Archive | arazoak

RSS feed for this section

Apartheidik ez baina…

By on 2012(e)ko abenduak 15 in arazoak, gizartea
Kartela Durbanen (Argazkia: Wikimedia Commons)

Kartela Durbanen (Argazkia: Wikimedia Commons)

Duela egun batzuk, sarean nabigatzen nenbilela, irudi hau topatu nuen. Bertan, Hegoafrikako Durban hiriko hondartza batean dagoen kartel bat azaltzen da, eta zera dio: “Durbango hondartzen 37. legearen arabera, hondartza honetan arraza zurikoek baino ez dute bertan bainatzeko aukera.” Hau irakurri nuenean, lur jota gelditu nintzen; izan ere, entzuna nuen herrialde horretako diskriminazioaz apurtxo bat, baina hau duela urte batzuk jada amaitua zela uste nuen.

Nola liteke XXI. mendean, garatua kontsidera daitekeen herrialde batean, horrelako kartel arrazista topatzea? Itxura denez, Afrikako herrialde garatua kontsidera daitekeen honetan, oraindik diskriminazio handia dago arraza beltzarekiko. Gezurra badirudi ere, herrialde honetako biztaleen ia %80k afrikar jatorria dute. Dena dela, europar jatorrikoak nahiz eta biztanleriaren gutxiengoa izan, gainontzeko biztanleei “gailentzen” zaizkie. Honen hasiera kolonializazio garaian dago; hala ere, Hegoafrikak igaro izan ditu garai latzagoak xenofobiari dagokionez, Apartheid garaia hain zuzen ere.

Duda zipitzik ez dago, gaur egun, Hegoafrika afrikar kontinenteko potentzia ekonomikorik handiena dela. Ez al zaizu, baina, lotsagarria iruditzen oraindik bertan dagoen arrazakeria? Niri, behintzat, bai. Nahiz eta arraza zurikoak gutxiengoa izan herrialde honetan, erakusten duten  diskriminazioa eta ustezko nagusitasuna ikaragarri handia da.

Apartheid garaia duela 18 urte amaitu zen arren, egun, garai horretako zenbait eragin nabariak dira Hegoafrikako gizartean. Izan ere, garai penagarri horretan, arraza beltzekoek ez zuten inongo askatasunik. Esate baterako, ezinezkoa zen bainugela edo garraio publikoan bi arraza ezberdinetakoak batera egotea edo afrikar jatorria duen batek negozioren bat izatea. Nahiz eta gaur egun oraindik arraza beltza diskriminaturik eta bazterturik izan, ez da Apartheid garaiko diskriminazioa bezain bortitza.

Baliteke gutxieste honen jatorria ekonomian egotea; izan ere, Hegoafrika herrialde benetan aberatsa da mineralei dagokienez. Apartheid garaitik bertako meatze ugari europar jatorrikoen agindupean daude; eta bertan lan egiten dutenak, ordea, Afrikatik etorritako etorkinak. Etorkin hauek Zanbia eta inguruko herrialdeetatik etortzen dira, lana eta bizitza hobea topatuko duten esperantzaz. Baina bertan lan baldintza benetan kaskarrak eta izugarrizko diskriminazioa baino ez dituzte aurkitzen. Buruzagiak diruz itotzen ari diren bitartean, beraien meategietako langileek huskeria baten truk lan egiten dute baldintza penagarrietan.

Hutsaren hurrengoa den egoera hau behingoz buka dadin, primeran egongo litzateke zenbait erakundek honen inguruan lan eta borroka egitea, ea duela asko amaiturik behar zuen arrazismo hau behingoz amaitzen den. Ea horrela Hegoafrikan bizi direnen ondorengoek mundu libreagoa ezagutzeko aukera duten.

