Nork ez du ezagutzen Arantxa Iturbe Euskal Herrian? Edo bere ahotsa, behintzat? Izan ere, Arantxak 25 urte baino gehiago daramatza Euskadi Irratian lanean, egunero bere ahotsa Euskal Herri osora zabalduz. Jaime Otamendiren alboan hasi zen, Goizean behin izeneko irratsaioan eta orain Arratsaldekoan aritzen da gaur egungo gaiak jorratzen eta jende ezaguna elkarrizketatzen. Horregatik, Maitek euskaljakintzarako elkarrizketa bat egitea proposatu zigunean pentsatu genuen: nor hobeto elkarrizketatzeko 25 urte elkarrizketak egiten dabilen norbaiti baino? Azken batean, gu berriak gara honetan eta asko daukagu ikasteko Arantxa bezalako kazetari ospetsuengandik.

Pentsatu eta egin. Berarekin harremanetan jarri ginen eta elkarrizketa egitea proposatu genion. Segituan erantzun zigun baietz eta bere etxera gonbidatu gintuen elkarrizketa egitera, larunbat arratsalde batez. Aurretik dena ongi prestatua eraman genuen arren, urduritasun apur bat nabari genuen biok Tolosarako bidean. Arantxak oso abegikor zabaldu zizkigun bere etxeko ateak eta berehala lasaitu ginen bere laguntzaz. Pixka bat hitz egin eta elkarrizketari ekin genion…

Arantxa, eskerrik asko, lehenik eta behin, tarte hau guretzat hartzeagatik. Badakigu eta lanpeturik zabiltzala. Ez horregatik.

Gaur rolak aldatu egin ditugu pixka bat… (Barreak) Bai eta zer desagradablea, ezta? Niri galderak egiten hastea gustatuko litzaidake: zertarako duzuen hau, ea gustatzen zaizuen galderak egiten ibiltzea…

Bai, normalean zu ibiltzen zara galderak egiten. Bai, egunero…

Atzera egingo dugu denboran pixka bat zure baimenarekin. Laskurainen, Tolosako ikastolan, egin zenituen ikasketak UBI-COU arte, eta gero Nafarroako Unibertsitatera joan zinen kazetaritza ikastera. Baina betidanik izan al duzu kazetari izateko grina? Bai betidanik, betidanik. Askotan kontatzen dut -ez naiz ni gogoratzen baina amak kontatuta akordatzen naiz- nola sei urterekin, Alegiko ikastolan ibiltzen nintzen artean, irabazi nuen ipuin lehiaketa bat Tolosan. Ipuin lehiaketa bat beste herri askotan egiten den bezalakoa. Guretzat, Alegitik, Tolosan irabazteak sekulako inportantzia zuen. Etorri omen nintzen saria hartzera gurasoekin ekitaldi batera, eta saria jaso eta gero inguratu omen zitzaidan kazetari bat. Gaztelaniaz hitz egiten zuen, gainera, eta nik apenas nekien gazteleraz hitz egiten. Galdetu omen zidan: “ Felicidades… ¿Oye, y tú de mayor que vas a estudiar?”. Eta nik begiratu omen nion gizonari esanez: “Yo escritora“. Noski, ipuin lehiaketa bat irabazi nuen eta zer esango nion, ba! Orduan esan omen zuen gizonak: “Ya lo siento pero no vas a poder, eso no se puede estudiar. Tendrá que ser periodismo o algo así”. Ni bueltatu nintzen etxera ‘periodismo o algo así’ esaten. Berrogeita zazpi urte dauzkat, ez dut sekula iritziz aldatu eta ez naiz sekula damutu, gainera. Hori da onena.

