Tag Archives | elkarrizketak

Iker Galartza: “Zaila da komedia egitea, jendeari barrea eraginaraztea ez baita erraza”

By on 2010(e)ko otsailak 1 in elkarrizketak, solasean

Astelehen batean, 2009ko azaroaren 16an, nire gelakide Garazi eta biok Donostiarantz abiatu ginen Iker Galartza elkarrizketatzeko asmoz. Ikastolatik ordu erdi bat lehenago atera ginen; ez zitzaigun axola izan, ilusio handia egiten baitzigun hain gogoko dugun aktorearekin elkartzeak. Aitak EITBko estudioetan utzi gintuen eta segituan abiatu ginen barrurantz, bertan ibiltzeko baimena genuela frogatzen zuten txarteltxoak hartu ondoren. Behin barruan geundela, Ikerrekin hitzordua genuela esan eta bertan itxaroteko esan ziguten. Hortik pare bat minutura agertu zen Iker. Agurtu eta Vaya semanitarako “sketch” bat grabatzen ari zela esan zigun, baita nola grabatzen zuen ikustera gonbidatu ere. Kroman ari ziren grabatzen eta oso kuriosoa izan zen nola egiten zuten ikustea. Hori gutxi balitz, horren ondoren, Goenkaleko platoa erakutsi zigun, baita kanpoan grabatzen dutenerako dekoratua ere. Oso urduri nengoen, baina pixkanaka lasaitzen joan nintzen; izan ere, liluratuta geunden bai hori guztia ikusten egoteagatik eta baita Iker hain jatorra dela frogatu ahal izateagatik. Gure paseotxoaren ondoren, Goenkaleko platoetako batean eseri ginen Iker eta biok, Garazi kameratzat genuela, eta elkarrizketarekin hasi ginen. Hasteko, aurkezpen labur bat egin nuen.

Iker Galartza Amezketan jaiotako euskal aktorea da, nahiz eta gaur egun Tolosan bizi. Denok ezagutzen dugu Goenkale, Vaya Semanita edo Euskolegasen egin dituen eta egiten dituen lanengatik. Halere, antzerki lanetan ere ibiltzen da, dagoeneko Erreleboa, Bota patsa eta Ate joka antzezlanetan lan egin duela. Gogora ekarri nahi dut, hasieran, Poxpolo pailazoaz egiten zuela.

Iker, hasi baino lehen, eskerrak eman nahi dizkizugu euskaljakintzari eskaini diguzun tartetxoagatik, bai baitakigu oso lanpetuta zaudela. Eskerrik asko zuei ere.

Oker ez banago, hamazazpi urte zenituela Goenkalen ateratzen hasi zinen figurante bezala. Besterik gabe egiten zenuen lana zen, edo ordurako aktoreen mundua gustuko zenuen? Bai, gustatzen zitzaidan. Eskolan antzerkiak egiten genituenean eta andereñoa hasten zenean paperak banatzen gabonetako antzerkia egiteko, ni desiatzen egoten nintzen ea noiz ematen zidan. Nik Herodesena egiten nuen eta asko gustatzen zitzaidan, disfrutatu egiten nuen. Orduan, zuk esaten duzuna, interesa pizten, ezagutu nahian hasi nintzen. Zer ote da telebista mundu hau? Eta horrela, figurante bezala etortzen nintzen. Hementxe foku hauei denei begira, erretratu hauei begira, aluzinatu egiten nuen. Hainbeste gustatzen zitzaidan, non esaten nuen: egunen batean hor egin behar dut lan. Eta horrelaxe.

Zure familiak zer iritzi zuen zu mundu honetan ibiltzeaz? Nire aitak eta amak beti esan izan didate barnean nuena egiteko; ahal izanez gero, behintzat, gustatzen zitzaidana egiteko. Poliki-poliki interes hori pizten joan zen eta banekien hura gustatzen zitzaidala. Halere, askotan ofizio batzuk ezezagunak izaten dira etxe batzuetan guraso batzuentzat, eta nireak kezkak, zalantzak… bazituzten, baina beti esaten zidaten: “Erabakitzen duzunarekin aurrera, Iker”. Eta horrelaxe egin izan dut, eta, ikusten duzu, ordutik aurrera orain arte.

Hasieran ez al zitzaizun arraroa egiten zure burua telebistan ikustea? Hasieran eta gero ere bai. Oraindik lanean ere askotan pasatzen da, batez ere erdaraz aritzean. Ni erdaraz aritzen naizenean, nire ama hizkuntza ez denez, nire burua erdaraz hizketan entzuten dut eta zerbait arraroa da, arraroa egiten zait askotan. Baina esaten dute bat ez dela horretara inoiz ohitzen, kostatzen dela.

Antzerkian Poxpolo pailazoarena eginez jardun zinen zazpi urtez, eta urte batean hirurogei emanaldi inguru ematera iritsi zineten umore nahiko ganberroa eta familiarra erabilita. Gaur egun telebistan betetzen dituzun rolek eta antzerki lanetan antzeztutakoek ere ikusleen barrea eragitea dute helburu. Inoiz pentsatu al duzu erregistroz aldatu eta rol serioagoak betetzen hastea? Bai, zuk esaten duzuna. Poxpolo eta Mokolorekin, Vaya Semanitan eta Goenkalen ere, nahiko pertsonaia komikoa zen nirea, “Tximistarekin” batera zebilena. Antzerkian ere beti komediarako deitzen naute. Zuzendariek hor ondo moldatzen naizela ikusten dutelako izango da. Beraiek ez dakite nola moldatuko nintzatekeen beste zerbait egiten; izan ere, beti komedia egiten aritzen naiz. Baina zaila da komedia egitea, jendeari barrea eraginaraztea ez da erraza. Askotan zuk ez dituzu egun onak, edo gaixo zaude, edo umore txarrez… eta besteei barre eraginaraztea ez da erraza. Eta zure galderari erantzunez, bai, gustura egingo nuke beste zerbait. Aktore batentzat gauza ezberdinak egitea ezinbestekoa da. Halere, egiten ditut, publikorako ez bada ere. Nik badakit orain drama bat egingo banu, agian inork ez lukeela ikusi nahiko; izan ere, jendea ni beti barrez ikusten ohituta dago eta zaila izango litzateke. Testu dramatikoak etxean lantzen ditut, eta, nire ustez, maiz egin beharreko ariketa bat da gauza ezberdinak egitea.

