Euskara eta etorkinak

By on 2006(e)ko azaroak 17 in euskara

Udazkeneko koloreetan murgilduta, festak non-nahi, ekintza ugariak han eta hemen, ikustekoak hamaika baita entzutekoak ere. Hamaika gauza ikusteko jaio ginen! Entzun izan dut nire inguruan behin baino gehiagotan, ia beti adineko pertsonengandik.

Oraingoan, aldiz, pentsakor jarri naiz. Zenbait albiste uda garaian zehar errepikatu dira egunero: suteak, herri festak, beroa, ur eskasiaren arazoa, etorkinen zoritxarrak… (gehiago ere izan dira, noski!). Batekin geratu naiz itsututa, ordea. Egunero albiste izaten jarraitzen du, kolore iluna du, beltzarana. Etorkinen inguruan ari naiz, bai!

Denbora bat dela, jada, gurean ziren, orain dira eta, dirudienez, hemendik aurrera gehiago izango ditugu. Harrera eta harremana, oinarrizko premiak asetzetik datoz eta, nola ez, komunikaziorako dugun kodetik. Guk ez dugu haiena ezagutzen, gutxiago erabiltzen eta haiek arazo berbera bizi dute. Desberdintasunik akaso badago, gurean ez dugula hizkuntza bakarra eta indartsua hiztunei begira hitz egiten, gaztelania nagusi den gure euskal lurralde honetan.

Euskararen egoera, gorabeheratsua askotan, erabilera urriari lotua, esparru mugatuekin adiskidetua eta gaztelaniarekin bizitzera behartua, ez ote da kaltetuagoa izango?

Atzerriko hainbat hizkuntza, etorkinen arabera ezberdinak; gurea, hizkuntza minorizatua… Denak, ordea, besteena bezain errespetagarri. Kontuan hartzea, beharrezkoa dugu.

Erabiltzea ere ezinbestekoa dugu. Gurea aldarrikatu eta indartu behar dugu eta etortzen direnei gurearen berri eman. Albiste beltzen artean euskararen bidea argiago ikusiko dugu, udazken koloreen atzetik udaberri oparoa etorriko baita…

Comments { 5 }

ROBBIE WILLIAMS

By on 2006(e)ko azaroak 16 in musika

disko barriaren azalaPasadan egunean, irratia entzuten ari nintzela, Robbie Williams abeslari britainiarrak disko berria kaleratu zuela entzun nuen. Orduantxe otu zitzaidan artikulu aproposa izan zitekeela euskaljakintzan argitaratzeko, beti baitago hor nonbait, txoko batean ezkutaturik, britainiar honen jarraitzaile sutsu horietakoren bat.

Zortzi disko argitaratu ostean, oraingo honetan “Rudebox� izena duen albumarekin datorkigu. Bertan, Pet Shop Boys eta Make that -en kolaborazioak agertzen dira. Abeslari ospetsu honen azken lana 17 abestiz osaturik dago eta beraien artean “She`s Madonna� dago, R.Williamsek dioen moduan, pop-eko erreginari, Madonnari, eskainia. Bestalde, Manu Chaoren hainbat bertsioren presentzia ere topa dezakegu.

Diskoaren lehen singela Rudebox izan da, abeslariak gustuko duen abestia. Berak aitortu duenez, Rudebox-ek dituen soinu elektro-funk-pop-ek atzean utzi dituzte abeslariak urteetan izan dituen arrakastak, “Angel� azken 25 urteetako abesti hoberenetarikoa kontsideratua izan dena, besteak beste.

Bukatzeko, hementxe uzten dizuet kaleratu berri duen Rudebox singela. Ea zer iruditzen zaizuen!

Comments { 2 }

Arauak 3: ORDUAK NOLA ESAN

By on 2006(e)ko azaroak 14 in arauak lantzen

JakintzaKaixo, lagunak! Aurreko eguneko zenbakien hariari jarraituz, gaurkoan, orduei buruz hitz egingo dugu. Arau erraza badirudi ere, berehala konturatu zarete ez dela batere samurra. Esaterako, nork ez du inoiz erabili bostak eta erdi egitura? Aldamenekoak seguro asko ordua ulertu, ulertuko zuen, baina komeni da jakitea erabilera hori ez dela egokia euskara batuan… Azter dezagun,bada, araua atalez atal.

1. Orduak honela ematen dira: ordu bata, ordu biak, hirurak, laurak, bostak, seiak, zazpiak, e.a. Ordu hitzaren ordez oren ere erabil daiteke; halere, azalpena errazte aldera, bigarren aukera hau ondorengo adibidean baino ez dut erabiliko: oren bata, bi orenak (biak), hirurak, e.a. Aurreko adibideak honela deklinatuko dira: ordu batean, bietan (ordu bietan/bi orenetan), hiruretan, e.a. (Adi! Hirurak eta laurak r dute; beste guztiek, ez!)

2. Erdia honela adierazten da:ordu bat eta erdiak, ordu bi eta erdiak, hiru eta erdiak, bost eta erdiak, ordu bat eta erdietan, ordu bi eta erdietan, hiru eta erdietan, bost eta erdietan, e.a. (Adi! Zenbakia ez da deklinatzen; beraz, ordu biak eta erdi gaizki legoke.)

3. Laurdena honela adierazten da: ordu bat eta laurdenak, ordu bata eta laurden, ordu bi eta laurdenak, ordu biak eta laurden, hirurak eta laurden, hiru eta laurdenak, hirurak eta laurdenetan, hiru eta laurdenetan, bostak laurden gutxi(ago), e.a. (Adi! Bietara eman daiteke)

4. Minutuak: hamarrak hamar gutxi edo gutxiago, hamarrak hamar gutxitan edo gutxiagotan, seiak eta bostean, laurak eta hogeian, hirurak eta hemezortzian, e.a. (Adi! Minutuak singularrean deklinatzen dira).

5. Zifretan ematen direnean, bi punturekin bereizten dira orduak eta minutuak, eta bakoitzeko bi zifra erabili behar dira beti: 00:12, 12:10, 09:25, e.a. Deklinatzen direnean, orduei plurala erantsi, eta minutuei singular marka, dagozkien lotura bokalekin: 15:00etan, 15:03an, 15:04an, 15:30ean, e.a. Irakurtzeko orduan hobe da, hala ere, honela irakurtzea: hiruretan, hirurak eta hiruan, e.a. Erabilera formaletan ontzat ematen dira, dena den, hamabostak eta bostean, hamabostak eta hamabostean, e.a.

6. Egitarau, kartel eta horrelakoetan ez da eragozpenik erdiko bidea hartzeko: arratsaldeko 5etan, goizeko 11,30etan, iluntzeko 8etatik 11k arte, arratsaldeko 3etatik gaueko 12ak arte, e.a.

Araua osorik.

Ñabardura ugari, ezta? Bada, jar dezagun praktikan ikasitakoa. Zalantzaren bat baduzu, galdetu lasai. 🙂

Comments { 0 }
-->