidez, oso ondo iruditzen zait horrelako erakusketa motak martxan jartzea.

Comments { 6 }
-->