Telebistako eskubideen banaketa Espainiako ligan

By on 2012(e)ko azaroak 3 in orokorra

LFP (FlickrCC, COG LOG LAB)

Europako futbol konpetizio handietan, ez dago Espainiako ligan dagoen telebista eskubideengatik jasotako diruaren banaketa kaskarrik. Alemania, Ingalaterra, Italia eta Frantzian, telebistako eskubide horietatik jasotako dirua ligak berak banatzen eta kudeatzen du. Txapeldunen ligan ere hori bera gertatzen da: Europar batzordeak UEFA telebistako eskubideen banaketa egiteko enkante bat egin dezan behartzen du.

Baina Espainian, ez. Espainian, Bartzelona eta Real Madril beraien botere ekonomiko eta kirol arloko botereaz baliatzen dira eskubide hauetatik lortutako diruaren gehiengoa beraiek hartzeko. Lehengo urtean, adibidez, Bartzelona eta Madrilek 140 milioi euro jaso zituzten diru horretatik, beste taldeek baina askoz gehiago. Diru gutxiena lortu zuena Rayo Vallecano izan zen, 14 milioirekin. Hau lotsagarria da; izan ere, lehendik ere badute nahiko indar bi talde hauek. Honela, begi bistan dago, besteengandik duten tartea handitu egiten da. Gainera, telebistak beraien menpe dituztenez, partiduen ordutegiarekin ere irabazten ateratzen dira. Honela, normala da, azken 8 urteetan gertatu den bezala, bi talde hauetako batek irabaztea txapelketa, beste taldeek ezin baitute beraien aurka borrokatu.

Europako beste konpetizio guztietan ez da horrela gertatzen. Frantzian, azken 4 urteetan, talde ezberdinek irabazi dute liga, ez baitago hainbesteko alderik haien artean, ez kirol mailari dagokionez, ezta ekonomikoki ere; izan ere, telebistako eskubieetatik jasotako diruaren erdia denen artean berdin banatzen baita. Alemanian, gehien jasotzen duen taldea Bayern da, eta 28 milioi besterik ez ditu jasotzen. Gutxiena jasotzen duenak, Coloniak, 14 jasotzen ditu. Ikus dezakegunez, hemen ere ez dago hainbesteko alderik. Ingalaterran jasotzen den diru kopuruaren %70 talde guztien artean banatzen da kopuru berdinetan. Talde bakoitzak, gutxenez, 45 milioi jasotzen ditu. Italian ere banaketa era honetan egiten da: eskubideak direla eta jasotzen den diruaren %40 denen artean berdin banatzen da.

Espainian gertatzen denak ondorioak izaten ditu, eta hori azken urteetako emaitzetan ikusi besterik ez dago. 2008-2009 denboraldian, lehengoa Bartzelona izan zen (87 puntu); bigarrena, Madril (78 puntu); eta hirugarren, Sevilla (70 puntu). Iaz, berriz, Madril lehenengo izan zen (100 puntu); bigarren, Bartzelona (91 puntu); eta hirugarren, Valentzia (61 puntu).  Urte hauetan lehenengo eta hirugarrenaren arteko aldea 17 puntutik 39ra igaro da. Hau normala al da? Bi talde hauen artean futbola hondatzen ari dira. Gainerako taldeek onartu besterik ez dute: beraien kritika eta hitzek ez dute botererik, eta Espainiako liga hau bi talderentzat eginda dago. Bi liga bereizten dituzte talde hauek: Bartzelona eta Madrilen artekoa, eta beste 18 taldeen artekoa. azken honi “La otra Liga” izena ematen diote.

Krisiarekin banaketa horrek duen pisua handitu egin da, eta lehenengo mailan dauden talde asko eta asko Ogasunarekin eta beste zenbait hartzekodunekin zorretan daude. Talde gehienek eskatzen dutena zera da: bi talde horien eta gainontzekoen alde ekonomikoa murriztea, honela, Espainiako liga konpetizio bat izan dadin. Nik ere horixe esaktzen dut. Zer diozue zuek?

Comments { 3 }

Urrea urre, belztuta badago ere?

By on 2012(e)ko azaroak 1 in arazoak, gizartea

Hitzik gabe utzi ninduten lehengoan Washington Post izeneko egunkari batek  burututako  esperimentu zoragarri bati buruz hitz egin zidatenean.  Esperientzia honen partaide nagusia Joshua Bell  biolin-jotzaile  estatubatuarra izan zen.

Aldizkari honen helburua jendearen jokabideak aztertzea besterik ez zen. Hori burutzeko, Bell eskale bat balitz bezala metroan kokatzea bururatu zitzaien. Esperimentua abian jarria zelarik, honek biolina jotzeari ekin zion. Harrigarria bada ere, goiz osoan zehar zazpì pertsona besterik ez ziren gelditu entzutera eta zazpi horietatik emakume bakarra ohartu zen bera zela. Bellek esperimentua burutu baino zenbait egun lehenago izugarrizko kontzertua eskaini zuen dirutza baten truke.

