Tag Archives | ekologia

Janari organikoa, uste bezain ona?

By on 2010(e)ko abenduak 28 in ekologia

Azkenaldi honetan asko hitz egiten da janari organikoek gure gorputzari ekar diezazkioketen onurei buruz, batez ere, hauek dituzten bitamina kantitateak janari normalenak baino altuagoak direlako eta antioxidatzaile gehiago dituztelako. Baina hain ona al da janari organikoak jatea? Jaki normalarekin alderaturik, hainbesterainoko ezberdintasuna al dago?

Orain dela gutxi, Europar Batasunak “Quality Low Input Food” izeneko ikerketa baten lehen ondorioak argitaratu ditu, eta, ikerketa honek dioenez, janari organikoek betikoek baino antioxidatzaile gehiago dituzte. Hala ere, ez dago garbi sustantzia honek gizakiarengan sortzen dituen onurak hainbesterainokoak diren eta merezi duen mota honetako produktuak kontsumitzea. Ikerketa honek janari organikoen eta arrunten arteko ezberdintasunak txikiak direla erakusten digu, aurretik produktu hauei buruz uste zen guztia alde batera utziz.

Bestalde, esan behar da fruitu eta barazki organikoak ez direla uste izan diren bezain onuragarriak. Alde batetik, labore industrial batek labore ekologiko bat kutsatzeko dagoen aukera hartu behar da kontuan; airearen bidez askotan bertan erabilitako pestizidak uzta ekologikoetaraino iristen baitira, hauek kutsatuz. Bestetik, ongarri organikoek gure osasunarengan duten arriskua dago; hauek ez baitira kaltegabekoak, nahiz eta pestizida komertzialak baino arrisku gutxiago izan.

Haragiaren kasuan ez da hori gertatzen, behi haragi eta esnearen kasuan batez ere. Organikoak ez diren abeletxeetan animaliak egoera penagarrian hazi eta hormonaz eta antibiotikoz betetzen dituzte. Baserritarrek ematen dizkieten hormona eta antibiotikoen erruz, hondar kimikoak iristen dira haragira eta, behien kasuan, esnera. Hauek jaten dituen pertsonari ondorio latzak ekar diezazkiokete: AEBetako unibertsitate batzuk elkarrekin eginiko ikerketa batean, bertako neskatoak nerabezarora 90eko hamarkadan baino bi aldiz azkarrago iristen direla azaltzen da; gehienbat beraien ingurunean eta, batez ere, haragian agertzen diren hormonengatik. Baina ez dira hauek haragi industrialak dituen gaitz bakarrak. Frogatuta dago larreetan libreki hazitako abereek omega 3 eta 6 portzentaia handiagoak dituztela. Elikagai hauek minbizia, bihotzeko eritasunak eta antzeko gaixotasunak izateko arriskua jaisten dute. Horregatik, esan daiteke haragi organikoa kontsumitzea onuragarria gerta daitekeela gure gorputzarentzat.

Hala ere, norbait janari organikoa erostera doanean ustekabe handi bat aurki dezake dendan, produktu organikoak normalak baino askoz garestiagoak baitira eta, askotan, ez dira oso erraz topatzen. Honek sarritan mota honetako elikagaiak erostea galarazten digu. Ondorioz, merkeagoak diren produktuak erosten ditugu, hauek dakartzaten emariak alde batera utziz, gaur egun bizi dugun egoeran ezin baitugu dirua xahutu.

Laburbilduz, esan dezakegu, barazki eta fruituen kasuan, organikoak ez direla uste izan den bezain onak, eta, beraien prezio altua dela eta, organikoak ez diren produktuekin pasa daitekeela. Haragiaren kasuan, ordea, hobe da organikoa kontsumitzea, horrela produktu kimikoen eragina saihets dezakegulako eta, gainera, zenbait gaixotasun aldentzen lagun diezagukeelako.

Comments { 3 }

Gai ote gara plastikozko poltsak gure artetik desagerrarazteko?

By on 2010(e)ko abenduak 8 in arazoak, gizartea

Nori ez zaio gustatzen, goizean goiz altxatu berri zarenean, kafetxoarekin batera irratian eguneko berriak entzutea? Lehengo batean, erdi lo nengoela, bat-batean agertu zen albiste batek nire arreta piztu zuen: Estatu espainola omen da Europako plastiko-ekoizle nagusiena. Baina nork ez du entzun bere inguruan poltsa hauek desagertzear zeudela supermerkatuetatik?

Tamalgarria iruditzen zait, gaur egun Ingurugiroko Progamek egin dituzten ikerketa guztien ondoren, gure jarrera poltsak eta poltsak botatzearena izatea. Lehenik eta behin, ezer esan aurretik, datu harrigarri bat eman nahi nuke: biztanle bakoitzak urtero erabiltzen dituen plastikozko poltsen kopurua 97.000 tonakoa da guztira. Ez zaizue gehiegi iruditzen? Gainera kopuru honetatik %10 baino ez da birziklatzen.

