Tag Archives | artea

Nola da posible horrelako basakeria egitea animalia bati?

By on 2010(e)ko abenduak 18 in arazoak, gizartea

Orain dela pare bat urte, lagun batek aipatu zidan Guillermo Vargasi buruzko artikulu bat irakurri zuela interneten nabigatzen zebilen bitartean. Zur eta lur geratu zen. Hau esan bezain laster, etxera joandakoan, artikulu txundigarri haren bila hasi nintzen, eta baita aurkitu ere! Artikulu hark Guillermo Vargasek, “Habacuc” ezizenez ezagutzen den artistak, Bienal Centroamericana de Arte izeneko erakustokian egiten saiatu zen artelan bati buruz hitz egiten zuen, “Eres lo que lees” izeneko artelanari buruz hain zuzen. Habacucek zioenez, kalean utzitako animaliak jasaten duten gosea azaltzea zen artelan horren helburua. Horretarako, Habacucek gau batean, bi umeren laguntzaz, kaletik txakur gaixo bat hartu eta goseak eta egarriak hil arte utzi zuen, astebetez, soka batez lotuta. Hori jende aurrean erakusteko intentzioarekin, artelan gisa.

Nire iritziz, lotsagarria da gaur egungo artea horrekin lotzea, animalien eskubideen aurka baitoaz mota horretako artelanak. Argi dago albiste honen inguruan ezinezkoa dela aldeko argudiorik ematea, baina aurkako argudio gisa esan dezakedana ondorengoa da: artista horrek ez zuen inolako eskubiderik astakeria hori egiteko babesik gabeko ugaztun bati. Gaur egun, hainbatetan -nahi baino gehiagotan, dena esan beharra dago- entzuten dugu animaliak izugarrizko tratu txarrak jasotzen dituztela, bai bere jabeengandik eta baita kaleko jendearengandik ere. Zerbait egin behar da tratu txar horiekin bukatu ahal izateko.

Honetaz aparte ere, gustatuko litzaidake jakitea erakustoki hartako ikusleak beraien muturren aurrean zakur bat erdi hilik ikustean nola erreakzionatu zuten; izan ere, horrela jarraitzen badugu, gaur egungo arteak etikaren mugak hautsiko baititu.

2006ko abuztuan Bienal Centroamericana de arte izeneko erakustokian ipinitako artelan hori dela eta, nik museo, galeria eta mota guztietako erakustokietako zuzendariei zera proposatu nahi diet: euren erakustokira joan nahi duten artista guztiei beraien eskulturak egiteko garaian muga batzuk ipintzea, ez baitago bizidun bat hainbesteko sufrimendua merezi duenik, ezta txakurra izanda ere. Baina proposamen hau onartuta ere, Guillermo Vargas bezalako artista batek ez zien kasurik egingo mugei; izan ere, behin erakusketara camisETA lema zuen niki bat jantzita agertu baitzen. Niri artista honek ekintza hauekin atentzioa deitzea gustatzen zaiola erakusten dit.

Comments { 5 }

Artea ala negozioa?

By on 2010(e)ko azaroak 14 in arazoak

Orain dela bi urte, 2008ko udan, gurasoak, anaia eta ni New Yorkera joan ginen hamar egun igarotzera. Hiria benetan zoragarria, bizia, mota guztietako jendea, auzo erabat ezberdinak… Inoiz ikusi dudan hiririk ikusgarriena. Empire State, Statue of Liberty edota Times Square ikusi ondoren, Brooklyngo zubi ondoan dagoen portua ikustera jo genuen. Hantxe bueltatxo bat ematen ari ginela, Bodies the Exhibition izeneko erakusketa bertan kokatzen zela ikusi, eta amak bertara joatea proposatu zigun. Anaia eta nik museoa zela entzutean, ezezkoa eman genuen, jada nekatuta baikeunden. Amak, orduan, mesedez esfortzu bat egiteko eskatu zigun: artikulu bat irakurria zuen erakusketari buruz, eta benetan interesgarria zela aitortu zigun.

Horrela, elkar hartu eta barrura sartzea erabaki genuen. Erakustaldia ikusi ondoren, aho bete hortz geratu nintzen. Guztioi gomendatzen dizuet, aukera baduzue behintzat, bertara joatea. Erretzaile baten birikak eta erretzen ez duenaren birikak ikusi ahal ditzakegu; nolakoa den fetu bat hilabete batera, bitara edota seitara; muskuluak baino ez dituen pertsona bat, beste bat zainak baino ez dituena… Hau da, bertan dauden gorputz, fetu edota gorputz atal guztiak disekatuak daude eta gure barrenak nolakoak diren ikusteko aurkera aparta da; are gehiago biologia edota gorputza gustuko duzuenontzat. Hala ere, honek guztiak polemika sortu du. Nondik atera dira museo honetarako gorputzak, organoak edota fetuak? Donatuak izan al dira?

Hainbatek dioenez, gorpuak Txinako kartzeletan exekutatutako edota toruturatutako presoenak dira. Beraz, donatuak? Ez. Premier da Bodies the Exhibition-en antolatzailea, eta jakin badakigu hainbat pertsonak salatu egin dutela informazio hau argitaratua izan ondoren. Itxura denez, zazpi deabruak ikusi zituzten informazio hura ezeztatu nahian; dena dela, Premier-ek ezin izan du demostratu gorputzak ez direla Txinako presoenak. Horrela bada, aberrazio bat iruditzen zait ikusgai dauden gorpuak horrela lortuak izatea eta, modu berean, oraindik erakusketa ikusgai egotea. Ez hori bakarrik, zentzugabekeria eta arduragabekeria da nire ustez Txinako Gobernuak horrelako gauzak egitea bertako hiritarrekin. Hitz gutxitan esanda, hau erabateko gorpu-trafikoa dela uste dut. Baina gobernua hori egiteko gai bada, zer ez du dagoeneko egin? Zer pentsatzen duzue herrialde hortako gobernariei buruz?

Nik egin nuen bezala, jende asko erakusketa hartara joango zen gorpuak nondik atera diren jakin gabe. Edukia guztiz interesgarria, bai; halere, gaur egun ezin dugu gorpu-trafikoa onartu. Aurreko gorabehera guztiak direla eta, erakusketaren sarreran kartel bat jartzera behartu dituzte, esanez bertako gorpuak agian Txinako poliziak kartzeletatik jasotako jendearenak direla. Horrez gain, beraiek hori ezin izan dutela ezeztatu aitortzen dute kartel horretan. Behintzat, erakusketa ikustera sartu baino lehenago jendea jakinaren gainean egon daiteke eta bakoitzak hortik aurrera zer egin nahi duen aukera dezake.

Ziur nago askoren iritziz erakustaldi honi boikota egin behar zaiola, ezin baita onartu XXI. mendean oraindik horrelako bidegabekeriak egitea gizakion bizitzarekin. Zuek zein konponbide proposatzen duzue? Erakusketa debekatzea bidezkoa dela uste al duzue? Nire ustez, nahiz eta ezin izan duten demostratu gorpuak ez direla Txinako kartzeletakoak, erakusketak benetan merezi du gauza berri asko ikasten baitituzu. Nire aburuz, gobernuak bertan eskua sartu beharko luke eta gorputzak nondik atera eta nora doazen kontrolatu. Gorputzak legalak badira, donatuak adibidez, oso ondo iruditzen zait horrelako erakusketa motak martxan jartzea.

Comments { 6 }
-->