Snowboard: trebeen kirola

By on 2008(e)ko uztailak 4 in kirola

irudia1Snowboarda, batzuek jakingo duzuen legez, kirol bat da. Kirol hau praktikatzen duena, taula bat erabiliz, elur gainean irristaka ibiltzen da eta oinarrizko material hauexek erabiltzen ditu: taula bat, bertan sostengatzeko  finkadura batzuk eta, azkenik, bota pare bat taula gainean jartzeko.

Historia

Nahiz eta zaila izan Snowboardaren jatorria kokatzea, esan genezake 1965ean hasi zela. Sherman Poppen izeneko ingeniari batek sortu zuen lehenengo aldiz snowbordeko ohola. Gaur egungoarekin parekatuz, taula hark ez zuen antzekotasun handirik. Bi osagai zituen: taula eta soka. Azken hau taularen mutur batean lotzen zen eta, horren bidez, kirolariak bere oreka mantentzea lortzen zuen. 60 eta 70. hamarkadetan arrakasta handia izan zuen, eta hainbat enpresak taula mota hori komertzializatu zuen.

Garai hartan, surfean zebilen zaletu batek beste taula bat diseinatu zuen. Aurrekoarekin ez zetorren bat, taula hau zabala eta handia zen eta ez zuen sokarik. Bere zabalerarekin nahikoa zen oreka mantentzeko. Taula hau Winterstick izenez ezagutzen da.

irudia270. hamarkadan, snowboardak gorakada handia izan zuen. Hainbat teknika ezberdin eta material ugari probatu ondoren, taula berriak eta hobeak egin ziren. Arrakasta honen ondorioz, gero eta enpresa gehiago sartu zen mundu honetan. Aurrerapen honekin batera, lehiak eta bideo grabazioak hasi ziren. Geroztik, kirol olinpiko bezala onartua izan da eta, 1998ko neguan, lehen aldiz jokatu zen olinpiadetan.

Snowboardak gorabehera ugari bizi izan ditu eskiarekin izan dituen liskarrengatik. Horren ondorioz, snowboarda praktikatzen zutenek talde bat sortzea erabaki zuten eta, horrekin batera, bere torneoak sortzea. Taldearen izena WSF (World Snowboarding Federation) izan zen eta TTR (Ticket To Ride) izena eman zioten jokoa praktikatzen zuten lekuari.

Snowboardeko probak izarren bidez sailkatzen dira, batetik seira bitartean. Txapelketa bakoitzak, izarren balioan oinarrituz, puntu batzuk ematen dizkio parte hartzaileari: gehienez, 1000 puntu lor daitezke eta, gutxienez, 210,6 puntu.

TTRn lau proba mota daude: Slopestyle, Halfpipe, Quarterpipe eta Stadium Slopestyle. Eta praktikatzeko bi formatu: invitacional (antolatzaileek nahi dituzten korrikalariak gonbidatzen dituzte) eta open (nahi duten guztiek parte har dezakete).

Hainbat estilo

Kirol hau modu ezberdinean egin daiteke:

Freestyle: itzulipurdiak ematean datza. Estilo honen barruan beste hainbat daude:

  • Halfpipe: Halfpipe baten barnean praktikatzen da, hau da, hodi erdi baten antzekoa den pista batean. Kirolariak pista honen gainetik irristatzen dira saltoak eginez.
  • Slopestyle: Slopestyle pista batean praktikatzen da, hau da, hainbat tramankulu- barandak, kaxak…- kokatuta dauden pista batean. Horien bidez, korrikalariek akrobaziak egiten dituzte.
  • Big-Air eta Big-Jump: estilo honen oinarria salto bat da. Kirolariak ahal dituen akrobazia guztiak egin behar ditu salto bakar batean.
  • Jibbing: baranda eta kaxen gainetik irristaka ibili behar da.
  • Quarterpipe: kirolaria abiadura handian jaurtitzen da, gorantz jauzi eginez. Ahalik eta akrobazia onena edo altuena lortu behar du.
  • Freeride: Maldan behera egin behar da, pistaz kanpo.
  • Lasterketa edo Boardercross: ahal duzun azkarren bukatu behar duzu pistako ibilbidea. Pista honek konplexutasun maila handia du, eta saltoen bidez gainditzen dira zailtasun horiek. Mota hau olinpikoa da.

