Nora doa gure dirua?

By on 2010(e)ko uztailak 24 in arazoak, gizartea

Azken urteetan krisi ekonomikoa konpontzeko hainbat neurri hartu dira, baina askok ez dute eragin handirik izan. Adibidez, zergak igotzeak ez du beti estatuak gehiago kobratzea eragiten. Beste alde batetik, askotan, norbaitek lapurtu duen dirua ez da aurkitzen edo dirua egintza kriminaletarako erabil daiteke, inork saihestu gabe. Arazo hauek guztiek kausa komun bat dute: zerga paradisuak eta sekretu bankarioa.

Zerga paradisuak atzerritar dirudunei oso zerga gutxi kobratzen dieten herrialdeak dira. Hauetako batzuk dira Monako, Liechtenstein, Kaiman Uharteak… , eta munduko diruaren eta enpresen zati garrantzitsu bat han kokatuta daude. Zerga gutxi ordaintzearen ondorioz, enpresa asko mugitzen dira estatu horietara eta diru asko aurrezten dute. Gehienetan, gainera, beste estatuekin ez dute kolaboratzen eta, beraz, dirutzak ezkutuan gelditzen dira. Honek hainbat efektu negatibo ditu beste estatuetan.

File:Tax havens.svg

Alde batetik, beste estatuen zerga bilketan efektua du. Normalean, dirudunek zerga gehiago ordaintzen dituzte eta norberaren diruaren arabera proportzionalki ordaintzen da. Hau egokiena izango litzateke sistemak ondo funtzionatuko balu. Baina honek tranpa bat du: dirudunek enpresak eta kontu korronteak zerga paradisuetara eramaten dituzte, gutxiago ordainduz. Honen ondorioz, gehien ordaintzen dutenak dirua dutenak baina aberatsak ez diren pertsonak dira, eta kaltetuenak klase ertainak dira. Adibidez, eliteko kirolari askok etxebizitza zerga paradisuetan erregistratua dute, zerga gutxiago ordaintzeko. Gauzak gaizki doazenean ere, dirudunek zerga paradisuei probetxua ateratzen diete. Adibidez, enpresa bat errentagarria ez denean, porrota egin duela aitor dezakete eta, horrela, ezin dira zorrak ordaindu. Eta diru guztia zerga paradisuetan sartu dutenez, diru hori ezin da erreklamatu.

Zerga paradisuek kriminalitatean ere eragina dute. Ustelkerian sartutakoek zerga paradisuak erabiltzen dituzte lapurtzen duten dirua ezkutatzeko, eta horrela zailagoa da jende hau harrapatzea. Kondenatu eta kartzelan sartu eta gero ere arazoak sortzen dituzte, dirua itzultzeko eskatzean, dirurik ez dutela esaten dutelako. Diru hau zerga paradisuetan ezkutatuta dago, baina banku-sekretuaren ondorioz, diru honen existentzia ezin da frogatu. Kriminalek eta mafiosoek ere zerga paradisuetan sartzen dute dirua, horregatik da hain zaila hauen arrastoa jarraitzea. Terroristek ere dirua zerga paradisuetan gordetzen dute, eta finantziazioa hemendik lortzen dute.

Hau guztia kontuan hartuz, krisi handi bat berriro ez errepikatzeko hartu behar diren neurrien artean, nahitaez, zerga paradisuen desagerpenarena dago. Zerga paradisuen desagerpenak hainbat onura ekarriko lituzke. Zerga progresiboak igotzea posible litzateke, aberatsek gehiago ordainduz. Dirua ezkutatzeko tokirik ez balute, ordaindu egin beharko lukete eta, ondorioz, estatuak eskuratzen duen dirua handitu egingo litzateke. Gainera, diru hori gaizki erabiltzea zailagoa izango litzateke, politikoek zailago luketelako eskua sartzea. Beraz, irabazten den diru hori hobeto inbertituko da. Hala ere, oso zaila izango da hau martxan jartzea. Alde batetik, boterea duten askok interesak dituztelako zerga paradisuetan; eta, bestetik, ekonomia kontrolatzen duten “neocons“-ek ez dutelako inoiz onartuko.

Comments { 1 }

Konturatu al zara zure larruazalarekin egiten ari zarena?

By on 2010(e)ko uztailak 18 in arazoak, gizartea

Uda guztietan bezala, aurtengoan ere irrikaz gaude gure gorputzak kolore beltzarana hartzeko. Orduak eta orduak pasa genitzake eguzkiaren azpian, eta noski, hori helburu zehatz batekin: edertu egiten gaituen kolore hori har dezagun. Hala ere, ez gara konturatzen eguzkia arriskutsua dela eta beharrezkoa dela haren aurrean babestea. Ba al dakigu zein ondorio izan ditzakeen hainbeste denbora eguzkia hartzen pasatzeak? Axola al digu etorkizunean gerta litekeena? Zergatik askotan ez dugu beharrezkoa den babesa ematen?

Lehenik eta behin, eguzkiak larruazalean nola erreakzionatzen duen aipatu behar da. Izpi ultramoreak gure azalean sartzen dira, eta honek larruazala handitzea eragiten du. Ez bagara denbora luzez egoten, pigmentazioan handiagotze bat gertatzen da. Hori belztea izango litzateke. Arazoa dator denbora gehiegi egoten garenean; izan ere, izpi ultramoreek larruazalean eragin kaltegarria baitute. Azalak kolore gorrixka hartzen du eta zerbaitekin igurztean mina egiten digu. Beste era batera esanda, erre egiten gara. Normalean, hiru eguneko epean erredura desagertu egiten da, baina egun horiek batzuetan oso mingarriak izaten dira.

