Tag Archives | agirre

La lutte finale, Joxean Agirre

Joxean Agirre Odriozolaeuskal idazle ezaguna dugu. 1949an Azpeitian jaio bazen ere, egun Zarautzen bizi da. Soziologia ikasi zuen Parisen eta, ondoren, kazetaritza Leioan. Egin egunkarian aritu zen lanean itxi zuten arte. Orain, Gara egunkarian egiten du lan, Ikastola etaBertsolari aldizkarien zuzendari izateaz gain.

La lutte finale(2008) bere azken lana izanik, ez da Agirrek duen bakarra narratiba arloan; aipatzekoak dira, Lehen triptikoa (1986), Gizon bat bilutsik pasiloan barrena (1991), Elgeta (1996) eta Romain zen bere izena(2003).

Nahiz eta nobelak gai asko jorratzen dituen hiru lirateke narrazioaren oinarria osatzen dutenak: pertsona ezberdinen arteko amodio harremanak, denboraren igaroak eta horren ondorioen inguruko gogoetak eta iraganeko egonezin politikoak. Horiek guztiak pertsonaia ezberdinen ikuspuntuetatik landuak daude -gaiek eurengan eragiten dituzten egonezin, gogoeta eta bestelako pentsamenduak uztartuz-, eta deskribapen luzeez hornituak; izan ere, askotan nobela bera lan filosofiko bat dela pentsatzera eramaten gaitu. Hori guztia ikuspuntu guztiz errealista baten inguruan ematen da, fantasia askorik egin gabe, nahiz eta aipatutako lan filosofikoaren irudikapen horrek hala dela pentsatzera bultza gaitzakeen. Hau guztia bi ardatzen inguruan sailkatua: oraina/iragana eta Venezia/Euskal Herria, denbora eta kokapen geografikoari dagokienez hurrenez hurren.

Nobela, iraupen oso ezberdinezko kapituluetan banatua, pertsonaia orojakileen esku geratzen da narrazio osoan zehar, eurek egiten dituzten gogoetez gain, abilezia handiz interpretatzen baitituzte beste pertsonaia ororen gertakari, sentimendu eta bestelako pentsamenduak. Bestalde, atzera eta aurrerako saltoez hornitua egonik, zaila egiten da pertsonaia bat bestetik bereiztea. Horri guztiari, gainera, protagonista dirudienaren izena ez agertzeak sortzen duen nahastea gehitu behar zaio.

Zailtasunak gorabehera, pertsonaia bakoitza bizitzako ikuspuntu batekin lot daitekeela esan dezakegu, edota aurretik aipatutako oinarrizko hiru gaietako batekin, bata edo bestean sakonduz pertsonaia ezberdinekin, betiere amodiozko harremanak izanik guztien arteko elkargune.

Nobelaren lexiko eta hizkera ez dira oztopo hura ulertzeko garaian, inoiz hitz jasoagoren bat eta adierazpen kiribilduago bat erabiltzen badu ere, orokorrean bi atal horiek ez dute h

alako zailtasunik suposatzen. Gehiago dira aurretik aipatutako denbora saltoak, pertsonaien inguruan ematen den banaketa eskasa eta obrak argumentu jarrai bat ez duen sentsazioak, gogoeta filosofikoaren irudipenak alegia, obra ongi ulertzea galarazten dutenak.

Horregatik guztiagatik, Joxean Agirre gutxietsi gabe betiere, eta kontuan izanda argi ikusten dela La lutte finale nobelaren kalitatea (Agirre autorea izanda, bestelakorik ezin delako izan), esan nezake, nire ikuspuntu pertsonal eta esklusiboan, liburua orokorrean ez dela irakurri ditudan guztietatik gehien gustatu zaidana. Beraz, ez nioke liburu hau argumentu eta pertsonaia erabat definituak, denbora salto gutxi eta orokorrean gogoeta sakonik gabeko lanak atsegin dituenari gomendatuko; bai, ordea, moldeak hausten dituzten nobela sakon eta korapilatsuak gustuko dituenari.

