Archive | literatura

RSS feed for this section

Elurretan hotsak-PABLO SASTRE

By on 2006(e)ko irailak 9 in irakurlearen txokoa, orokorra

“Goiz-goizetik zaudek argi gabe hauek!�

Pablo Sastre Hasiera benetan xelebrea Pablo Sastreren eleberriak eskaintzen diguna. Era berean suertatzen da nobela honen bilakaera, sei ekitaldi desberdinetan banatua, kokaleku ugari eta benetan aberatsak tenore direlarik. Bertan, Andoaingo herritar dezentek elur egin ondorengo egun batek sortutako sentimenduak era espontaneo batean maisuki azaltzen dituzte, narratzailea apenas agertzen delarik.

Pertsona asko kale-poetak dira, eta horrelako jendeari aditzea aberasgarria da “.

Zehazki esanda, 70 protagonista inguruk dute zeresana nobela berezi honetan; besteak beste, Joxemari eta Pikuta. Antzeko andoaindar jende arruntaren bizitza ardatz da nobela honetan. Harkaitz Cano idazleak, nobelaren aurkezpen egunean elurrarekiko debilidadea zuela adierazi ondoren, zera zioen eleberriari buruz:

Beti desiratzen egoten naiz istorioetan sartzeko. Gustatzen zait liburu honetako protagonistak dioena: elurra denona da. Elurrak aldarte berezia sortzen du, elurrak auzolana sorten du, elurrarekin lanera berandu iristen zara baina ez daukazu justifikaziorik eman beharrik. Kamera eskuan hartuta egindako dokumentala ematen du liburuak. Beste film hartan bezala, hemen ere langile jendea da protagonista, edota langabezian dagoena; jende arrunta, beraz, nahiz hitz hori ez dudan oso atsegin

Sastrek Andoainen bizi izandako esperientzia pertsonalak ditu inspirazio iturri eta euskararen erabilera eskasa salatzen du, bere hitz tristeek erakusten duten bezala:

Aurki hamabost urte izango dira Andoaina joan nintzela bizi izatera, eta liburuan agertzen direnak orduan kalean entzundako kontuak dira. Orain ezingo nuke liburua horrela egin. Izan ere, oso pobretzen ari da kaleko euskara

Arestian aipatu dudan bezala, sei ekitalditan dago banatua nobela hau. Horrela zail egiten da ikuspuntu orokor eta, era berean, zehatz bat ematea. Hala ere, aipatu behar da eleberri honek hasiera-hasieratik harrapatzen zaituela bere gorabeheretan eta hainbat pertsonaiaren bizitza herrikoi eta xelebrean. Erabilitako hizkuntza, zaila edo erraza baino, irakurtzeko dibertigarria da eta, dena esan beharra dago, irribarre bat baino gehiago ere eragiten du. Uda amaitzeko gelditzen diren arratsalde horietako batean haritzaren gerizpean irakurtzeko nobela aproposa, alegia. Gonbitea eginda dago.

Nobela honi buruzko informazio gehiago nahi izanez gero, klikatu hemen.

Comments { 0 }

Palestina hotela- JOSEBA IRIONDO

By on 2006(e)ko abuztuak 31 in irakurlearen txokoa

IriondoJoseba Iriondo Orbegozo Azpeitian jaio zen 1969an. Kazetari ikasketak egin ondoren, bere lehen urratsak Euskadi Gaztean eman zituen. Ondorengo hiru urteak Madrilen korrespontsal bezala jardun zuen. Iraken ere egon zen guda korrespontsal modura. Gaur egun, berriz, EITBko albistegietako aurkezle da. Irakeko egonaldian pairatutako hainbat gertaerarengatik Palestina hotela bere lehen liburua idaztea pentsatu zuen.

Joseba Iriondok idatziriko liburu hau irakurtzearen arrazoietako bat Iraken inguruan gertatzen ari zirenak bertan egondako norbaiten ahoz edo lumaz jakin nahi nituelako izan zen, lehenengo pertsonan, alegia. Nik Euskal Herriko kazetari batek Irakeko guda gertutik nola pairatu zuen jakin nahi nuen. Horrez gain, duela bi urte Durangoko azokara joan nintzenean, kazetari-idazlea liburua sinatzen ari zen eta orduntxe erostea erabaki nuen.

Palestina hotelaSadamen agintearekin bukatuko zuen gerra hasteko, Estatu Batuak Irakek arma suntsitzaileak zituela esan zuen. Nazioarteko erakundeen onespena, alde batetik; eta, bestetik, Espainia, Britainia Handia eta Italia bezalako hainbat estatuk bere alde egiteak behar zuen adorea eman zion estatu ahaltsuari okupazio eta gerra ekintzetan hasteko.

Mundu osoan manifestazio jendetsuak izan ziren arren, aurrera jarraitu zuten. Geroago jakin izan da faltsuak zirela amerikarrek aipatutako arrazoiak eta benetan Irak bereganatzeko arrazoi nagusia petrolioa izan zela. Argi ikusten da diru kontuak tartean daudenean, edozer zilegi dela…

Gerra honetan inbaditzaileek ez dute sekula euren militar hildakoen edo zaurituen inguruko informaziorik eman albistegietara; hori bai, Bagdaden hildakoak bertako biztanleak izan direnean, harrotasun osoz erakutsi izan dituzte hilotzen gorpuak. Bertako biztanleek tortura, hilketa edo beste hainbat gordinkeria jasan izan dituzte. Iriondok egoera horiek berak ikusi zituen bere begien aurrean. Bonbek ere zauritu eta hildako asko utzi zituzten kazetaria bertan zegoenean. Iriondoren lanbide bereko hainbatek ere bizia galdu zuen, horien artean, José Couso kamerak.

