About aetxeberria

Author Archive | aetxeberria

Barrea, estresaren aurkako terapia

By on 2009(e)ko irailak 16 in orokorra

Estresa denok barreterapiaezagutzen dugun hitza da, baina ba al dakigu benetan zein den bere esanahia? Gure gorputzak sortzen duen erantzun fisiologiko bat da, beldurra edota situazio desatsegin baten aurrean gehienetan. Nola konturatu gaitezke estresa dugula? Nori bere modura eragingo dio; dena den, zenbait sintoma komun edo denei gertatzen zaizkienak badaude: kontzentratzeko gaitasuna galtzea, antsietatea, gauza garrantzitsuak ahaztea… Baina nola datorkio hau guztia bizitza arrunt bat daraman pertsona bati? Estresa sortzeko arrazoirik garbiena kanpoko jarduerak dira; beste era batera esanda, normalena kanpotik sortzen diren jarduera desatseginengatik garatzen da, eta ez norberak egiten duenagatik. Ez da situazio bakar batengatik izaten, pilaketa batengatik baizik. Ba al dago estresa gainditzeko terapiarik? Bai, noski. Halere, ez da terapia perfekturik existitzen, denontzat baliagarria den edabe magikorik. Gaur egun, ordea, gaixotasun honi aurre egiteko, askok eta askok erabiltzen duten terapia barrearena da.

Filosofo asko izan dira barrea eta umorearen garrantziaz konturatu direnak eta Sigmund Freud dugu horietako bat. Bere saioetan, eragin negatiboa askatzeko, barre egiten zuten. Urte batzuk beranduago, zenbait ikerketa zientifiko egin ondoren, konturatu dira Freudek egiten zuena oso ona dela estresa askatzeko, gure kortexak karga elektriko negatiboak libratzen baititu barre egin ondoren. Hala ere, ez da gaur egungo gauza; izan ere, duela 4.000 urte txinatar tenpluetan osasun arazoak zituzten pertsonak bildu eta barrea erabiltzen baitzuten estresaberaien arazoak konpontzeko. Denboran gugandik gertuago, 70. hamarkadan, Norman Cousins kazetari estatubatuarrari gaixotasun bat diagnostikatu zioten. Zenbait medikuren aholkua jarraituz, Chaplinen pelikulak ikusten hasi zen. Ezin da esan ziurtasun osoz barrearengatik desagertu zela bere gaixotasuna, baina kontua da hura desagertu egin zela. Ez da kasu bakarra izan. Zergatik eman garrantzia barreari, bada? Ez al dago beste metodorik estresa desagerrarazteko? Horixe baietz! Dena den, barreak gorputzeko 400 muskulu baino gehiago aktibatzen ditu, eta honek bibrazio negatiboak askatzen ditu. Gero eta enpresa, osasun instituzio, talde… gehiago dira barrearen terapia erabiltzen dutenak beraien partaide edo langileek osasun arazoak alde batera utz ditzaten.

Baina terapia hau ez da estresa desagertzeko bakarrik erabiltzen, jendeak hobeto sentitzeko erabiltzen duen ariketa bat ere bada barre egitearena. Horretaz gain, besteak beste, erlaxatzeko, kreatibitate gehiago lortzeko, eta beldurrak zein depresioak desagerrarazteko erabiltzen da. Terapia hau blokeoak, estresa eta traumak desagerrarazi edo alde batera uzteko erabiltzen da, bizitza arrunta eraman ahal izateko, alegia. Gainera, barreak buruko minak eta bizkarrekoak kentzen ditu; izan ere, zenbait medikuk dioenez, 5-6 minutuko barreak analgesiko baten efektuak ditu. Ikerketa askoren emaitzen arabera, terapia honen hartzaileak helduak dira. Hori dela eta, zenbait ondorio atera dituzte: helduak haurrak baina barre gutxiago egiten dute. Jakinik barrearen onurak zeintzuk diren, ordea, horrek ez du zertan horrela izan.

