1977an, Gasteizen, jaioa dugu Betagarriko bateria-jolea den Iker Uriarte. Txikitatik izan du musikarekiko afizioa eta hainbat oztoporekin topo egin badu ere, ez du inoiz etsi. Egun, bere ametsa egunero betetzen ari dela esan dezakegu, musikaz bizi baita. Elkarrizketa nori egin pentsatzen ari nintzela, Iker etorri zitzaidan burura. Alde batetik, zaletasun berbera dugulako; eta, bestetik, musikari aparta izateaz gain, elkarrizketa gizatasun papurrez beteko zuela ziur nengoelako. Eta orain hementxe nago, bateria une batez alde batera utziz, nire irakaslearekin berriketan, gaurkoan teknikaz baino, bere izaera eta pentsaeraz gehiago ikasiko dudalakoan.
“Hamaika gara†diskoari buruz hitz eginez ekin behar diogu gaurko elkarrizketari. Zortzigarren diskoa duzue eta, ohiko soinuez gain, funkyari, reggaeari eta beste hainbat estilori heldu diozue. Pasa den udan grabatu duzue Elkar estudioetan hamalau kantuz osaturiko diskoa. Jada, hasi zarete zuzenekoak ematen eta, oker ez banago, azkena Hernanin izan da ala? Bai, azkena Hernanin jo genuen, larunbatean hain zuzen ere (elkarrizketa aurreko larunbatari egiten dio erreferentzia), jendez gainezka zegoen karpa batean. Independentziaren aldeko jaialdi bat zen eta ekintza politikoa debekatu bazuten ere, kontzertua aurrera eraman genuen. Liskar askoren ostean, giro polita jartzea lortu genuen, eta jendeak oso ondo pasatu zuen. Dena ongi atera zen azkenean.
Zenbat denbora daramazu talde honetan? Hamabi bat urte daramatzat talde honetan, baina taldeak hiru edo lau urte zeramatzan ni sartu nintzenerako. Betagarriren lehen maketa eta diskoa aurretik zegoen bateria-joleak grabatu zituen. Bigarren diskoa grabatzear zeudela, bateria-joleak taldea bertan behera uztea erabaki zuen, ogibide hura ez baitzuen gogoko. Hau ikusirik, beste bat hartu behar zuten nola edo hala, diskoa ahalik eta azkarren grabatzeko. Orduan, ni hartu ninduten eta ordutik han dihardut.
Proiektu berririk ba al duzue buruan? Ba… bai, disko berria prestatzen ari gara. Jada, zortzi-hamar abesti dauzkagu buruan, baina oraindik letra batzuk, hainbat konponketa… falta dira. Horrez gain, datorren urteko korrikarako abestia konposatzeko proposamena egin ziguten eta ideia bat edo beste badugu buruan. Orain grabatu beharrean gaude.
Betagarri talde ausarta edo arriskua hartu duena dela esan dezakegu, lehen aipatu dugun bezala, musika estilo ezberdinak nahasten baititu. Zuk zein estilorekin identifikatzen duzu gehien zure burua? Beno, arriskatua.. .Arriskatuegiak ez gara, egia esan. Nire ustez, estilo arriskatua jazz-a izango litzateke, gehienbat estilo minoritarioa delako eta jendeak ez duelako interes gehiegirik jartzen musika mota honetan. Izan ere, inprobisazio ugariko musika da, batez ere, musikariok gogoko duguna. Hau kontuan izanik, Betagarrin ez dugu horrelako musikarik jorratzen, nahiz eta niri musika mota hori gustatu. Guk jaierako musika, jendeak dantza egiteko musika, jorratzen dugu gehienbat: reggae, ska, funkya…nahastuz. Dena den, niri nahasketan txertatutako estilo horiek guztiak gustatzen zaizkit, baina, batez ere, sustrai beltza dutenak. Reggaea, Jamaikakoa bada, gustatzen zait; ska eta rocka ere gustuko ditut, eta funkya izugarri gustatzen zait. Azken finean, gaur arte jorratu diren musika komertzial gehienek sustrai beltza izango dute.
Noiz eta zergatik hasi zinen bateria jotzen? Aurretik beste ezer jotzen al zenuen? Nik txikitatik jo nahi izan nuen bateria; baina nire gurasoek, ordea, ez zuten nahi, etxean ez baitzen sartzen eta izugarrizko zarata ateratzen baitzuen. Gainera, Gasteizen bizi ginen eta ez zetozen bat lokala erostearekin. Horrez gain, garai hartan kontserbatorioan ikasi ezin zitezkeen instrumentuak, instrumentu “malditoak” bezala ikusten zituzten, adibidez, bateria, kitarra elektronikoa… Beraz, nire anaiak soinu handia jotzen zuenez, trikitixa jotzen hasi nintzen gurasoei poza ematearren. Trikitixa jotzen zazpi bat urte jardun ondoren, 16 urte nituela, ni eta nire lagunek talde bat osatzea erabaki genuen, eta berriro etorri zitzaidan bateria burura. Buruari bira gehiago eman gabe, udan kotxeak garbitzen lan egin nuen eta, nahikoa diru aurreztu nuenean, nire lehenengo bateria erosi nuen. Garai hartan, nire gurasoek Etura izeneko herri batean etxe bat zeukaten eta, horrelako herri txiki batean zarata atera dezakezunez, posible izan nuen bertako garajetxo batean jotzea.