Hori zen ondoren galdetu behar nizuna. 25 urte baino gehiago daramatzazu Euskadi Irratian lanean eta estatubatuarrek, adibidez, esaten dute horrenbeste denbora lan berean dabilena ez dagoela burutik ondo. Zuk hasierako ilusio berarekin jarraitzen duzu? (Barreak) Berberarekin! Zorionez, iruditzen zait aukeratu nuela oso gustuko lana: neurrikoa, oso eroso sentiarazten nauena… Ulertzen diet, agian, estatubatuarrei hori esaten dutenean. Pentsatzen dut esan nahiko dutela egunero lan batera joan eta errutina bat jarraitu, automatikoki gauza batzuk egin, ezer pentsatu gabe Atik Zra egunero gauza berdinak egin… Baina nik daukadan lanbidearekin egunero lanera joaten naiz, programa bat egiten dut -kulturari buruzko programa bat egiten dut-, gustatzen zaizkidan gauzei buruzko programa bat egiten dut: egunero jende desberdina etortzen zait bisitan nire etxera, haiei galdetzen diet sudur puntan jartzen zaidana… Asko ikasten dut, jende izugarria ezagutzen dut, ezagutu nahi dudan jendea gainera… Alde on guztiak ditu. Eta gainera, hilabete bukaeran ordaindu egiten didate. Jende gaztea etortzen zait galderak egitera eta eskerrak ematen dizkidate. Zer gehiago eska dezaket? Ez, ez naiz sekula damutu eta jarraitzen dut ilusio berberarekin. Izaten dira momentu hobeak eta okerragoak. Izaten dira momentu gogorragoak, gauzak zuk nahi duzun bezala irteten ez direnak, edo nahi zenukeen adina baliabide ez dauzkazunak… Hizkuntza txiki honetan lan egitean izan ditzakegun pega batzuk. Ez da dena arrosa. Baina berriro hasiko banintz orain, berriro aukeratuko nuke momentu honetan daukadan landibea. Beraz seko jota nago. (Barreak)

ETBrentzat ere lan gehiago egin izan duzu eta egiten duzu, adibidez, Goenkalerako gidoiak idatzi izan dituzu. Baina ez al duzu inoiz pentsatu irratian egiten duzun lan hori, hau da, esatari lan hori telebistan egitea? Ez al duzu tentaziorik edo aukerarik eduki horretarako? Goenkalerako idatzi ditudan gidoiak ez nuke esango ETBrentzat lan egitea denik. ETBrentzat nik ez dut apenas lanik egin. Hori da idatziz lan egitea eta, kasu honetan, ETBko serie baterako gidoiak idatzi ditut. Nire beste lana da idaztea. Horretaz aparte, telebistan aritzeko aukeraren bat edo beste izan dut, ez oso insistentea baina bai proposatu izan didate noizbait zerbait. Ez, ez zait inoiz gustatu telebista. Ez zaizkit gustatzen kamarak. Badakizu zer duen txarrena, gainera? Zuk telebistan egiten baduzu elkarrizketa saio bat, hurrengo egunean kalean jendea topatu eta esaten dizu:” Ui, ze guapa zeunden atzo!, Zer zenituen galtza berriak?, Pelukerira joanda al zinen?” Fijatzen dira gauza horietan. Irratian, aldiz, beste faktore batzuk daukate garrantzi gehiago. Esaten duzunak garrantzi gehiago dauka. Noski, badaude beste gauza batzuek, telebistan bezala, eragina daukatenak: ahotsa hobeto edo okerrago, musika politagoa edo itsusiagoa… Baina iruditzen zait irudiak asko jaten duela hitza eta niri hitza gustatzen zait. Ezeren gainetik hitza gustatzen zait. Irratian egon zaitezke ni orain nagoen bezala: bakeroak, zapatilak, ileak hala-moduz dituzula… eta entzulearentzat eman dezake izugarri ederra zaudela egun horretan. Eta egon zaitezke benetan fisikoki izugarri ez ederra egun horretan, baina edertasuna beste gauza batzuetan transmiti dezakezu. Agian, irudituko zaie oso itsusi zaudela gaizki hitz egiten duzulako edo hitz totelka ari zarelako. Telebistan, aldiz, dena eduki beharra daukazu kontuan, irribarrea zaintzetik ilea modu jakin batera edukitzera eta hor gauza garrantzitsuenak bigarren plano batera pasatzen dira.

