euskaljakintza

Urtearen azken egunean gaude. Duela aste batzuk hasi ginen urteari amaiera emateko prestatzen: ospakizunak, opariak, asmo ezin hobeak… Egun hauetan maitasuna, elkartasuna eta solidaritatea gure artean nabarmenak dira; eta, urtero bezala, jostailuen iragarpenekin batera, hasi dira ume txiroei laguntzeko iragarpen eta kanpaina hunkigarriak. Hauek ikustean, gure zorteaz jabetuta, izugarrizko gupida sentitu dugu eta nolabait erruki sentitzen garela ere esan dezakegu. Bestela esanda, hain egoera tamalgarrian bizi diren haurrak ikusteak nahigabetu egiten gaitu eta, situazio hori saihesteko ahalegin eskasak egiten ditugula ikusita, nolabait erruki sentitzen gara.

Hori horrela izanda, asko izaten dira Gabonetan hirugarren munduko umeak lagundu edo “apadrinatzeari” ekiten diotenak. Aldiz, oporrak amaitu bezain laster, mota hauetako kanpainak gutxitu egiten diren heinean, bakoitza bere betiko errutinan sartzen da, aurreko guztia ahaztu eta bertan behera geratzen dira gure asmo on guztiak. Ez al zaizue iruditzen egunero pentsatu beharko genukeela benetan gure laguntza behar duten ume horietan?

Bost segundoro ume bat hiltzen da, eta seitik batek bost urte baino gutxiago izaten ditu. Gehienetan inongo zailtasunik gabe senda edota aldez aurretik saihets daitezkeen gaixotasunak izaten dira heriotza horien kausa. Hauen guztien artean gosea da herrialde txiroko biztanleek pairatzen duten genozidiorik nagusiena. Bestalde, zenbait ikerketaren emaitzek diotenez, herrialde hauetan 2,2 milioi ume HIESak jota daude; eta VIH birusa dela eta, 12,5 milioi umezurtz geratu dira. Horretaz gain, milioika umek ez daukate oinarrizko hezkuntza jasotzeko aukerarik, ezta edateko ura lortzeko abagunerik ere. Bestela esanda, ez dituzte guztiok merezi ditugun funtsezko eskubideak bereganatzen. 

Populazioaren erdia baino gehiago bizi da aipatutako egoera lastimagarri horretan (2004koak dira ezkerrean azaltzen diren datuak). Gure laguntza ezinbestekoa da arazo larri honi aurre egiteko, gu baikara aurretik aipatutako zoritxar horiekin guztiekin akabatu eta ume txiroei behingoz bizitza duina eskain diezaiekegun bakarrak. Aldiz, batzuetan gogoratzen ez garelako edota, hobeto esanda, gogoratu nahi ez dugulako, ezikusiarena egiten dugu; eta beste batzuetan, Gabonetan, esaterako, zerbait egiten saiatzen gara. Baina, zoritzarrez, hori ez da nahikoa; izan ere, gutxi batzuk baitira Gabonetan ere zerbait egiten dutenak.

Ondorengo mapak populazio txiroaren zabalkuntza erakusten digu (lodituta dauden guneak pobrezia gehien duten herriak dira). Txirotasun handiena Afrika erdialdean dago; txikiena, aldiz, Japonian.

Aurreko guztia aztertuta, gai kezkagarri honi aurre egiteko ordua iritsi dela esan dezakegu; eta, horretarako, gure alderdi geurekoiari uko egin eta benetan behar dutenei laguntza txiki bat eskaini beharko diegu. Guztia, beraz, gure eskuetan dago. 

[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/5twW0QXe97I" width="425" height="350" wmode="transparent" /]

DGTk dioenez, nahiz eta puntu txartelak gidariengan nolabaiteko eragina izan ezarri zenetik, ez dute lortzen hildakoen kopurua esanguratsuki murriztea. Datuen arabera, aurreko urtean 114 hildako egon ziren gabonetan soilik eta aurten kopuru hori urritu nahi dute. Puntu txartela jarri eta berehala, hildakoen kopurua dezente murriztu zen; izan ere, jendeak ez zituen puntuak inolaz ere galdu nahi. Edonola ere, hilabeteak igaro ahala, badirudi gidariei ahaztu egin zaiela eta hildakoen kopurua berriro igo da. Hala ere, gidariek gidatzen duten bezala ikusita, ez da harritzekoa datu hau entzutea. Jendeak ez du pentsatzen nolako arriskua dakarren behar bezala ez gidatzeak istripua gertatzen zaien arte. Orduan baino ez dira konturatzen honen larritasunaz. Baina zergatik gertatzen dira istripuak errepideetan?