Vaya Semanitarako “sketchak” grabatzerakoan sortutako “toma-faltsuak” agertu ohi dira programaren bukaeran. Momentu paregabeak igaroko dituzue nahiz eta grabaketa saioak luzeak izan. Askotan behin eta berriro errepikatu beharra izaten dira aktoreen barreguragatik edo. Baina barregura hori antzerkian etortzen zaizunean ezberdina izango da, ezta? Noski. Hemen, barregura sartuz gero, moztu eta berriro egiten da. Horrek soluzioa dauka; antzerkian, berriz, ez. Eta gertatzen da. Batzuetan, barregura sartzen da eta batek ezin dio eutsi. Baina ezberdina da; izan ere, antzerkian jendeak eskertzen du hor goran dagoen aktorea, oholtza gainean dagoena, ondo pasatzen aritzea; eta nahiz eta nahi gabe irribarre batek alde egin, eskertzen dizute. Ikusten ari denak “begira, lanean ari da eta gainera gustura dabil” esaten du. Hori gozamen bat da. Eta hemen barre ez dugu askotan egiten. Toma faltsuak, agian, sei-zazpi bat emititzen dituzte, baina komeriatan ibiltzen gara horiek lortzeko; izan ere, goizeko hamaiketan, bat nahasten denean, barre egiten dugu. Dena den, arratsaldeko zazpiak direnean eta bat “kauen la…” hasten denean, gero hori ezin dute emititu. Eta horrelakoak dezente egoten dira, umore txar samarrean ibiltzen garenekoak, erakutsi ezin direnak…

eitb.com-etik ateatako argazkiaTelebista eta antzerki munduan urte dezente igaro ondoren, dagoeneko bi eremu hauetako abantailak eta desabantailak ezagutuko dituzu. Zein duzu nahiago? Biak gustatzen zaizkit. Galdera hau askotan egin izan didate, aktore askori egin izan diete galdera hau eta askok antzerkia nahiago dutela erantzuten dute. Egia da antzerkiak beste bizitasun bat ematen duela, zuzenekoak beste energia bat dauka, beste nerbio batzuk… Nahiz eta zuk hogei aldiz edo hogeita hamar aldiz egin gauza berdina eta ondo entseatuta eduki, “en vivo y en directo” da eta, hor nahastuz gero, ez dago zuzentzerik. Eta lehen esan dudana, hor tentsio bat dago eta horrek ere beste bizitasun bat ematen du dena ondo ateratzen denean ere. Hemen, grabazio bat ondo ateratzen denean, ez duzu esaten “ze ondo, ze gustura geratu naizen!”, baina telebistak baditu beste trikimailu batzuk. Hemen, ikusten duzu, leiho hauetatik kamerak sartzen dituzte eta ezin gara elkarri tapatu; bestela, kamerak ez zaitu hartzen. Ni orain horrela egongo banintz zurekin hizketan, denbora guztian nire belarria ikusiko da bideoan, eta, orduan, pixka bat falseatzen eta kamara faborazten ikasten duzu. Adi ibili behar da. Polita da, niri gustatzen zait telebista.

Ikusten al duzu zure burua beste lanbideren batean? Behin baino gehiagotan pentsatu dut hori. Badaude gustatzen zaizkidan gauzak, sukaldaritza ere gustatzen zait. Nire aitak sagardotegi bat zeukan eta han, parrilan, txuletak egiten gustura ibiltzen nintzen. Lan hori gustatzen zitzaidan. Ikasi nuen ofizio bat da eta egunen batean ez dizut esaten berriz bueltatu beharko ez dudanik. Nire aita jubilatu egin da; beraz, besteren baten parrilan egin beharko dut lan; izan ere, hau ez baita betiko. Hemen, orain, lanean gustura nabil, baina kontratuak bukatu egiten dira. Nire ustez, bizitza osoan zehar jarraituko dut antzerkia egiten, baina batzuetan lan gehiago egoten da eta beste batzuetan gutxiago. Antzerkitik bakarrik ezin da bizi. Oso gutxi irabazten da gainera.

Zein proiektu dituzu epe laburrera? Ez dakit. Vaya Semanitan orain kontratua abendura arte daukat, hor bukatzen da. Espero dut ekainera arte berrituko digutela. Horretaz gain, Ate Joka egiten gabiltza Goenkaleko Tximista, Sara Cozar ordiziarra, zuen herritarra, eta ni. Hirurok gaude eta momentuz hurrengo hiru-lau hilabetetarako lana daukagu. Dagoeneko laurogei bat herri egin ditugu, bukatzen ari dira eta ez dakigu zerbait berria pentsatu beharko den… Eta gero Poxpolo eta Mokolorekin jarraitzea zen gure asmoa, baina ez dakit jakingo duzuen, lehengo astean Mokolo hil egin zen (elkarrizketa Gabonak baino lehen egin zen) eta orain umezurtz geratu gara. Gainera, Estatu Batuetan hil da, oso urruti. Oraindik ez dute bere gorpua ekarri eta zer egin ez dakigula gaude, zer gertatuko den jakin gabe. Emanaldi guztiak suspenditu egin ditugu eta Gabonak eta data hauek guztiak pasatu arte itxarongo dugu. Gero udaberriari begira jarriko gara eta zerbait pentsatu beharko dugu; izan ere, azkenean, hemen gaudenentzat bizitzak jarraitu egiten du eta zerbait egin beharra dago, ez gara etxean geratuko.

eitb.com-etik ateratako argazkiaInoiz pentsatu duzu metraje luzeko film bat egitea? Zein aktorerekin gustatuko litzaizuke horrelako lan bat egitea? Bai horixe; pentsatuko ez nuen, ba! Luzemetraia bat gustura egingo nuke, baina zaila da, ez dute hala-hola deitzen. Hor egon behar da, kastingak egin behar dira… Oso adi egon behar da pelikulak zeinek egiten dituen, non egiten diren kastingak, probak zeinek egingo dituen… Nik momentu honetan zortzi hilabeteko alaba txiki bat daukat eta, agian, Madrilen pelikularen bateko kasting bat dagoela jakiten dut eta ez naiz joaten; izan ere, nik hemendik ateratzen naizenean nahi dudana etxera joatea da, emaztearekin, alabarekin, familiarekin, afaritxo bat egin… Ez da nire unea behintzat. Nik hemen egon nahi dut, etxetik gertu, Tolosatik gertu, nire antzerkiekin Itsasondon, Legorretan, Ordizian, Ikaztegietan, Zaldibian, Idiazabalen… herri txiki guztietan. Eta antzerkia eginez eta pailazoarena eginez bizimodua ateratzerik badut, ni horri eusten saiatuko naiz, momentuz behintzat. Gero, aurreargo, ikusiko dugu. Egia da ere, udan, bi hilabete geldirik nagoenean, norbaitek deituko balu pelikula bat egiteko gustura hartuko nukeela, pelikula polita bada behintzat. Eta ez dakit edozeinekin egingo nukeen, pelikularen arabera. Erromantikoa izanez gero, agian, Sara Cozarrekin; hori bai, aktore on batekin eta aktore onak asko daude Euskadin.

Kuriositate bezala, zure burua interpretatzen duzun pertsonaiaren batekin identifikatuta ikusten al duzu? Ez, ez dut nire burua inongo pertsonaiarekin identifikatzen, baina ia pertsonaia guztiek nire zerbait badutela esan daiteke. Pertsonaia lasai bat egin behar izanez gero, nire barruan lasaitasuna non dagoen bilatu beharko dut. Ez naiz gezurretan ari. Egiazko pertsonaia bat egiteko, pertsonaia sinesgarria izateko, egiazkoa izan behar du eta barrutik egin behar dela iruditzen zait. Orduan, nire patxada ateratzen saiatu beharko nuke; izan ere, nik badut patxada, zuk ere baduzu, eta denok daukagu patxada barruan. Pertsonaia urduri bat egin beharko banu, nire urduritasun hori barruan bilatu beharko nuke; zuk, nik, denok daukagu. Poza, negarra, alaitasuna… sentimenduak denok dauzkagu barruan eta horiek ateratzen ikasi egiten da. Beraz, ezin naiz identifikatu pertsonaia batekin, baina pertsonaia guztiek dute nirea den zerbait. Hau da, nik ez dut sekula, adibidez, pertsonaia homosexual bat interpretatu. Ez naiz homosexuala, heterosexuala naiz, baina esaten dute mutilek badugula gure alde femeninoa gure barruan eta zerbait bilatu beharko nuke, zerbait ikertu beharko nuke. Eta zuek ere marimutil batzuez egin beharko bazenute, adibidez, zerbait aurkitu beharko zenukete zuen barruan.