Egun, kaleetan barrena zoazela, edozein txokotan aurkitzen dira kolore ezberdinak dituzten kontenedoreak. Denok dakigun bezala, hauetako bakoitzak erabilera ezberdina du. Zaila egiten zait ulertzea nola poltsa askok kaleetan zehar bukatzen duten euren ibilbidea. Izan ere, zenbat aldiz bota dugu txikle edo pipa zorrotxo bat lurrera? Halere, hau ez da gertatzen beste irtenbiderik ez dagoelako, poltsa hauek kutsa dezaketen guztiaz jabetzen ez garelako baizik. Gainera, herritarren artean egindako inkestek azaltzen dutenaren arabera, %74k baiezkoa eman dio merkatal zentruetan dauden dohaineko poltsak kentzeari. Beraz, zer gertatzen ari da? Egia da erabaki honek 10.000 lanpostu kolokan jarriko lituzkeela, baina helburua ez da poltsa hauek guztiz desagertzearena, hauen erabilera egokia izatea baizik. Bestalde, talde ekologistek ondorengo aholkuak askotan helarazi dizkigute: poltsak berrerabili, erosketetarako paperezko edo oihalezko poltsak eraman, erosketa-karroak etxeraino eramateko aukera… Ezjakintasuna ez da etorriko behin baino gehiagotan entzun ez ditugulako aholku hauek!

Azkenaldi honetan erabiltzen ari den metodo bakarra lehen dohain ziren poltsa hauek ordaintzearena da. Hiru zentimo kobratzen dute poltsa bakoitzeko, baina hau ote da irtenbiderik egokiena? Erosketak egitera joaten naizen bakoitzeko, jendea plastikozko poltsa hauek eskuratzeko ordaintzen ikusten dut, eta honek horrela izaten jarraitu behar duela uste dut. Baina ba al dakigu gure ingurugiroa kutsatzeaz gain, itsasoko zenbait espezie arriskuan daudela, itsas-dordoka eta baleak esate baterako? Gehienetan zabor hauek guztiak itsasoan bukatzen dute, inguruko fauna eta floran eragin handia izanik.

Nire ustez, arduragabetasun honetaz jabetzea litzateke lehendabiziko pausoa. Plastikozko poltsa hauek erabili eta botatzeagatik isunak jarri beharko liratekeela pentsatzen dut eta planteamendu honekin natorkizue. Zer iruditzen zaizue? Agian, modu honetara, plastikozko poltsen gai honek ez luke kezka handirik sortuko etorkizunari begira.

Comments { 2 }

“Sayonara”, plastikozko poltsak!

By on 2009(e)ko azaroak 2 in arazoak, ekologia

Plastikozko poltsen ordezkoakPlastikozko poltsak. Jendeak hainbeste erabiltzen dituen plastikozko poltsa horiek, bai. Gure “erabili eta bota” kultura honetan dagoen adierazgarririk nagusienak dira zalantza izpirik gabe. Urteak pasatu dira gizakiak asmatu zituenetik, eta gizabanakoaren erosotasunaren oinarri garrantzitsuenetako bat bihurtu dira. Izan ere, nork ez du pentsatzen asmakuntza hau erosoa ez denik? Erosketak egitera zoazen lekura zoazela, alde handia dago esku banatan goraino beteriko poltsa pare bat eramatea, ezinean eta gainezka ibiltzea baino. Etxera iritsi, janari potoak armairuan sartu eta… zer egin plastikozko poltsa horiekin? Askok zakarrontzira botatzen dituzte, beste askok zakar-poltsa modura erabiltzeko gordetzen dituzte eta gutxi batzuk birziklatu egiten dituzte. Lehenego bi taldeetako pertsonek, seguru asko, ez dute informazio handirik izango produktu kaltegarri honi buruz. Eta hori da arazoa, gehiegizko erabilpenak eta jakite ezak gure planeta gaixotzen dutela.

Jendearen ezjakintasuna dela medio, urteak dira erakunde publiko eta pribatuek gizartea plastikozko objektu hauek sortzen dituzten kalteez ohartzeko kanpainak martxan jarri dituztela. Jendea ohartarazteko balio handiko ekintza hauek badirudi ari direla bere fruitua ematen, eta Carrefour eta Eroski bezalako supermerkatu sare handiek badituzte poltsa hauek merkatutik kentzeko plan bereziak. Hala ere, kanpaina hauen arrakasta ezagatik, herrialde batzuk debekatu egin dituzte, hala nola, San Francisko, Txina eta Singapurrek. Beste batzuek, Irlandak esaterako, zergetara jo dute. Bi ideiak dira, izatez, aurrerakoi eta ekologikoak gure planetarentzat.

itsasoanIkus daitekeenez, badira hainbat herrialde arazo honen konponbidea bilatzen ari direnak eta, dirudienez, batzuk aurkitu dute. Espainiako gobernuak ere badu planeatuta zerbait: Hondakien Plan Nazional Integrala. Plan honek, hurrengo urterako plastikozko poltsak erdira murrizteaz gain, pixkanaka-pixkanaka debekua ekarri nahi du 2010erako. Jakinda urtero pertsona bakoitzak 238 poltsa inguru erabiltzen ditugula, Ingurumen Ministeritzaren plana errealista den eta neurri horietarako prest gauden ikustea bakarrik falta da. Hala ere, irtenbideen aurrean beti sortzen dira arazo gehiago; izan ere, saltokiek ezetz diote, kontsumo arduratsuaren eta birziklapenaren alde agertuz (neurri murriztatzaileak hartu beharrean).

