euskaljakintza

Jakina da gero eta euskaldun zaletu gehiago dagoela surf kontuetan eta, horregatik, euskaljakintzan kirol eder honen jatorria eta gaur egungo egoerari buruz idaztea otu zait. Esan dezakegu hasierak ez duela data zehatzik, hau da, ezin dugu jakin noiz izan zen lehenengo aldiz gizaki batek bere ohol gainean olatu bat hartu eta, irrist eginez, itsasoan barrena ibili zena, ez omen dago aztarnarik antzinako testuetan nahiz datuetan. Hala ere, surfaren hasierari buruzko bi teoria nagusi ditugu:

Lehenengoa, Mikronesia eta Ozeano Bareako Irlen hegoaldean (Maoríes, Fiji, Tonga, Tahiti…) kokatuko genuke; izan ere, bertako biztanleen kulturak itsasoarekin lotura estua baitzuen. Hango elezahar eta kontaketetatik hainbat aitorpen jaso dira esanez ohikoa zela biztanleria olatuen gainetik garraiatzea, kanoatan eta arrantza egiteko erabiltzen zituzten txalupetan zehazki.

Beste aldetik, Peruko iparraldea dugu. Bertan bizi ziren gizakumeek aztarna grafikoa utzi zuten non gizon bat irudikatzen zen olatu baten gainean irrist eginez, egurrez egindako taula batean. Arrasto hau historiarekin lotzean, surfaren lehen pausoak Hego Amerikan kokatzera garamatza. Dena den, mende batzuk beranduago, polinesiarrak izango dira uhartez uharte ohitura hau zabalduko dutenak, azkenik, Hawaiira eramanez.

Garai haietan, Hawaii aldean, surf klasikoa egiten zen. Bertako gizartea maila ezberdinetan banatzen zen. Lehenik eta behin, erregeak eta agintariak eta ondoren beste guztiak. Mende haietan, gizarte kategoria guztiak aritzen ziren surfean, goi-mailakoak nahiz behe-mailakoak, baina ibiltzeko baldintza batzuk ezarrita zeuden. Maila ezberdinen artean taula ezberdinak erabili behar ziren. Gauzak horrela, ohol ezberdinek bakoitzaren gizarte maila irudikatzen zuen; esaterako, erregearena besteengandik ezberdina zen. Denbora haietan, gainera, surfak betekizun bat zuen: jende bakoitzaren adorea adieraztea. Izan ere, herriaren arteko gatazkak eta ezberdintasunak, borroka alde batera utziz, ohol gainean konpontzen zituzten trebetasun handiz eta mugimendu arriskutsuak eginez.

 

Gaur egungo surfak, surf modernoak, ez du esangura berezirik; beste hainbat kiroletako bat besterik ez da eta,  antzinako surfarekin alderatuz, aldaketa ugari jasan duela ohartuko gara. Esaterako, beste garaitan erabiltzen ziren taulak egurrezkoak izaten ziren, pisu handikoak gaur egungoen aldean; izan ere, teknikak izugarri egin du aurrera eta orain erabiltzen direnak askoz ere arinagoak dira. Gaur egun, surfaren bitartez, kirolarien gaitasuna neurtzen da, antzinako maila bereizketatik urrun, eta txapelketetan sari garrantzitsuak jasotzen dira.

Artikulu hau irakurri ondoren bakarren bati barnean surflari sua pizten bazaio, hementxe doaz hasiberrientzat kirol honetan jarduteko hainbat urrats:

• Lehenengo egunetan, gomendagarria da ohol handiak eta lodiak erabiltzea, punta biribila dutenak, bertan oreka mantentzea errazagoa baita.
• Uretara sartu baino lehen, luzapen batzuk egitea aholkatzen dizuet, minik hartu nahi ez baduzue, behintzat.
• Olatu batzuk hartzera sartu baino lehen, hondartza ertzean ariketa sinple batzuk egin taula gainean oreka mantentzen saiatuz. Adibidez: ohol gainean etzanda zaudela, salto egin bi hankak malgutuz eta eskuekin oreka mantentzen lagunduz. Besoen kokaera ondorengoa da: aurrealdean doan hanka eta alde horri dagokion besoa aurrerantz luzatu; bestea, berriz, ele moduan ipini.
• Oholaren soka orkatilaren albo batean jarri. Hau da, soka gure gorputzaren barrualdera ez, beste aldera ipini; bestela, hondartzara sartu bezain laster, estropuz egingo dugu.
• Kontuz! Uretan zaudenean, zutik jartzerakoan, ez ipini oholaren aurrealdean; beti atzealdean, hanken artean tarte bat mantenduz.
• Olatua hartzerakoan, arraun egin gainean jarri arte.
• Aurreko guztiak egin eta gero, prest zaudete hondartzaren barrenera sartu eta olatu pare bat hartzeko. Ez etsi lehenengo egunean! Surfa zaila da, baina jardun ondoren aurrerapen itzelak lor daitezke.