Bigarrenik, eguzkiaren aurrean ez babesteak begietan lesioak eragin ditzake, baita azaleko minbiziaere. Larruazal guztiak desberdinak direnez, erreakzioa desberdina da guztiengan; gauzak horrela, ezinbestekoa da babestea. Hala ere, onurak ere baditu. Izpi ultramoreak beharrezkoak dira, D bitaminaren iturri nagusia baitira. Kaltzioaren xurgatzea laguntzen du, horrela gure hezurrak gogor eta osasuntsu mantenduz. Nolanahi ere, ez dugu zertan eguzki azpian denbora asko egon D bitamina gureganatzeko.

Beraz, argi ikus daiteke beharrezkoa dela babes egoki bat larruazalean arazorik izan ez dezagun. Azken batean, ez da batere kostatzen gorputzean krema apur bat noizbehinka ematea eta, horrela, arriskuak ekiditea. Ondorioz, norberak ikusi beharko du zer egin bere gorputz eta larruazalarekin, baina kontuan izan minbizia eta erredurak ez direla txantxetako kontuak.

Comments { 1 }

Unibertsitaterako bidean…

By on 2010(e)ko uztailak 13 in arazoak, gizartea

18 urte beteta edo betetzear gaude aurten gazte mordo bat eta gure etorkizuna  aukeratu beharrean. Batxilergoko bigarren eta azken kurtsoa amaituta, azken proba bati, eta ziurrenik gogorrenari, aurre egin behar izan diogu: HAUTAPROBA.

1992. urtean jaiotako gazteok aurkeztu gara azken froga honetara, unibertsitatera joan ahal izateko. Aurreko urtera arte zazpi azterketa egin behar ziren derrigorrez eta ariketa, kuestio eta problemen artean, bat edo beste aukeratzeko ahalmena izaten zen. Aurten, ordea, ez. Aurten hautaprobetako azterketa ia guztiak goitik behera aldatu dira. Ez hori bakarrik, aipatu bezala, zazpi azterketa egin behar ziren orain arte: Ingelesa, Gaztelania, Euskara, Filosofia edo Espainiako Historia eta modalitateko 4 azterketetatik bakarrik 3, bakoitzak bere kabuz hautatuta. 2010eko selektibitateko proban, bestalde, 5 azterketa baino ez dira ezinbestekoak: Euskara, Gaztelania, Ingelesa, Filosofia edo Historia eta bakoitzaren modalitateko azterketa bakarra. Helburua? Ideiarik ere ez.

Alde batetik, burutu beharreko azterketen kopuruaz gain, ereduak ere guztiz aldatu dira hainbat gaitan; Filosofian, Historian eta Gaztelanian, adibidez. Boloniako proiektuarekin globalizaziora iritsi nahi da, unibertsitateko graduak nazio artean balio izateko, toki guztietan selektibitateko azterketa eredu berdinak izateko… Baina metodo hau oso logikoa ez delakoan nago. Eredu aldaketa dela eta, protesta mordo bat egon da han eta hemen. Gainera, kontuan hartzen badugu eskoletan ezartzen diren azterketak ikasleek “ikas dezaten” egiten direla, zertarako jarri selektibitatean aukerazko hiru azterketa? Horietako erdiak zurian entregatzeko? Ene ustez, honek guztiak ez du ez hanka ez bururik.

Eta ez hori bakarrik, aukerazko azterketa horiek puntu gehigarriak irabazteko aukera emango dute, eta orain arte ez bezala (nota maximoa 10 izan da betidanik), aurtengo ikasleok 14!! bat ateratzeko aukera izango dugu. Zein da helburua? Unibertsitaterako bidea  oraindik gehiago zaildu nahian ala? Askok 5 bat beharko dute unibertsitatean sartu ahal izateko; halere, Medikuntza, Irakasle ikasketak, Arkitektura eta horrelako hainbat   ikasketari begira, zer gertatzen da? Orain arte 9 bat baino zertxobait gehiago behar izan da zenbait tokitan sartzeko, eta aurtengo metodo honek gazte askori gauzak erraztu egingo dizkio; beste talde txiki bati zaildu, ordea, eta asko gainera.

Zer espero den selektibitate berri honetatik, ez dakit. Sortzaileek nahi dutena beteko delakoan egongo dira, baina ez nintzateke horre ziur egongo euren tokian egongo banintz. Bestalde, aukerazko azterketa horiek duten beste “abantaila” bat penalizaziorik ez izatea da, hau da, 0 edo 4 atera azterketan, balio berdina izango du eta ez dute azken emaitzaren balioa jaitsiko. Aldiz, 5 baino gehiago ateratzen dutenek, emaitza hori bider 0,1 edo 0,2 egin behar dute azterketaren arabera, eta hori gehigarri izango da. Penalizaziorik ez izanda, nork ez du izena emango eta “gero gerokoak”? Izena eman, zertxobait begiratu apunteak eta ea zortea dudan, nik nahi dudana sartzen den eta 5 bat ateratzen dudan. Aurtengo azterketa mordo bat zurian edo erdi zurian entregatuko dira eta, aurrez esan dudan bezala, ez dut uste hori denik eurek nahi dutena.

Laburbilduz, kontraesana badirudi ere, unibertsitateko sarrera erraztu zein zaildu egin dute. Benetan ikasten dutenek eta nota nahi edo behar dutenek zertxobait gehiago ikasi beharko dute nahi duten plaza hori lortzeko. Bestalde, beste askori erraztu egin zaie unibertsitaterako sarrera, 2 azterketa gutxiago edukitzeaz gain, nota igo dezakezulako eta honela ikasle profil polit bat lortu. Aurtengo metodo honek ez duela ez hanka, ez bururik esango nuke.

Comments { 4 }
-->