Archive | arazoak

RSS feed for this section

Alternatibo ala iruzur?

By on 2011(e)ko azaroak 15 in arazoak, gizartea

Mi power balance (Al fondo a la derecha, CC)

“Bizitza heriotzara garamatzan gaixotasuna da” esan zuen behinola norbaitek (uste dut Kierkegaard filosofo danimarkarra izan zela). Arrazoi zuen, izan ere, jaiotzen garen unetik dugu denok heriotzara iristeko zoria. Bizitzako legeei gaixotasunek lagundu badie ere, giza jakinduriak naturari kontra egiteko tresna sortu du: medikuntza.

Hasieran, esperientzian oinarritzen zen sendagileen lana: noizbait norbaiti balio izan zion sistemaren bat aplikatzen zitzaion edozein gaixori. Pixkanaka-pixkanaka, esperientzia hori nagusituz joan ahala, medikuntza metodo zientifikoan oinarritzen hasi zen matematika, biologia, fisika eta kimikaren laguntzaz. Eta estatistikari esker, botiken benetako eragin onak zein kaltegarriak neurtzea lortu da.

Hamaika froga eta erremedio erabiltzen dira, egun, gaixotasunak antzeman eta eri bakoitzarentzako egokia den tratamendua aurkitzeko. Erremedio horiek lortzeko prozesuak denbora eta baliabide handiez gain, diru kopuru izugarriak ere eskatzen ditu. Ondorioz, gizateriaren zati pribilegiatu batek dugu medikuntza modernoa jasotzeko aukera. Tamalez, gehienek lehengo erremedio eta sinesmenetara jo behar izaten dute, behar hainbat baliabide ez dituztelako.

Hala ere, medikuntzak ez du lortu gaixotasun guztientzako konponbidea eta gure gizartean ere asko dira, bai mesfidantzak bai etsipenak bultzatuta, “medikuntza” alternatiboetara jotzen dutenak: homeopatia, iridiologia, mediumak, astrologia, terapia kiropraktikoa, akupuntura, iman bidezko eskumuturrekoak… Mota, kolore eta forma askotako tramankulu, botika eta terapiak.

Sinesmenak eta iruzur horien ustezko albo-ondorio ezak bultzatuta, oso arriskutsu bihur daitezkeen kontsolamenduetara errazegi jotzen dute zenbaitek. Apendizitisak eragindako tripako mina sendatzeko homeopatiara jotzen duenak, esaterako, aukera guztiak ditu larrialdi zerbitzuetara beranduegi iristeko.

Kontuak kontu, ziur nago, gizarteak kontzientzia hartzen ez duen bitartean, sasimedikuntzak edozein produktu sortzen jarraituko duela, gizartea etengabeko engainuetan eroraraziz. Gizartea gaitz honetatik babesteko hezkuntza eta jakinduriaren txertoak erabakigarriak izango dira.

Informazio gehigarria:

Duela egun batzuk Edzard Ernst eta Simon Singhek idatzitako Trick or treatment? Alternative medicine on trial (Sendabide ala iruzurbide? Medikuntza alternatiboa proban) liburuaren euskal bertsioa argitaratu du Elhuyarrek. Medikuntza alternatiboaren inguruan egia bilatu eta plazaratzen duen liburua da honako hau, gaiarekiko interesa edo zalantzaren bat duenarentzat guztiz gomendagarria.
Helbide honetan medikuntza ikasten ari diren ikasle batzuk homeopatiaren oinarriak zalantzan jartzen dituzte.

YouTube kanalean 2001. urteko hitzaldi batean James Randik homeopatiari buruz esandakoa duzue honako hau:

Comments { 2 }

Eraitsitako bizitza berreraiki al daiteke?