Snowborda izugarri gustatzen zait eta horregatik otu zait hemen hain ezaguna ez den kirol honi buruz idaztea. Wikipedian sartzen bazarete, gaian sakontzeko esteka ugari topatuko duzue. Beraz, jakin-mina pixka bat piztu bazaizue, jarraitu irakurtzen…

Comments { 0 }

Janzkera mota bat baino gehiago

By on 2008(e)ko ekainak 29 in denetarik

skinheads-1.jpgModako aldizkarietan azaltzen ez direnak dira; iItxurarengatik epaitzen dituzte askok. Orain, Skinheadak Euskal Herriko gazteen artean ugaritzen ari dira, gero eta gehiago dira, baita gero eta gazteagoak ere. Baina garai batean ez ziren hainbeste, nahiz eta gaur egun ez den arraroa Euskal Herriko kaleetan horrelako gazteak topatzea. Garbi dago, hortaz, mugimendu honek izugarrizko gorakada izan duela. Batzuek estetika kontua dela esaten dute; beste batzuek, ordea, hori baino gehiago dela pentsatzen dute. Azken hauek arrazakeriarekin, faxismoarekin… lotzen dituzte, hori baita hedatuen dagoen irudia, besteak beste, American history X edo Diario de un skin filmeengatik.

Mugimendu hau Britainia Handian sortu zen Bigarren Mundu Gerraren ondoren. 1960ko hamarkadan, Britainia Handiko gazteek kontsumismoa ezagutu zuten. Horren ondorioz, langile gazteek dirua zuten eta arropa erosten hasi ziren. Gauzak horrela, modak sortu ziren. Bestalde, musika zaletasunak zirela eta, Jamaikatik Britainia Handira gazte asko lan bila joan ziren. Horietako asko Rude Boy-ak ziren, filmetan azaltzen ziren gansterren itxurara janzten ziren gazteak. Bidaia honi esker ska eta reggae musika ezagutzeko aukera izan zuten.

1965. urtean talde banaketa sortu zen eta talde horietako baten kideak ilea moztu zuten hainbat arrazoirengatik. Batetik, estetika zioak zeuden, itxura oldarkorragoa lortu nahi zuten. Bestetik, arrazoi praktikoagoak zirela medio, lanerako eta borrokarako erosoagoa zen ile motza. Hiru urte geroago skinhead izenarekin bataiatu zituzten azken hauek. Hamarkadaren bukaeran beste janzkera mota batzuk nagusitu ziren eta mugimendu hau indargabetzen joan zen, baina ez denbora luzez.

skinheads bebiendo.jpg1970ean, krisi ekonomikoa zela eta, skinhead berriak azaltzen hasi ziren. Hauek aurrekoak baino ile motzagoa, bota altuagoak eta praka estuagoak erabiltzen zituzten. Hau guztia punkaren eraginarengatik izan zen. Urte berean, Ingalaterrako National Front alderdi ultraeskuindarra skinheadak erakartzen hasi zen; ondorioz, skinhead naziak sortu ziren. 80. hamarkadaren hasieran, alderdi faxistetako kide gazteek estetika hori hartu zuten; Euskal Herrian, aldiz, gehienak antifaxistak izango dira.

1987an, Skin Head Angainst Racial Prejudice (Arraza Aurreiritzien Kontrako Skinheadak) nazietatik bereizteko taldea sortu zen New Yorken. 1993an, Red and Anarchist Skin Heads (Skinhead Gorri eta Anarkistak) ere abian jarri ziren. Talde hauek mundu osora zabaltzen hasi ziren, baita Euskal Herrira ere.

Guri dagokigunez, Kortaturen Mierda de ciudad abestiari esker egin zen ezaguna “Oi!” esapidea. Londreseko auzoetako esakune batetik dator eta epa edo kaixo antzeko zerbait esan nahi du.

Bestalde, sexuari dagokionez, nahiz eta mutilak ugariagoak izan, neskak ere mugimendu honen zati izan dira. Skingirl izena hartzen dute eta Britainia Handian Chelsea ezizenez ezagutzen dituzte. Orrazkera eta janzkera desberdina dute: ilea motza daramate ia buru osoan, baina lepondoan, belarrien ondoan eta kopetan ile luzeagoak utzi ohi dituzte. Tiranteak, bakero estuak, Dr Martens botak, punken koadrodun gonak, larruzko zapatak… janzten dituzte. Musika taldeetan ere badaude, esaterako, Suspenders taldeko Miner baxujolea eta Ostikua Potrotan taldeko kideak.

