Archive | arazoak

RSS feed for this section

Ke lodia ez da beti su onaren seinale

By on 2015(e)ko apirilak 9 in arazoak, gizartea
Ke lodia ez da beti su onaren seinale

Ke lodia ez da beti su onaren seinale

Lehengoan internetetik nabigatzen ari nintzela, Facebookera iritsi nintzen. Bertan lagun batek bideo bat partekatu zuela ikusi nuen, eta interesa piztu zidan izenburuak. Bideoaren asmoa aurreiritzietan arreta ipintzea zen. Gai interesgarria iruditu zitzaidan hausnarketa bat egiteko.

Aurreiritzi bat izan liteke, adibidez, pertsona bat ezertaz ezagutu gabe kritikatzea edo etiketa bat jartzeko ekintza. Normalean, norbaiten jokaerarengatik, janzteko moduagatik edota fisikoarengatik egiten dugu. Arrazoi horiengatik pertsona hori nolakoa den uste dugu, baina benetan ez daukagu ideiarik ere. Honekin beste pertsona hori benetan ez ezagutzea lortzen dugu.

Jarraitzeko, oso kontziente gara aurreiritzi horiek izaten ditugula; dena den, horren jakitun izanda ere, askotan nahi gabe juzgatzen jarraitzen dugu. Egia esan, nahiz eta azkenaldian sarean aurreiritziei kritika egiten dien  eta arazo honen inguruan barne hausnarketa egitera bultzatzen diguten bideo asko agertu, badirudi eguneroko bizitzan jendea sailkatzen jarraitzen dugula. Izan ere, neska gizen bat dantzatzera dihoanean, bizkortasun eta mobilidade falta edukiko dituela pentsatu ohi dugu, pentsamendu horiek fundamentu asko eduki gabe ere. Eta dantzatzean ondo egiten duela ikusita, zur eta lur geratzen gara. Ez da ikustera ohitura gaudena. Egia da, telebistan edota beste leku askotan bultzatu egiten gaituztela aurreiritzi horiek edukitzera; hala ere, horrek ez du justifikatzen guk horrela jokatzea.

Beste adibide bat jartzearren, herrialde ezberdinetako biztanleei buruz ditugun aurreiritziak aipatuko ditugu. Normalean, orokortu egiten dugu, hots, pertsona bat ezagutu gabe, bere herrialdean dagoen giroa eta beste kontuan izaten ditugu, eta pertsona guztiak berdinak direla uste izaten dugu, benetan pentsatu gabe herrialde guztietan daudela pertsona ezberdinak. Ez genuke juzgatu behar herrialde hartako baten bat ezagutzen dugulako. Arrazakeria da azken kasu honen adibiderik garbiena.

Azken batean, inork ez dugu nahi jendeak gutaz gaizki pentsatzea, edota pentsatzea garela ez garen bezalakoak; beraz, denok saiatu behar dugu pertsona bat ikustean aurreiritziak alde batera uzten. Pertsona hori ez dugu ezagutzen, ez dakigu ezer hari buruz; beraz, saia gaitezen begirada garbiz harengana hurbiltzen. Bestalde, ez duguna nahi guri egitea, ez dezagun guk egin.

Comments { 0 }

Berdintasuna ez da inorentzat kaltegarri

By on 2015(e)ko apirilak 7 in arazoak, gizartea

Emma Watson (Argazkia: kruufm.com)

Agian, zuetako batzuk ikusiko zenuten Emma Watsonek, duela ez asko, NBEn (Nazio Batuen Erakundean) eman zuen mintzaldia. Batzuei izena arrotza egingo zaizuen arren, ziur nago denek ezagutzen duzuela Harry Potter saga famatuaren protagonistetako bat den Hermione Granger. Bada, hau Borondate Oneko Nazio Batuetako enbaxadore izendatu zuten duela sei bat hilabete, eta, aipatutako egunean, bai bertako gainerako enbaxadoreak eta baita ia mundu osoa ere liluratuta utzi zuen hitzaldia egin zuen. Zein zen gaia? Feminismoa. Baina ez gaur horren zabaldua dagoen gizonen aurkako feminismoa, eta ezta emakumeek bakarrik defendatzen dutena ere; bi generoen arteko berdintasuna aldarrikatzen duena baizik. Eta hori da, hain zuzen, idatzi honen nahia, feminismoari buruzko ikuspuntu desberdin bat ikusaraztea.

