Tag Archives | arazoak

Gas ustiapen berriak ingurumenaren txikizioaren sortzaile

By on 2014(e)ko urriak 13 in arazoak, ekologia, gizartea

Frackinga. Orain arte niretzat ezezaguna zen hitza. Aljeriako berriak irakurtzen nenbilela zera ikusi nuen: “Aljeriako gobernuak begi onez ikusten du Frackingaren bidezko gas ustiaketa”. Hori ikusita haustura hidraulikoari buruz irakurtzen hasi nintzen, ondorio nagusi bat ateraz: “Dirua gizakiontzat eta Lurrarentzat larriki kaltegarria den gas ustiapen mota honen gainetik dago.”

Argazkia: US Environmental Protection Agency (jabari publikoa)

Argazkia: US Environmental Protection Agency (jabari publikoa)

Hasteko, gasa ustiatzeko teknika honek izugarri kaltetzen du ingurumena, paisaia itxuraldatzeaz gain. Gasa ustiatzeko ur kantitate oso handiak injektatu behar dira lur azpira, lurrazpiko harkaitzek eztanda egin dezaten eta bertan, tartean, dagoen gasa atera ahal izan dadin. Bada, kontua da, ekintza hauek oso kaltegarriak direla, besteak beste, lur azpiko uren kutsadura dakarrelako. Ondorio honek sutan jartzen nau, batez ere ur edangarriarekin arazoak dituzten lurraldeetan egiten dutelako sarritan ustiapen mota hau. Edateko ez, eta enpresa handiek dagoen ur gutxia erabiltzen dute. Ez hori bakarrik, lur azpian dagoen ur edangarria kutsatu ere egiten dute.

Jarraitzeko, presio hidraulikoaren ondorioz eztanda egindako harriek ere ondorioa larriak dituzte. Lurraren barruko egitura aldatzen dute eta horrek seismo edo lurrikarak areagotzea dakar.

Egia da obra hauetan guztietan gizartearen ongizate maila altuagoa lortu nahi dela, baina kontrolik gabeko ustiaketa hauen nagusiei badirudi ahaztu egiten zaiela amalurra ez dela berriro sortuko, eta diruak itsututa dabiltza izugarrizko hondamendia egiten. Arlo batzuetan ahalik eta ongizate altuena lortzeak beste aldeetan eskasiak eta arazo berriak sortzen ditu.

Bestalde, ozono-geruzarako oso kaltegarria den metano izeneko gasa botatzen du airera, berotegi efektua sortuz mundu osoan. Berotegi efektuaren ondorioa oso arriskutsua da, Lurraren itxura aldatuko luke eta leku askotan bizitzea ezinezkoa litzateke.

Argi dagoen gauza bakarra da lurrak bere fruituak ematen jarraituko duela, epe motzean behintzat. Baina ez dakigu noiz agortuko den Lurrak eskain diezagukeena. Eta une hori iristean zer egin? Benatako arazoa orduan etorriko da, errekurtso guztiak amaitzean eta amalurra erabat txikituta aurkituko dugun momentuan. Orduan ikusiko dugu denboran atzera ezin dugula egin eta egindako akats larriak konponezinak direla; beraz, beste bide batzuk aurkitzen hasi beharko gara.

Comments { 0 }

Eskola bereziak ahalmen handiko ikasleentzat?

By on 2014(e)ko urtarrilak 5 in arazoak, gizartea
Wikimedia Commons

Wikimedia Commons

Talentu aparteko umeen %40k, adimen mailari dagokionez, ez du Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza (DBH) amaitzea lortzen. Zergatik? Bada, ez direlako nahikoa akuilatuak sentitzen gaur egungo heziketa-sisteman. Hori baieztatzen du MENSAk, adimen-koziente altua duten pertsonei zuzendua dagoen erakundeak.

Antolakunde honen presidenteak, Javier Achiricak, ahalmen handiko kolektiboaren arazo handienetako bat sistema-hezitzaileak ez diela nahikoa arreta eskaintzen azaltzen du. Beraz, ume asko klasean aspertu egiten dira eta ez dute atentzioa jartzen;  ondorioz, zailtasunak dituzten ikasleak bezala kontsideratzen dira.

Zer egin beharko genuke orduan adimen handiko ikasleekin? Eskola berezitan ikasi beharko lukete beste umeekin harremanik eduki gabe ala beste ikasle arruntekin batera? Hori da hainbatetan eztabaida sortzen duen gaia.