Noiz hartu zenuen honetara dedikatzeko erabakia? Hemen zure irakasleek izan al zuten eraginik? Hauetatik zen aipatuko zenuke? Nik uste dut ez zarela horretaz jabetzen. Alde batetik, badakizu musikan erraztasuna duzula, baina beti daude motibatzen zaituzten irakasleak. Nire kasuan, bat oso ona izan nuen, Oscar Martinez de Gereñu, trikitixako irakaslea, alegia. Hau izan zen, hain zuzen ere, musikarekiko irrika sortu zidana. Bateriaren munduan murgildu nintzenean, Victor Celadak, nire bateriako irakasleetako bat zenak, berebiziko eragina izan zuela esan dezaket. Kontserbatorioko irakasle batzuk aipatzearren, Diego Garcia, Jo Krause…hauek guztiek ere eragin handia izan dute nigan. Azken finean, irakasle guztiek izan dute eragina, bai estiloan eta bai jotzeko era hobetzerakoan.
Askotan gurasoek etorkizunik ez duen ogibide bat dela uste dute, zure kasuan ados al zeuden zure erabakiarekin? Hasiera batean oso zaila izan zen, baina, denboraren poderioz, gogor lan egiten nuela eta serioski horretara dedikatu nahi nuela ikusi zutenean, lagundu egiten zidaten. Adibidez, lehen esan dizudan herri txiki horretan, nire aitak etxe txiki bat eraiki zuen entseatu nezan. Betagarrin sartu nintzenean, eta kontserbatorioan ikasi nahi nuela adieraztean, dena garbiago ikusten hasi ziren.
Zer diozu kontserbatorioko ikasketei buruz? Bateria jotzen hasi nintzenean, irakasle batek Gasteizko kontserbatorioan sartu nahi ninduen perkusio klasikoko erdi-mailako ikasketak egitera. Garai hartan, 18 urte nituen eta momentu horretan gurasoek musikaz zuten iritzia ikusirik, proposamena alde batera utzi eta beste ikasketa batzuk egiten hasi nintzen. Denbora pasa ahala, nire bateriarekiko eta musikarekiko zaletasuna areagotuz joan zen; beraz, 26 urte nituela, Musikene kontserbatorioan goi-mailako bateriako ikasketak egiteko egin behar diren hautaprobetara aurkeztea erabaki nuen. Urduritasunak salbu, dena ondo atera zen eta nire ikasketei hasiera emateko aukera izan nuen.
Zeintzuk izan dira gainditu beharreko oztopo larrienak? Oztoporik handienak adina eta arazo ekonomikoak izan dira. 26 urterekin egiten duzun bizitzak ez du zerikusirik 18 urterekin egiten duzunarekin, agian, 18 urterekin posible da gurasoen laguntza handiago izatea, batez ere, ikuspuntu ekonomikotik begiratuta. Nik, batxilergoa amaitu ondoren, “peritos” edo beste ikasketa batzuk egin izan banitu, nire gurasoek ziurrenik dena ordainduko zidaten, baina 26 urterekin nola jo gurasoengana dirua eskatzera? Betagarriren irabaziekin, klase batzuk emanez eta gurasoen laguntza txikiren batekin ordaindu behar izan nituen nire ikasketak. Baina, bestetik, badaude bestelako oztopoak ere, esate baterako, psikologikoak. Musika ez da ematen duen bezain fisikoa, kontserbatorioko ikasketetan, esaterako, jasan behar den presioa handia da, eta horretarako norbera psikologikoki prestatuta egon behar du.
Behin ikasketak amaituta, nola ikusten duzu egungo musikarien egoera? Gaur egungo musikarien egoera edo euskal musikarion egoera nahiko kaxkarra da, egia esan. Adibidez, Eusko Jaurlaritzak lan asko egiten du Musikene edo horrelako leku elitista batzuk eratzeko, baina gero ez dago irtenbiderik hortik ateratzen diren musikari askorentzat. Arazoa ez da kulturala, kontzertuak egon badaude, Euskadiko Orkestra Sinfonikoak, esaterako, hainbat kontzertu burutzen ditu, baina bertan 2 perkusionista daude; horrenbestez, Euskal Herrian prestatzen diren bateria-jole edo perkusionista gehiengoek bere kabuz bilatutako lan batean edo klaseak emanez atera beharko dute bizitza aurrera. Nire kasuan, nahiko egoera erosoan nago. Alde batetik, Betagarrin jotzen dut eta zorionez kontzertu ugari emateko aukera dugu; eta, bestetik, 2 musika eskoletan klaseak ematen ditut. Hala ere, baditut lagun musikariak askoz ere larriago dabiltzanak.