Ordiziako Josetxo Imaz lasterketan parte hartu zenuela esan didate. Kirola egitea gustuko al duzu? Gustatzen zait kirola egitea, lagunekin ondo pasatzen dudalako eta aitzakia horrekin pixka bat forman egoten ere saiatzen naizelako; izan ere, elkartera joatea gustatzen zait, sagardotegietara joatea gustatzen zait… Nire emaztea oso sukaldari ona da eta ni ere sukaldari nahiko txukuna naiz, lehen esan dizuedan bezala. Orduan, gure etxean ere beti ondo jaten da. Gaur astelehena da eta babarrun platerkada bat eta saiheskia jan ditut. Posible al da? Astelehena da eta suabe beharko litzateke… Baina gero, noski, porru-patata batzuk, arin-arinak, jango ditugu. Parranda egitea ere gustatzen zait, lagunekin ateratzea eta noizean behin goizeko hiruretan edo lauretan etxera joatea. Baina, noski, hori konpentsatu egin beharra dago; bestela, gero agertokira igotzen zara eta, pentsa, Poxpolo eta Mokolorekin dantzan eta hizketan ordu eta erdi, edo antzerkian etengabe hizketan… Kaxa pixka bat eduki behar da, baita hanketan indar pixka bat ere; dena zaindu behar da. Baina ez nuen oso denbora ona egin Josetxo Imazen, e! Baita zera ere! Hamar kilometro egiteko, ordubete behar izan nuen.

Zer moduz daramazu pertsonaia famatua izatearen kontua? Jende askok geratzen al zaitu, kaletik zoazela, telebistan ikusten zaituela esateko? Ondo daramat. Jende asko azaltzen zait bidera kalean nabilenean, erosketak egiten ari naizenean, ferian nagoenean… baina gustura. Esan ohi didate: “Ikusi zintudan ostegunean, ondo; barre egin genuen, e!” , edo “aurrekoan egin zenuten hori zertxobait arraroa zen, ezta? Aspertu nintzen pixka bat”. Hori ere gerta daiteke, eta hobetu egin behar da horrekin. Denetarik entzun behar dugu. Baina, normalean, jendeak jarrera onarekin hitz egiten dizu. Batzuetan gertatzen da ere norbait etortzea eta, elkarrizketa bat egin dizutelako, aberatsa zarela iruditzea eta honakoa esatea: “Zuk diru mordoa irabaziko duzu, ez?”. Gertatzen da jendea horrela hurbiltzea. Baina normalean ondo, jendearekin gustura, bai. Hala ere, batzuetan ez duzu hitz egiteko gogorik -ikusten duzue gaur baietz, gaur badudala hitz egiteko gogoa-, baina batzuetan ez duzu hitz egiteko gogorik eta jendeak galderak egiten dizkizu. Nik ulertzen dut gure lana erakargarria dela, behintzat jendeak ikusi egiten du. Tailer batean lanean ari denaren lana beste mundu guztiak ez du ikusten. Agian, aulki hau egin duenak egingo zuen eta, ez dakit, baten batek esango zion: “Ze ondo, ze aulki polita! Egin itzazu mordoxka bat”. Gustura geratuko zen. Bada, guk berdin. Gure lana egiten dugu, telebistan agertzen da eta, orduan, jendeak ze polita den esaten du.

Kate motzean

Bukatzeko zure interesen berri izateko galdera motz batzuk egingo dizkizut:
Interpretaturiko pertsonaiarik gogokoena? Ez dakit. Gustatzen zait orain egiten ari naizena Antxon y Maite-n. Iñaki bat interpretatzen dut, pixka bat zomorritoa eta gizajoa. Horrena gustura egiten dut, bai, gustatzen zait.
Gustuko duzun aktore/aktoresa bat?Aktore bat? Bada, ez dakit; asko daude. Ni Joseba Usabiagarekin geratuko naiz, “Tximistarekin”. Oso gustura lan egiten dut berarekin, oso ondo ulertzen dugu elkar eta kilometro pila egiten ditugu elkarrekin. Eta egia esan, oraindik ez naiz aspertu. Orduan, niretzat hoberena bera izango da, noski.
eitb.com-etik ateatako argazkiaHerria edo hiria? Herria, beti.
Mendia edo hondartza? Mendia.
Janari bat? Gazta. Mondejua ere gustatzen zait; ardikia asko gustatzen zait.
Musika talde edo abeslari bat? Akelarre. Eta abeslari bat ez dakit, edozein; euskal musika gustatzen zait. Anje Duhalde gustatzen zait, Mikel Markez gustatzen zait, Benito Lertxundi, Xabier Lete ere gustatzen zait…
Film bat? Cantinflas ezagutzen al duzue? Politak dauzka. Niri oso onak iruditzen zaizkit. Komedia egiten zuen; baina beti bere ukitu malenkoniatsuak emanez, sentsazioak eta sentipenak piztea lortzen zuen Cantiflasek. Niri oso komediante ona iruditzen zitzaidan. Bai, bazuen zerbait, Chaplinek eta horiek bezala, gizon horrek ere. Agian, ez zitzaion eman merezi zuen bezainbesteko meriturik, baina nik uste dut munstro bat zela; oso ona zen. Egiten zuen edozein pelikula, “Cantinflas el barrendero”, “El padrecito”… ona zen. Gogoratzen dut, umetan ikusten nuenean, ikaragarri gustatzen zitzaidala. Garai hartan, umetan, Cantinflasen pelikula bat gusturago ikusten nuen orain egiten dituzten superprodukzio handi horietako bat baino.
Haurtzaroan gustuko zenituen marrazki bizidun batzuk? Arturo erregea. Eta “Totakon” edo hura ere gustura ikusten nuen.
Amets bat? Amets asko dauzkat. Orain Mokolo gurekin ez dagoela, berarekin hasitako bide hori jarraitzea da gure ametsa; ez da erraza izango, baina une honetan amets hori konpartitu behar dugu taldekide guztien artean, Joseba eta beste guztien artean. Eta hasitako lan horrekin nolabait aurrera jarraitzeko formula bilatzea, horixe.
Ongi da, honekin amaitutzat emango dugu elkarrizketa. Mila esker berriro ere tarte honengatik eta zorterik onena opa dizugu. Eskerrik asko eta zuei ere berdin.

Une zoragarria igaro nuela esan beharrik ez dago. Ikerri buruz nuen uste ona indartu egin zen, lehen esan dudan bezala, oso jatorra baita. Elkarrizketa bukatzean, argazkia ateratzerik axola ez al zitzaion galde egin nion eta gustu handiz onartu zuen. Horrela, bada, berriro ere eskerrak ematen dizkizut, Iker. Zuk ere tarte atsegina igaro izana espero dut!

Iker Galartza euskaljakintzarekin from Maite Goñi on Vimeo.

Ordiziako Jakintza Ikastolako euskaljakintza 5eko Lidia Arañak Iker Galartzari egindako elkarrizketa.

