Archive | arazoak

RSS feed for this section

Kanpotarrak gurean

Egunero bezala etxera iritsi eta telebista piztean, berrietan entzuna ez nuen albiste txundigarri bat azaldu zen: hainbat turista, Balear Uharteetan batez ere, oporrak pasatzeko alokatutako hotel edo apartamenduetatik balkoitik pistinara botatzeko ohitura zabaltzen hasia zen gauean alkoholaren eraginez. Edozeinek pentsa dezake altuera gutxiko saltoak egiten dituztela, baina telebistan ikusitako bideoetan izugarrizko altuera dagoela ondo asko ikus daiteke. Jokaera hau ez dela guztiz zentzuduna nabarmena dela uste dut, eta gai hau barrez leher gaizto egitekoa ez dela. Era berean, garbi dago ganoragabekoek bakarrik egiten dituztela horrelakoak eta, nire esperientzietan oinarrituz, batzuen jarrerak egoki izatetik urrun daudela ere esatera ausartzen naiz. Baina honen guztiaren aurrean zerbait egiterik ba al dago?

Hasteko, nire intentzioa ez dela denak zaku berean sartzea garbi adierazi nahi nuke. Askotan aurki ditzakegu burua pitzatuta duten pertsonak eta arazo larri bihur daitezkeen horiek. Egia da, azken urteotan, txundituta geratzen ari garela kanpotarrek sortzen dituzten berri txar guztiekin. Aipatzekoa da gauza onak ere ekarri dituztela gure herrialdera, baina balantzan jarri eta gauza txarrak onak baino ugariagoak izaten hasten direnean dator arazoa.

Kanpotarrek dakartzaten arazoez pentsatu bezain laster, immigrazioa datorkit burura; izan ere, gure gizartean bori-borian egon ohi den gaia baita hau. Ez da batere erraza gai honetan jarrera argia hartzea, aldeko eta kontrako hainbat argudio baititu. Lehendabizi, hona zergatik etortzen diren pentsatzen badugu, guk ere berdin jokatuko genukeela uste dut. Egoera bortitzak bizitzen dituzte euren herrialdeetan (politika arazoak, gerrak, ikasketak burutzeko aukera eskasak, erlijio arazoak…) eta, maiz, handik alde egin beste erremediorik ez dute izaten.

Hale ere, nire senetik ateratzen nau hona etorritako askok arazo larrietan murgiltzen direla jakiteak (droga kontuetan, lapurreta munduan…), eta aipatzekoa da gure gizarte aurreratura hainbat gaixotasun ere, antza denez, ekartzen dituztela. Ildo berean, ez da batere zentzuzkoa beste herrialde batera joan eta euren jatorrizko ohiturei erabat eustea. Nire ustez, jaso dituzten herriaren hainbat ohituratara egokitzen saiatu beharko lirateke. Bestalde, gure gizartera multikulturalismoa ekartzen dute eta honekin aberastu egiten gaituzte.

Jarraitu nahi nuke beste hainbat gauza on ere ekartzen dituztela aipatuz; halere, arazo honi konpobide bat ematen saiatzeko giltza izan daiteke euren herrialdeetan egoera hobera joan dadin saiatzea, gure laguntza eman beharko genieke hona jende kopuru murriztuagoa etor dadin eta arazo gutxiago topa ditzagun gure gizartean, beste gai zailagoetan nahikoak ditugu eta gaur egun.

Milaka gai erlaziona daitezke kanpotarrekin, aurreko biak eta beste zenbait, baina benetan arazo guztiekin bukatuko duen formula nork dauka? Eta are gehiago, gizarte arazo hauekin guztiekin bukatuko lukeen irtenbiderik ba al dago? Egongo balitz ere, ziur asko ez ginateke denak ados egongo.

Kanpotarren gaia esparru desberdinetara zabal daiteke, baina badago puntu bat zeinetan denok ados gauden: zenbait gauza on eta txar dakarzkio gai honek gure gizarteari. Harluxet hiztegian kanpotar hitzaren esanahia bilatzen saiatuz gero, zera aurkituko genuke: “Kanpokoa dena, kanpotik etorri dena”. Argi dago kanpotar hitza oso zabala dela eta kanpoko horiei mugak, alderdi guztietakoak, noraino ezarri behar zaizkien eztabaidatzea dela askoren eguneroko lana. Dena den, informazioa ahal den objektiboen jaso, aldeko eta kontrako argudioak pentsatu eta zuek zeuok hausnartu behar duzuela iruditzen zait.

Comments { 2 }

Gurasoen etxean betiko? Ez, mila esker!

Ikaslea zara ala lan egiten duzu? Hau da aurrekoan, lagunekin nire herriko taberna batean nengoela, mutil batek beste neska bati galdetu ziona. Gehien harritu ninduena, baina, erantzuna izan zen. Ikasketak iaz utzi nituen eta ez dut lan egiteko asmorik, gurasoen etxean ondo bizi naiz. Hori da neska gazteak erantzun ziona.

Gaur egun, telebistan gazteei buruzko gero eta programa gehiago jartzen dituzte. Hauetan gazteek 24 orduz zer egiten duten ikus dezakeg, esnatzen direnetik lokartzen diren arte. Lokartzen badira, noski; izan ere, askotan ikus baitezakegu, lo egin ordez, beste edozein gauza egiten dutela: festetan goizean goiz arte ibili, lo egin nahi dutenei pakean ez utzi eta horrelakoak, aurrekoan programa horietako batean ikusi nuen antzera. Programa hauetan argi ikus daiteke gaur egungo gazte askok lan egin edo ikasteko asmorik ez dutela, eta nahiago dutela telebista-programetara joan dirua erraz irabaztera.