Bai, antzeztu gehiago egin beharra dago, ezta? Niri hala iruditzen zait. Irratiak badu beste magia bat. Ez zaitu inork ezagutzen, bere alde on eta txarrekin. Nik, behintzat, ezingo nuke telebista kate batean lan egin eta kalera irtetean denak: ” Begira!”; ezingo nuke bizimodu normal bat eraman. Noski, hemengo telebistak ez dira… ez gaude New Yorken, baina ez nau tentatzen.

Oraintxe esan duzun moduan bi lan dituzu, idatzi ere asko egiten baituzu. Baina bi lan horietatik bat aukeratu beharko bazenu, zein aukeratuko zenuke? Egia da, hala ere, biak nolabait lotuta doazela, ezta? Lotuta dihoaz, bai. Izan ere, nik irratirako lanean egunero idatzi egiten dut. Gustatu egiten zait idaztea; beraz, idazten dut egunero esan behar dudan guztia, eta gero horren gainean inprobisatu egiten dut inprobisatu behar dudana. Baina goizean jaiki, lanera joan eta hasten naiz idazten. Orduan ere nolabait nire afizioa, idaztea, lanean ere betetzen dut. Orain dela gutxi irakurtzen nion kazetari bati erreportajeak idazten dituen kazetari batek edo idazle batek gauza beretsua egiten dutela, historiak kontatzen dituztela. Alde bakarra da historiak kontatzeko orduan, kazetariak benetako historietan oinarritzen direla eta idazleak asmatu egiten dituela, edo ez beti. Baina hori da alde bakarra. Gainontzean, kontatzeko erak eta erabiltzen dituzten teknikak beretsuak dira. Ez da erabat nire kasua, kazetariarena; izan ere, ni momentu honetan irratilaria naiz, kazetaria baino gehiago. Ni ez naiz ikertzen ibiltzen, elkarrizketak egiten aritzen naiz. Hori da nire lanaren oinarria. Baina, zortez, ez dut aukeratu beharrik izan. Idaztea izan da pasio bat, hobbie bat. Gauza bakarra okurritzen zait idazte adina disfrutatzea egiten didana: irakurtzea. Beraz, zortea daukat; hala bizi dut eta ez dut aukeratu beharrik izan. Eta ez dakit zer aukeratuko nuen. Bietatik bizitzea ahal izan banu, alegia, azaldu gabe idatziz bakarrik edo irratia eginez, ez dakit zer aukeratuko nukeen. Biak gustatzen zaizkit asko.

Idazle batzuek esaten dute idazteko sortze lan horri sufrimenduz aurre egiten diotela; eta beste batzuek, aldiz, zuk oraintxe esan diguzun bezala, gozatu egiten dutela. Pentsatzen dut, beraz, zure kasua bigarrena izango dela. Nik galdetzen diet irratira etortzen diren idazleei: “Sufritzen baduzu, zertarako idazten duzu?”. Ulertzen diet zer esan nahi duten. Gauza bat da idazteko ekintza bera gozagarria ez izatea, hau da, emaitza lortzeko bide horretan, badaude momentu asko oso txarrak. Ez zaizu ideia bat behar bezala plasmatzeko egokiera sortzen agian. Idazten hasten zarenean, beste edozein pasiorekin bezala gertatzen da: hori daukazu buruan eta hori besterik ez duzu egin nahi. Bide horretan badaude momentu gogorrak, edo zuzentzeko momentuak. Zu hor ari zara tapa-tapa-tapa idazten; buelta zaitez, orduan, atzera eta has zaitez berriro dena zuzentzen…Momentu horiek sufrigarriak baino gehiago nik esango nuke aspergarriak direla. Hori egia da. Baina gero emaitza ikusteak ematen duen satisfazioak… Niretzat. behintzat. gozagarriak dira. Nik eduki nahiko nituzke egunean hamar ordu nik nahi dudana idazteko. Ez dauzkat zoritxarrez.

