Tag Archives | arazoak

Pribatutasunaren prezioa

By on 2012(e)ko otsailak 13 in arazoak, gizartea

Egunkarietan, telebistan, lagunarteko solasaldietan, aldizkarietan… medio guztietan eta edozein ordutan hitz egiten da pertsona ospetsuei buruz. Zehatzago izateko, ospetsuen bizitza pribatua izaten da guztion ahotan, beti txutxu-mutxuak bilatuz. Esaterako, azkenaldian Fernando Alonsoren kirol ibilbide arrakastatsuaz hitz egin ordez, emaztearekin izaten ari dengorabeheraz hitz egiten da.

Famatuek ezin dute sekreturik izan, ezin dute kalera irten beste edozein hiritar bezala, esaten edo egiten dituzten ekintza guztiak epaituak izango baitira. Are gehiago, hondartzara joatea oso arriskutsua izan daiteke pertsona hauentzat, beti baitago paparazziren bat bainujantziaren diseinua kritikatzeko, iztarretako zelulitisa agerian uzteko edo edozein egora estutan harrapatzeko. Ospetsuen bizitzari buruz dena dakigu, intimitate xumeena ere, eta ia ez dute pribatutasunerako eskubiderik. Hori gutxi balitz, presio handia izan ohi dute; izan ere, bai kirolariak, bai abeslariak, bai modeloak edo baita beste edozein pertsonaia ezagun ere gure erreferente bihurtzen dira eta sarri beraien jarrerak imitatzen saiatzen gara.

Hala ere, pribatutasun falta hau guztiz txarra al da ospetsuen interesentzat? Askotan beraiek, ospetsuek, probokatzen dituzten egoerak dira bihotzeko prentsako aldizkarien lehen orrian ezartzen dituztenak. Fama iragankorra da, noski, eta telebistako elkarrizketak egiteagatik ordaintzen zaizkien itxuragabekeriak agortzen zaizkienean, luxuzko festa garrantzitsuetara gonbidatzez uzten zaienean eta ohituta dauden bizi maila altura egokitutako bizimodua mantentzeko diru gabe ikusten dutenean euren burua, orduan, garbi ikusten dute irtenbidea: pribatutasuna saltzea.

Zer esan nahi du honek? Famatuek euren eguneroko bizitza edo iraganeko pasarte pribatu eta morbosoak publiko egiten dituzte diru-truk, horrela, berriro ere guztien ahotan egongo dira. Zenbat borroka, esklusiba, muntaia, haserre, dibortzio, ezkontza… Bizitzako pasarteak kontatu eta poltsikoa bete diru, etxera. Ikus, adibidez, Kiko Riveraren kasua: Isabel Pantojak eta bere semeak kameretatik urrun egon nahi izan dute azken urte hauetan, baina orain edonor izan daiteke Kiko Rivera eta haren neska-lagunaren arteko gorabeheren lekuko, batez ere Twitter bitartez.

Gainera, okerrago ere izaten da. Askotan seme-alabak -adin txikikoak- sartzen dituzte tartean etekin handiagoa lortzeko asmoz. Mila bider ikusi izan ditugu gurasoak jaioberriekin aldizkarietako portadetan. Eta zer esanik ez Suri Cruise txikiari buruz, ia gurasoak baino ospetsuagoa den neskatoa.

Egia da famatu asko oso kontrolatuta bizi dela, baina niri burura etortzen zaidan galdera honakoa da: zergatik haserretzen dira horrenbeste prentsarekin beraiek nahi dutenean eta komeni zaienean edozer kontatzeko gai badira? Merezi al du pribatutasuna saltzeak gorenean egoteagatik? Edozein modutara ere, argi dago ospetsuen bizitza pribatua oso zirraragarria suertatzen dela milioika ikuslerentzat. Azken batean mundu hau negozio bat da eta prentsa arrosak izugarrizko kontsumitzaile kopurua izaten jarraituko du.

Comments { 0 }

Trago bat nahi?