Liburua modu sinple batean dago idatzia eta behar diren argibideekin. Duen adierazpen onagatik oso erraz irudika zaitezke zu guda haren erdian. Horrez gain, gerraren aurretik nolako egoera zegoen ere azaltzen du liburuak.

Ezbairik gabe, gaur egungo gertakariak gustuko dituen edonori liburu hau irakurtzea gomendatzen diot. Amaitzeko, Palestina Hotelaren aurkako erasoaren bideoa jarri nahi nizuen baina topatu ez dudanez, beste hauek dituzue ikusgai, gerraren zentzugabeaz pixka bat gehixeago ohartzeko

Comments { 0 }

Kolosala izango da – JOSEBA SARRIONANDIA

By on 2006(e)ko uztailak 25 in irakurlearen txokoa

Joseba SarrionandiaJoseba Sarrionandia Uribelarrea Iurretan jaio zen 1958ko apirilaren 13an. Euskal Filologian lizentziatu zen Deustuko Unibertsitatean eta fonetikako irakasle izan zen Bergarako UNEDen. Anaitasuna, Ibaizabal eta Zeruko Argia aldizkarietan argitaratu zituen bere lanak. Garai hartan, Pott bandaren kideetako bat izan zen. 1980an kartzelaratu egin zuten ETAko kidea izateagatik. Epaitu eta hogeita zortzi urteko espetxe zigorra ezarri zioten. Urte berean hiru sari irabazi zituen, Maggie indazu kamamila eta Enperadore eroa ipuinekin eta Izuen gordelekuan barrena poema bildumarekin.

1985eko uztailaren 7an Martuteneko espetxetik ihes egitea lortu zuen, bertan izan zen kontzertua amaitu ondoren bafle batean sartuta. Ordudanik erbestean bizi da, baina literaturarekin itzultzen da gure artera. Bidaia horietan, Narrazioak (1983), Ni ez naiz hemengoa(1985), Marinel zaharrak (1987), Ainhoari gutunak (1990), Hezurrezko xirulak (1991), Gartzelako poema (1992), Hnuy illa nyha yahoo (1995), Hitzen ondoeza (1997), Lagun izoztua(2001) eta Kolosala izango da (2003) izan dira erabili dituen pasaporterik ezagunetakoak.

Nik irakurri dudan liburua azken hau izan da, Kolosala izango da eta laburpentxo bat egin aurretik gustatu zaidala esan beharra daukat. Bertan narratzen den istorioa 1936ko Espainiako gerra giroan kokatzen da eta Kalaportuko herrian bizi diren 11 urteko ume batzuen begietan islatzen du Espainiako Gerra Zibila.

Liburuko protagonista 11 urteko ume bat da eta bere lagun Joxe Marirekin bizitako momentuak adierazten dira gehienbat istorioan. 1936ko uztailaren 19an, aita “lanera” zihoala esan zuen Ferrolera edo Santanderrera eta ordudanik gauza asko aldatu ziren euren egunerokotasunean. Irratian gerra hasi zela esaten zuten baina bi gaztetxoek ez zuten ulertzen nongo gerra hasi zen, beraiek ez baitzuten ikusi inor hiltzen. Bazekiten, Espainian II. Errepublika zegoela eta azken hauteskundeak Frente Popularrak irabazi zituela, baina beraiek ez zekiten nortzuk ziren errebelatu zirenak.

Herria errepublikarekin zegoen, besteek alde egin baitzuten. Noizbehinka, Karl Marxen irudia zuen kamioi baten atzetik joanda, tiroak praktikatzen ikusten zituzten milizianoak eta, belardian ezkutatuz, beraien tresna xumeekin ere punteria praktikatzen zuten bi umeek.

Hasieran, gerra ez zela inoiz iritsiko pentsatzen zuten baina, egun batean, Nafarrak iritsi ziren oso ondo prestatuta eta herriko errepublikazaleak erresistentziarik gabe errenditu ziren. Orduan, aita iritsi zen eta dena ondo atera zela esanez, Bilbora zihoala adierazi zuen. Herrian gerra amaitu zenean, ohartu zen aita Alzamiento Nazionalekoa zela eta irakasle berriak Falangekoak. Eskoletan jende asko falta zen eta klaseak emateko moduak erabat aldatu ziren. Kaleetan Dios, Patria, Rey entzun zitekeen batzuen ahoetan eta besteenetan Franco, Franco, Franco.

Honela, herriko eta etxeko giroa asko aldatzen da eta, azkenean, kaleetan zeuden falangeetako guardiekin hitz egin ere egiten zuten gaztetxoek. Hauek umeei ea zertaz hitz egiten ari ziren galdetzean, bi umeek Alemaniako Cirque Krone zirkuaz hitz egiten ari zirela zioten eta alemanek, Frantzia okupatuta zutenez, lehenago iritsiko zirela pentsatzen zutela.

Laburpentxo honek grina sortu badizue, eskatu iezadazue liburua eta gustura utziko dizuet. Oso erraz irakurtzen da eta, besterik gabe, gomendatzen dizuet.

Comments { 0 }
-->