Adibidez, ikastolan beti animatzen gaituzte, besteak beste, Beasain Idazlan Lehiaketan parte hartzera, baina ez dugu pertsona askok parte hartzen, gogorra egiten zaigulako zerbait idaztea. Baina zergatik egiten zaizue gogorra? Gustatzen zaizue? Jende guztiak esaten du: “Oraingo gazteek ez dute idazten, ez dute irakurtzen…” Nire gelan berrogei ginen, eta nik uste dut idaztea gustatzen zitzaigula biri. Eta irakurtzea ere gustatu-gustatu biri ere. Adibidez, esaten ziguten Miguel Delibesen ez dakit zein liburu irakurtzeko, eta jendeak irakurtzen zuen bat gehienez, bezperan, eta presaka. Ni joaten nintzen liburutegira eta irakurtzen nituen Miguel Delibesen liburu guztiak, baina nahiago nuelako hori egin beste zerbait baino. Ez hobea delako edo okerragoa. Niri gustatu egiten zait.

Bai, benetan ondo idazteko gustatu egin behar zaizu bai irakurtzea eta bai idaztea, ezta? Bai, benetan irakurzale izatea eta gustatzea. Uste dut, gainera, inportantzia gehiegi ematen zaiola. Gauza bat da zuk zerbait esan nahi duzunean gaitasuna edukitzea hori behar bezala adierazteko. Hori da gozada bat. Baita maitasun karta bat idazteko edo hazienda eskaera bat egiteko orduan ere. Zuk jakitea hitzez espresatzen esan nahi duzun hori, gozada bat da bizitzako edozer gauzatarako. Orain, ipuinak asmatzea edo idaztea zergatik izan beharra dauka beste gauza bat baino hobea? Uste dut baduela alde bat hobea, zer pentsatu ematen duelako eta garuna martxan jartzen duelako. Baina mekaniko batek ere garuna martxan edukiko du, ba, motor bat egiteko! Ni baino gehiago, agian; nik ez daukat ideiarik ere motorrez. Uste dut daukana baino garrantzi gehiago ematen zaiola animatu nahi horretan. Sentsazio hori daukat, behintzat. Orain, norbaitek idatzi nahi baldin badu, gogorra egitea? Nire lagun batek esaten zion bere aitari: “Aita, nik idazle izan nahi dut”. Eta aitak begiratu eta esaten zion: “Ba, idatzi!”. Ez zeukan beste misteriorik…

Makina bat liburu idatzi dituzu eta arrakasta handia izan duten batzuk, gainera: Ezer baino lehen, Lehenago zen berandu, Ai ama!… Horiek irakurri ondoren, esan dezakegu nolabait zure bizitzarekin zerikusi bat dutela. Zenbateraino idazten duzuna da autobiografikoa ala asmakizun hutsa? Ai ama! erabat autobiografikoa da. Haurdun geratu nintzenetik haurra izan bitarteko nire mixeria guztiak. Txar guztia kontatu nuen, ona alde batera utzita. Beste biak asmakizunak dira. Asmakizun erlatiboak, betiere. Toki batean bizi zara, jende batez inguratua, bizi eskarmentu batzuk dauzkazu… Badago jende bat gauzak erabat fantasiosoak idazten dituena. Nire istorioak ez dira behin ere fantasiosoak: entzun dudana, imaginatzen dudana… Pertsona bat kalean pasatu eta pentsatzen dut: “Ai! Horri ere pasatu zaio orain zerbait!”. Nahi gabe egiten dituzun gauza horiek. Asmatuak dira berez, baina beti dute zu bizi zaren tokiarekin eta interesatzen zaizkizun gauzekin zerikusia. Nire liburuak hartu-eman pertsonalari buruzkoak izan dira, orain arte behintzat. Hori da interesatzen zaidana, pertsonen arteko harremana hain zuzen.