Comments { 1 }

Xabier Euzkitze: “Ez naiz inoiz damutu bertsolaritza utzi izanaz”

By on 2009(e)ko abenduak 25 in elkarrizketak, solasean

Xabier Pérez Mendizabal “Euzkitze” duela 43 urte jaio zen Azpeitian. Gaztetatik kazetaritza munduan lanean ibilia da eta gaur egun ere horretan jarraitzen du. Kalaka saio arrakastatsuko aurkezle da eta pilota emankizunetan esatari lanetan ere aritzen da. Horretaz gain, Saharautz elkarteko bozaramaile ere bada. Honek guztiak arreta piztu zuen nigan eta, berari buruz zertxobait gehiago jakiteko asmoz, elkarrizketa hau egitea bururatu zitzaidan. Horrela, aurkezleari buruzko informazioa lortu eta dena lotuta nuela ikusi ondoren, hitzordua ipini eta haren etxerantz abiatu nintzen. Orain, elkarrizketaren emaitza zuekin partekatzea gustatuko litzaidake. Esan beharra dago elkarrizketa Bertsolaritza Txapelketa Nagusia 2009ren aurrekoa dela. Interesgarria iruditu zait, dena den, hari buruzko galderak mantentzea, nahiz zaharkitu samarrak geratu diren, Xabierrek balizko irabazleari buruz hitz egiten digulako. Hori argituta, eman diezaiogun, bada, hasiera solasaldiari.

Hasteko, esan behar da zure benetako izena Xabier Pérez Mendizabal dela. Nondik datorkizu “Euzkitze” ezizena? Ni, erdia behintzat, azkoitiarra naiz. Ama azkoitiarra dut eta inguru hartan familiarik gehien-gehienak badute izenorderen bat. Kasu batzuetan izenordea da, besteetan ezizena, besteetan goitizena… Gure kasuan, baserritik dator. Gure aitona Euzkitze baserritik jaitsi zen kalera, eta geroztik berarekin ekarri zuen izena. Hura Guillermo“Euzkitze” zen. Haren seme-alabetako bat, gure ama, Lurdes “Euzkitze” da. Familia guzti-guztiari “Euzkitze” deitzen digute, eta ni ere Euzkitzeneko Xabier naiz Azkoitian. Bertsotan egin nuen lehenbiziko saioan Xabier Pérez izenez kantatu nuen, baina bigarrenetik aurrera, ez dakit zergatik, “Euzkitze” izena jarri zidaten. Agian nik emango nuen, ez naiz oso ongi gogoratzen nola izan zen… Dena den, geroztik behintzat izen horrekin aritu naiz.

euzkitze_inigo

Jaiotzez azpeitiarra, baina txikitatik Zarautzen bizi izan zara. Nongoa sentitzen duzu zure burua? Ez daukat arazorik orain zarauztarra naizela esateko. Hemen bizi naiz, hemen lo egiten dut, hemen jaten dut, hemen pasatzen ditut nire ordurik gehienak, hemen ibiltzen naiz korrika, hemen ibiltzen naiz umeekin eta emaztearekin pasean…Beraz, erabat zarauztartua nago. Gainera, umeak zarauztarrak direnean, beraiek asko markatzen dute hori. Baina jaio, Azpeitian egin nintzen, Azpeitian adina bizi izan naiz Azkoitian. Donostian ere bizi izan naiz, Bilbon ere pixka bat… halako nahasketa bat badaukat baina azken zortzi urteak Zarautzen daramatzagu eta oso leku atsegina da bizitzeko.

Denok dakigu bizitzaren zati handi bat bertsolaritzari eskaini diozula. Nolatan hasi zinen? Askotan tradizio kontuak izaten dira, eta belaunaldiz belaunaldi pasatzen diren zaletasunak dira. Baina gure etxean ez zen bertsotarako zaletasun berezia zuen inor ere. Garai hartan, Loiolako Herri Irratia geneukan, orain saltzera doazen hori. Orduan bazuen bere indarra. Guk etxe ondoan geneukan, eta, gure etxe ondoko kontuak aipatzen zituenez, guretzat oso gertukoa zen. Haren bitartez sartzen zen guztia arreta biziz jarraitzen genuen, bertsolaritza esaterako. Nik betidanik ikusi izan nuen bertsoek nigan sortzen zutela aparteko lilura bat, aparteko oihartzun bat izaten zutela nire barnean. Gero, hamaika urterekin, lehendabiziko aldiz zortziko handia eta txikia zer zen, errimak non joan behar zuen eta pixka bat teknikak azaletik esplikatzen hasi zitzaizkigunean, ikusi nuen gainerako nire klasekideek baino erraztasun handiagoa nuela, behintzat gauza horietarako, eta pixkanaka-pixkanaka hasi nintzen zaletzen. Hamalau urte nituela antolatu zuten, horretan suertea izan nuen, eskolarteko lehendabiziko txapelketa. Lehenbiziko hartan idatziz bakarrik, bertso paperetan bakarrik hartu nuen parte, eta, bigarrenetik aurrera, bat-batean. Bat-bateko lehenbiziko hura irabazteko suertea izan nuen, eta handik aurrera bata bestearen atzetik etorri da.

euzkitzeBertsolaritza zure momenturik gorenean utzi zenuen. Erabaki zaila izango zen, ezta? Ez ezazu hori pentsa. Nik urteak ez dakit, baina denbora puska bat behintzat baneraman horri bueltak ematen. Nik mundu hori pasio handiz bizi izan nuen: ikaragarri gustatzen zitzaidan bertsoa bera; bertso munduko ibili hori; jendearekiko harremana, tratua, hurbiltasuna; hainbeste herri eta zoko ezagutzeko aukera; hainbeste euskalkitan entzuteko eta ikasteko aukera… Niretzat zoragarria zen eta oso-oso gustura ibili izan nintzen. Baina pixkanaka-pixkanaka lilura hori galtzen joan nintzen. Askotan bertso saio baterako abisua heltzen zitzaidanean, poza hartzen nuen, “bueno herri honetan oraindik ere nahi ditek nik kantatzea”, eta momentu horretan poza hartzen nuen; eguna iristen zenean eta etxetik irten eta autoa hartu behar nuenean, ordea, sekulako pereza ematen zidan, gero eta handiagoa. Halako batean, Soraluzen kantatzen ari nintzela, tabladuan bertan, oso-oso sentsazio garbiak izan nituen eta neure burua esaten ari zitzaidan “utziok, utziok…” eta halako batean pentsatu nuen “hauxe izango dugu nire azken saioa”. Handik aurrera, beste dozena bat saio baneuzkan hartuta, baina denak utzi nituen. Orduantxe erretiratu nintzen.

Zure ustez Txapelketa Nagusia irabazi ez izanak eragina izan zuen? Ez zait iruditzen. Gainera, seguru dakit hori ezetz. Pena pixka bat ematen dizu orain urrunetik begiratuta, baina nik uste dut ibili izan nintzen garai haietan lan ona egin nuela. Txapelaren atarian geratu izan naiz pare bat aldiz eta nik uste dut txapelketetan ere nor nintzela, baina ez zen tokatu edo ez zidaten eman behintzat. Alde horretatik pena pixka bat ematen du, ezta? Denok daukagulako geure egoa eta denoi gustatzen zaigulako edo gustatuko litzaigukeelako txapeldunen klub esklusibo horretan gure izena agertzea. Ez dut halakorik lortu, baina aurrez beste hainbat bertsolari handi ere izan dira txapelik lortu gabe hil direnak eta ni bat gehiago naiz. Baina horrek ez dit inolako traumarik sortzen, egia esanda. Hori baino askoz ere garrantzitsuagoa izan zen ilusio falta hori, eta neurri batean goxotasun falta bat ere bai, bakardade pixka bat ere bai zenbait momentutan. Eta azkenean, erabaki hori hartu nuenean, sekulako lasaitua izan zen niretzat eta ez daukat batere damurik. Uste dut oso erabaki zuzena eta hartu beharrekoa izan zela.