  • Datu biografikoak guztiak, Elkar argitaletxeak 2008an argitaratutako La lutte finale liburuaren aurrealdeko azaletik hartuak

Comments { 0 }

Naroa Agirre: “Nork bere erantzukizuna hartzen du”

Urduritasuna, lasaitasuna, urduritasuna eta berriro ere urduritasuna. Horixe zen ordu batzuk lehenago sentitzen nuena. Minutu batzuk falta zirenean, Maite niregana etorri, kamara eman eta trenerantz abiatu nintzen. Aurrera eta atzera bueltaka eta, azkenean, agertu zen! Momentu horretantxe buruan Naroa besterik ez nuen, ea nola agurtuko nuen, jatorra izango zen… Azkenean, Tolosara iritsi eta minutu batzuez itxaroten egon nintzen geltoki ondoan. Neska ilehori bat ikusi eta bat-batean bero sastada bat sentitu nuen gorputz osoan barrenak. Ez zen Naroa. Galdutako lasaitasuna berreskuratu nuen instant batez. Hortik bost minutura iritsi zen, eta segituan hasi ginen berriketan. Jarraian, elkarrizketari ekin genion.

Naroa Agirre pertika jauzilari bikaina da, nesken artean estatu mailan dagoen jauzilaririk bikainena. Txiki-txikitatik hasi eta bere helburuak lortu dituen honek txapelketa ugaritan parte hartzeaz gain, olinpiadetan ere esku hartu du. Egun, telebistan ere ikus dezakegu aktore lanetan, Goenkale telesailean hain zuzen ere.

Lehenik eta behin mila esker etortzeagatik, Naroa. Atletismoan txiki-txikitatik aritu zara, baina hainbeste proben artean, nolatan aukeratu zenuen pertika? Beti egiten didaten galdera da. Hasieran, atletismoan denetik probatzen genuen ikastolan gure lehen entrenatzailearekin, pertika izan ezik, noski, konplikatuxeagoa baita. Hoberen ematen zitzaidana eta gehien gustatzen zitzaidana luzera jauzia zen, eta horrekin hasi nintzen. Behin horretan entrenatzen nenbilela orain nire entrenatzailea den Jon Karlarekin, beste mutilak entrenatzen ikusi nituen eta aukera izan nuen hura probatzeko. Gustatu egin zitzaidan, gutxi gorabehera ere ondo ematen zitzaidan. Hortik joan zen nire hasiera.

Pertikan Espainiako neska bakarra zara horrelako marka onekin eta esan daiteke denak zuri begira gaudela. Zer iruditzen zaizu hori? Ez da erantzukizun handia zuretzat? Ez. Erantzukizuna bakoitzak hartzen du. Momentu honetan, egia da Espainiako errekorra nik dudala. Hala ere, beste pertika jauzilariak, Dana Cervantes eta Mari Mar Sanchez, esate baterako, bertan ere egon dira eta atzetik datozenen artean ere badago lau metrotik gora saltatzen duenik. Nik espero dut hemendik gutxira, pixkanaka-pixkanaka jende gehiago agertzea.

Jakin dut bizkarrean zenbait arazo izan dituzula. Ebakuntza gelatik pasatzea izan al duzu buruan? Eta arazo horiek direla eta, noizbait atletismoa uztea burutik pasa al zaizu? Bai, arazoak izan nituen, baina, egia esanda, ez nuen inoiz ebakuntzan pentsatu. Momentu batzuetan oso gaizki pasatu dut, min handiz nenbilen, eta okerrena da ikusten nuela hobera joan nendin egiten nituen gauzak ez zutela ezer egiten. Momentu txarrak pasatu ditut. Nire entrenatzaileak eta biok markak ikusten genituen, azken batean, markak entrenatzearekin bat datoz eta. Noski, entrenatu ezin duzunean, ez dago ezer egiterik.