 

Baina nola da posible maila gorenean dagoen biolin-jotzaile baten ondotik pasa eta, bere iaiotasuna alde batera utzita, bere janzkerari garrantzi gehiago ematea?  Bai gizarte hutsala! Jendearen fisikoak edo inguruak garrantzi gehiago izizatea beraiek balio dutena baino ondo iruditzen zaizue? Ez dago eskubiderik!

Beraz, Bellen adibidean ederki erakutsi da gizarte honetan zuk dituzun gaitasunak baino garrantzi handiagoa duela zuk duzun abilezia non eta nola zabaltzen edo eskaintzen duzun. Erreflexio txiki bat egin beharrean gaudela iruditzen zait gizarte honetako partaide garen guztiok, eta ez daitezela bilaka jakituria eta ezagutza  ikuslearen araberakoak.

Comments { 3 }

Epaile epaituak

By on 2012(e)ko urriak 29 in gizartea, kirola

arbitroak (FlickrCC, treedork)

Nabaria da betidanik izan dela arbitroen aurkako jokabide bat ikusleen eta jokalarien artetik. Orduan, zergatik erabiltzen da oraindik ere auzian ipintzen dugun figura hori  futbol partiduetan? Erantzuna oso erraza da, arbitrorik gabe ez baitago jokorik. Definizioan argi geratzen den bezala, bere helburua partiduko egoera bakoitzaren aurrean aukerarik egokiena erabakitzea da bi taldeen arteko eztabaida amaiezin bat gerta ez dadin. Gauzak horrela, zergatik kritikatzen dira horrenbeste beltzezkoen  erabakiak? Azken batean, arbitroak ikusten duena bakarrik adierazten du, bi begi baino ez baititu.

Aurreko batean, futbol partida bat ikusten ari nintzela -eta ez naiz lehenengo mailako partidu batez ari, gazte batzuen futbol partiduaz baizik-, sekulako irain sorta entzun nuen arbitroarekiko. Mutil gazte bat zen, 18-19 urte izango zituen gutxi gorabehera, eta ez zen arbitro aditu bat, ezta gutxiago ere; nolanahi ere, mutila saiatzen zen. Eta ikusleak, batez ere gurasoak, jo eta su ari ziren mutil gaixo haren aurka. Lehenengo mailako futbol epaile bat aldarrikatzen zuten, sobra ere euren semeek  kategoria hori ez zutela konturatu gabe. Hala ere, mutil hura, egoerak okerrera jo aurretik, 80 minutuak amaitutakoan, 3 aldiz txistua jo eta burumakur aldageletara sartu zen, ikusleen artetik era guztietako irainak jaurtitzen zizkioten bitartean.

Honelako egoerak astebururo bizi ohi ditugu futbolean eta inork ez ditu salatzen; errazagoa iruditzen zaigu beste aldera begiratzea edo arbitroarekiko gorroto horretara batzea. Azken finean, hark ahal duen guztia egiten du jokoaren pausoak ahalik eta ongien eramateko, honek ez baitu inolako interesik, kategoria baxuetan batez ere, talde batek edo besteak irabaz dezan. Eta guk gure jarrerarekin arazoa areagotu egiten diogu koitaduari, lan erraz eta sinple bat izan beharko lukeenean.

Nahiz eta hau horrela izan, azpimarratu behar dut hau ez dela ikusle guztien artean gertatzen, eta badaudela futbol arbitroa  errespetatzen duten ikusleak ere, hauek jakin badakitelako hori jarrera txoro eta krudela besterik ez dela, eta ez dietela beraien seme-alabei ezertan laguntzen epaitzeko ardura duen gizagaixoarekiko jarrera hori hartuta. Gainera, zein ikasgai emango liekete beren semeei jarrera horretara makurtuko balira? Argi dagoena zera da: semeek gurasoengandik ikusten dutena egiten dute, edo, beste era batean esanda, nolako zura halako ezpala.

Hau guztia esan ondoren, aipatu nahi dizuet beste kirol batzuetan ez dela honelako arazorik sortzen, eta arbitroari zor zaion errespetua handiagoa izaten dela. Adibidez, errugbian. Kirol honetan jokalariek arbitroaren erabakiak ez badituzte errespetatzen,  zigor kolpea adierazten du epaileak eta, egoerak horrela jarraitzen badu, 10 metro zelai gehiago ematen dizkio aurkako taldeari. Gainera, errugbian epaileari hitz egin diezaiokeen bakarra kapitaina da. Hau ez da futbolean gertatzen. Agian, izan daiteke errugbia diziplina handiagoa duen kirola delako, nork daki.

Aurretik esan dudan guztiarekin ez dut esan nahi futbol arbitroak beti ongi egiten duenik, baina argi utzi nahi dut arbitroak, maila baxuetan batez ere, ez duela ezer irabazten gaizki epaituz, eta bera ahal duen guztia ematen saiatzen dela jokoaren gorabeherak ongi eramateko. Horretaz gain, garbi dago, halaber, guraso eta jokalarien artetik egiten zaion kritika masiboak ez duela inongo justifikaziorik; azken batean, futbola joko bat besterik ez baita.

Amaitzeko, eta honetaz guztiaz gogoeta egin dezazuen, zuekin partekatu nahi ditut ondorengo irudiak, Argentinan jazo zen gertaera negargarri batenak.

Comments { 0 }
-->