Aholku hauek baliagarriak suertatuko zitzaizkizuelakoan, hurrengora arte, euskaljakintzako irakurleak.

[kml_flashembed movie="http://youtube.com/watch/v/k2vkwy2vdP4 " width="425" height="350" wmode="transparent" /]

Lehengo egunean, egunkaria hartu nuen ea artikulu berriarentzako gai interesgarriren bat ikusten nuen. Egunkari osoa ikuskatu ondoren, ez nuen grazia gehiegirik egiten zidan albisterik topatu; beraz, lehen bezala gelditu nintzen, gairik gabe, alegia.

Aita telebistan albistegia ikusten ari zela, kirolen saila hasi zen eta berarekin gelditu nintzen. Hori ikusten nengoela, Iban Mayori 2.aldiz kontraanalisia egin ziotela esan zuten eta, bigarren honetan positibo eman zuenez, UCIk (Union Ciclista Internacional) 2 urtez zigortuko zuela aitortzen zuten.

Ezin nuen sinetsi. Sutan jarri nintzen, hori legearen aurka joatea baita. Ez nuen nire artikuluetan txirrindularitza gehiegi aipatu nahi, baina azken aldi honetan txirrindularitzarekin gertatzen ari dena gehiegizkoa iruditzen zaidanez, artikulu hau idazteari ekin diot.

Badirudi, gaur egun mundu guztia txirrindularitzaren aurka jarri dela; alde batetik edo bestetik jasotzen ditu kolpeak eta hori jasanezina da. Ez dut ulertzen zer egin duen txirrindularitzak horrelako tratua jasotzeko. Ados nago txirrindulari batek positibo emateagatik santzioa izatearekin, ez baitu legalki jokatu, baina ez nago konforme beste kirol batzuetan materia berdinarengatik ez santzionatzea edota, santzionatuz gero, oso epe laburrerako izatea.

Horren adibide garbi bat Romario futbolari beteranoarena da. Oraintsu, burusoil ez gelditzeko, ilea hazteko balio duen tratamendu bat erabili duela aitortu dute, eta sendabide honek positibo ematen du. Positibo eman duenez, 3 hilabeteko santzioa proposatu diote, baina oraindik ez dago egiaztatuta beteko denik.

Txirrindularitzan aurten antzeko kasu bat izan dugu Adrian Saez de Arregi Caja Ruraleko ziklistarekin. 22 urte izan arren, burusoil gelditzen hasia zegoen eta, hori ekiditeko, osabide hori hartzen hasi zen. Urte hasieran, Espainiako Ziklokroseko Txapelketa jokatzen ari zela, partaide guztiek antidopin egiaztapen bat pasatu genuen. Antza denez, Adrianek bertan positibo eman zuen Romarioren tratamendu berbera erabiltzearen ondorioz.

Positibo hau irailean atera zen eta, denbora tarte horretan, Adrian bere inozentzia aldarrikatzen saiatu zen, frogatua baitago medikamentu hau erabiltzen duena nahiko ahul geratzen dela eta ez duela bere errendimendua hobetzen. Beraz, begi bistakoa da Adrianek ez zuela debekatua dagoen substantzia hori bere errendimendua hobetzeko hartu.

