euskaljakintza

Stradivarius biolinak dira, zalantzarik gabe, musika munduan aurki daitezkeen instrumentu baliotsuenak; izan ere, munduan geratzen diren 600 aleetako batzuk balio ekonomiko izugarria dute. Baina zein da biolin hauen benetako sekretua? Oraingo teknologiak ezin al du duela 400 urteko artisautza gainditu? Goazen, bada, galdera hauen erantzunaren bila eta zalantza guztiak argitzera.

Biolin ospetsu hauen jatorria Italiako iparraldean kokatzen da, Stradivari sendiaren lantegian, hain zuzen ere. Antonio Stradivari izan zen instrumentuak sortu eta obra gehienak perfekziora eraman zituena eta badago biolin hauen sortze-lanaren atzean sekretu bat zegoela esaten duenik. Batek daki! Prozesu edo material bereziren bat erabiliko al zuten biolin hauek egiteko? Mundu mailako zientzialariak galdera hauei erantzuten saiatu dira urteen joan-etorrian, eta italiarrak erabiltzen zuen materiala guztiz ezohikoa zela aipatzen dute.

Alde batetik, biolinak egiteko erabiltzen den egurra oso garrantzitsua da; izan ere, egur ona erabiltzeaz gain, ematen den tratamendua ere ezinbestekoa da. Bestetik, egurrari ematen zaion bernizak ere eragina du biolinen sortze-lan prozesuan. Stradivarius biolinen gakoa hemen dago: erabiltzen zuten berniza.

Zientzialari askok atal hau ikertu eta instrumentu hauek duten berniza hainbat substantzia bereziez osatuta dagoela adierazi dute. Dirudienez, garai haietan termiten eragina oso bortitza izan zen Italiako iparraldean eta, pentsatzen denez, Stradivarik bere biolinak nolabait babestearren erabiltzen zituen intsektizidek eragin zuzena zuten instrumentuen sortze prozesuan. Hainbat ikerketaren arabera, substantzia hauek Stradivariren egurra babesteaz gain, gogortu eta soinu berezi bat sorrarazten zuten.

Bestetik, tentu hartako baldintza metereologikoak egungoak ez bezalakoak ziren. Gauzak horrela, gaur egungo kutsadura dela eta, zailtasun handiak daude lehengaiak egoera naturalean tratatzeko. Bestalde, tenperaturak ere bere garrantzia izan zuen biolinak sortzerakoan. Horregatik guztiagatik, italiarrak sortu zituen biolinak gaur egun egitea oso zaila da.

Gaur egungo teknologiak zer dela eta ez du gainditzen antzinako artisautza? Egia esan, ezin da historian zehar hain balio handia izan duen zerbait desagerrarazi. Bestetik, eskuzko elaborazio tradizionalak edozein objekturi ematen dion xarma berezia ezin da ukatu, prozesu automatiko batek eskaintzen ez duen xarma berezia, alegia. Gaur egungo produkzio kate erraldoiek galbidera eraman dute artisautzak produktuei emandako nortasun eta originaltasuna. Beste hainbat alorretan bezalaxe, kantitateak kalitatea ordezkatu du musika-tresnen sortze-lanean.

Bukatzeko, hona hemen Stradivarius biolin batekin grabatutako pieza bat. Goza ezazue!

 

Nik txikitatik ezagutu izan ditut gutxitasun fisikoa duten pertsonak nire amaren lana dela eta. Iruditzen zait, eta horrela da, pertsona hauek beste guztiok duguna baino adore askoz ere handiago dutela; izan ere, duten gaixotasuna izanda ere, beti dute irribarrea aurpegian, eta horrelako gauzak ikusteak edozein pertsonari, niri neuri, pentsatzeko asko ematen digu. Gauza da guk edozein tontakeriagatik mundua eroriko zaigula uste dugula, baina gu baino askoz ere okerrago dagoen jendea hortxe dago, kexatu gabe. Ezagutu ditudan pertsona askok gauza gogor asko pasa behar izan dituzte euren bizitzetan, niretzat osaba bat bezalakoa izan denak kasu. 13 urte zituenetik, distrofia muskular gaixotasunak jota bizi da. Baina pasa gaitezen gai atalez atal garatzera.