Aurtengo Bertsolaritza Txapelketa Nagusia jada martxan da. Jarraitzen ari al zara? Ez askorik. Bertso saio bat izan zen hemen, Zarautzen, baina igande arratsaldea zen eta nik igande arratsaldeetan beste eginkizun batzuk izaten ditut: pilota partidak. Orduan ez nuen joaterik izan eta, gainerakoan, Hitzetik hortzeraren bitartez zertxobait jarraitu dut, irratiz beste zertxobait, prentsaren bitartez ere bai pixka bat… Askorik ez dut jarraitu, baina sailkatuak zeintzuk diren eta gauzarik nabarmenenak behintzat badakizkit.

Eta txapela irabazteko faboritorik baduzu? Nik uste dut, Andoni Egaña ren mailan egon daitezkeen beste batzuk badaudela, final batean Andoniren pare gera daitezkeenak edo baita gainetik ere, zergatik ez. Maialen Lujanbio k erakutsi du edozertarako gauza dela, Unai Iturriaga k urteak daramatza txapelera gero eta gehiago hurbiltzen, Igor Elorza ere bertsolari bikaina da, Aitor Mendiluze , Amets Arzailuz bera ere bai… Nik uste dut horietako edozeinek eman diezaiokeela estutu handi bat Egañari eta gainetik geratu ere bai. Txapela lortzea, Egañari txapela kentzea beste kontu bat da. Andonik badu halako aura bat eta gainetik geratu behar hori… Nik uste dut oso nabarmena izan behar duela Egaña txapelik gabe geratu dadin.

Gaur egun kazetaritza lanetan zabiltza. Nolakoa izan zen hasiera hori? Oso hasiera naturala izan zen. Nik ordurako bertsotan zenbait baneramatzan, bi-hiru urte; asko ere ez, baina niretzat asko zen orduan. Irratiko mundu horrek beti tentatu izan ninduen, beti erakarri izan ninduen. Halako batean, jakin nuen ezagun baten bitartez, 1983an edo 84an izango zen hori eta artean 17 urte nituen, 18 egiteko, Euskadi Irratian kiroletarako kolaboratzaile bat behar zutela eta kastin bat egin behar zutela. Halaxe, lotsagabe-lotsagabe agertu nintzen. Dozena bat lagun zeuden, irratian esperientzia puska bat zutenak ere bai batzuk. Nik ez nuen inolako itxaropenik han hautatua izan nendin, baina frogak pasatu genituen eta agindu zizkigutenak egin genituen. Berehala deitu zidaten esanez, hasi nahi izanez gero, aukera emango zidatela. Horiek izan ziren nire lehen urratsak. Euskadi Irratian bizpahiru urtez aritu nintzen kolaborazioak eta era denetako transmisioak egiten. Udako magazinetan ere egiten nituen erredaktore eta esatari lanak. Geroago, 1987. urtean, Euskal Telebistan gazteen saio bat egin nahi zutela eta, beste kastin batera deitu gintuzten. Han ere suertea izan nuen, eta geroztik hortxe gabiltza telebistan, 87. urtetik; beraz, 22, partida irabazteko adina.

euzkitze_inigo2Zure ustez, bertsolari izateak lagundu al zizun kazetari lana lortzen? Lana lortzen… baliteke. Ni, ordurako, bertsolari gazteen txapelketetan nabarmentzen hasita nengoen, mordoxka bat banituen irabaziak… Gero eta maizago nahasten gintuzten Jon Sarasua eta biok, nagusiki, garai hartako bertsolaririk handienekin, garai hartako izarrekin, ume mukizu batzuk izan arren. Lazkao Txiki , Lasarte, Lazkano, Lizaso (zaharra eta gaztea), Azpillaga, Lopategi, Amuritza… halakoekin bertso saioak egiten genituen gero eta maizago, eta horretan ezagun izateak behar bada, ez dut ukatzen, bultzadatxoren bat eman izango zidan. Gero, zalantzarik gabe, bertso plazetan inprobisatzen aritzeak nik uste dut laguntzen duela, beste hainbat gauzatan ere inprobisatu behar izaten delako. Atzo bertan, esate baterako, Kalaka n abortuari buruz hitz egitea genuen pentsatua eta halaxe osatua genuen mahaia ere, gai horri buruz hitz egiteko; baina, bat-batean, Alakranaren auzian gauza berri bat gertatu zen eta, aktualitateak agintzen duenez, korrika eta presaka gauza asko aldatu behar izan genituen eta ia gidoirik gabe egin behar izan genuen programaren lehenbiziko zatia. Halako gauzetarako, inprobisatzeko eta une estuetan eta larrietan aurrera nola egin jakiteko, nik pentsatzen dut bertsotako ibili horrek pixka bat lagunduko didala.

Gainera, EITB ko pilota emankizunen arduradun zarela irakurri dut. Txikitatik al datorkizu pilotarekiko afizioa? Bai. Ikusten duzun bezala, suerte ikaragarria dut; izan ere, dena afizioen inguruan hitz egiten ari gara, eta nire kasuan afizioak bihurtu zaizkit azkenean ogibide. Lehen esan dizut erdia inguru behintzat banaizela azkoitiar, eta gehienbat pilotak eramaten ninduen ni Azkoitira. Azpeitian bizi eta ikasi arren, bueno erdi bidean, Loiolan, joera ikaragarri nuen Azkoitirako. Orduan, Azpeitian ez zegoen ez itxurazko pilotalekurik eta ez pilotarako lagunik. Azkoitian, berriz, plazan bertan bizi ziren gure aiton-amonak, eta plazan bertan badaude, eta orduan ere bazeuden, bi pilotaleku: Goikolosa eta Konsejupe famatua. Lagunak, berriz, gehiegi; txanda hartu ezinik. Orduan, giroaren bila joaten nintzen batik bat Azkoitira. Txikitan nire amets nagusia, bertsolari izatea baino lehen, pilotari izatea zen. Saiatu ere saiatu nintzen, baina ez nuen balio.

Pilota partidu ugari komentatu dituzu. Bakarra aukeratu beharko bazenu, zein litzateke? Ez dakit, ez da erraza. Pilota partida asko, milaka batzuk izango dira honezkero, eta gainera espezialitate askotan; bat hautatzea, beraz, ez litzateke erraza izango, baina partida on asko eman izan dugu. Orain Titin zahar horrek Julen Retegiren aurka jokatuko du lau eta erdian. Orain hamabi urte, Julenen aitaren kontra, Julian Retegiren kontra, jokatu zuen Titinek lau eta erdiko finala. Goi mailako finala izan zen, ikaragarria! Hura gogoan dut. Gogoan dut ere Juan Martinez de Irujok eman zuen erakustaldia; asko eman ditu, baina, adibidez, Aimar Olaizola batean utzi zuenean, 22 eta 1 irabazi zionean Gasteizen. Beste bat, Aimar Olaizolak eta Barriolak lau eta erdian, elkarren aurka ligaxkan jokatu zuten lehendabiziko partida hura, Iruñeko Labriten. Ikaragarria! Irujok eta Patxi Ruizek, buruz buru, Donostian jokatu zutena 22 eta 21 bukatu zena; Tolosak Retegiri irabazi ziona, eskua erabat txikituta zuela… Gainera, hementxe dut partida hartan erabili zuten pilota; hauxe zen Tolosak eskuarekin kolpatutako pilotetako bat. Partida historiko asko eman izan dugu, eta bat hautatzea ez da erraza.