Uzteari dagokionez, egia esan ez zait inoiz burutik pasatu. Beti duzu beste zerbait aurkituko duzulako esperantza hori, baina une oso zailak eta benetan konplikatuak (saiatu, mina, berriro saiatu, berriro mina…) igaro ditut. Hala ere, ez dut inoiz pentsatu utziko nuenik. Beti saiatu naiz bide egokiena bilatzen, ariketa batek ez bazuen funtzionatzen, beste ariketa bati ekiten nion. Frantzian ere errehabilitaziora joan nintzen, baina ez zen ondo joan. Egia esan, momentu oso txarrak pasatu ditugu, baina dirudienez, oraintxe kontrolaturik daramat eta entrenatzen nabil.

Bi aldiz parte hartu duzu Olinpiar Jokoetan . Lehenik, 2004. urtean, Atenasen; bigarrena, ordea, 2008. urtean, Pekinen. Ez du jende askok izaten aukera hori, baina zuk esan dezakezu hautatu horietako bat zarela. Zer aipa dezakezu esperientzia horri buruz? Olinpiadetara joatea ikaragarrizko esperientzia da. Gainera, lehenengo aldian, dena biribila atera zitzaidan, espero nuena baino egokiago, seigarren gelditu nintzen. Hori berriro egitea oso zaila izango da, ez dakit errepikatuko dudan. Ikusi beharko da; hala eta guztiz ere, guztia biribil-biribila atera zen eta ni, noski, txoratzen nenbilen. Esperientzia izugarria izan zen. Bigarren Olinpiada ere oso polita izan zen, Pekinen. Ondo joan zitzaidan, baina ez lehenengo aldian bezain ondo. Orduan, desberdina da esperientzia.

Bartzelonara joan zinen Ingurumen Zientziak ikastera; hala ere, ez zenuen alde batera utzi atletismoa. Hans Ruf-ekin entrenatu zenuen eta, nahiz eta zure markak gora egin, ez duzu inoiz pentsatu atletismoak ez zizula etorkizunik ekarriko? Hau da, ez al zenuen pentsatu atletismotik bizitzea zaila izango zela? Ez nuen planteatu. Bartzelonara ez nintzen joan atletismoa egitera, ikastea baizik. Nahiz eta atletismoa ez utzi, ez nuen gehiegitan Hunsekin entrenatu. Hilabetean behin esaten nion etxera nindoala egun batzuetarako, praktikak nituela…Egia esan, Hunsek guztiari eusten zion, eta uste dut berari esker jarraitzen dudala.

Apustu handiagoa izan zen hona etorri nintzenean. Eseri eta zerbait handia egin nezakeela esan zidan. Urtebetera zer pasatuko zen pentsatu genuen. Lehenengo urte hartan, gauzak ondo atera ziren: Espainian jokatu nuen… Orduan halako mundu batean sartzen zara, non saria izan dezakezula ikusten duzun…

Atleta aparta izateaz gain, Goenkalen, aktore lanetan, ikusi zaitugu. Nolatan hasi zinen bertan? Kapitulu batean, Naroa pertika-jauzilari bezala azaltzeko deitu zidaten. Hura grabatu eta gero, beste pare bat grabatzeko eskatu zidaten. Hortik, txantxetan, gauza bat dela edo bestea, azkenean urte dezente daramatzat Goenkale grabatzen.

Bertan izan duzu zure lehen aktore lana. Gustuko al duzu? Oso, Goenkalen oso gustuko dut aktore lana. Bertatik kanpora ez dut ezer gehiago ezagutzen, teatrorik ez dut egin…baina Goenkalen oso gustura nago. Hasieratik denek zoragarri hartu ninduten; dagoen giroa, gainera, bai aktoreen artean, bai kamerekin, oso polita da. Alde batetik, niri ondo etortzen zait egunerokoa pixka bat apurtzeko, eta atleta mundutik apur bat urruntzeko. Grabatzea etortzen naizenean, beste giro desberdin batean murgiltzen naiz eta pozez beterik ibiltzen naiz.