Comments { 0 }

Gaur zugatik eta bihar nigatik

By on 2012(e)ko azaroak 6 in arazoak, gizartea

odola (FlickrCC, Abhishek Jacob)

Odola zain eta arterietatik barrena doan eta gizabanakoaren organismoan behar-beharrezkoa den likido gorria da, eginkizun garrantzitsuak betetzen dituena hainbat arlotan. Elikagaiak edota oxigenoa garraiatzen ditu gure organismoan zehar beste eginkizun askoren artean eta beharrezkoa dugu bizi ahal izateko. Hori horrela izanik, edozein egunetan, zoritxarrez, gure inguruko edonori gerta lekioke odolaren beharra izatea, edota geuk izatea behar hori. Gogoz hartuko genukeela, iruditzen zait, edonorena bi aldiz pentsatu gabe, premia izango bagenu. Baina zer gertatuko litzateke odol hori eskuratzeko aukera izango ez bagenu, odol-emaile gutxi daudelako? Eta zer, gure bizia arriskuan egongo balitz? Egoera honetan jartzen dut sarritan neure burua, eta ohartzen naiz oso garrantzitsua dela odol-emaile izatea. Gaur zugatik, bihar nigatik.

Ildo beretik, noizean behin odola emanez jende asko lagundu dezakezula jakitea harro egoteko modukoa dela iruditzen zait. Hori oso garrantzitsua izan daiteke norbanakoarentzat. Hamar minutu besterik ez dira, eta, ahalegin hori eginez, bizi bat salba daitekeela jakite hutsak ulertarazten dit zein garrantzitsua den emaile izatea.

Sarean informazio bila nenbilela jakin dut abesti bat egin dutela Argentinan, odol-emaile izatearen arrazoi esanguratsuenak adieraziz. Interesgarria iruditu zait abestiarekin helarazi nahi duten mezua, jendea odol-emaile izatera bultzatzen baitute:

“Donar es dar la vida, es dar amor, es la salida, es un comienzo para que estemos mejor”.

Kontua da honetan lanean ari direnek aspaldi iragarri dutela jende gehiagoren beharra dagoela, hau da, jende gehiagoren borondatea edo nahimena behar dutela odola emateko garaian. Jende berriaren premia dute; izan ere, adin batetik aurrera odola eman ezinik geratzen dira asko eta asko gaixotasun ezberdinengatik, horrela emaile kopurua jaitsiz.

Egin zaitez odol-emaile (FlickrCC, _Matt_T_)

Zoritxarrez, asko daude emaile izan nahi luketenak eta arrazoi ezberdinengatik, gaixotasunen bat dela medio, ezin dutenak.

Jende askoren aitzakia da izua; halere, nire ustez, ezinak ez du legerik. Ez horixe! Beldurrak gainditu behar ditugu, laguntza handia eman dezakegulako eta oso garrantzitsua izan daitekeelako askorentzat. Egia esan, ni horrelako gauzetarako ez naiz batere ausarta; nolanahi ere, nire beldurrak gaindituz, egunen batean hurrengoa esan ahal izateko egoeran egongo naizen ustean nago:

“Odol-emaile naiz, zu zergatik ez?”

Comments { 5 }

Merezi gabeko Bakearen Nobel saria

By on 2012(e)ko azaroak 5 in arazoak, gizartea

2012ko urriaren 12a, goizeko hamaikak. Thorbjorn Jaglandek, Nobel batzordeko buruak eta Europako kontseiluko idazkari orokorrak, aurtengo Bakearen Nobel saria Europar Batasunak jasoko duela jakinarazi zuen. Hartutako erabakiarekiko kritikek ez zuten itxaron eta sare sozialak sutan jarri ziren berehala aldeko eta kontrakoen iritziak jasoz.

Batzuk zinez interesgarriak, horrela twiterren aurkitutako batzuk aipatu nahi nituzke. Artikulu honetan topa ditzakezue gehiago.

Edo beste hau:

-“Europar Batasunari Nobel saria? Zergatik? Errepresioarengatik? 3.mundua zapaltzeagatik?” @UlianovVladimir

Ez dute arrazoi faltarik, gaur egungo egoerarekin Europar Batasunari Nobel sari hau ematea guztiz lekuz kanpokoa dela iruditzen zait. Beste batzuei, aldiz, momenturik egokiena dela iruditzen zaie, urteetan zehar Europako bakearen eta adiskidetzearen alde egindako lana saritzeko. Hori egia izanda ere, Europar Batasunak gertakari ilun asko ditu Bakearen Nobel sari hau jasotzeko merezimenduak kentzen dizkionak.