Comments { 1 }

Buruko gaitzak jota zaudenean…

By on 2008(e)ko ekainak 24 in denetarik

isolamenduaEgunero goizean goiz esnatu eta buruko gaixotasunekin zerikusia duten kasuak ikusten ditugu bai telebistan, bai irratian eta baita prentsa idatzian ere. Normalean, bortizkeria erabili izan den kasuak ezagutu ditugu, orain dela gutxi Murtzian gertatutakoa, kasu; hots, gazte batek bere ama akabatu zuen hau idungabetuz eta ondoren herri guztia zeharkatu zuen bere amaren burua eskuetan zeramala, hura merezi zuela oihukatuz.

Horrelako gertakariei haria jarraituz eta hauetan guztietan jazotako gertaerak aztertuz, ondorio berdinera iritsi ohi gara: gaixo mentalen familiek laguntza behar dute eta sekulako mugak dituzte euren seme-alabak modu egokian tratatzeko. Gaixo hauen kopurua gero eta handiagoa da, batez ere, gaur egun hartzen diren droga motak eraginda. Gehienen profila 20-30 urteko gazteena da, drogen ondorioz eskizofreniaren atzaparretan erori eta, azken batean, euren familien laguntzaren menpe bizi direnak. Hala ere, gaixo hauei laguntza ematea ez da batere erraza, alde batetik, pilula xume batzuk ez dutelako arazoa konponduko eta, sarritan, antsietateko unea datorkienean, indarkeriaren joera izaten dutelako, bestetik.

Baina arazo nagusia ez dago bortizkeriaren kontuan, gizartearen egoera orokorrean baizik. Gizakiok joera handia izaten dugu jendea “etiketatzeko” eta hori bera gertatzen da buruko gaitzek jota bizi diren gaixoekin. Ziztu bizian baztertzen ditugu, beharbada duintasunaren kontzeptu okerrarengatik edota beste giza beldur mota batzuengatik, baina argi dagoena da hori ez datorkiela batere ondo; izan ere, bakarrik sentitzeak are gehiago gaixotzen ditu eta, horren ondorioz, benetako errealitatetik at dagoen beste errealitate paranoiko bat eraikitzera eramaten ditu. Gainera, besteon jarrera horrek etxean sartu eta familiaren menpekotasun handiagoa eragiten die eta orduan hasiko dira arazo larrienak.

muinaHalaber, ez dugu ahantzi behar familiako gizasemeen artean sentimenduek ere garrantzia dutela. Une jakin batean, ama batek bere semearengatik izan dezakeen dolua gero eta handiagoa izan daiteke eta ama gaixoaren esanetara egon beste erremediorik ez du izango. Hori dela eta, gaixo eta amaren (ez du zertan ama izan) arteko harremana estuagoa izango da denborak aurrera egin ahala. Baina hori, ez dago zalantzarik, bere alderdi positiboa izanda ere, guztiz kaltegarria izan daiteke gaixo hori zaintzen duen pertsonarentzat.

Gauzak horrela, honen guztiaren mamia ez da harremana, egoera orokorra baizik. Mota honetako gaixo batek profesional baten laguntza behar du eta egungo eroetxeak edota eskizofrenikoetan espezializaturiko klinikak beteta daude, batez ere, diru aldetik gaizki dauden familientzat; horregatik hau guztia ez zait diru kontua iruditzen, moraltasun kontua baizik. Umeak haurtzaindegia du, aiton-amonek zaharren egoitza, kaletarrek babes-egoitza, eta buruko gaitzak jota dagoen batek? Aukera gehiago egon beharko lirateke horrelakoentzat, besteak beste, ondorio larriak eragin ditzaketelako.

Beraz, horrelako kasuetan arreta gehiago ipintzea gustatuko litzaidake, besteok garen bezala pertsonak izanik, gizakiok ditugun eskubideak bermatu beharko lituzketelako haiek ere.

Comments { 1 }
-->