Jenio bat izan nahi? Jada horretarako aukera baduzu!

6118332031_b7665c7bc9_o

Irudia: Lawrence Wang, FlickrCC

Egun batean, nire amak aldizkari batean oso artikulu interesgarria irakurri zuela esan zidan, “Genio por accidente” izenekoa. Gaia gainetik azaldu ondoren, begirada bat eman eta segituan hura irakurtzeko gogoa piztu zitzaidan. Amak bete-betean asmatu zuen, artikulua benetan interesgarria eta harrigarria zen.

‘Savant’ izeneko sindromea duten zenbait pertsonari buruzkoa zen. Antza denez, sindrome hau mundu osoan 50 bat pertsonek bakarrik dute. Hauek izugarrizko gaitasun eta trebeziak dituzte zenbait arlo ezberdinetan; egunerokotasunean, aldiz, zailtasun ugari dituzte. Ba al dakizue zer den benetan harrigarriena? Nahiz eta oraindik ez dakiten ziur sindrome berezi hau gizakietan nola sortzen den, gehienek jasaten dute autistak direlako, garunean lesioren bat eduki dutelako edota buruan istripuren bat izan dutelako. Aipatu berri dudan bezala, batzuek buruan jasotako kolpe baten ondoren, pertsona normal eta ez oso jakintsu bat izatetik bat-batean arlo batean izugarrizko gaitasunak edukitzera igaro dira, hala nola, oroimen miresgarria, kalkulu matematikoak egiteko aparteko trebezia eta gaitasun artistiko itzelak.

Zenbait adituk dioenez, ahalmen eta trebezia bitxi hauek gu guztion buru barnean gordeta daude, ezkutuan egongo balira bezala. Horregatik, buruan kolpea jasan zutenean, ezkutuko gaitasun hori garatu egin zitzaien. Horrela, egunerokotasuneko gauzetan zailtasunak izan arren, beste zenbait arlotan jenio huts bilakatu ziren.

Orduan, imajinatzen al duzue buruan zartako bat jasanda zuek ere jenio bihurtzen zaretela? Aukera izanez gero, gaitasun miresgarri horiek lortzeko prest egongo al zinatekete? Bada, aukera hori jada existitzen da; izan ere, ezinak ez du legerik! Allan Snyder izeneko medikuak ‘sormenaren txapela’ izeneko aparatu bat asmatu du. Asmakuntza honek, elektrodoen bidez gure garuna estimulatzen du, eta, horrela, gure buruan ezkutuan ditugun gaitasun eta talentu horiek garatzeko gai izan gaitezke. Gainera, Snyder doktoreak dioenez, etorkizunean garun barnean ditugun talentu hauek garatzeko balioko duten teknologiak egongo dira, eguneroko bizitzan erabili ahal izango ditugunak. Hau da, jenioek dituzten dohainak edukitzeko gauza izango gara!

Ni betidanik izan naiz horrelako asmakuntzen eta aurrerapenen aldekoa, eta izugarri gustatuko litzaidake horrelako tresna batekin betidanik zailak egin zaizkidan arloetan gaitasun apartak edukitzea bat-batean. Beraz, asmatu berri duten ideia hau oso ona iruditzen zait. Eta zuei, zer iruditzen? Probatzeko prest egongo al zinatekete?

Comments { 0 }

Komunikabideen eragina nerabeen indarkerian

Irudia: mojzagrebinfo (Pixabay, CC0 Public Domain)

Irudia: mojzagrebinfo (Pixabay, CC0 Public Domain)

Gaur egun, telebistak eta gainontzeko komunikabideek guztiok pentsatzen dugun baino eragin handiagoa dute gizartean. Batez ere, nerabezaroan dauden gazteen jokabidean serioski eragiteko gai dira. Normalean, nerabe ehuneko handi batek gizartean positiboki integratzea lortzen du. Era berean, bada beste portzentaje bat kontrako jokaera zakar bat hartzen duena, hainbatetan, gurasoen eskutik jasotako tratu txarrengatik edota telebistan ikusitako biolentzia barneratzeagatik. Halaber, eremu soziokulturalaren ondorioz barneratutako pentsaera kaltegarriak ere badira; jarraian, baina,  komunikabideek gazteengan duten eraginari erreparatiko diogu. Ildo horretatik jarraituz, bi kasu aipa ditzakegu, nire ustez. Alde batetik, komunikabideek gizartean ematen den biolentzia azpimarratu eta gehiegi islatzen dute; eta, bestetik, telebistan emandako biolentziaren erruz, hura gehiago barneratzen da gizartean.