Hasteko, pertsona bat gutxitu fisiko noiz den azaldu beharko nuke. NBEk (Nazio Batuen Erakundeak) dioenez, pertsona bat gutxitu fisikoa izango da pertsona hori bere kasa bere buruaz arduratzeko gai ez bada edota arazoak badauzka bere gutxitasunarengatik eguneroko bizitza jarraitzeko.
Gutxitu fisiko izateko dauden gaixotasunen agerpenak bizitzaren hiru momentutan ager daitezke:

• Jaio aurretik.
• Erditze momentuan.
• Jaio ondoren.

Gaixotasun ohikoenak hauek izaten dira (PREDIF):

• Hezur-muin lesioak: paraplejia (gerritik behera sentitzen ez denean) eta tetraplejia ( gerritik gora nahiz behera sentitzen ez denean) izenez ere ezagutzen dira. Lesio honek nerbio sisteman eragiten du eta lesionatuak ibiltzeko gaitasun eza du.
• Arantza-bifidoa: bizkarrezurrean ematen da. Orno-arkuen lotura eza dela eta, bizkarrezur-muina babesik gabe geratzen da. (AGAEB)
• Distrofia muskularra: herentziazko gaixotasun multzo batek sortzen du. Gaixotasun hau progresiboa da eta, aurrera egin ahala, muskuluetan indarra galtzen da. Nik pertsonalki gaixotasun hau duten hainbat pertsona ezagutzen ditut, eta orain dela urte batzuk nekez ibiltzeko gai zena orain ia ez da gurpildun aulkitik altxatzeko gai.
• Garun-perlesia: garun-perlesia gaur egun gutxitasun motorikoen artean hedatuena da umeen artean. Espainian mila pertsonatik bik dute gaixotasun hau; beraz, nahikoa hedaturik dago. (ASPACE)

Duela urte batzuk, Gipuzkoako Foru Aldundiak, nire amaren elkartearekin batera, Mirenen Mundua izeneko liburuxka argitaratu zuen. Bertan, hamasei urteko neska elbarri batek berari nola lagundu azaltzen du, eta nik hori azalduko dizuet labur-labur:

• Mirenek talde baten barnean ez du besteengandik desberdindu nahi, taldeko beste bat sentitu nahi du. Horregatik, gu elbarri batekin izatean, hobe da GUTXITU BEZALA EZ TRATATZEA, taldeko beste edozein izango balitz bezala sentiaraztea baizik.
• Gurpil-aulkian dagoen pertsona batekin hitz egiteko, nahiago izaten dute beraien mailara jartzea; hau da, eserita. Bestela, bat jesarrita eta bestea zutik egotean, oso deserosoa egiten zaie elkarrizketa mantentzea.
• Gutxitu fisiko askorentzat oso zaila izaten da gutxitasunaren jatorriari buruz hitz egitea. Zerbaitetan lagundu behar bada, onena berari entzutea da; izan ere, behar duena berak baino hobeto dakienik ez dago.
• Gainera, kontuan izan behar da askotan pertsona hauek zinera, taberna batera… joateko zailtasun izugarriak izaten dituztela; izan ere, guretzat koska sinpleena dena beraientzat gaindiezinezko harresi bat da.

Nik, lehen esan bezala, gaztetatik izan dut harremana gutxitu fisikoekin, hala nola, 6 urte nituela bidaia bat egin nuen amarekin lan egiten duten elbarriekin eta, nola ez, nire gurasoekin. Jarraian dituzue bidaia hartako zenbait argazki:

Make a Free Flash Slideshow

 
Bukatzeko esan nahi nizueke, zalantzaren bat baduzue edo hurbileko norbaitek gutxitasuna badu eta laguntza beharrean badago, hurbilen duzuen gutxituen elkartera joan zaiteztela,  Gipuzkoako elkartera, adibidez .