Argi daukagu talentu aparteko haur guztiek ez dituztela ezaugarri edo berezitasun berak. David Wechsler psikologoaren eskalaren arabera, 130 edo 130 baino gehiagoko adimen-kozientea edukiz gero, haur edo ume hori ahalmen handikoa kontsideratzen da. Hala ere, oso garrantzitsua da haur bakoitza banan-banan aztertzea; izan ere, ez baita nahikoa datu hori haur guztiak sailkatzeko. Batzuek sormen izugarria izango dute; beste hainbatek, aldiz, matematiketarako egundoko abilezia; beste batzuek, ordea, idazmenerako grina, fisikarako erraztasuna… Beraz, haur bakoitza arlo batean (edo bat baino gehiagotan) nabarmenduko da. Hortaz, haur horiek dituzten talentuak ondo ikertu eta gero, horretatik ahal den onura gehien lortzen saiatu behar da.

Esango nuke ikasle hauei eskola berezitan ikasteak ez liekeela abantaila handirik ekarriko adimenarekin zerikusia ez duten beste alderdi batzuk garatzeko orduan. Alde batetik, ez lukete izango beste ikasleekin harremanik izateko aukerarik. Horrela bada, ez zuketen ikasiko zer den laguntasuna, aniztasuna, ezberdinen arteko elkarbizitza… Arazo asko izan ditzakete etorkizunean.

Bestetik, ez ditugu ahaztu behar haur hauen dohainak. Oso garrantzitsua eta baliagarria da ume hauen bertuteei ahalik eta etekin gehien ateratzea. Izan ere, gogoratu dezagun, motibazioa, erronka ezberdinak, buruketa konplexuak… behar dituztela beraien irudimenari eta gaitasunari ahal adina zuku ateratzeko.  Horrek, gainera, aurrerapausoak ekar ditzake edozein alorretan.

Beraz, behar-beharrezkoa ikusten dut eskola guztietan laguntza-gela dagoen bezala, talentu apartekoentzat ere gela berezi bat egotea, betiere, egokitutako irakasleekin. Horrela, beraien trebeziak ahalik eta gehien garatzeko aukera izango dute, beste ikasleekin harremanak mantenduz, gauza berriak ikasteko motibazioa galdu gabe eta klasean aspertzeko denborarik izan gabe.

Comments { 0 }

Isiltzea: gazte askok “babestzat” hartzen duten akats larria

By on 2014(e)ko urtarrilak 2 in arazoak, gizartea

Azken urteetan egin den hainbat ikerketaren ondoren, Espainian bullying maila igo dela baieztatu da; izan ere,  gazteen %22 bullying-a jasango duela uste da.

jazarpena (FlickrCC, Chesi - Fotos CC)

jazarpena (FlickrCC, Chesi – Fotos CC)

Gaur egun, bullying edo eskola jazarpena jasaten duten gazte askoren bideoak aurki ditzakegu youtuben, non paper zatietan beraien historia kontatzen duten. Horietako gazte askori ez zaie aurpegia ikusten, beldur izango direlako seguruenik beraien nortasuna azaltzeko. Baina garrantzitsuagoa al da beraien nortasuna ezkutatzea erruduna salatzea baino?

Bideoetan azaltzen diren gazte askok diote herriz, ikastolaz… aldatuz joan direla beraien egoera aldatzeko esperantzaz. Batzuek lortu dute euren egoera jasangaitza atzean uztea. Beste batzuek, ordea, eskola aldatu badute ere, aurretik jasandako guztiaren ondorioz,  beraien buruaz beste egitera iritsi dira.

Duela urtebete berrietan agertu zen Amanda Todden kasua. 15 urte baino ez zituen neskak bere buruaz beste egin zuen, 2012ko azaroaren 10ean. Amanda neska alaia bazen ere, egunez eta gauez sufrimendua besterik ez zuen pairatzen lotsagabe batzuen erruz.

Internet bidez mutil bat ezagutu zuen, bera orduan 12 urteko neskatxo bat izanik, ez zen arriskuez jabetu. Mutil bihozgabe horrek Amandari bere titien argazki bat bidaltzeko eskatu zion, eta Amandak horrela egin zuen. Argazkia bidali ondoren, kameratik erakustaldi bat egiten ez bazion bere titien argazkia sare sozialen bidez  zabalduko zuela mehatxatu zion. Orduan hasi zen Amandak merezi ez zuen sufrimendua. Gabonetan, goizeko lauretan, poliziak Amandaren etxeko atea jo zuen. Hor zetorren Amandaren bizia aldatuko zuen gertaera: argazkia interneten zabaldu zen. Argazki horrekin, bere lagun eta ingurukoen errespetua galdu zuen.