Musikenen ikasketak bukatu dituztenek maila altua izango dute, konpetentzia areagotuz baitoa eta jendeak gero eta ordu gehiago sartzen baititu hobe jo dezan, eta nik hori ez dut beharrezkoa ikusten. Izan ere, “giza ukitu” baten falta sumatzen da, batez ere, gaur egun ez dagoelako musikarien artean elkartzeko joera. Entseatzeak errito sozial bat bezala izan beharko luke. Gu, adibidez, astean bitan elkartzen gara, lagunak hitz egiteko elkartzen diren antzera eta, egia esan, ohitura hori galtzen ari da, ondo jo nahi dute, baina bakoitzak bere etxean. Lehengo hariari jarraituz, mila bider garrantzitsuagoa da elkarlanean aritzea, etxean ondo jotzea baino. Azken finean, beste musikariekin erlazionatzea baita musikari baten emaitza.
Bateria-jole, talde eta abesti bat aipatzekotan… Abesti bakarra hautatzea gogorra da, baina are gehiago bateria-jole bat aipatzea; izan ere, bateria-jole askok izan baitute eragina nigan. Hauetariko ugari ditut gustuko, musika estilo askotarikoak gainera. Dena den, jazzean murgiltzen bagara, 5 edo 6 aipatuko nituzke: Max Roach, Philly Joe Jones, Art Blakey, Roy Haynes, Elvin Jones eta Tony Williams. Aipatu ditudan guztietatik, Tony Williams hautatuko dut. Musikari honek, 60. hamarkadan Miles Davisen jazz kintetoan jo zuen eta bertan hainbat grabazio egin zituen. Lehen aldiz entzun nuenean, “flash” bat izan zen, guztiz liluraturik utzi ninduen. Milesekin eginiko grabazioei erreparatuz gero, bereziki batekin geratuko nintzateke, Four & more. Bertako abesti guztiak izugarriak dira, baina gutxi batzuk aipatzekotan: So What, Seven Steps to Heven… Bestalde, nik beti diot 15 urtetatik 25 urtetara entzuten dugun musikak berebiziko eragina duela. Beraz, aipatu beharrean nago nire gaztaroan hainbeste entzun dudan Red Hot Chili Peppers taldea eta, nola ez, Chad Smith, bertako bateria-jolea. Led Zepellin taldea ere asko entzun dut… Aurretik aipatu ditudan bateri-joleez gain, badaude gaur egun punta-puntakoak diren beste hainbat, esate baterako, Dennis Chambers, Steve Gadd, Dave Weckl, Vinnie Colaiuta… Hauek, berriz, ez dute hain eragin handirik izan nigan teknikoagoak direlako eta nire xedea ez da teknikoki zaila den abesti bat jotzea, abestia ongi bideratzea baizik.
Ildo beretik, beste hainbat bateria-jole daude infrabaloratuak daudenak: Ringo Starr (Beatles taldekoa ), Jeff Porcaro (Totokoa ), Charlie Watts (Rolling Stonesekoa ) eta Jim Keltner (Bob Dylanekin jo zuena). Hauek guztiak entzutea gomendatzen dizuet…
Orduak eta orduak eman nitzakeen Ikerrekin solasean; izan ere, haren antzera, nire pasioa bateria izanik, galdera askoz ere gehiago buruan nituela eman behar izan nion amaiera elkarrizketari. Eskerrak ematea baino ez zait geratzen, beraz, bere jakintza nirekin partekatu eta tartetxo bat eskaintzeagatik. Mila esker, Iker!
Atzo bete ziren bi hilabete Marta del Castillo neska gazte sevillarra “desagertu” zenetik. Aldez aurretik, “desagertu” hitzarekin akabatu egin zutela esan nahi dudala adierazi nahi dut. Hala ere, “desagertu” hitza erabiltzera behartuta sentitzen naiz, aurkakoa frogatu arte gizaki oro errugabea omen da eta. Nire aburuz, aspaldi frogatu zen errugabetasun eza, baina gorpurik gabe ez ei dago hilketarik.
Badirudi, gainera, guztioi adarra jotzen dabiltzala errukirik, bururik, bihotzik eta dagoen ezer onik ez duten gizatxar horiek. Harrigarria da nola izan daitekeen zilegi halako ankerkeria bat baino gehiagoren artean burutu izana. Era berean mingarria, baina ulergarriagoa litzateke, apika, gizagaizto bakarra izatea horrelako zerbait egiteko gai. Hori gutxi balitz, guztiokin jolasean ari dira, eurak bezatzaileak eta gainontzekoak tximu inozoak bagina lez. Behin eta berriz aldatzen dituzte euren bertsioak egia ezkutatu eta haren arrasto denak korapilatuz. Jolasean dabiltza egiarekin; min har dezakete, ordea, eta horren zain nago. Ziur naiz sekula ez dutela pairatuko eragin duten dolu guztia. Nolanahi ere, ez dute gutxiagorik merezi.
Iruzkin berriak