Nik Ai ama! irakurri nuenean iruditu zitzaidan liburu hau zela amatasuna eta zoriontasuna batera doazela esaten duen leloari kritika moduko bat. Hain gezur handia al da hori? Bakoitzak bere erara bizi du, eta ama bakoitzak edukitzen du bere seme edo alabarekin bere esperientzia. Nik bai izan nuen sentsazioa, eta uste duk daukadala oraindik, ‘rollo’ interesatu bat dela; ezin diot nire buruari beste era batera esplikatu. Ematen du denek bide bera jarraitu behar dugula bizitzan. Emakumeei buruz ari naiz: denok ezkondu behar dugu, umea eduki… Emakume bati, adin batetik aurrera, jendeak galdetu egiten dio kalean ea ez duen umerik izan behar. Gogoan dut ze amorrazioa ematen zidan hori galdetzen zidatenean! Izugarri haserretzen nintzen! Pentsatzen nuen: “Zu zein zara niri galdetzeko ea umerik eduki behar dudan?, “Eta ez badut umerik eduki nahi sekula santan zer pasatzen da?, “Zerbait gertatzen al da horregatik?”, “Okerragoa naiz, hobea naiz?…

Asko pentsatzen nuen, ziur aski gehiegi. Egun batean, pentsatzeari utzi nion eta izan nuen seme bat. Inpresioa zera zen: zuk seme batekin sufritzen duzu haurdunaldian, gozatu ere bai, eta haurra edukitzean, sufritu, zer esanik ez. Eta haurra izan ondoren, lehendabiziko hilabeteak edo urteak mortalak dira. Nireak txarrak izan ziren, behintzat. Umeak ez zuen negarra besterik egiten: ezin nuen lo egin, ezin nuen bizi… Nik, gainera, lana utzi nuen; inor baino ‘txulagoa’. Ni orain ama izango naiz, baina izango naiz ama goitik behera. Orduan nire umea hartu eta umearekin gora eta behera. Pertsona desgraziatu bat izan nintzen urte betez: ito egiten ninduen, umeak ez zuen negarra besterik egiten, ez nekien nola zaindu… Jada ez nintzen hemezortzi urteko neska bat, urtetan aurrera nindoan. Baina inpresioa neukan ezin niola inorri nire egoera esan gaizki hartu gabe. Jendeak esaten zidan: “Zer moduz?“, eta nik “Buf!“. Eta jendeak: “Ai, chica! Hain ume polita eta…” Pasatuko zela esaten zidaten. Banekien pasatuko zela, baina momentu horretan sentitzen nuen amorrazio bat, hasarre bat, jende guztiarekin! Ama guztiak zebiltzan: “Ai, ze ondo, ze kontentu. Goazen umearekin paseatzera!” Ba, ez. Gezurra! Ni ez nengoen, eta pentsatu nuen kontatu egin behar nuela ni ez nengoela gustura. Horrek ez du bestea kentzen, baneuzkan momentu goxoak, jakina, eta nire semea da munduko gauzarik garrantzitsuena, orduan eta orain. Baina alde horiek ere bazeuzkan. Gero, liburu hori argitaratu ondoren, jendeak kalean topo egin nirekin eta kontatu egiten zidan ez zegoela gustura. Liburua idatzi baino lehenago, ordea, ez. Lotsa ematen zien egia esatea.

Horregatik, liburua idatzi eta gero jende pila inguratu zait. Adibidez, idatzi zidan hirurogeita bost urteko emakume batek Bermeotik esanez 42 urte lehenago pasatu zuela nik liburuan diodan guztia, eta zorionak emateko kontatu izanagatik. Berak ere sentsazio hori zuen. Herri txikian bizi eta ematen du ezin duzula esan gaizki pasatzen ari zarela, irribarrez egon behar duzula dirudi ume bat eduki duzulako. Momentu batzuetan irribarrez zaude, baina beste batzuetan umea hartu eta… Aldatuko zenuke zure bizitza osoa! Liburuan bertan, bukaeran, esaten dut liburua idatzi nuela umea eduki eta bi urte geroago, eta orduan, bi urte zituela, eman zizkidala nire bizitzako momenturik onenak, baina horiek ez ditudala kontatu. Liburu horretan kontatu nituen justu beste guztiak.