Wazemank ek zuri buruz egiten duen imitazioa oso ezaguna egin da. Zer iruditzen zaizu? Oso ondo egiten dutela. Alkain artista da. Alu hori oso trebea da, oso abila da eta graziosoa, berezko grazia du eta gureak ere oso ondo egiten dituzte. Nik uste, imitazioei dagozkienez, eman beharrekoak eman samarrak ditugula. Uste dut urte gehiegitxo ere badaramatzatela gure bigarren aurpegi hori esplotatzen, baina ez dago ukatzerik ongi egiten dutela eta badutela grazia.

kalaka_eitbIdentifikatua sentitzen zara imitazio horrekin? Ez, ez dut uste. Gure pertsonaietatik abiatuta egindakoak dira, baina ez dut uste bestela gurekin zerikusi handirik dutenik. Hartzen dituzte gutxi gorabeherako arrasto batzuk, keinu batzuk eta esamoldeak, baina hortik aurrera egiten duten guztia ganberrismo hutsa da.

Orain zure bizitzaren beste alor batera pasatuko gara. Jakin dut Saharautz elkarteko bozeramaile zarela. Zerk bultzatu zintuen horrelako ekimen batean parte hartzeak?
Sahara rekiko lotura sentimentala aspalditik dator. Guk, herri gisa, baditugu gure ezaugarriak, oraindik bete gabeko helburuak, baina askoz ere egoera gordinagoan dagoen herri bat badago hemendik ez oso urrun. Sahararren herria dela esango nuke, mundu guztiko herri eta etnia guztiak kontuan hartuta ere, zapalkuntzarik bortitzena jasaten duena. Zapaldutako herri asko dago, zapalduta bizi den milioika jende dago munduan barreiaturik, baina okerren bizi direnak ere, euren lurrean bizi izaten dira behintzat. Baina Sahararrek hori ere ez dute, euren lurretik bidali zituzten eta munduko basamorturik gogorrenetako baten zati triste batean bizi dira, goran zerua eta beheran hondarra besterik ez dagoen leku batean, eta dagoeneko 34 urte daramatzate han. Guk orain dela zortzi urte inguru hartu genuen lehenbiziko aldiz Saharako haur bat gure etxean, bi hilabete pasatzeko. Horrek oraindik ere askoz gehiago sendotzen ditu zuk lehendik izan ditzakezun lotura sentimentalak. Guk orain ez dugu pentsatzen Jdeisha eta ondoren etorri zen haren ahizpa Smeia gure etxekoak ez direnik. Saharautz elkartea ere sortu genuen eta elkarte horretan badaramatzagu zenbait urte lanean. Gure eginbeharra “Oporrak Bakean” programaren baitan ahalik eta ume gehien ekartzea da. Horretarako, familiak aurkitu behar izaten dira eta hau ere gero eta zailagoa dago. Aurten krisia ere sumatu dugu, jendeak nekezago hartzen baititu umeak. Horrez gain, bestelako proiektuak ere gauzatzen ditugu. Esaterako, elkartasun karabana bat izaten da eguberri inguruan eta zenbait tona janari biltzen ditugu. Gainera, gure bazkideen bitartez, loteria eta kamiseta salmentatik sos batzuk ateratzen ditugu eta saiatzen gara hango ospitaleetarako materiala, koltxoiak eta behar dituzten gauzak bidaltzen. Guk hara bidaltzen duguna ez da aski hango premiak asetzeko, %0,1era ere ez dakit iritsiko den, baina harri koxkor bat gehiago behintzat bada. Denok zerbait eginda, behar bada, bitarte honetan hobeto irauten lagunduko diegu, beraien ametsa beteko duten egun hori etortzen den bitartean.

Amaitzeko, zure etorkizunera begira, ba al duzu plan berezirik? Une honetan familiak jaten du nire egunerokotasunaren zatirik handiena, hiru umerekin ez da berriketa eta nahikoa lan badaukagu horrekin. Nik horiek osasuntsu eta giro egoki batean hazten ikusi nahiko nituzke, eta hori eskaintzen saiatzea da nire eta emaztearen lehentasun nagusia. Eta, jakina, familia hau aurrera ateratzeko, lana ere beharko dugu. Ni ez naiz anbizio handiko pertsona, ez lanari dagokionez eta ez bestela ere, eta oraingoz oso gustura nago bai pilota partidekin eta bai Kalakarekin. Ikusiko dugu noiz arte jarraitzeko moduan garen, baina gustatuko litzaidake luzaroan jarraitu ahal izatea, azken batean lan hau gustatzen zaidalako. Gainera, pentsatzen jarrita, nik beste ezer egiten ba al dakit?

Solasaldi ederra izan dugulakoan nago. Euskaljakintzatik Xabierri eskerrak eman nahi dizkiot guri denbora tarte hau eskaintzeagatik eta bere bizitzari beste alderdia denon eskura jartzeko eman digun aukeragatik. Espero dut luzaroan jarrai dezazula gustukoa duzuna egiten. Besterik gabe, hementxe utziko dugu gaurko elkarrizketa. Hurrengora arte.

Euzkitze euskaljakintzarekin from Maite Goñi on Vimeo.

Ordiziako Jakintza Ikastolako euskaljakintza 5eko Iñigo Lekuonak Euzkitzeri egindako elkarrizketa.

Comments { 1 }

Aintzane Ezenarro: “Legebiltzarrean, herritarrak ordezkatzen gaude; sekula ez dut ahaztu hori” (II)

By on 2009(e)ko azaroak 18 in solasean

Aurretik aipatu duzunez, herriak politikan parte hartzen ez badu, politikatik apartatzeko joera hartzen du, batez ere gazteek. Zer uste duzu egin beharko litzatekeela egoera hau aldatzeko? Esan dizudan bezala, uste dut topiko erraz batzuk kendu egin behar direla. Hori, hasteko; eta, ondoren, instituzioen eta alderdien aldetik pertsona normalak garela erakutsi behar dugu. Gure kanpainan saiatu ginen transmititzen, ni behintzat saiatu nintzen, eta uste dut neurri batean lortu genuela, lau urtez Legebiltzarrean herri honi eskaintzeko dauzkagun proiektu batzuk azaltzen egongo garen jende normala garela, besterik ezin delako izan. Hemendik lau urtera, batek daki. Politika honela azaldu behar da, eta honek erakundeen aldetik parte hartze sistemak gehitzea eskatzen du. Nik uste dut alor honetan oraindik bide luzea daukagula egiteko. Kontsultaz hitz egiten da beste maila batean, baina demokraziak urte gehiago daramatzan herrialdeetan askoz ere dinamika anitzagoak daude parte hartze soziala sustatzeko, eta ez bakarrik lau urtez behin herriak erabakietan parte hartzeko; hala nola, erabaki gatazkatsuak daudenean iritzi taldeak sortzeko, erreferenduma edo kontsultaz gain, modu asko baitaude parte hartze sozial hori bultzatzeko. Uste dut herritarrek ikusten badute erabaki publikoetan modu zuzenean parte har dezaketela, honek hurbildu egiten duela politika. Eta ez bakarrik hori, lehen esan dudana ere: topiko batzuk kentzen hasi behar gara gu ere.