Europar Batasuna (FlickrCC, motiqua)


Denok dakigun moduan, pairatzen ari garen neurrian, krisi ekonomiko latza dugu gainean. Krisi honek zenbait banku eta enpresa pribatuen iruzurrean du jatorria; hain zuzen ere, ausartuko nintzateke esatera, Europar Batasunaren lagun diren banku eta enpresetan. Europar Batasunak banku hauen eta indar finantzarioen alde gobernatzen du, herritarrak alde batera utziz. Krisitik ateratzeko erabiltzen ari diren politikek garbi erakusten dute hori: hezkuntzan murrizketak, osasunean murrizketak, kulturan murrizketak, BEZaren igoera… Herritar errugabeei ordainarazten diote besteek egindako kaltea, neurri hauekin klase sozialen arteko ezberdintasunak handituz, behartsuak behartsuago eginaz eta aberatsak aberatsago. Etorkizunerako behar den bezala prestatuta egoteko zailtasunak jartzen ari zaizkie gazteei, eta kulturaren aberastasuna mugatzen ari dira. Honelako jokaerek bakearen alde lan handirik egiten ez dutela esan genezake, herritarren ezinegona handitzen baitu. Ikusi besterik ez dago, herritarrak bidegabekeria honen aurka euren eskubideak aldarrikatzen dituztenean, estatuko “defentsen”, polizien, erasoetatik babestu behar izaten direla, gobernuak isilarazten saiatzen direlako.

Izugarri garrantzitsua den ideia bat azpimarratu nahi nuke: Europar Batasuna munduko arma esportatzailerik handienetakoa da; izan ere, Frantzia, Erresuma Batua eta Alemania arma gehien esportatzen dituzten herrialdeen sailkapenaren buruan baitaude. Armen salmentarekiko, “Amnesty International” eta beste zenbait GKE-ek, adierazpen bat egin zuten Europar Batasuneko zenbait estatuk 2011. urtean “Arabiar Udaberria” delakoan, gobernu errepresiboei armak saldu zizkietela salatuz. Baina hori gutxi ez eta estatu hauetako gobernuak euren adierazpen publikoak egitean, “Arabiar Udaberriko” altxamenduen alde jarri ziren. Jokabide horrekin agerian uzten dute zenbait estaturen bakea egiteko nahia eta gobernu hauen sinesgarritasun falta giza eskubideez hitz egitean. Honako hau adibide xume bat besterik ez da, baina horrelakoak gehiagotan ere gertatu dira eta gertatuko dira, aldaketarik ematen ez bada.

Barack Obama (FlickrCC, United States Government Work lizentzia)


Hala eta guztiz ere,  ez da lehen aldia Bakearen Nobel sariarekiko eztabaidak sortzen direla. Duela hiru urte, 2009.urtean, Barack Obama Estatu Batuetako gobernuburuak jaso zuen. Aldi hartan ere kritika ezberdinak jaso zituzten Nobel sariaren emaileek. Izan ere, estatu hau gerra ezberdinetan murgildurik zegoen, eta gobernuak zuzendutako justiziako sailean giza eskubideen urraketak ematen ziren. Arrazoi gehiago ere baziren kritika hura gogortu zutenak, nahiz eta gehienak giza eskubideen urraketarekin zerikusia zuten.

Laburbilduz, nire iritzi xumean, ez da bidezkoa Europar Batasunak sari hau jasotzea. Egia da ez duela gerra armatuak piztearen alde egiten eta zenbait gerratan laguntza ematera joan dela; nolanahi ere, gerra finantzarioaren partaideetako bat da eta ez du erakusten herritarrekiko erruki handirik. Europar Batasunak baino merezimendu gehiago dituen jende eta erakunde asko daude munduan, bene-benetan bakearen aldeko apustu sendoa egiten dutenak. Bakearen Nobel saria jaso aurretik, zenbait pauso eman behar lituzke Europar Batasunak: bakearen aldeko apustu garbia egin, munduan zehar gerran dauden estatuak armaz hornitzetik utzi; bankuen alde gobernatzeari utzi eta herritarren eskubideak bermatu; Europan, Euskal Herrian hain zuzen, geratzen den azken gatazka armatua konpontzen lagundu… Horiek egindakoan baino ez du Bakearen Nobel sariak benetako balioa izango euren eskuetan.

Comments { 3 }
-->