DGTk behin eta berriro esaten du errepideetan zuhurtziaz gidatu behar dela istripuak ez gertatzeko. Baina, egia da, zuk zuhurtziaz gidatzea ez duela ezertarako balio gero beste gidari batek axolagabekeriz gidatzen badu eta honen erruagatik zurekin talka egiten badu edota errepidearen egoera txarraren erruz istripua izaten baduzu.

Nire uste apalean eta aurreko guztia kontuan izanik, ez du ezertarako balio batek zuhurtziaz gidatzea besteek ez badute behar bezala gidatzen. Askotan jendeak mozkortuta, abiadura handiz -adrenalina askatzeko plazeragatik- edo beste horrenbeste egoera arriskutsutan gidatzen du. Gidari mota hau da okerrena; izan ere, gehienetan hauen inkonszientziaren ondorioz gertatzen direlako ezbeharrak. Hala eta guztiz ere, ezin dugu ukatu zoritxarrak edonon eta edozein momentutan gertatzen direla eta hauen kontra ezin dugula ezer egin, baina istripuak ekidin daitezke ondorengo baldintzak betetzen badira:

• Errepideak hobetu eta urtero berrikusi
• Kotxeak hobetu seguruagoak izateko
• Gidariak mentalizatu zuhurrago gidatzeko

Baldintza hauek beteko balira, istripuak murriztuko lirateke eta errepideetan ibiltzea ez litzateke hain arriskutsua izango. Dena den, eta lehenago esan dudan bezala, ezin dugu ahaztu ezbeharrak gertatu beti gertatuko direla, baina argi dago baldintza hauek behar bezala betetzen badira, hildakoen kopurua nabarmen murriztuko dela. Esan beharra dago, bigarren baldintza dela guztietatik gehien betetzen dena (gaur egun kotxeaen segurtasuna asko hobetu da). Beste biak betetzea ez da hain zaila, baina egun urrutitik ere ez dira betetzen…

Amaitzeko, gogoarazten dizuet egun bereziak ditugula aurretik (ospakizunak, afariak…). Hauek ondo igarotzeko eta ezbeharrik ez izan eta ez eragiteko, errepideetan nahitaez kontu handiz ibili beharko dugu. Azkenik, istripuen ondorioz kotxeak nola txikitzen diren ikusteko eta honen guztiaren larritasunaz ohartzeko, hona hemen bideo bat:

[kml_flashembed movie="http://www.youtube.com/v/KxGr38YSIn4" width="425" height="350" wmode="transparent" /]

Egun hauetan denok pentsatu dugu Olentzerori zer eskatu. Egia esan, buruan opari ugari izan ditugu. Batzuek arropa eskatuko zenuten, edo, agian, beharrezko objekturen bat, kontsolak…mila gauza. Oraintsu, ordea, Erregeei zer eskatuko diegun pentsatzen ari gara. Nik, egia esan, oraindik ez daukat garbi, baina interneten arakatzen ibili ondoren, joko batzuen berri izan dut. Hona hemen ikusi dudana.

SIMS 2, ordenagailuarentzako joko interesgarria dugu. Joko honetan familia ugari sortu eta beraien bizimodua kontrolatu ahal izango duzu. Hiriak, etxeak, eta abar eraiki beharko dituzu horretarako. Horretaz gain, sortutako familia zure gustura moldatu eta kontrolatu ahal izango duzu. Kontrolatu bakarrik, ez, noski, zaindu ere egin beharko dituzu; bestela, ez dira gustura sentituko eta deserosotasun horrek beraien bizimoduan eragina izango du.

Sims berritua ustekabe ugarirekin dator. Sims deituriko pertsonaia hauek hazi egingo dira eta hainbat fase igaroko dituzte. Haurrak, infante, nerabe, heldu  eta, azkenik, edadetu izango dira. Aldi hauek igarotzen dituzten bitartean, Sims bakoitzak hainbat eginkizun izango ditu. Horretaz gain, pertsonaiei zorigaitz edo gauza on asko gertatu ahal izango zaizkie, adibidez, pertsonaiak hil egingo dira edo umeak edukitzeko premia izango dute. Ikusten duzuen bezala, joko honek errealitatearekin antza izugarria dauka.

