Archive | sailkatu gabe

RSS feed for this section

EUSKAL ATSOTITZAK

EUSKAL ATSOTITZAK


ETXEARI ETA ETXEKOEI BURUZKOAK:

 

  • Afaldu nahi ez duenaren afaria beti prest.
  • Auzoan uso, etxean otso.
  • Egur zaharra, su txarra.
  • Errezo luzea eta afari motza.
  • Ezkondu eta damutu.
  • Ezkondutako urtea eta txerria hildako urtea
    onenak.
  • Haurrak hazi, nekeak bizi.
  • Idiari adarretatik, pertsonari hitzetik.
  • Lehenengo andrea da emazte, bigarrena senikide,
    hirugarrena gaitz eta kalte.
  • Umearen zentzuna, etxean entzuna.

 

KLIMARI BURUZKOAK:

 

  • Abenduko eguna, argitu orduko iluna.
  • Azaroa bero, negua gero.
  • Azaroa hotz, negua motz.
  • Eguzkia nora, zapiak hara.
  • Elur urte, gari urte.
  • Elur-melur ez nauk hire beldur, badiat etxean arto eta
    egur.
  • Ezkur urte, elur urte.
  • Goiz gorri, arrats euri.
  • Goiz guztiak du bere arratsaldea.
  • Goizean oskorri, gauean iturri.
  • Urtarril hotza, neguaren bihotza.

 

GORPUTZ ATALEI BURUZKOAK:

 

  • Bihotzaren giltza, mihia.
  • Bururik ez eta txapela nahi.
  • Bururik nekatzen ez duenak, hankak nekatu
    behar.
  • Gezurrak buztana labur.
  • Lehengo lepotik orain ere burua.
  • Non gogoa han zangoa.
  • Txapela buruan, ibili munduan.
  • Txapelik handienak ez du buru hutsik betetzen.
  • Zenbat buru, hainbat aburu.
  • Zer ikusi, hura ikasi.

 

ANIMALIEI BURUZKOAK:

 

  • A zer parea, karakola eta barea!
  • Asto joan eta mando etorri.
  • Han eta hemen txakurrak oinutsik.
  • Hurrengo kukua ez du horrek entzungo.
  • Kukuak oker jo.
  • Mando merkea, nagusiaren nekea.
  • Oilo ibiltaria, azeriak jaten.
  • Okila kantetan (kantatzen), euria atetan.
  • Otsoa aipatu eta otsoa atean.
  • Txakurraren gau erdiko ametsak.
  • Zerri gosetiak, ezkurrak amets.
  • Zozoak beleari, ipurbeltz.

 

OFIZIOEI BURUZKOAK:

 

  • Alferra beti lanez betea.
  • Apaizak azken hitza bere.
  • Azeria oiloen predikaria.
  • Errementariaren etxean, zotza burduntzi.
  • Eskola-mutilak sasirik sasi, asko jan, eta gutxi
    ikasi.
  • Geroa alferraren leloa.
  • Itsuen herrian begibakarra alkate.
  • Marinelaren emaztea, goizean senardun, arratsaldean
    alargun.
  • Oinezkorik nahi ez, zaldizkorik etorri ez.

 

BESTETARIKOAK:

 

  • Abere gaiztoa da gorrotoa.
  • Ardo gozoak, lau begi eta oinik ez.
  • Baleki gazteak, baleza zaharrak.
  • Baleuka eta balitz, elkarren ondoan dabiltz.
  • Dagoenean bon-bon, ez dagoenean egon.
  • Ezinak ez du legerik.
  • Gogko tokian, aldaparik ez.
  • Hala ez baldin bada, halatsu.
  • Haritz eroriari, orok egur.
  • Hil eta gero, salda bero.
  • Hori eta atariko haizea bat.
  • Jakiteak ez du ogirik jaten.
  • Kupel txarretik, ardo onik ez.
  • Lehen hala, orain honela, gero ez jakin nola.
  • Nori berea, Jaunaren legea, nori berea da
    gizalegea.
  • Neke gaberik, ez da bizitzerik.
  • Nori berea da zuzenbidea.
  • Ogi gogorrari hagin zorrotza.
  • Su gaberik ez da kerik.
  • Ulertze onari, hitz gutxi.
  • Urak bide eginen du.
  • Urrutiko intxaurrak hamalau, bertara joan eta
    lau.
  • Ustea ez da jakitea.
  • Usteak erdia hutsa eta beste erdia putza.
  • Zereko zera zertan dela zereko zerarekin.
  • Zeurea egin artean mantso eta mantso; zeurea eginez
    gero zantzo eta zantzo.
  • Zure izenean eta nire gizenean.

 

ATSOTITZ GEHIAGO:

 

Gehiago

Comments { 0 }

Ohitura-eleberria

Ohiturazko eleberria

Ohiturazko eleberria 1900 eta 1935 urteen artean egin zen. Baserri
eta arrantzaleen arteko giroa islatzen zen eleberri-mota horretan,
istorioa giro idealizatu batean kokaturik. Euskara modernoaren aurka
askotan altxatzen zen, ohitura zaharrak defendatzen zituelako. Eleberri
honetako pertsonaiak lauak eta abstraktuak dira.

Ohiturazko eleberriak Euskal Herriko ikuspegi bakarra islatzen zuen,
hau da, kristau zintzoa, tradizionala. Ez da eleberri deskribatzailea,
arauemailea baizik: ereduzko euskalduna izateko jarraitu behar diren
arauak ezartzen dituzte zeharka. Badirudi lehen zantzua edo aztarna
Mogelen Peru Abarca izan zela, baina lehen euskal eleberria
Txomin Agirreren Auñamendiko
Lorea
izan zen, 1898koa.

Laburbilduz, hauek jo ditzakegu ohiturazko eleberriaren
ezaugarritzat:

  • Baserriko eta itsas giroko mundu idealizatuak kontatzen dira.
  • Euskara eta fedea goraipatzen dira.
  • Subjektibotasuna da nagusi, hau da, idazleak berak erabakitzen du
    zein pertsonaia izango den ona eta zein ez.
  • Pertsonaiek ez dute bilakaerarik, tipoak dira.
  • Deskripzio ugari dituzte, nahiz eta estatikotasuna nabarmena izan.
  • Kontalaria orojakilea da, hirugarren pertsonan kontatzen du
    istorioa, eta tarteka bere iritzia ematen du.

Txomin Agirre

Txomin Agirrek euskal lehen eleberria idatzi zuen. Bere
bibliografian eleberri hauek aurki ditzakegu: Auñamendiko
Lorea
(1898), Kresala (1906), Garoa (1912) eta
Ni ta ni (bukatu aurretik hil zen).

Bere lehen eleberria, Auñamendiko Lorea (1898),
lehen euskal eleberritzat jotzen da. Erromantikoa da, eta bertan
nabaria da Navarro Villosladaren Amaya o los vascos en el siglo
XVIII
obraren eragina. Bigarren eleberria, Kresala,
bizkaieraz idatzi zuen, eta herri arrantzale batean girotu zuen
istorioa. Hirugarrena, Garoa, gipuzkeraz dago, eta nekazarien
herri batean girotu zuen.

Txomin Agirre hainbat idazleren eredu izan zen.

hiru.com

Comments { 1 }

Ekonomia

EKONOMIA BALIABIDEAK

ESKARIA ETA ESKAINTZA

ARTIKULU INTERESGARRIAK

Comments { 0 }
-->