Hala ere, berri hau oraindik ez zegoenez zabaldua, aurten Adrianek ez du arazorik izan errepideko denboraldi osoa egiteko. Bertan onenetariko bat dela erakutsi du eta baita profesional mailan toki bat merezi ere. Hortaz jabetu ziren Orbea – Oreka SDA taldeko zuzendariak eta hurrengo urteetarako profesional izateko aukera eman zioten. Sinatu eta handik gutxira, auzitegietan ez duenez lortu bere inozentzia erakustea, positiboarekin geratu da eta UCIkoek bi urteko zigorra ezarri diote. Honekin batera, profesional izateko aukera guztiak kendu dizkiote Adriani; izan ere, hemendik 2 urtera bueltatzeko nahia izango balu, berriz ere afizionatu mailara bueltatu beharko litzateke. Bi urtetan geldirik egoteak erritmo falta izugarria suposatzen du; beraz, berriz ere puntuan jartzeko urte bat edo bi beharko lituzke eta 26 urterekin gaur egun ez dago profesionaletara pasatzen denik. Igotzea lortzen dutenak gazte igotzen dira, ez baita erraza profesionalen kategoriara egitea. Horrela, gazte pasatuz gero, 26-27 urterekin profesional mailara egokituak egon ohi dira eta, gainera, oraindik urte onenak aurretik izango dituzte.

 Hau ikusita, nire galdera hau da: zergatik txirrindularitzan bi urte eta futbolean 3 hilabete? Zergatik horrelako aldea?

Txirrindulari batek kontrol bat pasatzen duenean, 17 substantzia ezberdin bilatzen zaizkio eta beste edozein kirolariri kontrol bakoitzeko substantzia bakar bat. Eta berriz ere buruari galdera berbera: zer dela eta?

Hau horrela izanik, nola ez dira gehiago entzungo ziklisten positiboak? Frogatuta dago, positibo ematen duten kirolarien artean, txirrindularitzak positibo kasu gutxienetarikoa ematen duena dela; halere, komunikabideetan badirudi txirrindularitzaren positiboak baino ez dituztela zabaldu nahi.

Joan den irailean, Stuttgarten, errepideko Munduko Txapelketak jokatu ziren elite mailakoentzat. Bertako faborito nagusiena Oscar Freire kantabriarra zen, eta UCIkoak azken hilabetean 11 aldiz joan zitzaizkion antidopin egiaztapenak egitera. Kopuru horri espainiar federazioak horrelako izena duten probetara joateagatik egiten dizkizun egiaztapenak batzen badizkiozu 13-15 kontrolera iritsiko litzateke.

Horretaz gain, orain ere polemika handia piztu da Pereirok (iazko Tourreko irabazleak) erabiltzen duen kamara hiperbarikoarekin. Kamara hau Real Madrid futbol taldeko Raúl kapitainak ere erabiltzen du, eta inork ez dio batere trabarik ezarri; Pereiroren kasuan, aldiz, hori positibo ematea bezala kontsideratuta egon beharko lukeela esaten dute batzuek; izan ere, kamara horren laguntzaz gorputza berezkoa ez duen beste edozer sortzen ari baita.

Gustura jakingo nuke zenbat antidopin egiaztapen pasatzen dituzten futbolariek, saskibaloiko jokalariek, teniseko jokalariek… urtean. Eta hauetako zenbat, ziklistek izaten dituzten bezala, goizeko lau edo bostetan ustekabez.

Hasierako adibidera itzuliz, Iban Mayo igorreztarraren kasua ere lotsagarria da. Ezin da kontraanilisaren kontraanilisia egin eta Mayori hori egin diote. Antza, UCIkoei ez zitzaien gustatu kontraanilisian ateratako emaitza negatiboa eta horregatik berriz ere egin diote, oraingoan beraiek nahi zuten erantzuna lortuz, positiboa alegia.

Aurreko guztia gutxi balitz, txirrindulari guztiek, profesionaletara pasatzean, eguneko 24 orduetan zer egingo duten eta non egongo diren aitortu behar diote UCIri eta denbora guztian martxan egongo den mugikorren bat ere izan behar dute. Hilabetean behin, UCIkoek nahi duten egunean eta nahi duten momentuan, ziklista dagoen lekura joan eta ustekabeko antidopin egiaztapen bat egin ahal izango diote. Edozein kausa dela eta, ziklista ez balitz esandako lekuan egongo, 2 urteko santzio bat eror dakioke. Hau ikaragarria da!

Amaitzeko, nire aburuz, txirrindulariok ezin dugu hau onartu, eta zerbait egiten hasi beharrean gaude hain preziatua dugun kirol hau guztiz suntsi dezaten nahi ez badugu. Ez dakit nondik has gaitezkeen, baina hau aldatzen saiatu behar dugu lehenbailehen nola edo hala.