Goenkalen, Nekaneren bikotea zara, hau da, lesbiana baten papera interpretatzen duzu. Gogorra egiten al zaizu paper horretan aritzea? Ez. Egia da, hasieran esan zidatenean, buruari birak eman nizkiola ea nola izango zen neska bat musukatzea. Baina probatu nuen arte; izan ere, azkenean, ezagutzen duzun pertsona bat baita. Konfiantza handia dut Itziarrekin (Nekane interpretatzen du Goenkalen) eta, azken batean, aktore bezala ikusten duzu. Benetan diotsut, nahiz eta lehenengo aldiz niretzat ere handia izan neska bat musukatzearena, aktorea da. Mutila ala neska izan, nik nahiago dut konfiantza dudan neska bat musukatu, eta ez ezagutzen ez dudan norbait. Azken finean, musu bat ematea baino ez da. Ez da ezer gehiago. Oso ondo portatzen da eta, gainera, ondo musukatzen du.

Lehendik ere jendeak ezagutu egiten zintuen, baina telebistan atera zarenetik oraindik gehiago. Ondo daramazu ospe hori? Telebistak aurpegia ematen du. Atletismoarekin egunkarietan azaltzen zara; telebistan oso gutxi, momentu puntualetan baino ez. Goenkale jende askoren etxeetan sartzen da astelehen eta astearte gauero. Telebistak aukera hori ematen du, aurpegia erakustearena. Oso polita da jendea inguratzen zaizunean zerbait galdetzeko, animatzeko, Goenkalez zerbait galdetzeko, atletismoari buruz zoriontzeko… Gainera, jendea nahiko zuhurra izaten da, ondo daramat.

Eta izan al duzu anekdotaren bat horren inguruan? Orain dagoeneko ohituta nago. Hasieran, gertatu zait kaletik joan eta, batez ere, jende helduak nire izena esan eta agurtzea. Nik, noski, agur esaten nuen, baina jarraian ondoan nuenari nor zen galdetzen nion. Duda hor nuen. Esate baterako, atletismoan batzuetan afariren batean jendea ezagutzen duzu eta gero ez zara gogoratzen. Segituan geratzen zara duda horrekin, ea nor den agurtu zaituen hori, eta ez zara konturatzen telebistagatik agurtzen zaituztela. Jendearen etxean sartzen zara, beraientzat etxekoa zara, eta “agur, Naroa” batekin agurtzen zaituzte. Beraz, badakizu horregatik dela, eta zuk ere agurtu egiten duzu.

Badakit, entrenamenduak eta Goenkaleko grabazioak direla eta, ez duzula aisialdirako denbora gehiegi. Hala ere, zer duzu gustuko egitea tarte bat duzunean? Pelikulak etxean ikustea asko gustatzen zait. DVDak hartzen ditugu, eta bertan egoten gara. Paseatzea ere atsegin dut. Horretaz aparte, ez dut ezer berezirik egiten.

Kanpotik ikusirik, badirudi zure amets guztiak bete dituzula. Zerbait falta al zaizu egiteko? Bai. Kirola utzi ondoren, familia bat osatzea gustatuko litzaidake. Kirola utzi baino lehen, oraindik ere, badauzkat beste amets batzuk buruan.

Azkenik, epe laburrera, non ikusten duzu zure burua? Oraingoz, lehenik ikusiko dut ea aurten bizkarrak jasan ahal izango duen entrenamendu eta konpetizio erritmoa, aurreko urtea oso gogorra izan baitzen. Horren baitan nago esperantza eta ilusio guztiarekin. Espero dut denboraldi polita ateratzera.

Naroa Agirre euskaljakintzarekin solasean from Maite Goñi on Vimeo.

Jakintza Ikastolako euskaljakintza 5eko Nagore Valerok Naroa Agirre atleta eta aktoreari egindako elkarrizketa.

Comments { 0 }
-->