By on 2012(e)ko urtarrilak 30 in arazoak, gizartea

Gabonak jada igaro dira, orain egunerokotasunera buelta tokatzen da: batzuk eskolara eta besteak, berriz, lanera. Nahiz eta Gabonei agur esan, betiko arazoek hemen jarraitzen dute. Opor garai hauetan, gazteok jai dugun egunetan gehienbat, asko hitz egiten da alkoholari buruz; halere, denok dakigun bezala, arazo hau ez da egun zehatz hauetara mugatzen, urte osoan zehar ematen da. Errealitate halakoxea da: alkohola gazteon eskura dago. Denborarekin ikusi da, gainera, jendea gero eta gazteago hasten dela edaten. Zergatik gertatzen da hau, ordea? Guk ba al dugu inongo ardurarik?

Hasteko, ezin da ukatu oso modan dagoela supermerkatu batera joan eta bertan dagoen alkohola erosi ondoren, edozein motatako nahasketak egitea. Gainera, hainbat lekutan ez dute nortasun agiririk eskatzen eta 18 urte baino gutxiago dutenek inongo arazorik gabe eros dezakete. Urrutirago joan gabe, lehengo astean amari erosketak egiten lagundu nion larunbat arratsalde batean. Kutxara iritsi eta bertan 15 urte inguruko neska-mutil koadrila bat zegoen alkohola ordaintzen. Ez zuten arazorik izan horretarako; dena den, adinagatik beraiei saldu izan ez baliete, 18 urteko edonori eskatuta konponduko lukete. Ez ziren alkoholik gabe geratuko. Hori garbi dago. Beraz, hemen garbi ikusten da edari mota hauek lortzea zein erraza den adingabeentzat, eta hau da jendea horren gazte alkohola kontsumitzen hastearen arrazoi nagusia. Gutako askok laster 18 urte izango ditugu, eta, horregatik, mota honetako ardura hartzea ere tokatuko zaigu. Ondorioz, garbi izan behar dugu, erostekotan, nori erosten diogun eta izan ditzakeen ondorioak.

Hala ere, egia da, alkoholak beste zeregin batzuetan laguntzen digula. Pare bat trago hartu ondoren, beste pertsona bat ematen dugu: irekiagoa, alaiagoa, atseginagoa… Halere, hori ez da irtenbidea. hori ere garbi dago. Aurrez aipatutakoa egia bada ere, kontuan hartu behar da 13 urte inguruko nerabeei kalte larriak eragiten dizkiela alkoholak, nahiz eta gu horretaz ez konturatu: gorputza garatze prozesuan dute eta alkoholak arazoak ekar ditzake gerora begira. Gauzak horrela, zer egin dezakegu guk? Seguruenik, edan gabe ere ondo pasa daitekeela erakuts diezaiekegu gazte hauei, Estatu Batuetan behin egin zuten bezalaxe. Festa bat antolatu zuten eta bertara hainbat gazte gonbidatu zituzten. Festa hartan ez zegoen alkoholik, baina gazteek ez zekiten hori eta edan eta edan jarraitu zuten. Festa aurrera joan ahala, gazteak oso pozik jartzen hasi ziren, alkohola edan izan balute bezala. Ezinezkoa zen, edaten ari ziren edariek ez baitzuten alkoholik.

Laburbilduz, zera esan daiteke: gero eta lehenago hasten dira gazteak alkohola edaten eta horrek arazo larriak ekar ditzake, aurrez aipatu ditudanak esaterako. Ondorioz, zerbait pentsatu beharko genuke arazo honi buelta gehiago ez emateko. Prest al gaude ardura gure gain hartzeko? Zer gehiago egin dezakegu arazo hau benetan konpontzeko?

Comments { 2 }

Sherpak azpibaloratuta daude

By on 2012(e)ko urtarrilak 23 in arazoak, gizartea, kirola

Igo da Juanito Oiarzabal Manaslura.