By on 2011(e)ko azaroak 6 in arazoak, gizartea

“Goizean goizeko eguzkia urratzen duen panterarena izan litekeen ulu batek iratzarri berri du, hau egunsentiaren arrailduretatik sartu bailitzan, isilik. Gure izarraren lehen printzek begietan min ematen diote, hauek astiro irekitzera behartzeraino, eta soa gela antzua argitzen duen leiho bakarrean pausatu du. Brastakoan zutitu da ohetik, inertziaz. Pauso gutxi batzuk eman ostean, leihoaren parean geratu da zutik; ezin begizta dezake kanpoaldea, ordea, burdinazko barrak eguzki-izpiei gailentzen zaizkie eta. Oldozten hasi eta iraganarekin hitzordua duela gogoratu du, behin eta berriz ematen dizkioten bigarren aukerei hurrupa eginda ere itotzea lortzen ez duen egarriak hor dirau, presoaren erraietan. Eskuinean gorderik dagoen aulkia hartu du; haatik, ez dio ohiko erabilera emanen. Poltsikotik atera duen sokak, hainbeste denboran barnean gorde duen damuaren pisuak eta grabitate-indarrak egingo dute geratzen den lan guztia.”

Egun bizi dugun egoerari erreparatuz, badirudi itxaropena galtzen den azkena den uste zabala teoria soil moduan ikustera beharturik gaudela. Azken batean, jende ugarik amildegiaren ertzean aurkitzen du bere burua, zulora erortzeko zorian, eta bertatik ateratzea gero eta zailagotzat daukagu guztiok. Hain justu, egoera honek okerrera egiten du atera beharrekoa zulo beltza literalki zuloa bada, hots, kartzela.

Hauxe izan zen hasiera batean burutik pasa zitzaidana igandero, El Diario Vasco egunkarian gordeta, egongelako mahaian aurkitzen dudan XLSemanal aldizkariko erreportajea apaintzen zuten argazkiei erreparatzen nien bitartean. Argazkiok Norvegiako Halden Fengsel kartzela islatzen zuten, eta berauetan preso ugari ikus nitzakeen musika tresnez inguraturik, liburuz gainezka zirudien liburutegi batean edota inguruko zelaietan kirolen bat praktikatzen. Begien aurrean nuen hura benetan kartzela ote zen ala ez izan zen burutik pasa zitzaidan hurrena. Zalantza argitzeko helburuarekin, beraz, erreportajea irakurtzea otu zitzaidan.

Horrela, aipu kartzelak herrialdeko zigor-erakundeen sistemak zehazturiko politika jarraitzen dutela ikasi nuen testuan aurrera egin ahala, birgizarteratzearekiko apustua zigorrari gailenduz. Izan ere, esanen nuke gizabanako orok merezi duela bigarren aukera bat, bere akatsetatik ikasteko aukera bat, beste edozein pertsonak bere erru xumeetatik egin lezakeen lez. Halere, horretarako, askotan, beharrezkoa izaten da prozesu honi hasiera eman eta hau garatzeaz arduratuko den ekimenen bat, eta zer esanik ez delituren bat gauzatu duen pertsona juridiko batez ari bagara. Hauxe da, hain zuzen ere, kartzela honek hartu duen iniziatiba luxuzko kartzelekin, benetan beharrezkoa ikusten dudan iniziatiba.

Halere, artikuluaren amaierara heldu arte ez nuen ulertu honen haria bere osotasunean, maila honetako proiektu batek ezingo baitzukeen kritika publikotik ihes egin. Anders Behring Breivik zen guztiaren gakoa. Izenak soilik ez zidan ezer transmititzen, baina bai, ordea, ondoren zetorren datuak, izen horri aitortu baitzitzaion hilabete gutxi batzuk lehenago jazo zen Norvegiako atentatuaren gaineko errua, non 76 pertsona eraili baitzituen. Hor ikusi nuen sozietatearen asaldadura, hiltzaile hau luxuzko kartzelan sartzeko berriak piztua.

Begiak aldizkaritik aldendu eta honen orriak aurrerantz pasatzen nituen heinean, ene garunean bueltaka zebiltzan zuzentasuna, morala, justizia eta ongiaren ideiak, euren artean lehian. Azken batean, arestian aipatu lez, birgizarteratzea oinarri polita da honelako kasuetarako. Hala eta guztiz ere, ene moralak ez zidan bizitza berriro eraikitzeko aukera hau 76 pertsonaren hilketa bideratzeko gai izandako norbaiti emateko ideiarekin aurrera jarraitzen uzten.