Aintzane Ezenarro Jonekin solasean

Askotan ikusten zaituztegu politikariak zuen artean eztabaidatzen Legebiltzarrean, edota bata bestea kritikatzen telebista, egunkari eta gainontzeko komunikabideetan egiten dituzuen adierazpenetan. Baina nolakoa da zuen arteko harremana atzetik ikusita? Zein giro dago Legebiltzarrean alderdi ezberdinetako kideen artean? Egia esan, diferentzia bat sumatu dut aurreko legealditik hona. Ni, normalean, nahiko pertsona irekia naiz, eta harremana berehalakoan izan nuen talde ezberdinetako jendearekin. Beti izaten duzu batzuekin besteekin baino harreman gehiago, ez euren talde politikoengatik, pertsona beragatik baizik; leku guztietan konektatzen duzu gehiago batzuekin beste batzuekin baino. Hala ere, legealdi honetan, bizi da halako giro trakets bat, ez maila pertsonaleraino, baina bizi da halako giro trakets bat, bereziki PSOE eta PPren akordio baztertzaile honen aurrean. Zenbait urrundu egin gara, egia da. Ni ez naiz, normalean, parlamentuan antzerkia egiten duen horietakoa; sentitzen dudana esaten dut, eta giroa asko kaskartu dela iruditzen zait; politikan eta, honen ondorioz, gure artean ere bai. Nik lehen PSOEko zenbait kiderekin banuen halako harreman bat; gaur egun, ordea, asko hoztu dela esango nuke.

Nolakoa da kanpaina politiko bat atzetik begiratuta, hau da, komunikabideetan ikusten ditugun ekitaldi politikoak kenduta? Kanpainak badu nolabaiteko estresa; azken batean, 15 egunean gauza asko esan nahi dituzu, eta aurretik ere badago lan sakon bat. Gure kasuan, garrantzi handia ematen diogu programa egiteari. Hilabeteak pasatzen ditugu programak zehazten atalez atal, eta, noski, programa hori oso sendoa da eta bertan jasoak dauden gairik garrantzitsuenak denbora gutxian gizarteri helarazten saiatzen gara. Gainera, kontuan eduki behar da telebistan agertzen dena 20 segundoko mozketa bat dela. Hori hala izanda, ez da bakarrik egun horretan eman nahi duzun mezuan programaren zati inportante bat laburbildu behar duzula, baita 20 segundotan eman behar duzula mezu nagusi hori ere. Batzuetan gure artean broma egiten dugu, baina 20 segundoko politikariak izaten ohitu gara. Titularrak eman behar dituzu; beraz, bada tentsio hori. Goiz eta arratsaldez egin behar dira ekitaldi ezberdinak, eta Euskal Herriko herri askotara joan behar zara.

Ezenarro elkarrizketan zeharHorrez gain, han zaudenean, jenderekin hitz egin behar duzu, eta batzuetan ez zara oso ondo hartua ere, nahiz eta nik azkeneko kanpaina honetan kontrakoa jaso dudan; kalean nabarmentzen nuen gero jende gehiago zegoela gurekin ados. Jende piloa etorri zitzaigun kalean, gure lana eskertuz eta animoak emanez. Zentzu horretan, nahiko kanpaina atsegina izan zen. Horrek berak indarra ematen dizu aurrera segitzeko. Hori kanpaina da. Gero atzetik komunikazio talde bat izaten da, ideiak nola bota laguntzen dizuna. Gure kasuan, ez oso handia; lan egin dugun baliabideak nahiko xumeak izan baitira. Hala ere, ni neu komunikazio mundutik natorrenez, nahiko kontrolatua izan dut beti gai hau, eta. egia esan. nahiko erraz moldatu naiz elkarrizketetan edota eztabaidetan. Beraz, kanpaina ez da izan pasatzeko desiratzen egon naizen periodo bat, nahiz eta lehen aipatu dizudan estres puntu bat baduen. Gustura ibili naiz, eta uste dut hori nabaritzen dela. Ni ez nago deseroso eztabaida batean, gogotsu nire iritzia emateko baizik. Uste dut kanpaina bat eramateko, orokorrean hautagai izateko eta zerrenda batzuetan parte hartzeko, politika bokazioz bizi behar dela, pasioz. Gainera, baita plazagizona edo izan behar da ere, hizketan ohitua izan behar da. Uste dut politikan izaera bera ere behar dela; bestela, oso gaizki pasa dezakezu kanpaina batean. Presio komunikatibo eta mediatikoa gainean duzu, eta haren aurrean ere jakin behar da erantzuten. Politika edo disfrutatzen duzu, edo oso gaizki pasa dezakezu.

Azkeneko hauteskundeetan Aralarrek oso igoera garrantzitsua izan zuen. Polita izan behar du herriak zure alderdiarengan bere konfiantza jarri duela ikustea, ezta? Pila bat eskertzen dut hori, benetan; asko eskertzen dut. Nik neuk kanpainan esan nuen konfiantza eskatzen nuela, ez nuen botoa eskatzen. Benetan sinistuta nago guk herri honi eskaintzen diogun proiektua dela proiekturik hoberena, etorkizunerako proiektua. Konbentzituta nago, Gipuzkoaren kasuan, biztanleriaren gehiengoa ezkerrekoa, abertzalea eta indarkeria alde batera uztearen aldekoa dela. Beraz, “izan konfiantza gugan; hau da bidea; guztien artean egingo dugu”. Hori izan zen gure mezua, umiltasunetik, jakinda oraindik txikiak ginela eta zenbaitzuetan txiki izate horrek jendea ez duela gehiegi animatzen, baina adieraziz proiektu honetan sinisten genuela. Bultzada zen behar genuena eta uste dut hori dela jaso duguna. Jendeak konfiantza eman digu eta orain izugarrizko ardura dugu konfiantza horri erantzuten.

Aintzane EzenarroHorregatik, lehen esaten nizun, nik arduratik bizi dudala politika. Ez du balio esateak, “bueno, niri dagoeneko eman didate botoa eta orain lau urtetan nahi dudana egingo dut”. Ez, kontrakoa. Niretzat oso garrantzitsua izango da ikustea ea hemendik lau urtera konfiantza hori berretsi edo, zergatik ez, igo egiten den ikustea. Honek adieraziko duelako lanean egiten jakin dugula, eta lan hori herriarengana heldu dela. Kontuan izan behar da, batzuetan lana egiteaz gain, egindako lan horren berri ematen ere jakin behar dela. Beraz, gau elektorala poztasun momentu bat izan zen, batez ere, esan dizudan bezala, nire ibilbidea zela eta. Batzarkide eta parlamentari lan malkartsu hartan bakarrik lan egiten izan ondoren, inoren laguntzarik gabe egiten ari zen alderdi batean, bat-batean ikustea hazi egin zarela, talde parlamentario izango zarela, laguntzaileak ere bikoiztu egingo zaizkizula eta politika beste lasaitasun batekin egin ahal izango duzula… Azken batean, egindako lanaren emaitza ikusi genuen. Egia da batzuetan lana egiten dela, eta, ondoren, emaitzak ez direla ikusten. Guk, kasu honetan, ikusi ditugu; horregatik izan zen hain pozgarria momentu hori.