Too Young to Wed (Irudia: National Geographic)

Too Young to Wed (Irudia: National Geographic)

Ezer esan aurretik, kontuan hartu behar da gaur  egun dugun egoera. Unicef erakundearen arabera, adinez txikikoak izanda, ezkontzera -gehienetan haien adina hirukoizten edota laukoizten duten gizonekin- behartu dituzten 700 milioi emakume bizi dira gaur egun. Are gehiago,  gaur egun hiru emakumetatik bat hamabost urte baino lehenago ezkontzera behartua izan da (250 milioi bat ume). Eta, noski, ez dira ahaztu behar haurdunaldien ondorioz gertatutako heriotzak. Egoera hau bidegabekoa eta penagarria den arren, ez dugu muturretako kasuetara jo behar bi sexuen arteko bereizketa nabaritzeko. “Garatutzat” ditugun lurraldeetan ere badaude diskriminazioak.  Urruti joan gabe, Espainian bertan egunero 3,6 salaketa jartzen dira emakume batek lanorduan diskriminazioren bat jaso duelako, bai soldatagatik, bai sexu-jazarpenagatik, bai amatasunagatik eta baita beste hainbat arrazoirengatik ere. Zentzuzkoa iruditzen zait, beraz, egoera bidegabeko hau eta baita mundu osoan zehar gertatzen diren antzeko egoerak salatzea, amaiera ematen saiatu eta berdintasuna defendatzea.

Sarean feminismoa aldarrikatzen duten blog batzuetan ibili eta gero, konturatu nintzen badagoela esaten duenik feminismoa emakumeei dagokigun arloa dela eta emaztekienganako gutxiespen eta diskriminazioari amaiera emateaz eta gizonezkoek duten adinako botere eta eskubideak lortzeaz emakumeok arduratu beharko ginatekeela, beste sexuari parte hartzen ez utziz. Baina NBEko Borondate oneko enbaxadore den 24 urteko gazteak ederto azaldu zuen bezala, definizioz feminismoak zera esan nahi du: emakumearen eta gizonaren eskubide berdintasuna aldezten duen dotrina. Beraz, ba al du inongo zentzurik mugimendu honetan parte hartu nahi duten gizonak aldentzea? Hau da, nola da posible feminismoa mundu osoan zabaltzea eta ideia hau biztanle guztiek partekatzea, mezua gaur egun bizi garen pertsonen erdiarentzat zuzenduta badoa eta erdi honek bakarrik parte hartzen badu?

Irudia: DevianArt, CC

Irudia: DevianArt, CC

Gainera, sexuen arteko bereizketaz hitz egiten dugunean emakumeongan soilik eragiten duela pentsatzen dugu, bereizketa honek mutil eta gizon askorengan ondorioak badituela ahaztuz. Gizonezkoak espektatiba batzuk betetzera behartuta daude nolabait. Hau da, gizon bat ausarta izatea espero da, inoiz negar ez egitea, sentimendurik ez azaltzea,  indartsua izatea, kirola eta indarkeria gustatzea… Emakume bat, aldiz, jatorra eta sentibera izatea, amatasuna gustatu eta haurrak eduki nahi izatea, itxuragatik arduratzea, etab.