Posible al da bizitzaren eraikina erabat eraitsi ostean hau berreraikitzea? Zera baino ez dut argi artikulu hau idazten ari naizen une honetan: eraikinak, hots, gure bizitzak, zenbait adreilu gal ditzake, azken pisuetako horma gutxi batzuk apurtuz. Hauek, ordea, erraz berreraiki litezke berriro ere eraikina osorik eta indartsu aurkitzeko. Halere, eta hau da, hain zuzen, ene moralaren ikuspegiari eman nahi izan diodan azalpen laburra, eraikinaren oinari zuzenean eraso egiten bazaio, eraikina osorik eraitsiko da, eta, beraz, ezingo da berriro jaso, saiakerak saiakera, eta errautsek betiko norbanakoaren barruan iraungo dute, eraikina berriz jasotzea eragotziz.

Comments { 0 }

Zigorrik gabe zigortuak

By on 2011(e)ko ekainak 20 in arazoak, gizartea

Aparatu juridikoak inposatzen dituen zigor penalak ez dira eskuarki uste direna: praktika garden eta delitua kontrolatzeko ekintza hutsak. Gaur egun, zigorra bizitza sozialaren arazo sakona da eta ez da aintzakotzat hartzen. Dena delako zigor, isun edota neurriek ezertarako balio ez duten ustea gero eta hedatuagoa da gure gizartean, eta pentsamendu hau haurren heziketara ere iritsi da.

Durkheimen teoriak dioen bezala, gaztigua sozietatearen orden moralarekin erlazionatuta dago, behar sozial bat da. Soziologo frantsesaren iritziz, zigorrik ez egoteak hiritarren arau moralak honda ditzake eta, zer esanik ez, punizio hauek autoritate-hezigarri batean kokatuko bagenitu. Bizkitartean, Benjamin Spockek, 50. hamarkadan, hain arrakastatsua izan zen “Gurasoen gidaliburua” argitaratu zuenean, ekintza hauek benetan modu diziplinagarritzat erabil zitezkeen edo ez zalantzan jarri zuen. Autoritatearen zorroztasuna kolokan jarri zuen, eta honek are eta zulo handiagoa egin dio orden moralari.

Duela ez asko gaztelaniako eskola batean, gai honi buruz hitz egiten zuen testu bat landu behar izan genuen. Bertan gurasoen autoritate falta aurpegiratzen zuen Juan Carlos Tedesco hezitzaile eta pedagogo argentinarrak. Spockek proposaturiko autoritate ezak kalteak besterik ez zekartzala adierazten zuen. Fernando Savaterrek, aldiz, seme-alaben lagun izan nahi duten gurasoak edota hauen sekretu guztiak dakizkitela uste dutenak balio gutxikoak direla adierazten zuen.

Testu hartatik esaldi batek piztu zuen nire arreta: “Haurrak helduak izan daitezen hezi behar dira eta ez umeak izaten jarrai dezaten. Hobeto haz daitezen hezi behar dira eta ez haz ez daitezen”. Nire uste apalean, testuaren autoreak arrazoi du, eta horretarako zigorra ezinbestekoa da. Badirudi ekintza hau zerbait lotsagarri, negatibo edota irrazionala dela, baina zuzendu eta normalizatzeko modu positibo bat ere izan daiteke.

Azatz beretik jarraituz, aipatu beharrekoa da txikitatik autoritate falta izan duen gazte batek irakaslearen autoritatea ez onartzeko arriskua dagoela, eta zer esanik ez beste edozein nagusirena. Arau-hausteak ondorioa ez dakarrela ikasi duen haur batek edo sinpleki arauak izan ez dituen batek gizarteari oztopoa suposatuko diolakoan nago, eta hau azken finean gizarte osoarentzat da gaztigu.

Hitz gutxitan esanda, punizioak nahitaez erabili beharreko ekintzak dira gizartearen eta sozietatearen onerako eta gure orden moralari aurre egiteko. Hauek gabe gizarteak krisi larria jasango luke: zigorrik gabe zigortuak izango ginateke.

Comments { 0 }
-->