“Juanito Oiarzabalek (Gasteiz, 1956) zortzi mila metroko beste mendi bat igo berri du: Manaslu (8.156 metro). Hirugarren kanpamendutik gora abiatu da goizeko ordubietan —7.400 metrotik—, “hotz eta haize handiarekin”, eta goraino heltzea lortu du bederatzietan.

Gaurkoarekin, dagoeneko 26. zortzimilakoa du Oiarzabalek. “Aurrenekoan bezain pozik nago. Aitortzen dut gero eta gogorragoa egiten zaidala. Beraz, poztasuna gero eta handiagoa da”.

Munduko hamalau zortzimilakoak eginak ditu Oiarzabalek, eta berriro egiteko lau tontor baino ez zaizkio falta: Dhaulagiri (8.172 metro), Nanga Parbat (8.127), Broad Peak (8.047) eta Shisha Pangma (8.023).”

Gaur egun, horrelako albiste asko irakur daiteke, Juanito Oiarzabal eta Edurne Pasabanbezalako mendizale bikainak dauzkagulako Euskal Herrian. Halere, noizbait pentsatu al duzue nola erdiesten diren horrelako lorpen liluragarriak? Mendizale hauek izugarrizko gaitasuna dutela ezin da eztabaidatu, baina, adibide bat aipatzearren, fardelak bidaia bera egiten duten sherpen esku geratzen dira, nahiz eta ospe guztia mendizaleentzat den. Eta burura datokidan galdera zera da: sherpen eta mendizaleen lana berdin baloratzen al da?

Lehenik eta behin, sherpen eta mendizale hauen artean dagoen aldea, gaitasun fisikoari dagokiolarik, azpimarratzea komeni da. Sherpak Nepaleko ekialdean, zehazki Himalaiako goi mendietan bizi dira, hots, altuera handietara ohituta daude. Beste edozein lekutatik Himalaiara doan mendizale orok ez du horrelako gaitasun berezirik altuera handietan ibiltzeko eta, ziurrenik, mendi berbera igotzeko asiar mendizaleek gastatzen dituzten indarrak baino askoz gehiago gastatuko ditu. Beraz, sherpek mendizaleen motxila eta traste guztiak eramaten dituztela maldan gora jakinda, garbi gera daiteke mendiak igotzeko gaitasun fisiko hobeak dituztela.

Ildo beretik, ospearen arloan ere desberdintasun nabarmena da. Hasierako albistean ikus daitekeen bezala, Juanito Oiarzabal da albistearen protagonista. Lorpen hori egiteko Sherpen laguntza beharrezkoa izan du eta hauei buruzko hitz bakar bat ere ez da azaltzen albistean. Niri oso harrigarria iruditu zait beti hori. Egunkari, telebista, irrati… komunikabide guztietan gertatzen da, hau da, sherpek ez dute osperik lortzen, nahiz eta mendizaleek egiten dutena egiteko gai diren.

Arazoa hementxe dago, beste edozein arlotan gaitasun onenak dituztenak dira ospetsuenak. Saskibaloian onena dena da ospetsuena, futbolean berdin-berdin; mendiak igotzen onenak diren sherpa horiek, ordea, ez dute beste edozein mendizalek duen ospea, nahiz eta mendiak igotzen hobeak izan. Egiten dutena eginda, ematen zaien apurra ikusita, sherpak azpibaloratuta daudela ondoriozta daiteke.

Amaitzeko, aurreko guztia laburtuz, zera esan daiteke: sherpek mendizaleek baino gaitasun fisiko hobeak dituzte, baina ospe gutxiago lortzen dute. Garbi dago bi taldeek dutela meritu izugarria, baina dagoen desoreka nabarmen hori konpondu beharko litzatekeela uste dut, edota, gutxienez, zertxobait orekatu. Nire uste apalean, sherpen lanari merezi duen errekonozimendua eman beharko litzaioke; izan ere, beraien laguntzarik gabe ezinezkoa bailitzateke mendizaleek horrelako ekintza gogoangarriak lortzea.

Comments { 4 }
-->