Could you be someone? (DevianArtCC, johnnemo)

Could you be someone? (DevianArtCC, johnnemo)

Amandak bere ahizpari idatzitako gutunean azaltzen du ama alkoholaren munduan murgildurik zegoela eta aita, berriz, drogenean.  Geroago, egunero zuen sufrimendu eta tratu txarrengatik, bera ere bi mundu horietan murgilduko zen.

Kontuak kontu, betiko zegoen neskatoaren titien argazkia interneten. Hala eta guztiz ere, ez zen izan gertaera hori bakarrik  bere buruaz beste egitera bultzatu zuena. Herriz aldatu zen aldietako batean, bere herri zaharreko mutil batekin hizketan hasi zen. Mutil honek bere neska-laguna zuen, baina Amandari bera zuela gustuko esaten zion. Neskatoak, etorkizunari begira eduki ahal zituen arazoez ohartu gabe, sexu harremanak izan zituen gazte horrekin. Haren neska-laguna ohartu bezain laster, Amandaren institutura joan zen bere lagunekin -gezurretan ibili zitzaion mutila ere haiekin joan zen-, eta kanpora irteteko esan zion. Jipoitu egin zuen. Jendeak mugikorren bidez grabatu zuen, eta ez zion inork lagundu, lurrean botata bazegoen ere.

Egoera horren aurrean Amandak lixiba edan zuen, hil egingo zelako ustearekin, berak youtubeko bideoan azaltzen duen bezala. Medikuek, zorionez edo zoritxarrez, Amandaren bizitza aurrera ateratzea lortu zuten. Jendeak Facebook sare sozialaren bidez, lixibaren argazkiak partekatu zituen eta horietan “ea hurrengoan hobeto egin eta benetan hiltzen den” bezalako iruzkinak idatzi zituen. Azkenean, sufrimenduaren ondorioz, ez zuen beste irtenbiderik aurkitu berriz ere bere buruaz beste egiten saiatzea baino, oraingoan helburua lortuz. Hori al da inguruko pertsonak, entretenimendu hutsagatik, gaizki tratatzen dituen pertsonaren helburua? Egoera hauek beraiek pairatuko balituzte, ohartuko lirateke zein mingarria den horrelako egoera jasangaitz batean murgildurik egotea.

Neskatoak, heriotzerako bidean zihoala, bere ahizpa betiko agurtu nahi izan zuen eta gutun bat idatzi zion. Bertan, Kelsey bere ahizpa bazen ere, bere lagun mina zela azpimarratzen zuen. Gainera, gurasoei droga eta alkohola uzteko eskatzen zien. Gutun osoa gogorra bada ere, erdialdean bere ahizpari anbulantzia etorri arte ea eskutik eutsiko dion eskatzen dio. Irakur ezazue gutuna:

Kelsey maitea,

Hau aurkitzen duzunerako jada hilda egongo naiz.

Nire buruaz beste egin dut bullynga jasaten nuelako eta, gainera, ama alkoholaren munduan eta aita drogarenean sartuta daudelako.

Inork ez nau zuk bezala zaindu. Fabore bat egingo al didazu eta txertatuko al duzu idatzi hau Tumblren, nire azken desio gisa? Nahi nuke denek jakitea gizarteak hil nauela, nahiz eta seguruenik ez den inor arduratuko.

Eutsiko al didazueskua anbulantzia etorri arte? Jakin ezazu ez zarela izan nire ahizpa zaharrena soilik, nire lagun mina ere izan zarela. Mesedez, esan amari eta aitari alkohola eta drogak uzteko. “Mr. Bear” hartza zuk har dezazun nahi dut, nitaz gogora zaitezen. Maite zaitut, Kel, eta beti maiteko zaitut.

8 urte nituenean oparitu zenidan koilarea daramat soinean. Espero dut zuk ere beste bihotz erdia duena eramatea.

Agur,

Amanda

Amaitu dadila behingoz! Ea jabetzen garen gero eta gazte gehiago direla mundu honetan lekurik ez dutela pentsatzen dutenak, irtenbide bakarra nork bere burua hiltzea dela pentsatzen dutenak.

Comments { 2 }
-->