Hala ere, estresa menderatzeko beste zenbait terapia eta ariketa burutzen dira munduan zehar. Yoga eta Pilates dira usuenak, antza. Bi yogajarduera hauek estresa gainditzeko modu berezia erabiltzen dute: muskulu eta arnasaren bitartez oreka mentala lortzen saiatu. Nolanahi ere, pertsona batzuek ez dituzte gogoko horrelako ariketak, eta adrenalina gehiago dituztenak aukeratzen dituzte: boxeo, puenting, aero kick boxing eta ildo berekoak. Epinefrina delakoaren bitartez, estresa kanporatzen da mota hauetako jarduerak burutzean.

Aurreko guztia laburbilduz, ondorio argi bat atera daiteke: bizitza honetan barre gehiago egin behar da. Barreak une onak emateaz gain, osasunerako oso ona den terapiatzat hartzen da. Horretaz gain, ikusi dugun bezala, estresaren aurkako terapia ugari dago, lortu behar den gauza bakarra da bakoitzarentzat egokiena bilatzea.

Comments { 0 }

Krisia, denon arazoa

By on 2009(e)ko martxoak 12 in orokorra

jendea-erostenKrisiarena aurten gehiegi entzuten ari garen gaia irudituko zaio askori; niri, ordea, ez. Nahiz eta milaka artikulu gehiago idatzi krisiari buruz, gauza gutxi konpontzea lortuko dugula uste dut. Edonola ere, gertatzen ari denari buruz informatzea gustatuko litzaidake; izan ere, kontuan izan behar dugu denei eragiten digun gaia dela. Norena da, baina, krisiaren errua?

Ez da batere erraza errua norbaiti leporatzea, baina askoren ustean krisiaren jatorria Estatu Batuetan dago. Arrazoi potoloena diruaren erabilera okerra izan da, eta badirudi hori esanda dena konponduta dagoela; pentsatzen hasita, ordea, konturatuko gara erru osoa gizartean dagoela. Estatu Batuetan garrantzi gehiena diruak dauka, eta nahiz eta duten diru kopuru hori txikia izan, denek gastatu egiten dute; hau da, gorde beharrean gastatu egiten dute. Arazoa kulturala da, eta kontuan izaten badugu Estatu Batuak mundu osoan zehar duen eragina itzela dela, kultura hori toki guztietara zabaldu dela esan dezakegu. Dirua = gastatu. Pertsona askok ez dute behar adina diru; hala ere, erosteko behar hori sentitzen dute eta biderik errazenera jotzen dute hau konpontzeko: dirua bankuari eskatu.

Horra hor krisiaren eragile handi bat: bankuak. La crisis Ninja artikuluan irakur dezakegunez, bankuek edonori utzi diote dirua eta edozein kantitatetan; alabaina, horietako zenbait pertsonak ezin dute diru hori bueltatu. Horrela sortzen da krisiaren zatirik handiena: hainbat banku edo fintza etxek itxi behar izan du bertan dirurik ez dagoelako. Gertatzen ari dena ongi ulertzeko, adibide erraz bat ipiniko dizuet. Imajina ezazue etxea ordaintzen ari den familia batek kreditu bat eskatzen diola bankuari auto bat erosteko eta beste bat oporretara joateko. Pentsa ezazue familia horrek dituen diru-sarrerekin doi-doi iristen dela hilabete bukaerara. Honi bankuari bueltatu behar dion diru guztia batzen badiogu, argi geratzen da ezin grafikoaizango duela dirua itzuli, ez baitauka. Gerta liteke errua bankuarena izatea kreditua eman baino lehen familiaren bizi baldintzak ez dituelako oso ondo begiratu; hala eta guztiz ere, errua bankuei bota beharrean, zergatik ez dugu gure albora begiratzen? Zenbatek ez ditu eskatzen kredituak oporretara joateko edota auto bat erosteko, jakinda ezingo duela diru hori bueltatu? Galdetu diezaiogun gure buruari ea hori benetan beharrezkoa den. Bankuek ez dituzte begiratuko familien bizi-baldintzak, baina guk behinik behin begiratuko beharko genituzke mailegu bat eskatzera joan aurretik…