Eta zera galdetzen dut nik: jakingo al dute pertsona horiek zer den benetan plastikozko poltsa bat? Produktu hauek prozesu kontaminagarri baten ondoren sortzen dira, non berauek ekoizteko ura, energia eta petrolioa behar diren. Poltsa bakoitzaren ekoizpenean, lau gramo CO2 igortzen dira atmosferara. Sortu eta berehala, komertzializatu eta saltokietara iristen dira. Zertarako? Batez beste 12 minutuko erabilpena izan dezaten. Euren bizitza zakarrontzietan bukatzen da gehienetan, baita edozein lekutan botata ere. Baina hori ez da arazoa, beste hau baizik: 400-1000 urte behar dituzte deskonposatzeko! Ba al daki norbaitek zenbat denbora den hori? Pentsa zer-nolako zabor pila sortuko litzatekeen munduan produktu hau desagertuko ez balitz etorkizun hurbilean. Familia bakoitzak batez bete 5,4 poltsa erabiltzen baditu asteko eta zaborraren %2,32k osagai hau badarama, sekulako hondamendi ekologikoa sor daiteke zerbait egiten ez bada.

kontzientziatuEta hondamendia guk uste duguna baino gertuago dago. Bere ekoizpenak eta erabili osteko tratamenduek ingurumen arazo handiak sortzen ari dira, bereziki itsasoko fauna eta floran. Plastikozko poltsak zabor-hondakin gisa itsasoan amaitzea kalte handiak sortzen dizkio honi. Nazio Batuek duten Ingurugiro Programaren (PNUMA) arabera, itsasoan, kilometro karratuko 18.000 poltsa topa ditzakegu. Tamalgarria, benetan. Eta kutsadura nolabait alde batera utziz, ezin ahatz ditzakegu itsas-animaliak; izan ere, 6 dortoka espezie, 32 ugaztun, 33 arrain mota eta 111 hegazti tipo arrisku bizian daude kutsadura mota honen ondorioz. Animalia hauek irentsi egiten dituzte produktu toxiko hauek, askotan konturatu gabe. Batzuetan, animaliak hondakinak irentsi eta liseri-hodian zehar inolako kalterik eragin gabe kanporatzen dituzten arren, sarritan, zoritxarrez, sekulako kalteak sortarazten dizkiete eztarrian. Horrela, animalia gaixo hauek elikagai faltagatik edota elikadura ez-egokiagatik hiltzen dira. Beste espezie asko, plastikozko poltsetan endredatu eta oxigeno faltan edota ihes egiteko esfrotzuaz nekatuta hiltzen dira.

Argi dago, beraz, arazo larri hau lehenbailehen konpondu behar dela. Horretarako, talde ekologista ugari lanean ari dira gau eta egun poltsen erabilpena desagertzeko ideiak sortuz. Ekologistak Martxan, Euskadiko Kontsumitzaileen Elkartea eta Osasunalde ekologista taldeek, besteak beste, hainbat ideia berritzaile proposatu dizkigute plastikozko produktu kutsakor honekin amaitzeko. Hona hemen zenbait aholku egoera penagarri honi aurre egiteko:

  • Poltsak berrerabiltzea.
  • Ustekabeko erosketetarako paper edota oihalezko poltsak soinean eramatea.
  • Erosketen garraiorako kutxak, otarreak edota erosketa-karroak erabiltzea.
  • Poltsa biodegradagarriak erabiltzea.

Jakin denok dakigu plastikozko poltsak desagertzeko, bakoitzak bere aldetik esfortzu txiki bat egin behar duela. Eta espainiarren %74k doako poltsekin amaitzea egokia dela pentsatzen duen arren, oraindik ere, kontsumitzaileak kontzientziatuta ez daudela erakusten du hainbat ikerketak. Nolanahi ere, badirudi pixkanaka-pixkanaka kontsumo arduratsuaren eta birziklapenaren alde agertzen ari direla, nola kontsumitzaileek hala ekoizlariak; hori dela eta, etorkizun hurbilean plastikozko poltsak iraganaren zati bat besterik ez izatea espero dut nik; eta baita, segur aski, ama lurrak ere.

Hemen duzue plastikozko poltsen erabilpenaren ondorio larriak eta produktu hau desagertarazteko zenbait aholku azaltzen dituen bideo bat:

Comments { 3 }
-->