Euskal Herrian esaten da jaiotza tasa oso baxua dela. Zure ustez, zure liburuak zerikusirik izan al dezake honetan? (Barreak) Imajinatzen liburua atera eta miloika ale saldu, eta denak erabakitzea ez dutela umerik izango? Ez, ez; ez zen nire helburua inor konbenzitzea umerik ez edukitzeko. Ez dut esaten hori momentu bakar batean ere. Esaten dudana da guk umea izateko eskubidea daukagula, ez dela obligazio bat. Emakumeok daukagun eskubidea da besterik gabe. Eta baita esaten dut ere eskubidea daukagula behin esperientzia hori pasatu eta gero nola joan zaigun kontatzeko. Hori bakarrik. Inori ez nion esango zer egin behar duen eta, gainera, liburuek ez dute horrelako eraginik. Hori egia balitz, idatziko nituzke liburu pila bat gauza askori buruz, gauzak aldatzeko.

Antzerki munduan ere ibili zara. Oker ez baldin banago, hiru aldiz irabazi duzu antzerki onenaren Max saria. Gainera, horietako bat justu Ai ama! liburutik egokitutako lan batekin. Zure lanak Euskal Herritik kanpo, nazioartean, errekonozimendua izateak ere garrantzi handia du, ezta? Garrantzi handia izango luke. Arazoa da Max sari hauek ez dutela horrenbesteko oihartzunik hemendik kanpo. Agurtzane Intxaurraga izeneko emakume batekin egiten ditut nik antzezlan hauek eta lehenengoa irabazi genuenean izan zen halako poza gure barnean. Sari banaketara joaten zara saria jasotzera eta ikusten dituzu Espainiako aktore garrantzitsu guztiak, zuzendariak eta ministra etortzen zaizkizu zorionak esatera… Halako poz neurrigabe bat izaten duzu! Gero konturatzen zara, azken batean, eskaparate bat besterik ez dela. Balio balio sari honek ez du ezertako balio, salbu egun hori oso ondo pasatzeko, jende guztiak zorionak esateko, jende bat enteratzeko lan bat egiten ari zarela… Kalean esaten didate: “Orain ere irabazi duzu sariren bat! Zer, nobela?”. Eta nik baietz erantzuten diet. Momentuko oihartzun mediatiko bat besterik ez da. Gero balio, balio, ez du ezertarako balio. Gure esperantza zen lehenengoarekin, Ai ama! beste errekonozimendu bat izatera iritsiko zela uste genuen. Lana euskaraz eta gaztelaniaz prestatua zegoen. Gazteleraz egin zuten zenbait tokitan, baina oso gutxi hemendik kanpo. Hainbeste antzerki talde daude, bai Espainian eta zer esanik mundu osoan, ezen oso irtenbide gutxi izan zuen. Eta beste bi sariek balio izan digute berriro ere poz hori jasotzeko eta esateko egiten ditugun lanak ez direla txarrak, baina gure pozerako bakarrik balio dute. Begira hortxe dago azken Max saria. Begira ze itsusia! (Kamera aurrean erakusten du). Hau da azkenekoa. Lehendabizikoa gelan daukat, bigarrena Agurtzanek dauka eta hirugarrena hemetxe dago; beraz, laugarren bat irabazi beharko dugu. (Barreak)

Irratian euskaraz, idatzi ere euskaraz, ez al duzu inoiz beste hizkuntzaren batean aritzeko intentziorik izan? Ez, natural sentitzen naiz euskaraz. Beste hizkuntza batean, gainera, ahal izango nuke, eta ondo, gaztelaniaz. Hortik aurrera ez eskatu askoz gehiago. (Barreak). Ez, behintzat, poesia edo literatura egiteko. Eta gaztelaniaz ere eroso sentitzen naiz, ondo idazten dut eta ez daukat batere arazorik. Baina hasten naizenean neuretik kontatzen, euskaraz ateratzen zait.