Eta orain beste galdera bat: zeintzuk izaten ari dira krisi honen ondorioak? Erantzun garbiena eta benetan sufritzen ari garena langabezia da. Tasa oso handia da eta izugarri igotzen ari da azkenaldi honetan. Espainian, % 6 inguruan ibili ohi bada, aurten % 12,1eraino igo da; datuak ikaragarriak dira, benetan beldurgarriak. Hainbat arlo izan dira kaltetuak, baina etxegintzarena izan da kolpe handiena jaso duena; izan ere, sektore hau langabeziak gogor astintzeaz gain, etxeen salneurriek behera egin dute krisiarengatik. Burtsa ere ondorio larriak jasotzen ari da: egunak joan egunak etorri, milaka pertsonek ezin dute ezertxo ere egin beraien akzioak balioa galtzen ari diren bitartean. Eta zer egiten dute boterea dutenek hau konpontzeko? Bada, milaka dolar injektatu bankuei! Oraindik ere soluzio horren emaitzen zain gaude. Hori gutxi balitz, neurri honen ondorio larria diruak bere balioa galtzea izan daiteke. Batek daki noraino irits gaitezkeen!

wall-streetEdonola ere, ez da krisi izugarria jasaten dugun lehengo aldia. Atzera egiten badugu, 1929ko krisiarekin egingo dugu topo. Garai hartan, gaur egun bezala, krisia Estatu Batuetan sortu zen, eta ondoren mundu guztira zabaldu zen. Nola izan zen, bada, krisi honen hasiera? 1929ko krisia Wall Streeten hasi zen, burtsak krak egin ondoren Ostegun Beltza delakoan. Lehen Mundu Gerraren ostean gertatu zen. Hasiera batean, ekonomia gora egiten hasi zen eta honekin batera burtsa ere bai. Orduan, jendea maileguak eskatzen hasi zen burtsan inbertitzeko. Halako batean, urriaren 24an, burtsak krak egin zuen, utzitako kapitala itzulitakoa baino handiagoa zelako. Jendeak ezin zuen dirua itzuli eta bankuek behea jo zuten.

Aurreko guztia irakurri ondoren, konturatuko zarete gizartea ez dela horrenbeste aldatu: lehengo akats berberak egiten jarraitzen dugu. 1929ko krisia eta egun pairatzen ari garenaren artean ez dago alde handirik. Ulergaitza da, jasan zuten guztia jasan ondoren, gaur egungo gizarte aurreratuak gauza berdinetan erori izana. Argi dago beste krisi batzuetatik irteteko gai izan baziren, gu ez garela gutxiago izango. Agian, denon artean lortu beharko genuke irtenbide bat, denoi galdetuz eta noreberak bere harri korkorrak jarriz. Garbi dago gobernuek ezarritako neurriek orain arte ez dutela emaitza positiborik eman, oraingoz ez da intebinde garbirik aurkitu krisi honi amaiera emateko. Nire uste apalean, zulotik ateratzeko lehenengo pausoa eta zailena gizartea aldatzea da, gure pentsakera aldatzea. Agian, hortik hasita urrats bat emango genuke krisia desagertzeko.

Comments { 1 }

Egipto, benetako miraria

By on 2008(e)ko azaroak 7 in orokorra

piramide_aurreanEgipto aldizkari eta egunkarietan asko azaltzen den herrialdea da gaur egun, bai bere edertasunagatik, baita oso modan jarri den lekua izateagatik ere. Jende askori gustatuko litzaioke bertara joatea egun batzuk pasatzera eta bertako zenbait toki ikustea. Uda honetan zorionekoa izan naiz; izan ere, El Cairoko zenbait mirari ikusi ahal izateaz gain, herrialde honetaz pixka bat gehiago ikasi ahal izan dut.