Aurreko hariari jarraiki, hainbat hiri sor dezakezu eta zure familiarentzako egokia den zonalde batean etxea eraiki. Era askotako etxeak egin daitezke: lorategi batez inguraturik, nahi dituzun metro karratuekin (txikiak, handiak..), hainbat solairu dituztenak… hau guztia zure familia eroso senti dadin. Zure etxea eraiki eta hornitzeko, gainera, material ugari izango duzu. Beraz, ez da ezer falta.

Hala ere, benetako munduarekin alderatuz, hainbat ezberdintasun topa dezakegu. Esaterako, hauek simlish hizkuntza hitz egiten dute. Simlisha italiera, txekiera eta japonieran oinarrituta dago. Horrez gain, simstarrek gauzak erosteko berezko txanpona dute. Txanponak simoleon izena du. Dirua lortzeko, modu ugari dago. Normalean, lan eginez lortzen da, baina kuadroak salduz edo negozio baten bidez ere lor daiteke.

Jokatu ahal izateko, oinarrizko joko bat izan beharko duzu; hau da, Sims 2 jokoa. Oinarrizko honetaz gain, Maxinsek hedapen interesgarri ugari jarri berri ditu salgai. Hona hemen horietako batzuk:

SIMS 2 UNIBERTSITARIOAK: Sortutako nerabe guztiak unibertsitatera joateko aukera izango dute. Gure pertsonaiak institututik campusera joango dira eta han beraien bizitzako beste etapa bat bizi ahal izango dute. Unibertsitateko egonaldiak pertsonaiari mesede handia egingo dio. Guk sortutako Simsek hainbat karreraren artean aukeratu ahal izango dute. Esperientzia honetan azterketa eta ikasketez gain, festak, lagunak eta hainbat gauza gehiago biziko dituzte.

SIMS 2 GAUTXORIAK: Joko honetan gure pertsonaiak kalera atera ahal izango dira eta hainbat gune bisitatu ahal izango dute. Diskoteka, taberna, club eta horrelakoetara joateko aukera izango dute; baita dibertitzeko hainbat ekitaldi prestatzeko parada ere. Familia bakoitzak, gainera, ibilgailu bat izateko aukera izango du. Honekin, gune guztiak ondo ezagutu ahal izango dituzte eta ez dute alde batetik bestera ibiltzeko taxiaren beharrik izango.

SIMS 2 NEGOZIOAK IREKITZEN: Joko honek zuk sortutako familiaren etxean saltoki bat egiteko aukera emango dizu edo, nahiago baduzu, zure hiriko gune komertzialean. Bertan, hainbat objektu saldu ahal izango dira eta honela familiak dirua lortuko du.

SIMS 2 MASCOTAK: Gure familiak maskota bat izateko aukera izango du. Txakurrak, katuak eta hainbat animaliaren artean hautatu ahal izango dute. Animalia hauek zaindu egin beharko dituzte ez badute ihes egitea nahi.

SIMS 2 ETA LAU URTAROAK: Eguraldi aldaketak eta lau urtaroak bereiztu ahal izango dira eta gure Simsak klima ezberdinetara egokitu beharko dira. Horretarako, arropa ugariren artean hautatu beharko dute, tenperatura bakoitzarekin arropa bat edo beste jantziz.

SIMS 2 BON VOYAGE: Joko honekin gure pertsonaiek bidaia bat egiteko aukera izango dute.

SIMS 2 ETA HOBBIAK: Atera berri duten joko honetan, Simstarrek beraien hobbiak egiteko aukera izango dute. Beraz, gure pertsonaiei dibertitzeko aukera berriak emango zaizkie.

SIMS 2 NAUFRAGOAK: Hona hemen Maxinsek atera berri duen azkena. Joko honetan, sims naufrago bat izateko aukera izango dugu eta bere biziraupena kontrolatu beharko dugu.

Amaitzeko, aukera izanez gero, simstarren unibertsoan murgiltzera animatu nahi zaituztet. Ikusiko duzue aspertzeko zein denbora gutxi izango duzuen!