Hori al da XXI. mendeko gazteok eskaini nahi dioguna gure etorkizunari? Antza denez, gero eta kasu gehiagotan hala da; izan ere, lehen azpimarratu dudan moduan, gero eta gazte gehiago dira etxean ezer egin gabe -ez lan, ez ikasi- geratzen direnak. Hori guztia gutxi balitz, gazte hauek euren gurasoen teilatupean bizi dira, haien diruaz eta laguntzaz baliatuz. Era honetan jokatzen duen generazioa “nini” izenez ezagutzen da. Gaztelaniazko, “NI estudian, Ni trabajan” esaldian du bere jatorria, eta honek, azken batean, gure herrialdeko gazte guztiak ezizen honekin ezagutzea ekarri du.

Penagarria iruditzen zait gazteok gainontzekoei eta gure atzetik datozen belaunaldiei irudi hau ematea, are gehiago gaur egun mundua dagoen egoeran egonda. Izan ere, adituek diotenez eta ikus daitekeenez, krisi gogor batean gaude sartuta eta gero eta ikasketa maila altuagoak eskatuko dizkigute lanpostu bat eskuratzeko garaian. Baina etxean sofan botata bagaude, alferkeriagatik edo beste edozein arrazoirengatik, argi eduki, ez dugula -gaur arte jende askok egin duen bezala- gurasoen etxea utzi eta gure kasara bizitzeko aukerarik izango.

Hala ere, egia da goitizen honek gazte guztiak zaku berdinean sartzen dituela eta, leku guztietan bezala, denetarik aurki dezakegula herrialde batean: golpe zorririk jotzen ez dutenak, eta, bestalde, beraien bizitza aurrera ateratzeko gogotsu lan egiten dutenak. Honen ondorioz, gaizki egongo litzateke “nini” erabiltzea gure herrialdeko gazte guztiei erreferentzia egiteko, orokortu egiten baitu; eta, gaur egun, gazte asko daude, bizitzan zerbait izateko, gogor lanean ari direnak. Dena den, beste askok ez dute horrelako ezer egiteko asmorik, aurrekoan El Diario Vascon irakurri bainuen 34 urte baino gutxiagoko 700.000 bat gaztek ez dutela ez lanik egiten, ezta ikasten ere.

Hau guztia esan ondoren, gaur egungo gazteei, ni barne, etorkizunean pentsazeko garaia iritsi zaigula esan nahi nieke. Buruan ditugun tontakeriak alde batera utzi, eta lanean hasteko garaia da. Argi hitz egitea nahi baduzue, egokitu zaigun etorkizun hau ez da batere erraza izan behar; beraz, hobe dugu ernatu, besteen baitan bizitzeko beharra ez izateko. Ala nahiago al duzue gurasoen etxean betiko geratu?

Comments { 4 }

Nola da posible horrelako basakeria egitea animalia bati?

Orain dela pare bat urte, lagun batek aipatu zidan Guillermo Vargasi buruzko artikulu bat irakurri zuela interneten nabigatzen zebilen bitartean. Zur eta lur geratu zen. Hau esan bezain laster, etxera joandakoan, artikulu txundigarri haren bila hasi nintzen, eta baita aurkitu ere! Artikulu hark Guillermo Vargasek, “Habacuc” ezizenez ezagutzen den artistak, Bienal Centroamericana de Arte izeneko erakustokian egiten saiatu zen artelan bati buruz hitz egiten zuen, “Eres lo que lees” izeneko artelanari buruz hain zuzen. Habacucek zioenez, kalean utzitako animaliak jasaten duten gosea azaltzea zen artelan horren helburua. Horretarako, Habacucek gau batean, bi umeren laguntzaz, kaletik txakur gaixo bat hartu eta goseak eta egarriak hil arte utzi zuen, astebetez, soka batez lotuta. Hori jende aurrean erakusteko intentzioarekin, artelan gisa.

Nire iritziz, lotsagarria da gaur egungo artea horrekin lotzea, animalien eskubideen aurka baitoaz mota horretako artelanak. Argi dago albiste honen inguruan ezinezkoa dela aldeko argudiorik ematea, baina aurkako argudio gisa esan dezakedana ondorengoa da: artista horrek ez zuen inolako eskubiderik astakeria hori egiteko babesik gabeko ugaztun bati. Gaur egun, hainbatetan -nahi baino gehiagotan, dena esan beharra dago- entzuten dugu animaliak izugarrizko tratu txarrak jasotzen dituztela, bai bere jabeengandik eta baita kaleko jendearengandik ere. Zerbait egin behar da tratu txar horiekin bukatu ahal izateko.

Honetaz aparte ere, gustatuko litzaidake jakitea erakustoki hartako ikusleak beraien muturren aurrean zakur bat erdi hilik ikustean nola erreakzionatu zuten; izan ere, horrela jarraitzen badugu, gaur egungo arteak etikaren mugak hautsiko baititu.

2006ko abuztuan Bienal Centroamericana de arte izeneko erakustokian ipinitako artelan hori dela eta, nik museo, galeria eta mota guztietako erakustokietako zuzendariei zera proposatu nahi diet: euren erakustokira joan nahi duten artista guztiei beraien eskulturak egiteko garaian muga batzuk ipintzea, ez baitago bizidun bat hainbesteko sufrimendua merezi duenik, ezta txakurra izanda ere. Baina proposamen hau onartuta ere, Guillermo Vargas bezalako artista batek ez zien kasurik egingo mugei; izan ere, behin erakusketara camisETA lema zuen niki bat jantzita agertu baitzen. Niri artista honek ekintza hauekin atentzioa deitzea gustatzen zaiola erakusten dit.

Comments { 5 }
-->