El Cairo oso famatua da, bertan aurkitzen baitira piramideak. Baina benetan horren ikusgarriak al dira? Egia esaten badizuet, bai. Erabat harrigarria da garai haietan zituzten baliabideekin horrelako monumentuak egin ahal izatea. Hiru piramide desberdin daude, eta horietako bietan sartzeko aukera ematen dute. Nik bakarrean sartzeko aukera izan nuen, eta barrutik ez zitzaidan horren ikusgarria iruditu. Gehien harritu ninduena piramideen tamaina da. Betidanik jakin izan dut handiak direla, baina errealitatean ikusi arte ez nuen pentsatuko horrenbeste zirenik. Bertako inguruetan Egiptoko jende asko ikusten da, eta denek zurekin argazki bat atera nahi izaten duteNi ez nintzen gutxiago izan, noski! Zapi bat jarri zidaten buruan eta beraiekin atera nuen hainbat argazki. Ondoren, beraien gamelu batera igo ninduten bertan argazkiak gehiago ateratzeko.

Piramideen ingurua bisitatu beharreko toki bat da, baina ez bakarra. El Cairon toki ikusgarri gehiago daude, horietako bat benetan polita den Citadelako meskita dugu. 1830. urtean eraiki zuen Yusuf Bushank greziarrak. Meskita ikusteaz gain, etxea ere ikus daiteke, eta beraiei egindako erretratuak nola eta noiz egin ziren azaltzen dizute. Baina benetan bitxia iruditu zitzaidana bertakoek kontatzen duten meskitan gertatutako istorioa da. Meskita hau Mohammed Aliren menpean omen zegoen. Eta kondairak dioenez, jendea aurka zuen hartzen zituen erabakiengatik. Horregatik, egun batean herriko biztanle guztiak elkarrekin Citadelara joatera erabaki zuten Mohammedi boterea kentzeko asmoz. Bertara iritsi zirenean, Alik bere zaldia hartu eta meskita aurreko harresia saltatuz ihes egitea lortu omen zuen.

Denek esaten dutenez, Egiptoko museoa bisitatu beharreko beste leku bat da. Egia esango dizuet: bertan egon nintzen, baina ez zitzaidan gehiegi gustatu, agian, ez nuelako inongo gidarik eta ez nekielako nondik hasi museoa aztertzen. Hala ere, ez nintzen bertako gauza bitxienak ikusi gabe gelditu. Benetan txundigarria da nola kontserbatzen diren harriak, piezak, eta baita momiak ere. Hamar momia ikusteko aukera izan nuen, besteak beste, bere garaian aldaketa handiak ekarri zituen Ramses II.aren momia.

Nire ustez, dena den, Egiptoko aipagarriena bertako jendea da. Izugarria da nola kezkatzen diren zuregatik, beti laguntzeko prest daude, eta zer gutxirekin diren zoriontsu! Kaletik paseatzen zoazenean, denek nahi dute zurekin hitz egin edota zu agurtu. Kanpora afaltzera joan ginen batean, esaterako, taxi-gidariarekin gaueko hamaiketan hotelera bueltatzeko gelditu ginen eta, azaltzen ez zenez, bi mutil gu hotelera eramateko prest agertu ziren berehala. Beraiekin hitz egiten hasi eta konturatu ginen pixkanaka-pixkanaka Egipton ere gauzak aldatzen ari direla. Lehen inork ez zuen edaten edota neska-laguna izaten; gaur egun, ordea, bai. Neska gazteak jada ez dute beloa eramaten eta ez dituzte garai batean egin beharreko errezo guztiak egiten. Dena den, hau guztia aldatu egiten da Ramadan jaian. Nahiz eta, esan bezala, gauzak eraldatzen joan, jai honek berdin jarraitzen du: gazteek egun arruntetan zenbait gauza betetzen ez dituzten arren, jai honetan dena betetzen dute, hau da, ez dute erretzen, ez dute jaten, ez dute urik edaten… Eguzkia ezkutatzen denean, familia osoa elkartu eta jan egiten dute, baita errezatu ere.

Amaitzeko, onartu beharra daukat izugarrizko zortea izan dudala bertara joateko aukera izan dudalako; halere, ezin izan dudanez dena gustatuko litzaidakeen bezala ikusi, noizbait bueltatzea espero dut.

Comments { 7 }
-->