Izango da zuregan idazleren bat eragina izan duenik zure idazteko eran. Zein gomendatuko zeniguke irakurtzeko? Ez dut bat horrela bereziki. Oso gaztetatik izan naiz irakurzale amorratua, harrapatzen dudan guztia irakurtzen nuen horietakoa. Denetik irakurtzen duena. Uste dut niregan eragin gehiago izan duela, eredu bezala, Arantxa Urretabizkaia batek. Gogoratzen naiz, ni ume nintzela, Arantxa Urretabizkaia idazten zuen idazle gazte bat zela eta banekienez ‘periodismo’ egin behar nuela ‘escritora’ izateko, oso markaturik nuen bidea. Ikusten nuen Arantxa hainbat ekitalditan, eta beti pentsatzen nuen bera bezalakoa izan nahi nuela. Zerbait fisikoa zen, itxuraz esan nahi dut. Ez bere idazteko era edo eredu neukalako. Gerora joan naiz topo egiten idazle bat baino gehiagorekin eta pentsatu izan dut: “Kontxo! Honek orain dela berrogeita hamar urte nik orain idazten dudan bezala idazten zuen. Zertan ari naiz? Hau egin dute lehenago”. Zenbat eta gehiago irakurri eta zenbat eta gehiago ezagutu, konturatzen zara hau ia kontatu dutela mila eratara. Badaude autore batzuk asko gustatzen zaizkidanak; Natalia Ginzburg bat, adibidez. Hil zen. Mende honetako idazle bat izan zen. Oso kontatzeko era zuzena zuen, parafernalia eta adorno handirik gabekoa. Kontatzen zuen sinple-sinple baina puntu askorekin, esaldi oso laburrekin. Ez zait gustatzen oso esaldi luzeak egitea. Zuzena izatea gustatzen zait eta, aldi berean, ironia erabiltzea; lerro arteko irakurketak proposatzea… Ez daukat idazle bat esateko, “nik honek bezala idatzi nahi dut”. Askorekin, hobeto esanda denekin, sentitzen dut zerbait ona. Liburu bat hartu eta beti dago, kapitulu bat ez bada, esaldiren bat esanarazten dizuna: ‘Ostras, ze enbidia! Nik hori idatzi nahi dut. Baina jada idatzita dago. Sentsazio hori ia denekin pasatzen zait. Beste adibide bat ematearren, irratitik orain dela gutxi pasatu da Joxean Agirre eta idatzi du Zwei Frauen (Bi emakume) izeneko liburu bat, idazleekin eta zerikusia duena, tipo oso berezi batekin zerikusia duena. Gozatu dut! Barre pila egin dut eta oso ondo pasatu dut. Baina ia idazle guztiekin pasatzen zait hori. Ez daukat bat eredu neronek jarraitzeko. Eta, gainera, uste dut urteak pasa ahala saiatzen zarela zure ahots propioa bilatzen. Ez duzu inork bezala idatzi nahi, idatzi nahi duzu zuk bezala eta jendeak esatea hiltzen zarenean: “Nola idazten zuen honek! Antzematen da hau hark egina dela…”. Pixka bat ego edo banidade hori daukagu.

Gu esklusibaren bila gabiltza, ba al daukazu nobela proiektu berririk eskuartean momentu honetan?Ez daukat ezer, lanak kentzen dit daukadan denbora guztia. Bai daukat orain, aspaldiko partez, idazteko gogoa; nire zerbaitetan jartzeko gogoa. Sei urte izango dira azkeneko gauza argitaratu nuela, enkarguz egin nuen ipuin kontakizun liburu bat. Baina ez naiz jarri gerora lanean eta momentu honetan badaukat gogoa kontatzen jartzeko. Beraz, esklusiba bat ez da, baina…

Bueno, ea orduan laster ikusten dugun zure lan berririk...Ikusterakoan esango duzue: ‘Begira, gogoa betetzen hasi zen!’

Besterik gabe, amaitu behar dugu. Oso atsegina izan da zurekin hitz egitea… Berdin.
Zorte ona opa dizugu hurrengo lan guztietan eta eskerrik asko. Eskerrik asko zuei, etortzeagatik.

Honela eman genion amaiera elkarrizketari. Hasiera bateko urduritasunak erabat aldendu genituen lana oso gustura egin baikenuen. Asko ikasteko daukagula badakigu, baina egindakoaz harro geratu ginen. Eta, noski, hau dena Arantxari esker. Mila esker, Arantxa!