Beraz, bi generoen arteko bereizketa honek bai gizonezkoei eta baita emakumezkooi eragiten digunez gero, zergatik ez borrokatu biok batera berdintasuna lortzearren? Hor dago koska; mugimendu honek defendatzen duen bi sexuen arteko berdintasuna lortzeko gakoa: batasuna. Bai gizonek eta baita emakumeek ere, erizkidetasunean diskriminazio eta bereizketaren kontra borrokatzea. Artean ditugun desberdintasunak alde batera utzi eta helburu berdinaren alde egitea.
Emma Watsonen hitzaldia ingelesez, azpitituloekin:

 

Comments { 0 }

Komunikabideen eragina nerabeen indarkerian

By on 2015(e)ko martxoak 2 in arazoak, gizartea, orokorra
Irudia: mojzagrebinfo (Pixabay, CC0 Public Domain)

Irudia: mojzagrebinfo (Pixabay, CC0 Public Domain)

Gaur egun, telebistak eta gainontzeko komunikabideek guztiok pentsatzen dugun baino eragin handiagoa dute gizartean. Batez ere, nerabezaroan dauden gazteen jokabidean serioski eragiteko gai dira. Normalean, nerabe ehuneko handi batek gizartean positiboki integratzea lortzen du. Era berean, bada beste portzentaje bat kontrako jokaera zakar bat hartzen duena, hainbatetan, gurasoen eskutik jasotako tratu txarrengatik edota telebistan ikusitako biolentzia barneratzeagatik. Halaber, eremu soziokulturalaren ondorioz barneratutako pentsaera kaltegarriak ere badira; jarraian, baina,  komunikabideek gazteengan duten eraginari erreparatiko diogu. Ildo horretatik jarraituz, bi kasu aipa ditzakegu, nire ustez. Alde batetik, komunikabideek gizartean ematen den biolentzia azpimarratu eta gehiegi islatzen dute; eta, bestetik, telebistan emandako biolentziaren erruz, hura gehiago barneratzen da gizartean.

Lehenik eta behin, telebistak nerabeengan duen eragina azpimarratu nahiko nuke. “American Academy of Child and Adolescent Psychiatry”-k (Haur eta Nerabeen Psikiatria Akademia Amerikarrak) eginiko ikerketa batek zera adierazten zuen: haur kopuru handi batek 3 ordu ematen ditu egunero telebistaren parean. Horrenbestez, telebista oso tresna baliagarria eta indartsua izan ohi da nerabe baten jokaera aldatzeko orduan. Zoritxarrez, telebistan ematen duten edukiaren ehuneko nabarmen bat biolentziarekin lotuta dago eta, era batera edo bestera, gaztetxoari eragin diezaioke. Telebistaren boterea ikusleongan uste duguna baino handiagoa da. Ez genuke manipulatzen utzi behar.

Aldi berean, haur bat telesail, film edota antzerki bat ikusten ari bada eta edukia bortitza bada, gerta liteke momentuan bertan bere agresibitatea handiagotzea eta ikusten duena imitatzen saiatzea. Fenomeno hau lehenbailehen gelditzea komeni da; izan ere, jokaera honek momentuan ez ezik, epe luzean ere eragina izan baitezake.

Horri aurre egiteko, badira hainbat neurri seme-alabak kontrolpean izateko eta telebistaren eragina murrizteko balio dutenak. Oso errazak eta eraginkorrak izan ohi dira:

  1. Irudia: jarmoluk [Pixabay, CC0 Public Domain]

    Irudia: jarmoluk [Pixabay, CC0 Public Domain]

    Zer ikusten ari diren kontrolatu.
  2. Denborari mugak jarri.
  3. Indarkeria azaltzen diren telesailak saihestu.
  4. Filmean antzezleak gezurretan ari direla, baina indarkeriak mina dakarrela adierazi.
  5. Biolentzia ez dela arazoen konponbidea irakatsi.
  6. Guraso ezberdinen artean neurri hauetaz hitz egin eta ondorioak atera.

Telebistaren eragin kaltegarriak saihestu beharrean gaude, nerabeak modu positiboan hez daitezen eta gizarte osasuntsu bat izan dezagun. Ezin gara telebistaren menpe bizi. Ezin dugu manipulazioa onartu. Horren ordez, gure nerabeek besteekin erlazionatzen, kalera ateratzen, jolasten, harremanak sortzen eta familiarekin elkarrekintzak izaten ikasi behar dute, hau da, sozializatzen. Telebistaren aurrean igarotzen dugun denbora kontrolatzen eta edukiek guregan eraginik izan ez dezaketen saiatu behar dugu.

Comments { 0 }
-->