Atal berri honetan toki ezberdinetatik lortzen ditudan argitalpen berrien kritikak, idazleei egindako elkarrizketak, literaturari buruzko albisteak, eta abar ipiniko ditut. Ea zuen gustukoa den zerbait topatzen duzuen eta liburu horiek irakurri edo idazle horiei buruzko informazio gehiago lortzea animatzen zareten!
Ondorengoa, Gema Lasarte Leonetek Berrian egindako kritika duzue.
Fronterarik gabeko nobela
Egiteko modua du idazlan honek altxorrik handienetakoa. Gabiriak espazioak, denborak, istorioak nahiz protagonistak nahi duen gisan erabili ditu.
Julen Gabiriaren bigarren nobela honetan barrena sartzeko, eraiki dion egiturari bi aipu egingo dizkiot. Esango nuke idazlan honek duen altxorrik handienetakoa egiteko modua duela. Gabiriak espazioak, denborak, istorioak nahiz protagonistak nahi duen gisan erabili ditu.
Egiturak bi alde ditu. Lehena Euskal Herrian gertatzen dena, eta bigarrena Italiako Ponte a Ema herrian. Lehen atalean, irakurleak narrazioaren nondik norakoa aurkitu behar du; bestela, ez da Ponte a Emara iritsiko. Denboran nahiz espazioan etengabeko saltoak egiteak arrisku hori du, irakurlea bidean galtzea, eta horren jakitun da Gabiria. Argi dago Livornoko haizeaz disfrutatzeko Gabiriak irakurlea lanean jarri nahi duela. Iñarrituren 21 gramo pelikula dakarkit gogora liburu honek, teknika aldetik, jakina; filmak etengabe atzera-aurrerako saltoak ditu, planoak nahiz sekuentziak sarri errepikatzen ditu, eta azkenean ikuslea narrazio teknikaren pare-parean jartzea lortzen du zuzendariak.Narrazio teknika ez ezik, hizkuntzaren erabilera aipatu behar da. Egia eta fede aberatsa dela.
Lehen esan ez badut ere, kontakizuna Euskal Herrian gerra aurreko urteetan hasten da, eta II. Mundu Gerra bitarteko Italian garatzen da. Oso ondo egokitu du hizkuntza Gabiriak gerra garaira. Hizkuntzaren erabilpena bera narrazioaren beste ezaugarria da. Protagonistek beren hizkuntza propioa dute. Gerrak emozioen hizkuntza du: erbestera doazen umeen amena, eguraldiarenaÉ: «Aurreko egunetako laino eta euriak aproposago ziren gertatuko zena gertatzeko, baina eguraldiak ez du ulertzen politikaz, are gutxiago gerraz». Bestalde, protagonista bakoitzari tamainako hizkuntza jantzi dio, Gino Bartaliri, Romanetori, Martin Alberdiri eta Signora Mariari. Bizikletaren semantikaren erakustaldia ere bada nobela.Orain arte esan dugu oreka narratiboan narrazio teknikek nahiz hizkuntzak beren lekua dutela. Beste ezaugarri nagusietakoa erritmoa dugu. Bizikletak ematen dio erritmoa eta lotura nobelari. Lauan azkar doa, eta maldak igotzen moteldu egiten da. Erritmo azkarra lortu du Julen Gabiriak. Hitz juxtuekin eta esaldi motzekin aritu da. Lehen esan legez, askotan sekuentziak kameraz grabatu ditu eta berriro berrikusten ditu.
Protagonistei dagokienez, ez dago protagonista nagusirik. Herri oso bat da protagonista. Bakoitzak bere iraultza txikia egiten du gerraren aurka. Gerra da gai zentrala, gerrak darama Roman, gerora Romaneto izango dena, Euskal Herritik, Frantzian barrena Italiara. Eta gerraren aurrean itsasoa sujeritzen da. Itsasoa poza eta satisfazioa da. Sinbologiaz eta emozioz kargatua dago liburua. Gerrak nostalgia eta tristezia pizten ditu edonorengan. Beste gaia txirrindularitza da. Gabiriak txirrindularitza ikusteko bi era eskaintzen dizkigu. Oscarren bidez ziklismoaren epika erakusten digu, baina plano berean Lukak paisaiak ikusten ditu. Batek pantailan goi aldera begiratzen du eta besteak txirrindularien hanketara. «Galibierrek, zati horretan, malda beldurgarria dikazaltzen dio Oscarrek. Tontorretik itsasoa ikusiko da igual ondorioztatu du Lukak». Nik sekuentzia hori gerrak dakarrenaren aurrean nobelak hartzen dituen bi ikuspegietara luzatuko nuke. Bata, ihesa, erbestea, mina eta beste egoera gordin horretan gauzak hobeto egiteko gogoa. Gino Bartali txirrindulari handiaren bizikleta juduen paper faltsuak gordeta eramateko baliagarri izango da nobelaren amaiera aldera.Jauziz osaturiko narrazioa aitzakia besterik ez da protagonista asko eta istorio magiko gehiago kontatzeko. Han goitik itsasoa ikustera animatzen denak tropelean sartu baino lehenago saltoka ibili beharko du, baina gailurrean fronterarik gabeko itsasoa ikusi edo irakurriko du. g Gema Lasarte Leonet.
‘HAN GOITIK ITSASOA IKUSTEN DA’
Egilea: Julen Gabiria.
Bisitatu bere bloga: Lagun batek esan dit lagun batek esan diolaArgitaletxea: Elkar.Urtea: 2004.
Orrialde kopurua: 232.
Julen Gabiriari buruz zertxobait gehiago jakin nahi izanez gero, irakur ezazue berriak idazleari egindako elkarrizketa.
Iruzkin berriak