Archive | euskara

Azken saioen egiturari jarraiki, gaurkoan ere bi arau ikasiko ditugu:

• Usain, arrain, zain eta horrelakoak.

• Ongi etorri!

Prest? Goazen, bada, aurrera.

• -ain eta -ai aldaerak dituzten hitzetan -ain formak erabili:

– arrain,

– usain,

– zain, (eta honen eratorriak diren artzain, atezain, diruzain, itzain, ertzain, gotzain e.a.),

– dohain,

– orain

• Ez idatzi, hortaz, arrai, usai, artzai, diruzai, e.a.

Araua osorik.

Praktika

• Agurra egitean-eta:

• Ongi etorri! (Pertsona bakarra nahiz asko izan etorri direnak)

• Bestelakoetan:

• Izan zaitezte ongi etorriak nire etxera. Gaztelaniaz: Sed bienvenidos a mi casa (bi hitz).
• Hura zen ongietorria (iz.) eman zigutena! Gaztelaniaz: ¡Menuda bienvenida nos dispensaron! (hitz bakarra).
  
  

Araua osorik.

Praktika

Zer moduz joan dira? Denbora gutxitxo utzi dizuet erantzuteko? Hala iruditzen bazaizue, lasai adierazi iruzkinetan eta hurrengo saioetan tarte handiagoa utziko dut. Bestalde, dakizuen legez, edozein iradokizun, proposamen edo zuzenketa ariketa zein azalpenei buruz, ongi etorria izango da! 😉

Gaurko saioan ere bi arau ezberdin errepasatzen saiatuko gara, biak erraz-errazak: Betiko eta honen kideak eta Hori eta, hori edo eta horrelakoen idazkera. Edozein zalantza izanez gero edo ariketak egiterakoan arazoren bat suertatzen bazaizu, galdetu lasai iruzkin bat idatziz. Has gaitezen, bada, gaurko lehenengo arauarekin:

• Beti bezalako denborazko aditzondoen kasuan, tartean –ko dagoenean, aditzondoa + -ko egingo da:

– Biharko,

– Etziko,

– Luzaroko, e.a.

• Horiek dira hobesten diren formak, eta ez betirako bezalakoak.

Araua osorik.

Praktika

Bigarren arauaren fiosofia nahiko garbia den arren, badago esparru txiki bat Euskaltzaindiak erabiltzailearen irizpidearen esku uzten duena. Adi, beraz:

1. Egitura hauetan guztietan ageri diren juntagailuak osorik idatziko dira beti: eta, edo. Batasunerako ez dira ontzat ematen Mirari ta ikusi ditut, eta Horidela-ta etorri dira bezalako esapideak.

2. Egitura agerikoa eta antzematen erraza denean, bereiz idatziko da juntagailua—ondoan koma izan edo ez—, bere garaian Euskaltzaindiak erabaki zuen bezala (hori eta, hori edo, hori dela eta). Adibidez: Hor daude Begoña eta, barrura sartzeko beldur.

3. Perpaus konplexua denean, ordea, beharrezkoa izan gabe ere, aukeran izango du idazleak juntagailuaren aurrean marratxoa ipintzea, testua ulertzeko lagungarri dela iruditzen bazaio (hori-eta, hori-edo, zer dela-eta). Adibidez: Esan didate zuen etxean-edo beste egun batean agertuko direla beharbada.

Araua osorik.

Praktika 1

Praktika 2

Gaurko saioan, bi arau ezberdin azalduko ditugu: ene, nire, niri eta -(e)z gero. Jarduerak, ordea, bigarrengoan baino ez ditugu egingo lehenengo araua guztiz sinplea baita.

Ohitura handia dugu ni pertsona-izenordain arruntatik eratorritako formak aldatzeko. Hots, zuzenak diren nire, nirekin, niretzat…erabili beharrean, *nere, *nerekin eta horrelakoak erabiltzen ditugu askotan. Horren inguruan zera jakin behar dugu:

ENE/NIRE, NIRI

Maila jasoan (formalean), ene idatziko da, eta gainerakoetan:

– Nire,

– Nirekin,

– Niretzat,

– Niri ,e.a.

Ez idatzi, ordea, nere, nerekin, neretzat, nere, e.a.

Araua osorik.

-(E)Z GERO

Zer dio Euskaltzaindiak honi buruz? Adi hurrengo hiru kasuekin!

1. Aditzaren ondoren, kasu guztietan -(e)z gero idatziko da: hori eginez gero, hori egin duzunez gero. Ez idatzi, beraz, hori egin ezkero, etorri ezkero…

2. Orduekin, eta oro har denbora posposizio gisa, ezkero ere idatz daiteke: hamarrez gero / hamarrak ezkero, zortziez gero / zortziak ezkero, San Ferminez gero /San Ferminak ezkero, atzoz gero / atzo ezkero.

3. Honezkero, horrezkero eta harrezkero aditzondoak, era horretan idatziko dira.

Araua osorik.

Praktika