Lehen aipatu duzun gobernu sozialista berri honek euskal politikan inflexio puntu bat osatzen duela uste duzu, edo urte batzuetako ispilatze hutsa besterik ez da? Gauzak ez dira, lortu egin behar dira. Ez da hura edo bestea izango, guk egiten dugunarenaren araberakoa izango da. Ni beti izan naiz norbera bere ardura izatearen aldekoa. Gobernuan aldaketa bat eman da, tartean ilegalizazio bat izan delako eta zenbait boto kontabilizatu ez direlako. Baina horretaz gain, kontuan izan behar da Eusko Legebiltzarrean ordezkatuta gauden alderdi abertzaleok batzen dugun boto kantitatea handiagoa dela PP eta PSOEk batzen dituztenak baino. Zergatik da, ba, orduan eurek dituztela parlamentari gehiago? Hiru herrialdeek hogeita bosna parlamentari jartzen dituenez, eta Araban boto ez abertzaleak pisu handiagoa duenez, parlamentuaren argazkia geratu da geratu den bezalakoa. Baina ez da boto gehiago dituztelako.

Hauteskundeetan zalantzan izan genuen bosgarren parlamentaria lortu izan bagenu -azkenean, boto gutxi batzuengatik PPk eraman zuena-, eta EAk Araban boto bakar batengatik galdu zuen parlamentaria lortu izan balu, parlamentari abertzaleak gehiago izango ginatekeen legebiltzarrean ez abertzaleak baino. Uste dut, beraz, badagoela hemendik lau urterako irakurketa. Boto eraginkorraren aldeko irakurketa bat egin behar dugu, baldin eta ez badugu nahi egoera hau, lau urterako izan beharrean, beste urte askotarako izatea. Ezkerreko alternatiba gizarteratzen saiatu behar dugu, ezkerreko alternatiba abertzalea indartu dadin. Ezker abertzale ilegalizatuaz ari naiz bereziki. Behin betiko bide politikoen aldeko apustua egin behar dela lehenesten badute, indarrak batuz, sendotze hori posible izango da. Hori bai, batzuk erabaki hori ez dutelako hartzen, besteak ere ezin dugu eskuak gurutzatuta egon; aurrera egin behar dugu. Hori izan da Aralarren mezua, ezker alternatiba abertzalea indartu dezagun inoren zain egon gabe. Etortzen badira, askoz hobe; baina batzuk aspaldi hartuta behar zuten erabaki hori hartzen ez badute, besteok ezin dugu zain egon. Aurrera egin behar dugu, herri honek merezi duelako. Batetik, ezkerreko alternatiba abertzale bat; eta bestetik, gehiengo abertzalea izatea erakundeetan. Askotan badirudi egoera bat horrela dagoen bitartean ez dagoela ezer egiterik. Hori ez da egia, besteok badugu zer eginik eta egin behar dugu; bestela, ardurak kanpora botatzea litzateke. Abertzale sentitzen diren besteak ere konbentzitu behar ditugu, batera emateko bide horretan, hemendik lau urtera errepika ez dadin gaur ematen den argazkia.

Aintzane eta Jon Getariako udaletxeanUkaezina da Euskal Herrian gatazka politiko bat dagoela. Ikusiko al dugu honen amaiera noizbait? Ikusi beharko dugu, eta gainera gehiago esango dut: konponbidean sinesten ez dutenak edo etsita daudenak hobe dute plaza publikoa utzi eta etxera joan. Ordezkari politikoek ezin dugu arazo zail baten aurrean etsipena saldu. Benetan pentsatzen dut posible dela XXI. mendeko Europan, besteak beste, Eskoziaren kasua bertan dugulako, non erreferendum bat egingo den 2010ean. Ez da hainbeste muga berriak ezarri direla Europar Batasunaren baitan. Eta hemen, Gernikako Estatutuak hogeita hamar urte bete dituenean, argi dagoena da estatutu hori ez dela elkargune. Ez zen izan elkargune bere garaian, gizartearen sektore handi bat kanpoan utzi zuelako, eta are gutxiago da orain, duela hogeita hamar urte babestu zuten batzuek ere dagoeneko ez dela betetzen edo ez dela nahikoa esaten dutenean. Hor egon zen estatutu politiko berri bat osatzeko proposamena, Ibarretxe Plana bezala ezagutu zena. Eta bada hori bide bat, estatutu berri bat, non erabakitzeko eskubidea jasotzen den. Hori da elkargunea. Horretarako, ezinbestekoa da elkarrizketa politikoari ekitea, eta ardura hori Lehendakariak dauka. Bere garaian Ibarretxe jaunak hartu zuen bezala, ekimena orain López jaunak hartu beharko luke. Kanpainan esan zuen, bera Lehendakaritzara iristen bazen, hartuko zuela elkarrizketa politikoa bultzatzeko ekimena. Aralarrekoek legebiltzar berria eratu eta berehala galdetu genion non zen bere ekimena, zertan zetzan, zein izango zen metodologia, zeintzuk izango ziren denborak eta epeak… Oso gai konplexua zela eta bere lehentasunen artean ez zegoela izan zen erantzuna. Kanpainan esandakoa baztertu zuen.

Gainera, nik uste dut, igande honetan (Estatutuaren 30. urteurrenaren ospakizunaz ari da) zerbait argi geratu baldin bada dela ez daukagula minimotan ere batzen gaituen marko juridiko-politiko bat eta ezinbestekoa, premiazkoa eta lehentasunezkoa izan beharko lukeela elkarrizketa politiko horri ekitea normalizazio politikora heltzeko; hau da, gehienak, denak ez bada ere, gutxieneko batzuetan ados jar gaitezkeen espazio bat bilatzeko. Hori da egin beharrekoa; orain berandutu nahi badu ere, ondoren egin beharko dena.

Bada ere haren aurrean hartzen duten beste aitzakia bat: indarkeria. Indarkeria dagoen bitartean ez dutela eztabaida politikorik irekiko diote. Nire iritziz, guri dagokiguke, abertzale guztioi, gai honek indarkeriarekin zerikusirik ez duela azaltzea. Hori guk egin behar dugu, bereziki, indarkeriaren aurka egonik, oraindik ere isilik geratzen direnak. Hori da bestea. Ni konbentzituta nago badagoela ezker abertzale ilegalizatuaren zati handi bat, non dagoeneko indarkeriak ez duela lekurik uste duena. Esatea da falta dena, eta etxekalte izango da esaten ez den bitartean. Herri honen ikuspegia gailendu behar da gu guztiongan ikuspegi partidistaren gainetik. Eta garbi badaukagu Euskal Herriarentzat bide politikoak direla eraginkorrenak, batzen gaituztela, eta horietatik abiatuta kasu egingo digutela nazioartean, ez da itxaron behar ezta egun bat bera ere.

Gurekin egoteagatik berriz ere eskerrak emanez, elkarrizketari amaiera eman nion. Aralarreko legebiltzarkideak gurekin oso gustura izan zela esan, eta zorte ona opatu zigun guztioi geure ikasketetan. Azkenik, Getariako Plaza Nagusian ginela berriro, elkar agurtu eta esperientzia ederra bizi izandako sentipenarekin Ordiziarako bidean jarri nintzen berriz ere. Mila esker, Aintzane!

Elkarrizketaren lehen zatia irakurri nahi baduzu:

Aintzane Ezenarro: “Legebiltzarrean, herritarrak ordezkatzen gaude; sekula ez dut ahaztu hori” (I)

Comments { 1 }
-->