Lehenik eta behin, telebistak nerabeengan duen eragina azpimarratu nahiko nuke. “American Academy of Child and Adolescent Psychiatry”-k (Haur eta Nerabeen Psikiatria Akademia Amerikarrak) eginiko ikerketa batek zera adierazten zuen: haur kopuru handi batek 3 ordu ematen ditu egunero telebistaren parean. Horrenbestez, telebista oso tresna baliagarria eta indartsua izan ohi da nerabe baten jokaera aldatzeko orduan. Zoritxarrez, telebistan ematen duten edukiaren ehuneko nabarmen bat biolentziarekin lotuta dago eta, era batera edo bestera, gaztetxoari eragin diezaioke. Telebistaren boterea ikusleongan uste duguna baino handiagoa da. Ez genuke manipulatzen utzi behar.

Aldi berean, haur bat telesail, film edota antzerki bat ikusten ari bada eta edukia bortitza bada, gerta liteke momentuan bertan bere agresibitatea handiagotzea eta ikusten duena imitatzen saiatzea. Fenomeno hau lehenbailehen gelditzea komeni da; izan ere, jokaera honek momentuan ez ezik, epe luzean ere eragina izan baitezake.

Horri aurre egiteko, badira hainbat neurri seme-alabak kontrolpean izateko eta telebistaren eragina murrizteko balio dutenak. Oso errazak eta eraginkorrak izan ohi dira:

  1. Irudia: jarmoluk [Pixabay, CC0 Public Domain]

    Irudia: jarmoluk [Pixabay, CC0 Public Domain]

    Zer ikusten ari diren kontrolatu.
  2. Denborari mugak jarri.
  3. Indarkeria azaltzen diren telesailak saihestu.
  4. Filmean antzezleak gezurretan ari direla, baina indarkeriak mina dakarrela adierazi.
  5. Biolentzia ez dela arazoen konponbidea irakatsi.
  6. Guraso ezberdinen artean neurri hauetaz hitz egin eta ondorioak atera.

Telebistaren eragin kaltegarriak saihestu beharrean gaude, nerabeak modu positiboan hez daitezen eta gizarte osasuntsu bat izan dezagun. Ezin gara telebistaren menpe bizi. Ezin dugu manipulazioa onartu. Horren ordez, gure nerabeek besteekin erlazionatzen, kalera ateratzen, jolasten, harremanak sortzen eta familiarekin elkarrekintzak izaten ikasi behar dute, hau da, sozializatzen. Telebistaren aurrean igarotzen dugun denbora kontrolatzen eta edukiek guregan eraginik izan ez dezaketen saiatu behar dugu.

Comments { 0 }

Aldaketak aurtengo EGAko atariko proban eta beste kontu batzuk

Irudia: ikasbil.net

Irudia: ikasbil.net

Zabalik dago 2015eko 1. deialdian EGA azterketarako matrikulatzeko epea. Matrikulaldia urtarrilaren 7tik 21era arte izango da (eguerdiko 12ak arte) eta hementxe duzue matrikula egiteko helbide zuzena.

Ondorengoak dira aurtengo azterketa egunak:

  1. Atariko proba: otsailaren 21ean
  2. Proba idatzia: martxoaren 7an eta 14an.
  3. Ahozko proba: maiatzaren 22an eta 23an / maiatzaren 29an eta 30an.

Azterketen egutegi osoa hementxe ikus dezakezue.

Atariko proba

Antza denez, aldaketekin dator aurten atariko proba. Triptikoan irakur dezakegunez, probak 65 item izango ditu (azken urteetan 85 izan dira) eta gainditzeko langa 46 erantzun zuzenekoa izango da.

2015 urteko Euskararen Gaitasun Agiriaren (EGAren) azterketa-eredua finkatzen duen Aginduan, 2014ko azaroaren 28koan, hauxe irakur dezakegu:

Atariko proba.

1.– EGA azterketako proba idatzian eta ahozkoan parte hartu ahal izateko, atariko proba gainditu behar da.
2.– Atariko proba aukera anitzeko test bat da, 65 item dituena.
3.– Atariko probak 50 minutuko iraupena du.
4.– Atariko probako itemek hizkuntzaren erabilera egokia eta zuzena neurtzen dute.
5.– Erantzun okerrengatik ez da punturik kentzen.
6.– Gainditzeko langa 46 erantzun zuzenekoa da; muga hori berdintzen edo gainditzen duten azterketari guztiak azterketaren hurrengo fasera aurkez daitezke, inolako numerus claususik gabe.
7.– Atariko proba gainditu dutenen kopurua aurkeztutakoen % 50era iristen ez bada, azterketari onartuen multzoa era honetan zabalduko da: 46ko langara iristen ez direnen artetik, 46tik hurbileneko puntuazioak ere onartuko dira, azterketa horren gainditze-ehunekoa % 50era iritsi arte. Puntuazio hori hartuko da gainditze-langatzat.

EGA 2015: Lehenengo deialdia

Informazio gehigarria:

Jakingarriak:

Gogoratu gure txoko honetan ere topatu ahal izango duzuela EGA lantzeko materiala (urte ezberdinetako azterketak online egiteko aukera, etab.):

Comments { 0 }
-->